Przewlekła choroba nerek — dziesięć lat w teorii i praktyce

Wprowadzenie przed ponad 10 laty nowej definicjii klasyfikacji przewlekłej choroby nerek (CKD) doprowadziłodo swoistego przełomu w nefrologii klinicznej.Prowadzone na tej podstawie badania epidemiologicznepozwoliły na wykazanie, że chorobynerek dotyczą ponad 10% populacji, niezależnie odkoloru skóry i szerokości geograficznej. Dowiodłoto, że CKD jest jednym z ważnych problemów socjoekonomicznychobok chorób układów: sercowo-naczyniowego, oddechowego czy pokarmowego.Jednocześnie powszechne, automatyczne prezentowaniewyników szacunkowego wskaźnika filtracjikłębuszkowej (eGFR) przez większość laboratoriówmedycznych, umożliwia uświadamianie szerokiejrzeszy lekarzy stopnia upośledzenia funkcji nerek, copowinno się przyczyniać do większego bezpieczeństwapacjentów przy zalecaniu metod diagnostycznychoraz w szczególności przy stosowaniu leków.Uświadomienie problemów, jakie niesie ze sobąCKD stało się możliwe dzięki wieloletnim wysiłkomnefrologów, którzy wprowadzili program edukacyjnydla lekarzy rodzinnych, internistów, diabetologówi hipertensjologów. W Polsce program taki wdrażałaGrupa PChN pod patronatem odpowiednich krajowychkonsultantów medycznych, której działanieumożliwił specjalny grant edukacyjny firmy RochePolska. Obecnie środowisko medyczne czeka adaptacjado zmodyfikowanej przez Grupę RobocząKDIGO wersji klasyfikacji CKD, ale dla uspokojenianależy dodać, że podstawowe zasady tej koncepcjipozostają bez zmian

Availability and quality of renal placement therapy in European Union countries in the light of CEAPIR study

Leczenie nerkozastępcze jest bez wątpienia ogromnymdobrodziejstwem dla pacjentów ze schyłkowąpostacią przewlekłej choroby nerek, zapewniając imprzeżycie oraz na ogół dobrą jakość życia. W krajachUnii Europejskiej (UE) jest ono dostępne dlawszystkich pacjentów, którzy wymagają tej formyterapii. Na dodatek wśród osób poddawanych leczeniunerkozastępczemu na świecie 15% stanowiąmieszkańcy krajów EU, natomiast subpopulacjaw tym regionie to 7,1% ogólnej populacji świata.Celem CEAPIR, czyli Europejskiej Federacji PacjentówNefrologicznych, jest dbanie o dobry standardi pełną dostępność diagnostyki i terapii, w tym nerkozastępczej,w równym stopniu na całym obszarzeUE. W okresie listopad 2010–listopad 2011 CEAPIRprzeprowadziła badanie ankietowe, w którymuczestniczyło 3867 pacjentów z 12 krajów członkowskichUE. Przedmiotem ankiety było ustaleniedostępności wczesnej diagnostyki chorób nerek,informacji na temat alternatywnych metod terapii,możliwości wyboru formy leczenia nerkozastępczego,a także stopnia zadowolenia z jakości samej terapiioraz opieki personelu medycznego. Analiza wynikówtej ankiety pozwoliła na uwidocznienie różnicw niektórych aspektach między krajami UE. Polskawypadła w tym badaniu całkiem dobrze, w szczególnościpod względem jakości i dostępności personelumedycznego, a także edukacji i informacji dlapacjentów. Zwrócono jednak uwagę na zbyt rzadkiewykorzystanie w Polsce dializy otrzewnowej, podobniejak w większości krajów UE. Przeprowadzoneprzez CEAPIR badanie pozwoliło sformułowaćpropozycję szczegółowych zmian w systemie opiekinad pacjentami z chorobami nerek w poszczególnychkrajach.Renal replacement therapy (RRT) is a great benefit forpatients with end stage renal disease enabling theirsurvival quite good quality of life. In European Union(EU) countries this kind of therapy is available to allpatients who need such a treatment. Additionallyamong RRT patients in whole the world 15% are livingin EU while subpopulation of this region is equal7.1% of world population. CEAPIR — European KidneyPatients’ Federation is aiming to have influenceon the good standard and full availability of diagnostictherapeutic procedures in renal patients in EU. Duringthe period: November 2010–November 2011 CEAPIRperformed special survey in which participated3867 patients from 12 countries. The main subjectof the used questionnaire was to collect informationconcerning availability of early diagnosis of chronickidney disease, possibilities of alternative methods oftherapy available for patients choice. There were alsoquestions about quality of care and patients satisfaction.Analysis of achieved results enable to elucidatedifferences in several aspect existing between EUcountries. Poland was evaluated quite well, especiallyconcerning quality of medical staff and availability ofinformation and education for patients. Neverthelesstoo rare use of peritoneal dialysis in Poland, similarlike in the majority of EU countries, was revealed.Survey performed by CEAPIR enable to formulatepropositions of changes in health care in renal patientsin different EU countries

Immunosupresja po przeszczepieniu nerki u osób w podeszłym wieku

W pierwszych kilkudziesięciu latach rozwoju transplantacji nerek metoda ta była zarezerwowana dla osób młodych. Granica wieku ulegała stopniowemu podwyższaniu, natomiast w ciągu ostatniego 10-lecia przyjmowanym wskaźnikiem w tym zakresie stał się wiek biologiczny, a nie wiek metrykalny.  Należy podkreślić, że u osób w podeszłym wieku istnieje wiele czynników klinicznych, immunologicznych i metabolicznych, które nakazują dużą ostrożność w komponowaniu leczenia immunosupresyjnego. Zgodnie z własnym doświadczeniem klinicznym popartym danymi z piśmiennictwa, u starszych biorców należy dążyć do ustalenia najniższych skutecznych dawek leków immunosupresyjnych. Niestety, dotychczas brakuje randomizowanych badań klinicznych, które wskazywałyby na efektywność i bezpieczeństwo określonych schematów immunosupresyjnych w tej grupie pacjentów. Należy zatem postępować zgodnie z zasadą opartą na czystej pragmatyce. Oznacza to, że dopóki nie ma specjalnych zaleceń, leczenie immunosupresyjne u starszych biorców przeszczepu nerki powinno być prowadzone według powszechnie istniejących zasad, ale jednocześnie indywidualizowane z uwzględnieniem wszystkich czynników, które są specyficzne dla wieku podeszłego

Hemodializa domowa

Koncepcja hemodializy domowej narodziła się wrazz programem przewlekłej dializoterapii. Jednak zewzględu na wiele ograniczeń, w tym ekonomicznych,socjalnych i psychologicznych zawsze dotyczyła onaniewielkiego odsetka pacjentów leczonych powtarzanymihemodializami. Ponowny wzrost zainteresowaniatą formą dializoterapii obserwuje się od 10–15 latwraz z próbami zintensyfikowania dializ w celu osiągnięcialepszych wyników leczenia. Publikowanew tym czasie wyniki były dosyć entuzjastycznei wskazywały na dużą wyższość intensywnych formhemodializy domowej w zakresie wyrównania zaburzeńgospodarki wodnej, powikłań metabolicznych,a także zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowegooraz przedłużenia życia i poprawy jego jakości. Wartojednak nadmienić, że były to badania obserwacyjne,nierandomizowane i na ogół uwzględniające małegrupy pacjentów. Stąd też środowisko nefrologicznez zainteresowaniem powitało powstanie amerykańsko-kanadyjskiej grupy badawczej Frequent HemodialysisNetwork (FHN) zrzeszającej ponad 50 stacjidializ. Jednakże pierwsze wyniki opublikowanychprzez FHN randomizowanych badań nie przyniosłypotwierdzenia wspomnianych wyników badań obserwacyjnych.Należy wyrazić nadzieję, że dalsze informacjepochodzące z długoterminowych obserwacjipozwolą na realną oceną intensywnej hemodializydomowej zarówno pod względem medycznym, jakteż pod kątem farmkoekonomicznym

Aktualne problemy dotyczące rozpoznawania i terapii niedokrwistości nerkopochodnej

W artykule wyjaśniono niektóre kontrowersje, które powstały ostatnio wokół leczenia czynnikami stymulującymi erytropoezę (ESA). Okazało się bowiem po ponad 20-letnim pomyślnym stosowaniu leków z tej grupy, że ich działanie nie jest całkowicie pozbawione negatywnych następstw. Nie oznacza to, że leki te powinno się wykreślić z receptariusza praktyka nefrologa. Należy natomiast zwrócić większą uwagę na indywidualizację i optymalizację terapii, tak aby przy minimalnych dawkach ESA osiągnąć zamierzony efekt, czyli stężenie hemoglobiny nieprzekraczające 12 g/dl. Jednocześnie szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek i współistniejącą chorobą nowotworową, u których stosowanie ESA może potencjalnie się przyczynić do przyspieszenia rozrostu nowotworu. Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 4, 291-29

Dialysate cooling — simple and safe prevention method of the cardiovascular disturbances development in dialysed patients

Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę zgonów pacjentów dializowanych. Uważa się, że śmiertelność z tego powodu może być nawet 3-krotnie wyższa w porównaniu z populacją ogólną. Wiadomo, że przewlekła choroba nerek jest niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych. Istnieje również odwrotna zależność — tzn. zmiany w układzie naczyniowym sprzyjają uszkodzeniu nerek. W momencie rozpoczęcia dializoterapii ponad 75% chorych charakteryzuje się zmianami w układzie sercowo-naczyniowym. Na przestrzeni lat próbowano znaleźć sposób na odwrócenie niekorzystnych zmian w układzie krążenia u pacjentów dializowanych. Jedną z nich jest obniżenie temperatury płynu dializacyjnego. W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki badań mających na celu zmniejszenie śmiertelności oraz zahamowanie powstawania zmian w układzie krążenia dzięki zmianom temperatury płynu dializacyjnego.Cardiovascular mortality is a very big problem among dialysed patients. This is up to three times higher than in the general population. CKD is an independent risk factor of development and progression of cardiovascular disturbances. From the other hand changes in the cardiovascular system promotes development and progression of chronic kidney disease. Because of this even 75% patients starting dialysis have changes in the cardiovascular system. Efforts to decrease mortality and/or reverse change in the heart were taken for many years. Many methods were studied, among them is decreasing dialysate temperature. In the presented review results of studies and metaanalysis concerning impact of cooling dialysate on mortality and progresion of dialysis cardiomiopathy are presented

Honorary Members of the Polish Society of Nephrology. Part IX — Professor Olgierd Smoleński

Niniejsza publikacja rozpoczyna już trzeci rok cyklu zatytułowanego Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego ukazującego się na łamach Forum Nefrologicznego. Dotychczas przedstawiliśmy 5 polskich i 3 zagranicznych postaci wyróżnionych tym zaszczytnym tytułem. Pierwszym z nich był wybitny polski internista, nefrolog i transplantolog prof. Tadeusz Orłowski, a w ostatnim numerze bohaterem cyklu był zmarły w ubiegłym roku światowej sławy nefrolog francuski prof. Gabriel Richet. Nagła śmierć Profesora Olgierda Smoleńskiego podczas XI Gdańskiego Repetytorium Post ASN Meeting w styczniu bieżącego roku skłoniła autorów do zmiany planu i zaprezentowania postaci Profesora już w tym numerze Forum, poza wcześniej ustaloną chronologią. Profesor Olgierd Smoleński, wybitna postać polskiej nefrologii, twórca i organizator Krakowskich Dni Dializoterapii, był powszechnie lubianym i szanowanym Lekarzem, Kolegą i Człowiekiem. Poza medycyną interesował się także poezją, muzyką i malarstwem. Te wszystkie osiągnięcia Profesora utwierdzają nas w przekonaniu, że podjęta przez nas decyzja dotycząca zmiany planów i przedstawienie sylwetki naszego Kolegi i Przyjaciela wcześniej niż planowaliśmy, jest jak najbardziej uzasadniona.With this paper we are pleased to commence the third year of the Forum Nefrologiczne series titled the Honorary Members of the Polish Society of Nephrology. To date we have presented 5 Polish and 3 foreign figures enjoying this distinction, the first one of whom was the outstanding Polish internist, nephrologist and transplantologist, prof. Tadeusz Orłowski. The most recent issue featured the late, world-famous French nephrologist prof. Gabriel Richet. The sudden death of prof. Olgierd Smoleński during the 10th Gdańsk Post ASN Meeting in January this year compelled the authors to change their earlier plans in order to present prof. Olgierd Smoleński out of the assumed chronology. This distinguished figure of the Polish nephrology, the creator and organiser of the Krakow Dialysis Therapy Days was a wellknown and respected Doctor, Colleague and Person. Apart from medicine, Olgierd Smoleński’s scope of interest encompassed poetry, music and painting. All these make us truly believe that the decision to change the original plans and portray our Colleague and Friend now was the right one

Poczet Członków Honorowych Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego. Część XVIII — Profesor Bruno Watschinger

Professor Wojciech Rowiński, the outstanding Polish surgeon and transplantologist, the co-author of the first successful renal transplant in Poland, a great sup­porter of the idea of organ transplants, a former country consultant in clinic transplantology was the character depicted in the last paper on the honorary members of the Polish Society of Nephrology. The eighteenth part of our project is dedicated to a foreign nephrologist known especially to the elder members of our Society. The character to be presented is the distinguished nephrologist from Austria — Bruno Watschinger. In Poland, Watschinger is particularly famous for constructing a new type of an artificial kidney known as the “twin coil”. Another remarkable achievement ascribed to him is the organisation of the Danube Nephrology Symposium also held in Krakow, Poland as well as two congresses of the European Renal Association — European Dialysis and Transplant Association in Vienna, Austria. B. Watschinger’s scientific achievements have left a significant mark on the development of nephrology in Austria and around the world.Bohaterem ostatniego opracowania z cyklu publikacji dotyczących członków honorowych Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego był Profesor Wojciech Rowiński, znakomity polski chirurg i transplantolog, członek zespołu, który dokonał pierwszego udanego przeszczepienia nerki u człowieka w Polsce, wielki propagator idei przeszczepiania narządów, były konsultant krajowy w dziedzinie transplantologii klinicznej. Bohaterem kolejnej, osiemnastej części naszej serii będzie zagraniczny nefrolog, znany zwłaszcza nieco starszym członkom naszego Towarzystwa. Jest nim wybitny austriacki nefrolog Bruno Watschinger. Profesor znany jest w Polsce przede wszystkim z konstrukcji nowego rodzaju dializatora do hemodializy, zwanego twin coil, z organizacji Naddunajskiego Sympozjum Nefrologicznego, które odbywało się m.in. także w Krakowie, i organizacji dwóch kongresów Europejskiego Towarzystwa Nefrologicznego — Europejskiego Towarzystwa Dializy i Transplantacji w Wiedniu, a także z wielu innych osiągnięć na arenie międzynarodowej dotyczących rozwoju nefrologii w Austrii oraz na świecie

Honorary Members of The Polish Society of Nephrology Part III. Professor Zygmunt Hanicki, MD, PhD

W 2013 roku Polskie Towarzystwo Nefrologiczne (PTN) obchodzi 30-lecie działalności. Z tej okazji na łamach „Forum Nefrologicznego” członkowie Sekcji Historycznej Towarzystwa rozpoczęli serię publikacji przedstawiających sylwetki Członków Honorowych PTN. Pierwsza z nich dotyczyła pierwszego Prezesa — prof. Tadeusza Orłowskiego, wybitnego polskiego internisty, nefrologa i transplantologa. Niniejszy, trzeci już artykuł, ukazujący się niemal dokładnie w 30. rocznicę rozpoczęcia działalności Towarzystwa, jest poświęcony prof. Zygmuntowi Hanickiemu, twórcy krakowskiej nefrologii i dializoterapii.2013 marks the 30th anniversary of the Polish Society of Nephrology. In order to commemorate this fact, the Members of Historical Section of theSociety have launched a series of publications presenting the Honorary Members of the Polish Society of Nephrology. The first publication concerned the Society’s first President — Prof. Tadeusz Orłowski, the outstanding Polish internist, nephrologist and transplantologist. The present paper, which is the third in the cycle comes out almost exactly on the day of the 30th anniversary of the commencement of the Society’s operation, sets out to portrait Prof. Zygmunt Hanicki, the creator of the Krakow nephrology and dialysis treatment