Basic personality traits and social competences of the participants of the substitution therapy program and their role in the process of change

Cel. Problematyka używania substancji psychoaktywnych ma sporą reprezentację w polskim dorobku naukowym, zwłaszcza w minionym 30-leciu. Wciąż jednak brak jest publikacji dotyczących tzw. grup specyficznych, które tworzą m.in. osoby problemowo używające jednej substancji – opioidów. W niniejszym artykule postanowiono przybliżyć zarys profilu osobowości osób uzależnionych od opioidów w aspekcie zależności między wybranymi cechami osobowości a kompetencjami społecznymi. Poznanie wskazanych czynników odgrywa znaczącą rolę nie tylko w procesie terapii i resocjalizacji: we wczesnej fazie diagnozy polega ona na planowaniu pozytywnej zmiany, w okresie późniejszym pozwala tak zaplanować proces zmiany, aby zapobiec nawrotowi choroby. Metoda. W badaniu wykorzystano wystandaryzowane testy psychologiczne (EPQ-R i KKS) oraz krótką ankietę. Zastosowano nieprobabalistyczny dobór próby. Badaniu poddano 50 osób uzależnionych od opioidów, uczestniczących w programie terapii substytucyjnej. Wyniki i wnioski. Badania wykazały, że osoby neurotyczne deklarują większe problemy w sytuacjach wymagających bliskości z drugą osobą. Badania dostarczają wniosków dla praktyki terapeutycznej i resocjalizacyjnej. W programach tych warto uwzględniać te formy pracy, które umożliwiają beneficjentom ćwiczenie pewności siebie i otwartości, oraz niewerbalne sposoby wyrażania uczuć, uwzględniające twórczą ekspresję. Kompetencje społeczne w zakresie intymności i bliskości można wzmacniać poprzez różne formy terapii, w tym dramy, treningi umiejętności i warsztaty, angażując dodatkowo rodziny uczestników terapii.Aim. The issue of the use of psychoactive substances has a considerable representation in Polish scientific achievements, especially in the past 30 years. However, there are still no publications on the so-called specific groups that create, among others problem users of one substance - opioids. In this article, it was decided to outline the personality profile of opioid addicts in terms of the relationship between selected personality traits and social competences. Knowing the indicated factors plays a significant role not only in the process of therapy and social rehabilitation. In the early phase of diagnosis, it consists in planning a positive change; later it allows the planning of the process of change in such a way as to prevent relapse of the disease. Methods. The study used standardized psychological tests (EPQ-R and KKS) and a short questionnaire. A non-probabilistic sample selection was used. The study involved 50 opioid addicts participating in a substitution therapy program. Results. Research has shown that neurotic people declare greater problems in situations requiring intimacy with another person. Research provides conclusions for therapeutic and social rehabilitation practice. In these programs, it is worth taking into account such forms of work that enable the beneficiaries to exercise self-confidence and openness, as well as non-verbal ways of expressing feelings that take into account creative expression. Social competences in terms of intimacy and closeness can be strengthened through various forms of therapy, including drama, skills training, and workshops, additionally involving families of addicts