290. Trudności w diagnostyce obrazowej chorych na nowotwory masywu szczękowositowego i podstawy czaszki leczonych w sposób skojarzony z rekonstrukcją chirurgiczną

W nowoczesnym leczeniu skojarzonym nowotworów głowy i szyi (ngisz) szczególnej wagi nabiera diagnostyka obrazowa, prowadzona przede wszystkim w oparciu o tomografię komputerową oraz badania rezonansu magnetycznego. Nowotwory masywu szczękowo-sitowego oraz podstawy czaszki często rozpoznawane są w stadium zaawansowanym, które wymaga leczenia skojarzonego. Takie leczenie ngisz jest długotrwałe, a badania obrazowe wykonywane są na zlecenie klinicystów, kierujących się różnymi bezpośrednimi przyczynami. W tej sytuacji znaczenia nabiera nie tylko precyzja samego badania obrazowego, ale także znajomość przebiegu leczenia i jego efektów klinicznych. Na przykładzie przypadku chorego na mięsaka dołu skrzydłowo-podniebiennego przedstawiono trudności radiodiagnostyki przebiegu leczenia skojarzonego ngisz. Chorego, w wieku 18 lat, operowano poza IO w Gliwicach z powodu guza okolicy lewego policzka. Usunięto guz średnicy 5 cm, który w badaniu histopatologicznym rozpoznano jako rhabdomyosarcoma pleomorficum. Po 3 miesiącach od zabiegu chorego konsultowano w I O, gdzie w aktualnych badaniach obrazowych (TK i MR) rozpoznano guza umiejscowionego w lewym dole podskroniowym i skrzydłowo-podniebiennym, wykraczającego poza ich granice – do lewego oczodołu oraz do nad i podjarzmowej części przestrzeni żwaczy. Na nieoperacyjność guza wskazywały jedynie wyniki wspomnianych badań obrazowych. Chorego poddano jednoczesnej chemio-radioterapii trwającej około 6 miesięcy. Uzyskano częściową regresję guza przemawiającą za jego „resekcyjnością”, stwierdzoną na podstawie obydwu kolejnych badań obrazowych. Zabieg przeprowadzono w sposób makroskopowo radykalny z wątpliwym marginesem mikroskopowym. Ubytek zaopatrzono preparatem mięśnia prostego brzucha na zespoleniu mikronaczyniowym. W czwartej dobie po zabiegu wykonano badanie MR. Z powodu nieznajomości celu badania radiolog zasugerował obecność guza w loży pooperacyjnej, w którym po konfrontacji rozpoznano wolny, dobrze unaczyniony płat (w rzeczywistości chodziło właśnie o ocenę jego unaczynienia). Powyższy przykład wskazuje na konieczność zespołowego traktowania wszystkich elementów diagnostyki obrazowej ngisz, a zwłaszcza na znajomość szczegółów leczenia. To w analogii do patomorfologii nowotworów rodzi potrzebę ich „radiokliniki”

88/Ocena ryzyka popromiennej osteoporozy kręgosłupa szyjnego u chorych na raka rejonu głowy i szyi – doniesienie wstępne

Cel pracyZbadanie ryzyka wystąpienia popromiennej osteoporozy kręgosłupa u chorych na raka gardła i krtani poddanych radykalnemu leczeniu promieniami za pomocą pomiaru gęstości trzonów kręgów szyjnych w rutynowej tomografii komputerowej. Odległym celem pracy jest identyfikacja chorych, u których będzie zachodziła konieczność profilaktyki lub leczenia osteoporozy po zakończeniu leczenia onkologicznego.Materiał i metodaAnalizowano grupę 12 pacjentów (9 mężczyzn i 3 kobiety) chorych na raka gardła środkowego – 7, górnego – 1, dolnego – 1 i krtani – 3. Mediana wieku wynosiła 50 lat. U wszystkich pacjentów przed rozpoczęciem leczenia wykonano diagnostyczną spiralną tomografię komputerową z zastosowaniem warstw o grubości 1mm obejmującąwszystkie piętra gardła i krtani oraz szyję, w której poza diagnostyką nowotworową dokonano pomiaru densyjności trzonów kręgów objętych anatomicznym zakresem badania. Następnie chorych napromieniano w sposób radykalny z zastosowaniem techniki konformalnej (7 pacjentów) oraz IMRT (5 pacjentów). Przedział dawek całkowitychpodanych w objętości GTV wynosił 68.4–79 Gy. Na podstawie analizy rozkładu dawki promieniowania w wirtualnym indywidualnym fantomie pacjenta z systemu planowania leczenia dokonano pomiarów dawek w trzonach kręgów w miejscu przypadającej dawki maksymalnej. Wokresie do 1 miesiąca od zakończenia leczenia promieniami u wszystkich chorych ponownie wykonano kontrolną tomografię komputerową z zastosowaniem takich samych warunków badania jak poprzednio. Dokonano pomiaru densyjności kości w miejscach dawek maksymalnych i porównano otrzymane wartości z danymi sprzed leczenia.WynikiBezpośrednio po zakończeniu radioterapii zaobserwowano spadek gęstość tkanki kostnej trzonów kręgów mieszczący się w przedziale 3–50%, wynoszący średnio 22.5%.WnioskiPrzeprowadzone badanie dotyczy grupy pilotowej. Otrzymane wyniki wstępnie wskazują na wysokie ryzyko rozwoju osteoporozy tkanki kostnej w obszarze napromienianym. U wszystkich powyższych chorych, u których uzyska się trwałą regresję procesu nowotworowego, zostanąwykonane kolejne badania densyjnosci po upływie 12–24 miesięcy

74. The rational for optimal combination of radiation therapy and Taxanes in organ preservation treatment of head and neck cancer – project of clinical study

Because Docetaxel has both radiosensitizing properties as well as good anticancer activity by itself in squamous cell carcinomas we are going to attempt concurrent use of Docetaxel and radiochemiotherapy in patients with advanced head and neck cancers (HNC).AimThe objective of this study is to evaluate the response rate, loco-regional control, disease – free survival and overall survival in previously untreated inoperable HNC patients.MethodsThis is a project of an open non-randomized, one centre, phase II, one arm study. Total planned dose of RT for GTV is 68 Gy given in 40 fractions, once daily, 7 times per week concomitantly with Cis-Platin, Navelbine and Docetaxel. Eligibility criteria include: proven HNC not treated before, good performance status, normal bone marrow, liver and renal function, age bellow 60. The regimen is proposed as follows: Cis-Platin i.v. 70 mg/m2 on day 1, 22, 43, 64, Navelbine 20 mg/m2 i.v. on day 1, 8, 22, 29, 43, 50, 64 and Docetaxel 30 mg/m2/week or as 1-h infusion of 60 mg/m2 in each 7 days of RT, Ethyol 1000 mg i.v. on day 1, 22, 43 and 250 mg on day 23–42. Radiotherapy 1,7 Gy per fraction continuously on day 23–42 and 44–63. Different treatment schedules of Docetaxel could be used on the basis of cellular activity for a given tumour. So, biopsy should be obtained for analysis of pretreatment levels of apoptosis and oncogenes such as p53, Bax, Bcl-2

72. Cancer of oropharynx and nasopharynx – clinical prognostic factors analysis

Analysis contains 110 cases of oropharyngeal and 112 cases of nasopharyngeal cancers who were treated beetwen 1990–1998 in MSC Centre of Oncology-Institute, branch Gliwice.Main part of histopatological findings in oropharyngeal area were squamous cancers, but undifferentiated type was slightly dominated than squamous in nasopharyngeal region.More than half of cases in both localisations were locally advanced [T3,T4] and similar, nearly 1/3 cases were without nodal metastases.Comparisons beetwen mean tumor volumes indicate on bigger cancer volume, when primary tumor was located in oropharyngeal area, but mean nodal volume was much higher in nasopharyngeal cancer.Kinetics of distant metastases were much higher in nasopharyngeal location of primary tumor especially in undifferentiated cases.Radiotherapy was the main type of treatment which was realised in palliative and radical schedule with conventional and unconventional fractionation scheme.Following clinical factors were underdone evaluation: T-stage and primary tumor volume, N-stage with amount and volume of nodes, conglomerates of nodes presence, M-stage, type of histological structure and treatment factors: tumor and nodal total doses and kind of fractionation.Statistical methods which were used contained: single- and multivariate analysis and logistic regression model.Conclusion„Hierarchy of importance” of the factors which were analysed and their influences on treatment results are different in both localisations

56. The role of external irradiation in postoperative treatment of soft tissue sarcomas – last decade of gliwice experience

Aim of the study was to evaluate the role of postoperative external irradiation in the treatment of patients with high risk of local relapse of soft tissue sarcomas, as well as to evaluate the long-term results of this combined treatment. Data charts of the 77 patients with STS treated by surgery and postoperative external beam radiotherapy in Institute of Oncology in Gliwice during the period 1990–1999 has been reviewed. Extremity was the most frequent tumour site (75%), followed by trunk (10%), pelvis (7%), head and neck (4%) and retroperitoneal space (4%). Histological types included liposarcoma (27%), MFH (23%), fibrosarcoma (22%), neurosarcoma (12%), synovial sarcoma (8%) and others (8%). Only in 52% of patients the grade of the tumour was evaluated (G1–12 pts, G2–14 pts, G3–14 pts). Only 23 patients (30%) was treated by chemotherapy after local treatment. In majority patients were primary operated at general surgery departments, outside the reference centre with technique typical for benign tumours. Because of non-radical first surgical treatment and large number of early local recurrences in a whole group over 140 operations has been undertaken. Surgical margins were proven by histological procedures only in 29% of the patients. Long term OS, DFS and LC rates have been 64%, 56% and 69% respectively. Distant metastases have occurred in 30% of pts. during the first 2 years of observation. Prognostic factors have been evaluated in both univariate and multivariate analysis. The most important positive prognostic factors were as follows: radical surgical treatment and concomitant chemo-radiotherapy.The first, often proven or suspected as non-radical, tumour excision is the most important and probably independent negative prognostic factor for tumour cure and patient survival. For such clinical situations secondary surgical approach as a wide excision is recommended. Because of a large number of cases in analysed material with single or multiple local relapses decision of adjuvant therapy has to be considered individually. It seems that in such clinical situation, postoperative radiotherapy or aggressive radio-chemotherapy in cases with no clinically detected local relapse gives the best chance for survival. The long time of anamnesis, several surgical treatments of tumour relapses with no sarcoma policy stress the need to establish the general national rules for diagnosis and adjuvant treatment of soft tissue sarcomas

Escalated hyperfractionation in radiotherapy for head and neck cancer – 5-year results

PurposeTo evaluate 5-year results of escalated hyperfractionation schedule in aspect of local tumour control (LTC) and late radiation toxicity.Material and methodsForty eight patients with squamous cell carcinoma of oral cavity (34 pts), oropharynx (11 pts) and larynx (3) in stage T1-4N0-1 have been treated at Centre of Oncology in Gliwice, between the years 1988–92. There were four patients with T1 primary tumour, 27 with T2, 11 with T3 and 2 with T4; in 4 patients the tumour stage remains unknown (TX). All the patients were treated by radiation therapy alone, using the technique of two opposed parallel fields and hyperfractionation with escalation of the dose per fraction during the second part of the treatment schedule. The total dose ranged between 62,2 and 74 Gy. The median follow-up was 62 months.ResultsDespite of the relative high proportion of complete local regressions (75%), the 5-year LTC rate of 54% was noted in the whole group of patients. Stage-related LTC rates were as follows: 100% for TX tumours, 50% for T1, 55% for T2, 45% for T3 and 0% for T4. Acute radiation reactions were more intensive than those usually observed during conventional radiotherapy; all patients experienced a confluent mucositis and two waves of acute mucosal reaction because of treatment gap were observed during the radiation course. Severe late radiation toxicity (grade IV) was noted in two patients (4%).ConclusionsLong-term tumour control results of escalated hyperfractionation radiotherapy may suggest that there is no benefit of a such regimen. However, in the majority of patients the treatment course differed markedly from protocol assumptions

67 Ocena skuteczności leczenia promieniami u chorych na miejscowo zaawansowanego raka sutka

Celem pracy jest ocena skuteczności leczenia promieniami na miejscowo zaawansowanego raka sutka.Analizowano 83 chore na miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego raka sutka w stopniu II i IIIA i III B wg WHO leczone w latach 1985–90 w Instytucie Onkologii w Gliwicach. Średnia wieku chorych wynosiła 53 lata. U 2 chorych stwierdzono raka sutka w stopniu zaawansowania T2NO, u 2 – T2NI, u 2-T3NO, u 12 T3NI, u 6 T3N2, u 8 T4NO, u 22 – T4N1, u 29 T4N2.Wszystkie chore przed rozpoczęciem radioterapii poddano leczeniu systemowemu (harmonoterapii, chemioterapii). Średnia dawka w radioterapii na guz wyniosła 59,5 Gy. Po radioterapii radykalny zabieg operacyjny przeprowadzono u 28 chorych.. Mediana okresu obserwaeji wyniosła 38,5 miesiąca. Ogółem w analizowanej grupie zanotowano 41% 3-letnich przeżyć całkowitych i 18% bezobjawowych. 3-letnia wyleczalność miejscowa wyniosła 20%. Średni czas ujawniania się wznowy miejscowej u chorych,. u których uzyskano całkowitą remisję wyniósł 26,2 miesięcy. Czas do ujawniania przerzutów odległych wyniósł średnio 17 miesięcy.Ogółem w analizowanej grupie zanotowano 41% 3-letnich przeżyć całkowitych i 18% bezobjawowych. 3-letnia wyleczalność miejscowa wyniosła 20%. Średni czas do ujawniania się wznowy miejscowej u chorych, u których uzyskano całkowitą remisję wyniósł 26,2 miesięcy. Czas do ujawnienia przerzutów odległych wyniósł średnio 17 miesięcy.W analizie jednowariantowej znamienny związek z lepszymi wynikami leczenia (kryterium przeżycia bezobjawowego) zanotowano dla: napromieniania dawką powyżej 70 Gy, niższego stopnia klinicznego zaawansowania guza-T2-3, jego objętości poniżej 200 cm3 oraz radykalności zabiegu operacyjnego. Jednak w wyniku analizy wielowariantowej (wg Coxa) jako znamiennie niezależny czynnik prognostyczny uznano jedynie stopie zaawansowania guza T.WnioskiPrzypadki pierwotnie nieoperacyjnego raka podane indukcyjnej radio- i /ew. chemioterapii stanowią niejednorodną klinicznie grupę, w której decydujące znaczenie dla rokowania ma zaawansowanie guza nowotworowego