Preliminarno istraživanje bisfenola A u sedimentu i suspendiranoj tvari u Kaštelanskom zaljevu (Jadransko more, Hrvatska)

The occurrence, seasonal and vertical distribution of bisphenol A (BPA) was investigated in the sediments and suspended matter sampled in Kaštela Bay, Adriatic Sea, Croatia. Granulometric composition of sediment and organic matter (OM) in sediments and suspended matter were also examined. BPA was detected in all samples of sediments and suspended matter. Concentration of BPA in sediment ranged from 5.32 μg kg-1 to 15.52 μg kg-1, while in suspended matter BPA ranged from4.66 μg kg-1 to 103.06 μg kg-1. Seasonality in distribution of BPA concentrations in sediment and suspended matter was not found. The most abundant grain size fractions in sediment were silt (64.40±8.63%) and sand (26.97±9.11%) with accordingly determined sediment type as sandy silt. Average content of OM was 12.01±1.85% and 12.51±1.30%, for sediment and suspended matter, respectively. Monthly distribution of OM content showed higher values during October-March period and lower values during April-September period, while for the suspended matter situation was opposite. Statistical analysis of obtained data showed no existing significant correlation between concentration of BPA in sediments and suspended matter, or between BPA concentration and OM in sediments and suspended matter.Prisustvo te sezonska i vertikalna raspodjela BPA istraživani su u sedimentu i suspendiranoj tvari prikupljenima u Kaštelanskom zaljevu, Jadransko more, Hrvatska. U uzorcima je određena koncen -tracija BPA, granulometrijski sastav sedimenta te sadržaj organske tvari (OM) u sedimentu i suspendiranoj tvari. BPA je pronađen u svim uzorcima sedimenta i suspendirane tvari, a koncentracije BPA u sedimentu su bile u rasponu od 5.32 μg kg-1do 15.52 μg kg-1, u suspendiranoj tvari od 4.66 μg kg-1 do 103.06 μg kg-1. Nije ustanovljena sezonska raspodjela BPA u uzorcima suspendirane tvari i sedimenta. Analizom udjela pojedinih veličinskih frakcija sediment je klasificiran kao pjeskoviti silt. Prosječni udio OM u sedimentu je bio 12.01±1.85%, a u suspendiranoj tvari 12.51±1.30%. Veći udjeli OM zabilježeni su u hladnom razdoblju godine (13.13±1.32%), za razliku od toplog razdoblja kada je prosječni udio OM bio 11.56±0.54%. Raspodjela OM u toplom i hladnom razdoblju u suspendiranoj tvari bila je suprotna raspodjeli ustanovljenoj za sediment. Statističkom analizom dobivenih rezultata nije ustanovljena značajna korelacija između sadržaja OM u sedimentu i suspendiranoj tvari i koncentracije BPA

Redox potencijal sedimenta na području srednjeg Jadrana

Sediment redox potentials (EH) at stations of different trophic status in the central Adriatic from 2001-2007 were investigated in this paper. For most part of the year at open sea and channel stations EH values were mainly positive (+150 to 0 mV), even to 10 cm sediment depth. Positive EH (absence of sulphate reduction with very low sulphide concentrations) at these stations is prob- ably caused by low to medium organic matter sedimentation rates. Negative EH values (presence of sulphide and appearance of anoxic conditions in sediment) and shallow redox transition depths in sediment were found in areas with higher productivity and organic matter sedimentation such as eutrophicated Kaštela Bay after a winter plankton bloom, a near shore station exposed to a city wastewater outlet and stations located under fish farm cages. Vertical profiles of sediment EH, iron- bound phosphorus fraction and Fe(III)OOH investigated at a middle Adriatic tuna farm indicated a relationship between redox potential and phosphate adsorption/desorption processes.U ovom su radu prikazani rezultati istraživanja redoks potencijala (EH) u sedimentu postaja različitog trofičkog stupnja u području srednjeg Jadrana. U većem su dijelu godine EH vrijednosti za postaju u kanalu i postaju otvorenog mora bile pozitivne (od +150 do 0 mV) i do 10 cm dubine sedimenta. Pozitivni EH (odsut- nost redukcije sulfata sa vrlo malim koncentracijama sulfida) u sedimentu ovih postaja je vjerojatno uzro- kovan niskom do srednjom brzinom sedimentacije organske tvari. Negativni EH (prisutnost sulfida i pojave anoksičnih uvjeta u sedimentu) i plitke dubine redoks prijelaza u sedimentu su nađene u područjima visoke produktivnosti i sedimentacije organske tvari kao što su: eutrofizirani Kaštelanski zaljev nakon zimskog cvata planktona, priobalna postaja u blizini podmorskog kanalizacijskog ispusta, te postaje smještene ispod kaveza za uzgoj ribe. Vertikalni profili EH, koncentracije fosfora vezanog na željezo u sedimentu (P-Fe), kao i kon- centracije Fe(III)OOH u sedimentu ispitivani na uzgajalištu tuna u srednjem Jadranu upućuju na povezanost redoks potencijala i procesa adsorpcije ili desorpcije ortofosfata u pornoj vodi sedimenta

DOES ROUTINE PATHOLOGY EVALUATION OF UTERINE CONTENT FOLLOWING EVACUATION FOR ABNORMAL EARLY PREGNANCY INFLUENCE FURTHER MANAGEMENT?

U cilju utvrđivanja svrsishodnosti rutinske patohistološke analize kiretmana nakon evakuacije uterusa poradi poremećene rane trudnoće proveli smo retrospektivno istraživanje kojim su obuhvaćene sve pacijentice koje su, tijekom jednogodišnjeg razdoblja, nakon dijagnoze poremećene trudnoće u prvom tromjesečju, imale evakuaciju uterusa kiretažom. Od ukupno 335 bolesnica tijekom godine dana, 312 ih je imalo nalaz patohistološke analize te su uključene u konačnu analizu. U 272 (87,2 %) histopatološkom analizom potvrđeno je tkivo trofoblasta, dok u ostalih 40 (12,8 %) tkiva trofoblasta nije nađeno unatoč uputnoj dijagnozi. U 10 (3,2 %) ispitanica histopatološkom analizom postavljena je dijagnoza gestacijske trofoblastične bolesti na koju se nije sumnjalo prije evakuacije uterusa. Kod jedne je ispitanice (0,3 %) sumnja na gestacijsku trofoblastičnu bolest isključena histopatološkom analizom. Zaključno, rutinska patohistološka analiza kiretmana nakon evakuacije uterusa indicirane poremećenom ranom trudnoćom potencijalno utječe na daljnji tijek liječenja u 16,3 % ispitanica te je unatoč troškovima opravdana u rutinskoj kliničkoj praksi.The aim was to determine usefulness of routine pathologic evaluation of uterine content after uterine evacuation following the diagnosis of abnormal early pregnancy. This retrospective descriptive study performed during a one-year period included all patients diagnosed with abnormal early pregnancy clinically or by ultrasound in the fi rst trimester. All patients had uterine evacuation. During the study period, 335 women were diagnosed with abnormal early pregnancy and referred for uterine evacuation. Pathology results were available for 312 women included in the analysis. In 272 (87.2%) women, trophoblast tissue was found on examination and therefore intrauterine pregnancy was confi rmed. In the remaining 40 patients, trophoblast was not found. In 10 (3.2%) patients, gestational trophoblastic disease was diagnosed, not being suspected on pre-evacuation assessment. In one patient, suspected molar pregnancy was excluded by pathology evaluation. Based on 51/312 (16.3 %) patients where pathology examination of uterine content infl uenced further management and treatment, we believe that routine pathology examination of uterine content after uterine evacuation in the fi rst trimester following abnormal early pregnancy is justifi able in clinical practice

Raspodjela oblika fosfora u sedimentima ispod uzgajališta tuna u srednjem Jadranu (Hrvatska)

The phosphorus species in sediments from two tuna farms located in semi-enclosed bays at island of Brač, (Croatia), were examined. Investigations were performed at two sites inside the breeding area on each farm and at control site in adjacent bay with no tuna farm. Measurements included concentrations of organic phosphorus (OP) and inorganic P species: P in biogenic apatite (P-FD), P adsorbed onto iron-oxy/hydroxides (P-Fe), P in authigenic apatite (P-AUT) and P in detrital apatite (P-DET). Regarding the previous analyses of phosphorus in middle Adriatic sediment, additional extraction step in determination of OP was applied. Granulometric composition, organic matter (OM), organic carbon (C-ORG), total nitrogen (N-TOT), carbonate content (CA) and sediment redox potential were also determined to investigate interactions between P species and specified physico-chemical characteristics of sediment. Results proved total phosphorus (TP) sediment concentrations below the tuna cages enhanced up to 6 times in relation to the sites inside the farm area and to the control site. Sequential analyses of inorganic and organic P fractions indicated elevated concentrations of P-FD, P-AUT and P-Fe in below-cage sediments compared to other investigated sediments. Calculated portions of each fraction in the TP of all stations were as follows: P-FD (41%), P-Fe (32%), P-AUT (25%), P-ORG (1%) and P-DET (1%). In relation to previously obtained results for the middle Adriatic sediments under the anthropogenic impact, higher P-FD and P-AUT portion, as well as lower portion of P-ORG was revealed. Altered percentages between P-AUT and P-ORG are result of applying the different technique in sediment extraction regarding the earlier analyses. Sediment vertical profiles of P-FD, P-Fe and P-AUT pointed to elevated concentrations in surface layer (0-1cm) in below-cage sediments that can be assigned to fish farming influence. P-DET vertical profiles reflected the most inert nature of detrital apatite P species, while P-ORG profiles probably indicated fast degradation of P in organic matter. Redox potential in below-cage sediments was permanently more negative than at referential site indicating enhanced input of organic material from fish farm and its decay in anoxic conditions. Accordingly, molar C-ORG/TP and C-ORG/N-TOT ratios were significantly lower in below-cage sediments compared to referential sediments due to increased input of phosphorus and nitrogen compounds as well as to fast degradation of organic material settled in sediments. Spearman correlation analysis of all investigated parameters provided linkage between P forms, N-TOT, fine-grained particles and OM that arises from increased nitrogen and phosphorus input in the organic material from the water column. The absence of usual correlation between C-ORG and OM is due to relatively rapid removal of carbon from sediments under the cages.U ovom su radu istraživani oblici fosfora u sedimentu sa dva uzgajališta tuna smještenih u uvalama Grška i Smrka (otok Brač). Istraživanja su provedena u svakoj uvali na dvije postaje unutar zone uzgoja kao i na kontrolnoj postaji smještenoj u susjednoj uvali bez uzgajališta ribe. Mjerenja su uključivala koncentracije organskog fosfora (OP) i različitih oblika anorganskog fosfora: fosfor vezan u biogenom (P-FD), autigenom (P-AUT) i detritusnom apatitu (P-DET), te fosfor vezan na okside i hidrokside željeza (P-Fe). U odnosu na prethodne analize fosfora u sedimentu Jadrana, primijenjena je dodatna ekstrakcija u određivanju OP. U sedimentu su određeni i granulometrijski sastav, sadržaj organske tvari (OM), karbonata, (CA), organskog ugljika (C-ORG), i ukupnog dušika (N-TOT), kao i redoks potencijal da bi se ispitala povezanost između oblika fosfora i navedenih fizikalno kemijskih parametara. Rezultati su pokazali da su koncentracije ukupnog fosfora (TP) u sedimentu ispod kaveza ribe povišene i do 6 puta u odnosu na postaje u zoni uzgajališta i na kontrolnu postaju. Sekvencijalna analiza anorganskog fosfora ukazala je na povišene koncentracije P-FD, P-AUT i P-Fe ispod kaveza u usporedbi s ostalim sedimentima. Izračunati udjeli svakog oblika fosfora u TP na svim postajama su bili: P-FD (41%), P-Fe (32%), P-AUT (25%), P-ORG (1%) i P-DET (1%).U usporedbi sa prethodnim rezultatima istraživanja sedimenata pod antropogenim utjecajem u srednjem Jadranu, ustanovljeni su viši udjeli P-FD i P-AUT frakcije, kao i niži udjeli P-ORG. Izmijenjeni odnosi udjela P-AUT i P-ORG su rezultat primjene različite tehnike u ekstrakciji sedimenta. Iz vertikalnih su profila P-FD, P-Fe i P-AUT oblika bile vidljive povišene koncentracije u površinskom sloju (0-1cm) sedimenta ispod kaveza koje se mogu pripisati utjecaju rada uzgajališta. Redoks-potencijal sedimenta ispod kaveza je bio konstantno negativniji nego na kontrolnoj postaji što upućuje na pojačani unos organske tvari sa uzgajališta i njenu razgradnju u anoksičnim uvjetima. Molarni omjeri C-ORG/TP i C-ORG/N-TOT su bili značajno niži u sedimentu ispod kaveza u odnosu na kontrolnu postaju zbog pojačanog unosa P i dušikovih vrsta kao i zbog brze razgradnje organske tvari unesene u sediment. Korelacijskom Spearman analizom svih istraživanih parametara je ustanovljena povezanost između oblika P, N-TOT, sitno-zrnatog sedimenta i sadržaja organske tvari koja se može objasniti povišenim unosom dušika i fosfora u organskoj tvari iz vodenog stupca. Odsutnost uobičajene korelacije između C-ORG i OM je zbog relativno brzog uklanjanja ugljika iz sedimenta ispod kaveza

Redox potencijal sedimenta na području srednjeg Jadrana

Sediment redox potentials (EH) at stations of different trophic status in the central Adriatic from 2001-2007 were investigated in this paper. For most part of the year at open sea and channel stations EH values were mainly positive (+150 to 0 mV), even to 10 cm sediment depth. Positive EH (absence of sulphate reduction with very low sulphide concentrations) at these stations is prob- ably caused by low to medium organic matter sedimentation rates. Negative EH values (presence of sulphide and appearance of anoxic conditions in sediment) and shallow redox transition depths in sediment were found in areas with higher productivity and organic matter sedimentation such as eutrophicated Kaštela Bay after a winter plankton bloom, a near shore station exposed to a city wastewater outlet and stations located under fish farm cages. Vertical profiles of sediment EH, iron- bound phosphorus fraction and Fe(III)OOH investigated at a middle Adriatic tuna farm indicated a relationship between redox potential and phosphate adsorption/desorption processes.U ovom su radu prikazani rezultati istraživanja redoks potencijala (EH) u sedimentu postaja različitog trofičkog stupnja u području srednjeg Jadrana. U većem su dijelu godine EH vrijednosti za postaju u kanalu i postaju otvorenog mora bile pozitivne (od +150 do 0 mV) i do 10 cm dubine sedimenta. Pozitivni EH (odsut- nost redukcije sulfata sa vrlo malim koncentracijama sulfida) u sedimentu ovih postaja je vjerojatno uzro- kovan niskom do srednjom brzinom sedimentacije organske tvari. Negativni EH (prisutnost sulfida i pojave anoksičnih uvjeta u sedimentu) i plitke dubine redoks prijelaza u sedimentu su nađene u područjima visoke produktivnosti i sedimentacije organske tvari kao što su: eutrofizirani Kaštelanski zaljev nakon zimskog cvata planktona, priobalna postaja u blizini podmorskog kanalizacijskog ispusta, te postaje smještene ispod kaveza za uzgoj ribe. Vertikalni profili EH, koncentracije fosfora vezanog na željezo u sedimentu (P-Fe), kao i kon- centracije Fe(III)OOH u sedimentu ispitivani na uzgajalištu tuna u srednjem Jadranu upućuju na povezanost redoks potencijala i procesa adsorpcije ili desorpcije ortofosfata u pornoj vodi sedimenta

Struktura populacije i brojnost fitoplanktonske zajednice u tri zaljeva na istočnoj obali Jadrana, Šibenskom zaljevu, Kaštelanskom zaljevu i Malostonskom zaljevu

Present study describes the phytoplankton community structure and phytoplankton abundance in three bays on the eastern Adriatic coast (Šibenik Bay, Kaštela Bay and Mali Ston Bay) during 2005. The highest phytoplankton biomass (expressed as chlorophyll a) were recorded at one station in Šibenik Bay (4.73 mg m-3), and in Kaštela Bay (2.79 mg m-3), while at all other stations recorded values were generally below 1 mg m-3. At the investigated area of Šibenik Bay a total of 114 phytoplankton taxa have been determined. The most diverse were diatoms with 61 and dinoflagellates with 37 taxa. Coccolithophorids contributed with 6, cryptophytes with 3, silicoflagellates, euglenophytes and chlorophytes with 2 taxa. In the area of Kaštela Bay 193 phytoplankton taxa have been recorded. Dinoflagellate group was the most diverse with 92 taxa, followed by diatoms (80), coccolithophorids (9), silicoflagellates and euglenophytes (4), cryptophytes (2) and chlorophyte (1). In the area of Mali Ston Bay a total of 88 phytoplankton taxa have been found, with 39 diatoms, 36 dinoflagellates, 2 silicoflagellates, 4 coccolithophorids, 2 euglenophytes, 1 chllorophyte and 3 chrisophyte taxa. Abundance of dinoflagellates was very low in this area. Coccolithophorids contributed more to the community composition in Mali Ston Bay, then in other areas of research. A diverse microflagellate group was present in the whole area of investigation with a high frequency of findings. During the investigated period a relatively small number of monospecific blooms in all areas have been recorded. The largest numbers of taxa were recorded at stations that are under an influence of freshwater input from rivers and strong anthropogenic influence.U ovom radu je analizirana struktura fitoplanktonske zajednice i brojnosti fitoplanktona u tri zaljeva na istočnoj obali Jadrana (Šibenski zaljev, Kaštelanski zaljev i Malostonski zaljev) tijekom 2005. Najveća biomasa fitoplanktona (izražena preko klorofila a) je zabilježena na jednoj postaji u Šibenskom zaljevu (4,73 mg m-3), te jednoj postaji u Kaštelanskom zaljevu (2,79 mg m-3), dok su na svim ostalim postajama zabilježene vrijednosti bile niže od 1 mg m-3. Na istraživanom području Šibenskog zaljeva određeno je ukupno 114 taksonomskih kategorija fitoplanktona. Najraznovrsnije su bile dijatomeje sa 61 i dinoflagelati sa 37 taksonomskih kategorija. Kokolitoforidi su pridonijeli sa 6, kriptofiti sa 3, silikoflagelati, euglenofiti i klorofiti sa 2 taksonomske kategorije. Na području Kaštelanskog zaljeva su zabilježene 193 taksonomske kategorije. Dinoflagelati su bili najraznovrsniji sa 92 taksonomske kategorije, slijede dijatomeje (80), kokolitoforidi (9), silikoflagelati i euglenofiti (4), kriptofiti (2) te klorofiti (1). U području Malostonskog zaljeva ukupno je pronađeno 88 fitoplanktonskih taksonomskih kategorija; dijatomeje 39, dinoflagelati 36, silikoflagelati 2, kokolitoforidi 4, euglenofiti 2, klorofiti 1, te krizofiti 3. Brojnost dinoflagelata u ovom području je bila niska dok su kokolitoforidi više doprinijeli sastavu zajednice u ovom području nego na drugim istraživanim područjima. Raznorodna grupa mikroflagelata je bila prisutna sa visokom frekvencijom pojavljivanja na svim istraživanim područjima. Za vrijeme istraživanog perioda pojavljuje se relativno mali broj monospecifičnih cvatnji. Statistička obrada okolišnih parametara i sastava fitoplanktonske zajednice je ukazala na najveći broj vrsta na postajama koje su pod snažnim utjecajem slatkovodnih dotoka i jakim antropogenim utjecajem

Vertikalna raspodjela kemijskih oblika fosfora i željeza u sedimentu postaja otvorenog mora na području srednjeg Jadrana

Sedimentary phosphorus species concentrations were examined in cores (0-10 cm) from 5 locations in the open middle Adriatic in June 2002. Measurements included organic phosphorus (OP) and inorganic P species: P in biogenic apatite (P-FD), P adsorbed onto iron-oxy/hydroxides (P-Fe), P in authigenic apatite (P-AUT) and P in detrital apatite (P-DET). Total iron (Fe-TOT) and iron-oxyhydroxides (Fe(III)OOH) concentrations were also determined as well as granulometric composition, organic matter (OM), organic carbon (C-ORG) and carbonate content (CA). Sediment pore water measurements included redox-potential (EH) and orthophosphate concentration. All relevant data were subjected to correlation, Cluster and Principal Component Analysis (PCA). Cluster analysis indicated that granulometric composition and carbonate content are the leading factors of distinction between the stations. PCA revealed that the fine fraction of sediments has a key role in the vertical distribution of Fe-TOT and P-ORG. Linkage among P-AUT, P-DET and C-ORG results from river input influence, while association between OM, P-Fe, EH and OP arises from complex internal processes in the sedimentary P cycle.U sedimentu sa 5 postaja otvorenog mora srednjeg Jadrana ispitane su koncentracije različitih oblika fosfora (P ) u jezgrama debljine 0-10 cm. Mjerenja su uključivala organski fosfor (OP ) i anorganske vrste P: P u biogenom apatitu, (P-FD ), P adsorbiran na okside i hidrokside željeza (P-Fe), P u autigenom apatitu (P-AUT ), i P u detritusnom apatitu (P-DET ). Koncentracije ukupnog željeza i željeznih oksi-hidroksida (Fe(III)OO H) su također određene kao i granulometrijski sastav, sadržaj organske tvari (OM), organskog ugljika (C-OR G) i karbonata (CA ) u sedimentu. U pornoj vodi sedimenta su izmjereni redoks potencijal (EH) i koncentracija ortofosfata. Svi su podaci bili predmet korelacijske, Cluster i PC analize. Cluster analiza je ukazala na granulometrijski sastav i sadržaj karbonata kao vodeće čimbenike razlikovanja između postaja. PC analiza je pokazala da sitno-zrnata frakcija sedimenta ima ključnu ulogu u vertikalnoj raspodjeli Fe-TOT i P-OR G u sedimentu. Povezanost između P-AUT , P-DET i C-OR G je rezultat utjecaja riječnog donosa, dok veza između OM, P-Fe, EH and OP proizlazi iz kompleksnih procesa ciklusa P u sedimentu

Struktura populacije i brojnost zooplanktona u estuariju rijeke Krke u proljeće 2006-e godine

The zooplankton assemblage was investigated in April 2006 at 9 stations along, and in front of, the highly stratified salt-wedge Krka river estuary, using 53- and 125-μm mesh Nansen nets. Tintinnids, copepods and their developmental stages and mollusc larvae dominated the zooplankton community, with 28 tintinnid and 41 copepod taxa recorded in the investigated area. Both tintinnid and copepod communities showed a general decrease in abundance and increase in species number from the head to the mouth of estuary, with a clear dominance of estuarine-neritic species. The most abundant tintinnids were Tintinnopsis campanula and Favella ehrenbergii. Small cyclopoid copepod Oithona nana dominated in the upper reaches, presumably feeding opportunistically on abundant organic matter accumulated at the permanent halocline. The contribution of calanoids intensified towards marine stations, except in the eutrophicated Šibenik harbour area in the middle reaches, where cyclopoid Oithona nana again proliferated. An assessment of the sampling performances of the 53- and 125-μm nets and data on zooplankton population structure indicated that the 125-μm mesh size plankton net in combination with Niskin bottles would give the optimal insight into the ecology of all zooplankton components in future investigations of this and similar highly stratified estuaries.Zooplanktonska zajednica je istraživana u travnju 2006. na devet postaja duž i ispred visokostratificiranog estuarija rijeke Krke, uporabom dviju planktonskih mreža Nansen tipa, opremljenih svilama finoće tkanja 53- i 125-μm. Tintinidi, kopepodni rakovi i njihovi razvojni stadiji te ličinke mekušaca su dominirale u zooplanktonu, a zabilježeno je 28 vrsta tintinida i 41 vrsta kopepoda. Kod tintinida i kopepoda zamijećen je pad brojnosti i porast broja vrsta prema ušću estuarija, uz izraženu dominaciju estuarsko-neritičkih vrsta. Najbrojniji tintinidi su bili Tintinnopsis campanula i Favella ehrenbergii. Mali ciklopoidni kopepod Oithona nana dominirao je u gornjem dijelu estuarija, vjerovatno se hraneći organskom tvari nakupljenoj na permanentnoj haloklini. Udio kalanoidnih kopepoda se povećavao prema postajama iza ušća, s iznimkom eutrofiziranog područja šibenske luke na kojem su ponovo zabilježene visoke brojnosti ciklopoida Oithona nana. Usporedba brojčanih podataka iz korištenih planktonskih mreža i sastav populacije zooplanktona ukazuju da bi kombinacija 125-μm planktonske mreže i Niskin crpca dala optimalne podatke o ekologiji zooplanktonske zajednice tijekom budućih istraživanja ovog i sličnih visokostratificiranih estuarija