Muscle symptoms on statins — facts, myths, reality, and expert statements

Statyny stanowią podstawę w leczeniu hipercholesterolemii. Wystąpienie dolegliwości mięśniowych związanych ze stosowaniem statyn (SAMS) jest jednym z głównych powodów zaprzestania stosowania leku i pozostawienia ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego na nieobniżonym poziomie. Strategia optymalnego postępowania u pacjentów z SAMS powinna obejmować zastosowanie najlepiej tolerowanej przez chorego statyny, dawkowanej nawet rzadziej niż raz dziennie, lub zastosowanie leczenia skojarzonego z innym lekiem istotnie wpływającym na obniżenie cholesterolu frakcji LDL i o udowodnionym wpływie na zmniejszenie występowania zdarzeń sercowo-naczyniowych. Właściwe diag­nozowanie objawów mięśniowych związanych i niezwiązanych ze stosowaniem statyn w przebiegu terapii tymi lekami oraz wdrożenie adekwatnego postępowania pozwala uzyskać korzyści wynikające z redukcji stężenia cholesterolu, z uniknięciem działań niepożądanych, i obniżenie ryzyka sercowo-naczyniowego.Statin therapy is a fundamental treatment for hypercholesterolaemia. Statin-associated muscle symptoms (SAMS) are one of the main reasons for treatment discontinuation and failure to reduce the risk for cardiovascular events. Strategy for optimal management of patients with SAMS should include the use of a statin that is best tolerated by the patient, dosing the drug even more rarely than once daily, or introducing a combination therapy with other drug known to significantly decrease LDL cholesterol and have a proven effect on cardiovascular risk reduction. Proper diagnosis of muscle symptoms, associated or not associated with statin therapy, and introducing adequate management allows achieving benefits resulting from decreased cholesterol level avoiding adverse effects and, subsequently, provides cardiovascular risk reduction

Skojarzone leczenie nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii: inhibitor konwertazy angiotensyny, antagonista wapnia i statyna — wygoda stosowania, bezpieczeństwo, skuteczność

Hypertension and hypercholesterolemia are the most common risk factors for cardiovascular events, in the Polishpopulation. Hypercholesterolemia is up on about 2/3, while hypertension is affecting about 1/3, of the adult Poles.Both risk factors are poorly controlled in Polish patients. In order to improve the effectiveness of therapy and reducecardiovascular risk, combination drug theraphy without possibility of modyfication of component doses, should beconsidered. The goal of cholesterol lowering treatment, with the use of first choice drug: statins, is LDL cholesterollevel. The majority of hipertensive patients requires two or more drugs to achieve the proper control of blood pressure, < 140/90 mm Hg. Application of more than one compounds in one preparation reduce the incidence of adverse effects and improves treatment adherence. The drug choice is important, because, for example, in an ASCOT study, combining the atorvastatin with perindopril and amlodypine, reduced the CV risk of 53%, but with atenolol and thiazid only of about 16%. Both hypertension and hypercholesterolemia impairs edothelial function, increase insulin resistance, summarize their negative impact. Theraphy with antihypertensives and statin combination is a good way to improve blood pressure and cholesterol control.Nadciśnienie tętnicze i hipercholesterolemia stanowią najczęstsze czynniki ryzyka miażdżycy w polskiej populacji. Hipercholesterolemia występuje aż u około 2/3 dorosłych Polaków, natomiast nadciśnienie tętnicze jest najczęstszym schorzeniem kardiologicznym, dotykającym 1/3 populacji dorosłych Polaków, pojawiającym się szczególnie często u osób po 50. roku życia. Zarówno nadciśnienie tętnicze, jak i hipercholesterolemia są słabo kontrolowane u polskich pacjentów. Aby poprawić skuteczność terapii i obniżyć ryzyko sercowo-naczyniowe (CV) pacjenta, a jednocześnie ograniczyć efekt słabej współpracy lekarza i pacjenta, należy rozważyć leki złożone (połączenie leków hipotensyjnych i statyny) w terapii czynników ryzyka miażdżycy, w których samowolna modyfikacja dawek składowych preparatu nie jest możliwa. Celem leczenia hipolipemizującego, z zastosowaniem statyn, jest osiąganie docelowego dla danej populacji stężenia cholesterolu frakcji LDL. Większość pacjentów leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego wymaga zastosowania 2 lub więcej leków, aby osiągnąć prawidłową kontrolę ciśnienia tętniczego krwi, czyli poniżej 140/90 mm Hg. Zastosowanie preparatów złożonych, dzięki redukcji częstości występowania działań niepożądanych, poprawie tolerancji przez chorego i polepszeniu komfortu życia, przyczynia się do przestrzegania zaleceń lekarskich. Rodzaj leczenia hipotensyjnegoma znaczenie, ponieważ na przykład w badaniu ASCOT, dzięki połączeniu atorwastatyny z perindoprilem i amlodipiną, zredukowano ryzyko CV o 53%, a po jej dodaniu do atenololu i diuretyku tiazydowego jedynie o 16%. Zarówno nadciśnienie tętnicze, jak i hipercholesterolemia prowadzą do uszkodzenia funkcji śródbłonka oraz zwiększonej oporności na insulinę i w ten sposób sumują niekorzystny wpływ w procesie rozwoju miażdżycy tętnic. W terapii nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii preparaty złożone pozytywnie wpływają na poprawę kontroli wartości ciśnienia tętniczego i przestrzeganie zaleceń lekarskich

Indywidualizacja terapii hipolipemizującej drogą do obniżenia ryzyka sercowo-naczyniowego; zalecenia ekspertów, praktyczne wskazówki

Podstawowym celem interwencji farmakologicznej w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych (CV) jest stężenie cholesterolu frakcji LDL (IA), a podstawowa grupa leków stosowana w terapii hipolipemizującej w celu obniżenia tego stężenia to statyny (IA) zalecane w maksymalnej zarejestrowanej lub tolerowanej dawce, tak aby osiągnąć cel terapii (IA). Podsumowaniem 22 randomizowanych badań, służących analizie skuteczności i bezpieczeństwa stosowania statyn, jest metaanaliza CTT (Cholesterol Treatment Trialists’). Potwierdzono w niej korzyści ze stosowania terapii oraz osiągania celu zgodnego z aktualnymi wytycznymi. Mała skuteczność w osiąganiu celów terapeutycznych u polskich pacjentów jest, według ekspertów, związana ze stosowaniem zbyt małych dawek statyn, wyborem leku o słabym działaniu hipolipemizującym, krótkim okresem leczenia, nieuzasadnionym zaprzestaniem terapii oraz zbyt rzadkim zalecaniem terapii skojarzonej. Terapia statynami jest bezpieczna, a odsetek działań niepożądanych pozostaje niewielki. W badaniach obserwacyjnych ostatnich lat opisano objawy, których wystąpienie może skłaniać pacjenta do odstawiania statyn, takie jak: dolegliwości żołądkowo- -jelitowe, zmęczenie, podwyższenie aktywności aminotransferaz, neuropatia obwodowa, bezsenność, upośledzenie funkcji poznawczych, zaburzenia neurokognitywne. W badaniach randomizowanych zauważono też niewielki wzrost ryzyka wystąpienia cukrzycy. W każdym przypadku decyzję o leczeniu statyną należy podejmować indywidualnie, po przeprowadzeniu starannej diagnostyki zgłaszanych dolegliwości i nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych, oraz odpowiednio dostosować dawkę. We wszystkich cytowanych zaleceniach podkreśla się, aby pochopnie nie odstawiać statyny, gdyż skutkuje to brakiem obniżenia ryzyka CV u nieleczonego pacjenta. Celem leczenia hipolipemizującego u pacjentów z rozpoznaną chorobą naczyń obarczonych bardzo wysokim ryzykiem CV, jest obniżenie stężenia cholesterolu frakcji LDL do wartości poniżej 70 mg/dl (< 1,8 mmol/l). U pacjentów bez rozpoznanej choroby tętnic, nieobciążonych wysokim ryzykiem, docelowe stężenie tego parametru wynosi poniżej 100 mg/dl (< 2,5 mmol/l). Celem terapeutycznym u pacjentów z grup umiarkowanego i niskiego ryzyka jest uzyskiwanie stężenia cholesterolu frakcji LDL poniżej 115 mg/dl (< 3,0 mmol/l). Zgodnie z praktyką leczenia w Polsce, na podstawie najczęściej wybieranych dawek statyn, zaleceń ekspertów Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz wyników przeprowadzonych w ostatnich latach badań zaleca się rozpoczynanie terapii od atorwastatyny lub rosuwastatyny, w indywidualnie dobranych dawkach, zależnie od poziomu ryzyka i stężenia cholesterolu frakcji LDL. W praktycznym zastosowaniu zaleceń może być pomocna autorska propozycja K.J. Filipiaka uwzględniająca zróżnicowanie dawek dwóch statyn, w tym atorwastatyny w dawce 60 mg oraz rosuwastatyny w dawkach 15 mg, 20 mg, 30 mg i 40 mg, w zależności od wyjściowego poziomu ryzyka. Zawsze jednak wskazówkami dotyczącymi zastosowania dawki i wyboru statyny powinny być siła jej działania oraz cel terapii wyznaczony w obowiązujących wytycznych

When statin treatment is not enough — statin/ezetimibe therapy for hypercholesterolaemia

Najczęstszym w Polsce czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego, zarówno w roku 2002, jak i 2011, była hipercholesterolemia, która występowała aż u 62% (18 mln) Polaków. Jedynie 8% osób z hipercholesterolemią było skutecznie leczonych (zgodnie z aktualnymi zaleceniami). Według polskich ekspertów mała skuteczność w osiąganiu celów terapeutycznych wiąże się ze stosowaniem zbyt małych dawek statyn, wyborem leku o słabym działaniu hipolipemizującym, krótkim okresem leczenia, nieuzasadnionym zaprzestaniem terapii oraz zbyt rzadkim stosowaniem terapii skojarzonej. Podstawą w leczeniu hipercholesterolemii są niefarmakologiczne metody związane z modyfikacją stylu życia. W przypadku nieuzyskania docelowego stężenia cholesterolu frakcji LDL (low-density lipoprotein), mimo wprowadzenia zmian w stylu życia, farmakoterapię z wyboru stanowią statyny. Kolejnym sposobem leczenia hipercholesterolemii jest więc ograniczenie wchłaniania cholesterolu z jelit. Udowodniono, że ezetimib zmniejsza wchłanianie cholesterolu o około 50%, powodując — analogicznie do statyn — zwiększenie ekspresji (gęstości) receptorów dla cholesterolu frakcji LDL na powierzchni hepatocytów. Jego metabolit, glukuroniam ezetimibu, jest jeszcze bardziej aktywny — jego okres półtrwania wynosi 22 godziny. W monoterapii ezetimib obniża stężenie cholesterolu frakcji LDL o 18%, stężenie triglicerydów zaś — o 8%, natomiast w leczeniu skojarzonym ze statyną powoduje dalsze obniżenie stężenia cholesterolu frakcji LDL o 14–25%, a triglicerydów — o 7,5–14% oraz podwyższenie stężenia cholesterolu frakcji HDL o 2–3%. Wnioski z wielu randomizowanych badań przemawiają za stosowaniem terapii skojarzonej statyny z ezetimibem niż za zwiększaniem dawki statyny podawanej w monoterapii. Optymalizacja terapii hipolipemizującej i wytrwałość w jej stosowaniu przekładają się na obniżenie ryzyka sercowo-naczyniowego, na co należy zwracać szczególną uwagę u chorych z grup wysokiego i bardzo wysokiego ryzyka.Hypercholesterolaemia was the most frequent cardiovascular (CV) risk factor in Poland both in 2002 and 2011, and was diagnosed in 62% of Poles (18 million). Only 8% of patients with hypercholesterolaemia received effective treatment (consistent with current guidelines). According to Polish experts, insufficient effectiveness in achieving treatment goals is caused by using too low doses of statins, choosing the drug with low lipid-lowering activity, short treatment duration, unjustified treatment cessation, and too rare use of combination therapy. Nonpharmacological treatment related to lifestyle modifications play a key role in the management of hypercholesterolaemia. In patients who fail to achieve target low-density lipoprotein (LDL) level despite lifestyle modifications, the drugs of choice are statins. Thus, the second-line treatment of hypercholesterolaemia consists in reducing intestinal absorption of cholesterol. Ezetimibe proved to reduce cholesterol absorption by 50%, leading to increased expression (density) of receptors for LDL cholesterol on the surface of hepatocyte — mechanism of action similar to that of statins. Its metabolite, ezetimibe glucuronate, is more active that the drug itself; therefore, its halftime is 22 hours. Ezetimibe used as monotherapy reduces the level of LDL cholesterol by 18% and triglycerides — by 8%, whereas adding a statin results in additional LDL cholesterol reduction by 14–25%, and triglycerides — by 7.5–14% and high-density lipoprotein (HDL) level increase by 2–3%. Conclusions from many randomized trials suggest the use of combination therapy with a statin and ezetimibe rather than increasing the dose of stain used as monotherapy. Optimisation of lipid-lowering therapy and persistence of the treatment result in cardiovascular risk reduction which is of particular importance in high and very high risk patients

Lepiej zapobiegać, niż leczyć, czyli dlaczego kompleksowa terapia nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii jest istotna

There was presented the case of a 55-year-old patient with myocardial infarction without ST segment elevation, diffuseatherosclerosis, type 2 diabetes, uncontrolled hypertension and hypercholesterolemia. On the basis of the presentedarticle, the difficulties of hypertension therapy and hypercholesterolemia were discussed.Przedstawiono opis przypadku 55-letniego chorego z zawałem mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST, rozsianymi zmianami miażdżycowymi, niekontrolowanym opornym nadciśnieniem tętniczym oraz hipercholesterolemią. Na podstawie prezentowanego artykułu autorzy zwracają uwagę na skalę powikłań i trudności w prowadzeniu terapii nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii

Hypertensive patient under statin treatment - one goal achieved only?

Nadciśnienie tętnicze i hiperlipidemia występują często w populacji osób dorosłych, zwiększając ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. Aby poprawić profil lipidowy, ale też obniżyć ryzyko sercowo- naczyniowe, zaleca się pacjentom przyjmowanie leków z grupy statyn, których działania pozalipidowe tzw. plejotropowe stanowią dodatkową korzyść z ich zastosowania. Z badań eksperymentalnych wynika, że statyny poza podstawowym działaniem hipolipemizującym, mają dodatkowy efekt hipotensyjny. Jest on osiągany w wyniku oddziaływania na: układ renina-angiotensyna-aldosteron, współczulny oraz na śródbłonek naczyń. W badaniach klinicznych, w których stosowano analizę prędkości fali tętna (pulse wave velocity) udowodniono, że statyny obniżają też centralne ciśnienie tętnicze. Istnieją przekonujące dowody, że intensywne leczenie hipolipemizujące może uchronić wielu pacjentów przed wystąpieniem incydentu sercowo-naczyniowego. W niedawno opublikowanych badaniach (np. JUPITER), podkreśla się, że przyszłe korzyści z terapii statyną mogą odnosić nie tylko osoby z dużym, ale nawet z umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym, choć dla sformułowania takiego wskazania potrzeba jeszcze dalszych badań. Zgodnie z wynikami publikowanych w ostatnich latach randomizowanych badań, należy już obecnie podkreślić duże znaczenie stosowania wysokich dawek statyn tak, aby zdecydowanie obniżyć ryzyko sercowo-naczyniowe oraz zahamować progresję lub nawet spowodować regresję zmian miażdżycowych. Kolejnym argumentem za wdrożeniem terapii statyną, są korzyści wynikające ich z działań plejotropowych, a w tym również niewielkiego efektu hipotensyjnego rejestrowanego w publikowanych od kilku lat badaniach klinicznych i obserwacyjnych. Nadciśnienie Tętnicze 2010, tom 14, nr 2, strony 157-165.Hypertension and hyperlipidemia are very common phenomenons in adults, and they contribute to increasing risk of cardiovascular diseases. Although statins are widely used for cholesterol-lowering treatment, growing attention focuses on other their pleiotropic actions. It appears from the experimental studies, that they have additional hypotensive effect in many patophysiological mechanisms including impact on renin-angiotensin system, vascular endothelium, sympathetic activity. Some studies have also shown that statins have significant impact on pressure reduction measured in the carotid artery and decreasing wave reflection from the body. There is convincing evidence that lipid-lowering treatment prevents cardiovascular events in primary prevention subjects at very high risk. It turned out in the available current studies (JUPITER eg.), that it might be useful to start statins treatment not only in high risk subjects but in moderate risk ones, also. Although it requires future research. According to results of randomized trials, the role of escalling doses of statins to decrease cardiovascular risk and regres atherosclerosis should be underlined. Some clinical evidence supports that among other pleiotropic actions, they also modestly lower blood pressure, especially in hypertensive patients, regardless from cholesterol level. Arterial Hypertension 2010, vol. 14, no 2, pages 157-165

Statyny w terapii chorego z nadciśnieniem tętniczym — czy tylko działanie hipolipemizujące?

Nadciśnienie tętnicze i hiperlipidemia występują często w populacji osób dorosłych, zwiększając ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. Aby poprawić profil lipidowy, ale też obniżyć ryzyko sercowo-naczyniowe, zaleca się pacjentom przyjmowanie leków z grupy statyn, których działania pozalipidowe tzw. plejotropowe stanowią dodatkową korzyść z ich zastosowania. Z badań eksperymentalnych wynika, że statyny poza podstawowym działaniem hipolipemizującym, mają dodatkowy efekt hipotensyjny. Jest on osiągany w wyniku oddziaływania na: układ renina–angiotensyna–aldosteron, współczulny oraz na śródbłonek naczyń. W badaniach klinicznych, w których stosowano analizę prędkości fali tętna (pulse wave velocity) udowodniono, że statyny obniżają też centralne ciśnienie tętnicze. Istnieją przekonujące dowody, że intensywne leczenie hipolipemizujące może uchronić wielu pacjentów przed wystąpieniem incydentu sercowo- -naczyniowego. W niedawno opublikowanych badaniach(np. JUPITER), podkreśla się, że przyszłe korzyści z terapii statyną mogą odnosić nie tylko osoby z dużym, ale nawet z umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym, choć dla sformułowania takiego wskazania potrzeba jeszcze dalszych badań. Zgodnie z wynikami publikowanych w ostatnich latach randomizowanych badań, należy już obecnie podkreślić duże znaczenie stosowania wysokich dawek statyn tak, aby zdecydowanie obniżyć ryzyko sercowo-naczyniowe oraz zahamować progresję lub nawet spowodować regresję zmian miażdżycowych. Kolejnym argumentem za wdrożeniem terapii statyną, są korzyści wynikające ich z działań plejotropowych, a w tym również niewielkiego efektu hipotensyjnego rejestrowanego w publikowanych od kilku lat badaniach klinicznych i obserwacyjnych. Choroby Serca i Naczyń 2010, 7 (4), 165–17

Zespół policystycznych jajników czynnikiem ryzyka zawału serca u kobiet? Nierozstrzygnięty dylemat

26-years-old woman, with polycystic ovary syndrome(PCOS), was hospitalized in our centre becauseof myocardial infarction and treated with percuta -neous coronary intervention. In our opinion, actualcardiologic disorder, despite of some cardiovascularrisk factors, is due to endocrine disturbances.There are equivocal data showing the impact ofPCOS on the risk of atherosclerosis and vascular diseases in available literature. We are presentingmost common opinions on that problem.Przedstawiono przypadek 26-letniej kobiety z zespołem wielotorbielowatych jajników (PCOS) leczonej w ośrodku autorów za pomocą przezskórnej interwencji wieńcowej z powodu zawału serca. Mimo współistnienia innych czynników ryzyka choroby wieńcowej, nadwagi i palenia tytoniu, autorzy sąskłonni wiązać zawał serca u tej młodej kobiety z jej schorzeniem endokrynologicznym. W dostępnym piśmiennictwie związki PCOS ze wzrostem ryzyka miażdżycy i choroby naczyniowej są traktowane niejednoznacznie. W pracy przedstawiono najczęściej prezentowane poglądy na ten temat

Endocrine sequelae after treatment for childhood medulloblastoma

WSTĘP. Zaburzenia endokrynologiczne po leczeniu medulloblastoma/ PNET (primitive neuroectodermal tumours) u dzieci mogą dotyczyć wydzielania jednego lub kilku hormonów i występować w różnym okresie od zakończenia terapii. MATERIAŁ I METODY. Badaniu poddano grupę 23 dzieci w wieku 1-18 lat leczonych z powodu medulloblastoma/PNET z zastosowaniem operacji neurochirurgicznej, a następnie radio- i chemioterapii (22 dzieci) oraz operacji neurochirurgicznej z następową chemioterapią (1 dziecko). Przed rozpoczęciem leczenia u wszystkich dzieci przeprowadzono pomiary auksologiczne oraz badania hormonalne. Troje dzieci zmarło w trakcie leczenia. U pozostałych badania powtarzano co 3-6 miesięcy przez 3 lata od zakończenia leczenia. WYNIKI. W grupie 23 dzieci przed rozpoczęciem leczenia nie obserwowano żadnych zaburzeń. W pierwszych trzech latach od zakończenia leczenia z powodu medulloblastoma/PNET zaburzenia wystąpiły u 8 pacjentów. U 5 były to pojedyncze zaburzenia, u 2 wystąpiły dwa zaburzenia, a u 1 pacjenta trzy zaburzenia. Obserwowano: zwolnienie szybkości wzrastania (u 7) z niedoborem hormonu wzrostu (u 4), pierwotną niedoczynność tarczycy (u 3), hipogonadyzm hipogonadotropowy (u 1) oraz osteoporozę (u 1). Zwolnienie szybkości wzrastania wystąpiło w okresie 4-24 miesięcy po zakończonym leczeniu, niedoczynność tarczycy w okresie 7-34 miesięcy, hipogonadyzm pojawił się najwcześniej, bo już po 3 miesiącach od zakończenia leczenia, a osteoporoza w okresie 19–24 miesięcy. WNIOSKI. Dzieci poddane radio- i chemioterapii z powodu medulloblastoma/ PNET stanowią szczególną grupę ryzyka późnych powikłań endokrynologicznych. Wskazuje to na konieczność stworzenia protokołu długoterminowego monitorowania tych pacjentów opartego na objawach klinicznych, badaniach hormonalnych i radiologicznych.INTRODUCTION. Endocrine abnormalities in children after treatment for medulloblastoma (PNET, primitive neuroectodermal tumour) may concern one or more hormones and may appear at different periods of time following therapy. MATERIAL AND METHODS. The examination was performed on a group of 23 children (age 1-18 years) treated for medulloblastoma/ PNET by neurosurgery, radio-, and chemotherapy (22 children), or neurosurgery with chemotherapy (1 child). Before the initiation of the therapy, auxological measurements and hormonal investigations were performed. Three children died during the therapeutic process. For the rest, the examinations were repeated every 3-6 months for the 3 years after completion of the treatment. RESULTS. No pre-therapy abnormalities were noted in the analyzed group. In the first 3 years after medulloblastoma treatment endocrinology disorders were found in 8 patients. Five patients presented with a single disorder, 2 patients had 2 abnormalities, and 1 patient manifested 3 disorders. Decreases in growth velocity (in 7), including growth hormone deficiency in (4) primary hypothyroidism (in 3), hypogonadotropic hypogonadism (in 1), and osteoporosis (in 1), were found. Decreases in height velocity appeared 4-24 months after the treatment, and hypothyroidism after 7-34 months. Hypogonadism was the first complication, observed 3 months after treatment, and osteoporosis was noted 19-24 months after medulloblastoma treatment. CONCLUSIONS. Children, after radio- and chemotherapy for medulloblastoma/PNET, are a group at risk of developing late endocrine complications. We suggest the protocol of long-term follow- up medulloblastoma survivors, based on clinical symptoms and hormonal and radiological examinations

A young man with pulmonary embolism as consecutive manifestation of venous thromboembolism

W niniejszej pracy przedstawiono przypadek 31-letniego mężczyzny z kolejnym epizodem choroby zakrzepowo-zatorowej, zatorowością płucną pośredniego ryzyka. Po zastosowaniu heparyny niefrakcjonowanej, a następnie riwaroksabanu uzyskano poprawę stanu chorego, zalecając bezterminowe kontynuowanie terapii. Ze względu na nieprawidłowości we wstępnej ocenie koagulogramu, pacjenta skierowano do leczenia w Poradni Zaburzeń Krzepnięcia.We present the case of 31-year-old man, with the intermediate-risk pulmonary embolism, as a consecutive episode of venous thromboembolism. After using unfractionated heparin and rivaroxaban in a follow-up therapy we achieved the improvement of the patient’s condition, recommending long-term anticoagulation. Due to abnormalities in the screening hypercoagulation workup, the patient was referred for consultation in outpatient clinic for coagulation disorders