An overview of selected antioxidants in the aspect of safety their application

Coraz częściej staje się popularne przyjmowanie antyoksydantów w dużych ilościach bez określenia zapotrzebowania dla danej osoby. Celem artykułu było zebranie dotychczasowej wiedzy na temat wybranych antyoksydantów, ich wpływu na organizm ludzki i oraz bezpieczeństwa ich przyjmowania. Zakres pracy obejmował szczegółowy przegląd literatury, analizę wyników różnych badań (zarówno in vivo, jak i in vitro) dotyczących bezpieczeństwa stosowania substancji o działaniu antyoksydacyjnym oraz próbę wyciągnięcia wniosków z prezentowanych informacji.It is becoming popular to taking antioxidants in large quantities without determining the dose need for a person. The aim of the article was to gather existing knowledge on the topic of selected antioxidants, their impact on the human body and the safety of their reception. The scope of work included a detailed review of the literature, analysis of the results of various studies (both in vivo, and in vitro) on the safety of substances with antioxidant activity and try to draw conclusions from presented information

Assessment of the degree of threat of Fe, Mn, Zn and Cu bilberry (Vaccinium myrtillus L.) in the area of the Załęcze Landscape Park

Rośliny lecznicze coraz chętniej wykorzystywane są w zapobieganiu i/lub leczeniu wielu chorób, a zalety fitoterapii i naturalnych metod leczenia na stałe zagościły w nowoczesnym lecznictwie. Jednak wysoka zawartość metali ciężkich w gatunkach leczniczych może eliminować je z zastosowań medycznych, ujemnie wpływać na proces terapeutyczny oraz stać się dodatkowym źródłem narażenia na te pierwiastki. W tej sytuacji, przestrzeganie norm maksymalnej zawartości metali w roślinach staje się koniecznością, szczególnie w przypadku gatunków leczniczych, konsumpcyjnych lub paszowych. Celem badań było określenie zawartości metali: żelaza, manganu, cynku i miedzi w borówce czernicy (Vaccinium myrtillus L.). Próbki roślinne (część nadziemną oraz część podziemną) pobrano na 10 stanowiskach badawczych w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. Zawartości badanych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Zawartość żelaza w borówce czernicy była podobna na wszystkich stanowiskach badawczych i mieściła się w granicach: 20,316-25,994 µg/g s.m. w części podziemnej; 22,865-25,324 µg/g s.m. w części nadziemnej roślin. Biodostępne ilości manganu w Vaccinium myrtillus były niższe od zawartości żelaza, przy czym ilości odnotowane w części podziemnej były dwukrotnie wyższe niż w części nadziemnej borówki czernicy (Mn w części nadziemnej: 4,311-4,584 µg/g s.m.; Mn w części podziemnej: 8,519-9,054 µg/g s.m.). Podobnie niższe zawartości odnotowano dla cynku - część nadziemna: 1,204-1,386 µg/g s.m.; część podziemna: 1,770-2,023 µg/g s.m. W przypadku miedzi nie odnotowano wartości większej niż 0,05 µg/g s.m. (dla obu części borówki na wszystkich stanowiskach pomiarowych). Prezentowane wyniki zawartości żelaza, manganu, cynku i miedzi w Vaccinium myrtillus opisują przydatność tej rośliny w celach konsumpcyjnych i leczniczych.Medicinal plants are more and more willingly used in the prevention and/or treatment of many diseases, and the advantages of phytotherapy and natural methods of treatment have become a permanent feature of modern medicine. However, the high content of heavy metals in medicinal species can eliminate them from medical applications, adversely affect the therapeutic process and become an additional source of exposure to these elements. In this situation, observance of the maximum metal content standards in plants becomes necessary, especially in the case of medicinal, consumer or feed species. The aim of the study was to determine the content of iron, manganese, zinc and copper in the blueberry of saithe (Vaccinium myrtillus L.). Plant samples (aboveground part and underground part) were taken at 10 research sites in the Załęcze Landscape Park. The contents of the tested elements were determined by atomic absorption spectrometry (ASA) with the use of VARIAN AA 240 apparatus. The iron content of blueberry was similar at all research sites and was within the following limits: 20.316-25.994 µg/g s.m. in the underground part; 22,865-25,324 µg/g s.m. in the aboveground part of the plants. The bioavailable quantities of manganese in Vaccinium myrtillus were lower than the iron content, while the quantities recorded in the underground part were twice as high as in the aboveground part of blueberry (Mn in the aboveground part: 4,311-4,584 µg/g s.m.). Month in the underground part: 8.519-9.054 µg/g s.m.). Similarly, lower levels were recorded for zinc - above ground part: 1.204-1.386 µg/g s.m. underground: 1,770-2,023 µg/g s.m. In the case of copper, no value greater than 0.05 µg/g s.m. was recorded. (for both parts of blueberry at all measuring points). The presented results of iron, manganese, zinc and copper content in Vaccinium myrtillus describe the usefulness of this plant for consumption and treatment

Pollution of scots pine bark with heavy metals in the Załęcze Landscape Park- assessment of the risk

Celem badań było określenie poziomu zanieczyszczenia metalami ciężkimi: Cd, Cu, Cr, Co, Mn, Ni, Pb, Zn, Fe zbiorowisk leśnych Załęczańskiego Parku Krajobrazowego oraz próba określenia stanu ich zagrożenia. Na terenie parku wyznaczono 10 równomiernie rozmieszczonych stanowisk zbioru prób bioindykatora typu kumulującego - kory sosny zwyczajnej Pinus sylvestris (L.). Zawartość wybranych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Analizy zawartości metali ciężkich: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co w korze sosny zwyczajnej wykazały niskie stężenia badanych metali ciężkich. Najwięcej kora sosny zgromadziła żelaza (18,5–22,9 µg/g s.m.), najmniej kobaltu (0,003-0,007 µg/g s.m.), chromu (0,008-0,010 µg/g s.m.), kadmu (0,027–0,059 µg/g s.m.) i miedzi (0,013–0,048 µg/g s.m.). Kumulacja niebezpiecznego dla organizmów ołowiu na wszystkich stanowiskach badawczych była zbliżona i wynosiła: 1,154–1,458 µg/g s.m. Analiza stężeń dziewięciu badanych pierwiastków w korze P. sylvestris na 10 stanowiskach parku, przedstawiona jako sumaryczny indeks obciążenia metalami ciężkimi, wykazała najwyższe jego wartości w północnej części ZPK, co oznacza, że ten obszar jest silniej obciążony metalami ciężkimi w porównaniu do jego części południowej. Powyższy fakt jest związany z napływem zanieczyszczeń wraz z wiatrami z kierunków zachodniego i południowo-zachodniego, głównie z aglomeracji opolskiej. Odczyn pH kory martwicowej z ZPK wahał się w granicach 2,51–3,05. Najniższą wartość odnotowano dla kory pobranej na stanowisku 3, a wartość największą na stanowiskach 10 i 6 (odpowiednio 3,05; 3,02).The aim of this study was to determine the level of contamination of forest communities in the Załęcze Landscape Park with heavy metals Cd, Cu, Cr, Co, Mn, Ni, Pb, Zn, Fe and an attempt to determine the level of risk. In the park there were chosen 10 evenly spaced positions from which samples of the accumulation bioindicator - the bark of Pinussylvestris (L.) pine- were collected . The content of the selected elements was determined by atomic absorption spectrometry (AAS) using the camera VARIAN AA 240. Analyses of the heavy metals: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co in the pine bark showed low concentrations of heavy metals. The pine bark accumulated the biggest amounts of iron (18,5–22,9 µg/g s.m.), the smallest amounts of cobalt (0,003–0,007 µg/g s.m.), chromium (0,008–0,010 µg/g s.m.), cadmium (0,027–0,059 µg/g s.m.) and copper (0,013– 0,048 µg/g s.m.). Accumulation of dangerous for organisms lead in the all study positions was similar and amounted to: 1,154–1,458 µg/g s.m. The analysis of concentrations of the tested nine elements in P. sylvestris bark in the 10 positions, presented as the summary index of heavy metals, showed the highest values in the northern part of the ZPK, which means that this area is more exposed to the pollution with heavy metals compared to its southern part. This fact is associated with the influx of contaminants along with winds from the south-west, mainly from the Opole agglomeration. Reaction of necrotic bark of the ZPK ranged from 2,51–3,05. The lowest value was recorded for the bark taken from the position 3, and the greatest value in the positions 10 and 6 (3.02; 3.05)

Bioindically rating of heavy metals hazard association for land forests of the załęcze landscape park with the use of cumulation capacity of the Hypogymnia physodes L.

Ocenę stopnia zagrożenia chronionych zbiorowisk leśnych Załęczańskiego Parku Krajobrazowego zanieczyszczeniami przemysłowymi, tj metalami ciężkimi, dokonano przy użyciu metod biologicznych (bioindykacyjnych) i chemicznych. W metodzie bioindykacyjnej został wykorzystany aspekt kumulacji metali ciężkich w plechach porostu Hypogymnia physodes L., które w dalszej kolejności zostały ilościowo zbadane przy wykorzystaniu metod instrumentalnych. Hypogymnia physodes L. jest porostem powszechnie występującym w środowisku, dostępnym całorocznie i wykazującym dużą tolerancję dla badanych zanieczyszczeń. Celem badań była ocena stopnia zagrożenia metalami ciężkimi: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co zbiorowisk leśnych Załęczańskiego Parku Krajobrazowego (ZPK) przy pomocy bioindykatora o właściwościach kumulacyjnych – porostu Hypogymnia physodes (L.). ZPK został wybrany do badań ze względu na niekorzystne usytuowanie, ze względu na stały napływ zanieczyszczeń przemysłowych wraz z wiatrami z terenów województwa śląskiego, opolskiego i łódzkiego. Na terenie parku wyznaczono 10 stanowisk zbioru prób plech porostu do analiz ilościowych, równomiernie rozmieszczonych na całym jego terenie. Zawartość wybranych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Analizy zawartości metali ciężkich: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co w plechach pustułki pęcherzykowatej na 10 stanowiskach badawczych w Załęczańskim Parku Krajobrazowym wykazały niskie stężenia badanych metali ciężkich, w porównaniu do stężeń tych metali w parkach krajobrazowych południowej części województwa śląskiego. Najwięcej w ZPK plechy pustułki pęcherzykowatej zgromadziły żelaza (35,2–43,6 µg/g), najmniej kobaltu (0,002–0,010 µg/g), chromu (0,021–0,038 µg/g), miedzi (0,011–0,027 µg/g) i kadmu (0,020–0,043 µg/g). Kumulacja niebezpiecznego dla organizmów ołowiu na wszystkich stanowiskach badawczych była zbliżona i wynosiła: 1,573–1,940 µg/g. Analiza stężeń dziewięciu badanych pierwiastków w plechach Hypogymnia physodes na 10 stanowiskach parku, przedstawiona jako sumaryczny indeks obciążenia metalami ciężkimi (Sj), wykazała najwyższe jego wartości w północnej części ZPK (stanowisko nr 1 – Sj =1,23) oraz w jego części środkowej i wschodniej (stanowiska nr 5 (Sj = 1,03) i 6 (Sj = 1,01)), co oznacza, że obszary te są najsilniej obciążone metalami ciężkimi. Najmniej metalami ciężkimi są obciążone zbiorowiska leśne w południowo-wschodniej części ZPK - stanowisko nr 7 (Sj = -1,21). Przyczyną większego zanieczyszczenia części północnej ZPK w porównaniu do jego części południowo-wschodniej jest fakt napływu zanieczyszczeń wraz z wiatrami z kierunku południowo-zachodniego, głównie z aglomeracji opolskiej.The assessment of the degree of threat to protected forest communities of Załęczański Landscape Park with industrial pollution, i.e. heavy metals, was made using biological (bioindicative) and chemical methods. In the bioindication method, the aspect of heavy metals accumulation in Hypogymnia physodes L. lichen lichen was used, which were subsequently quantitatively tested using instrumental methods. Hypogymnia physodes L. is a lichen commonly found in the environment, available all year round and showing high tolerance for the pollutants tested. The aim of the research was to assess the risk of heavy metals: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co forest communities of Załęcze Landscape Park (ZPK) using a bioindicator with cumulative properties - Hypogymnia physodes (L.). ZPK was selected for research due to the unfavorable location, due to the constant inflow of industrial pollution along with the winds from the areas of the Śląskie, Opolskie and Łódzkie Voivodships. In the park, 10 sets of lichen sample sets were designated for quantitative analyzes, evenly distributed throughout its entire area. The content of selected elements was determined by atomic absorption spectrometry (ASA) using the camera VARIAN AA 240. Analysis of heavy metals content: Zn, Mn, Cu, Pb, Ni, Cd, Fe, Cr, Co in the H. physodes of the alveolus at 10 test sites in Załęcze Landscape Park showed low concentrations of the heavy metals tested, compared to the concentrations of these metals in landscape parks of the southern part of the Silesian Voivodship. The most in ZPK H. physodes accumulated iron (35.2–43.6 μg / g), the least cobalt (0.002–0.010 μg / g), chromium (0.021–0.038 μg / g), copper (0.011–0.027 μg / g) ) and cadmium (0.020–0.043 μg / g). The accumulation of dangerous for organisms of lead at all research stands was similar and amounted to: 1.573– 1.940 μg / g. Analysis of the concentrations of the nine elements studied in the Hypogymnia physodes at 10 park sites, presented as a summary index of heavy metals load (Sj), showed its highest values in the northern part of the ZPK (stand 1 – Sj = 1.23) and in its central part and eastern (stand number 5 (Sj = 1.03) and 6 (Sj = 1.01)), which means that these areas are heavily loaded with heavy metals. The smallest heavy metals are loaded with forest communities in the south-eastern part of the ZPK - stand no. 7 (Sj = -1.21). The reason for the greater pollution of the northern part of the ZPK in comparison to its south-eastern part is the fact that the inflow of pollutants along with the winds from the south-western direction, mainly from the Opole agglomeration

Assessment of risk of lead and cadmium contamination to bilberry (Vaccinium myrtillus L.) from the area of the Załęcze Landscape Park

Celem pracy było określenie zawartości ołowiu i kadmu w borówce czernicy (Vaccinium myrtillus L.). Roślina ta, o szerokim geograficznym zasięgu występowania, wegetuje w strefie klimatycznej Polski oraz jest szeroko wykorzystywana jako roślina jadalna i lecznicza. Terenem badań był Załęczański Park Krajobrazowy, na obszarze którego wytypowano 10 stanowisk poboru prób roślinnych (część nadziemna oraz część podziemna). Zawartość wybranych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Biodostępne ilości ołowiu w borówce czernicy były zbliżone na wszystkich stanowiskach i mieściły się w zakresie: część nadziemna 1,041–1,220µg/g s.m.; część podziemna 1,036–1,210µg/g s.m. Zawartość kadmu w Vaccinium myrtillus była kilkukrotnie niższa od zawartości ołowiu i mieściła się w przedziale: część nadziemna 0,023–0,045µg/g s.m.; część podziemna 0,025–0,050µg/g s.m. Uzyskane wyniki badań mogą mieć duże znaczenie dla ocen zawartości ołowiu i kadmu w borówce czernicy, tj. gatunku pozyskiwanego w celach konsumpcyjnych i leczniczych.The aim of the study was to determine the contents of lead and cadmium in bilberry (Vaccinium myrtillus L.). This plant has a wide occurrence geographical cover-age, it occurs in Polish climatic zone and is widely used as an edible and medicinal plant. The area of the study was the Załęcze Landscape Park, where there were selected 10 positions from which the plant samples were taken (the overground part and the underground part). The content of selected elements was determined by atomic absorption spectrometry (AAS) using the camera VARIAN AA 240.Bioavailable amounts of lead in bilberry were similar in all the positions and they were in the range: the part above ground 1,041–1,220µg/g s.m.; the underground part of 1,036–1,210µg/g s.m. Cadmium content in Vaccinium myrtillus was several times lower than the lead content and was in the range: the overground part 0,023–0,045µg/g s.m.; the underground part of 0,025–0,050µg/g s.m. The obtained results may be important for the assessment of lead and cadmium contents in bilberry which is the species harvested for food and medicines

The lead content in selected plant species of potential medicinal significance

Rośliny lecznicze, dzięki posiadanym dużym wybiórczym zdolnościom kumulowania pierwiastków śladowych i metali ciężkich, mogą stanowić dodatkowe ich źródło dla stosujących je osób. W związku z tym podjęto próbę oceny zawartości ołowiu w wybranych roślinach, które klasyfikowane są jako przydatne w ziołolecznictwie i fitoterapii. Rośliny zostały pobrane z terenu dzielnicy Częstochowa Mirów, tj. terenu, który może być postrzegany przez laika jako obszar nieskażony i odpowiedni do pozyskania surowców leczniczych. Biodostępne ilości jonów ołowiu w badanych roślinach są podobne i w większości przypadków mieszczą się w przedziale 2,48–2,64 μgPb/g. Najwyższe zawartości ołowiu [μg/g] zanotowano dla następujących gatunków: babka zwyczajna (Plantago major) – 3,68 w korzeniu, dziewanna pospolita (Verbascum nigrum) – 6,32 w korzeniu, mak polny (Papaver rhoeas) – 9,50 w korzeniu i 3,00 w liściu, dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum densiflorum) – 3,84 w liściu. Największą incydentalną zawartość ołowiu zaobserwowano w korzeniach następujących gatunków roślin (μg/g), np.: krwawnik pospolity (Achillea millefolium) 45,46; starzec jakubek (Senecio jacobaea) 40,14; babka zwyczajna (Plantago major) 32,47; szczaw lancetowaty (Rumex hydrolapathum) 31,81. Fakt ten posiada duże znaczenie dla ocen zawartości ołowiu w gatunkach pozyskiwanych w celach leczniczych i przydatności tych roślin w fitoterapii. W oparciu o przeprowadzone badania, opisujące występowanie ołowiu na badanym terenie (w ujęciu statystycznym), można ustalić najmniejsze i incydentalne tło środowiskowe zawartości tego metalu. Jest ono podwyższone w stosunku do obszarów niezanieczyszczonych, z których komercyjnie pozyskuje się materiał zielarski. Właściwości kumulowania ołowiu w poszczególnych częściach roślin są zróżnicowane gatunkowo. U większości badanych gatunków są one największe dla korzeni i liści.Medicinal plants due to their selective ability of accumulation of trace elements and heavy metals, may be an additional source of these elements and metals for people using the plants. Therefore, there was taken an attempt to assess the lead content in some plants that are classified as useful in herbal medicine and phytotherapy. The plants were collected from the area of Czestochowa - Mirow, the area that can be seen by a layman as an uncontaminated area and suitable for medicinal raw material collection. Bioavailable amounts of lead ions are similar and, in most cases, they range from 2,48 – to 2,64 μgPb/g. The highest lead content [μg/g] was recorded for the following plant species: Plantago major – 3,68 in the root, Verbascum nigrum – 6,32 in the root, Papaver rhoeas – 9,50 in the root and 3,00 in the leaf, Verbascum densiflorum – 3,84 in the leaf. The highest incidental lead content was observed in the roots of the following species of plants (μg/g): Achillea millefolium 45,46; Senecio jacobaea 40,14; Plantago major 32,47; Rumex hydrolapathum 31,81. This fact is of a great importance for the evaluation of the lead content in plant species collected for medicinal purposes and usefulness of these plants in phytotherapy. Based on the studies describing the statistics of presence of lead on the studied area one can establish the smallest and incidental environmental background of the metal content. It is higher in relation to the uncontaminated areas of commercial collection of the herbal plants. Abilities of lead accumulation in different parts of the plant are diverse depending on the species. In most species tested they are the biggest for roots and leaves

The contamination in the ground layer of air in Zawoja in terms of the search for reference areas

Badania przeprowadzono w obszarze administracyjnym Nadleśnictwa Zawoja. Jako układ odniesienia wytypowano schronisko na Babiej Górze (Markowe Szczawiny). Zawartość Ni, Fe, Cu, Zn oznaczono metodą ICP-AES. Pobór imisji tych metali wykonano za pomocą pyłomierza stałego kierunkowego i ruchomego w sąsiedztwie ulicy i odległości 200m od ulicy. Zjawisko wtórnego pylenia opisano za pomocą współczynników kontaminacji Endler’a, współczynnika wtórnej emisji Steward’a, współczynnika wzbogacenia Endler’a. Dodatkowy udział tego zjawiska i ogólną zawartość metali w przyziemnej warstwie powietrza określono według Szymczykiewicza. Stanowisko Markowe Szczawiny (Babia Góra) może być wykorzystane w badaniach prospektywnych jako układ odniesienia jakości powietrza. Na terenach semirekreacyjnych znaczący okresowy dodatkowy udział ma wtórna emisja pyłów. Współczynniki kontaminacji Endler’a (dwie wersje) oraz Szymczykiewicza i Steward’a dobrze charakteryzują względną zmianę jakości powietrza w sąsiedztwie powierzchni utwardzonych i w funkcji odległości od ruchliwej ulicy.The studies were conducted in the area of the Zawoja Forest District. As a frame of reference the hostel in Babia Mountain (Markowe Szczawiny) was chosen. The content of Ni, Fe, Cu, Zn was determined by ICP-AES. The consumption of the imissions of these metals was performed using the fixed and moving direction dust meter in the vicinity of the street and at the distance 200m from the street. The phenomenon of the secondary dust emission was described using Endler’s coefficients contamination, the Steward's coefficient of secondary emission and the Endler’s enrichment factor. The additional part of this phenomenon and the overall content of metals in the ground layer of air was determined by Szymczykiewicz. The position Markowe Szczawiny (Babia Mountain) can be used in prospective studies as a reference air quality. In semirecreational areas the secondary dust emission has influence on the additional significant periodic. The coefficients of contamination of Endler’s (two versions), Szymczykiewicz and Steward’s feature relative change in the air quality in the vicinity of the surface hardened and in the distance function from the busy street

Antagonizm pomiędzy jonami ołowiu i cynku w roślinach

The article presents the results of research which describes antagonism between Pb-Zn in selected plant species from the area of Czestochowa – Mirow district (north-western part of the Czestochowa Upland). There were analyzed changes in the ratio of Pb/Zn in different organs of the tested plants as a function of the Zn content changes. The content of metals in the plants and the soil was determined using atomic absorption spectrophotometry AAS. In all organs of the plants there was observed antagonistic decrease of Pb uptake and accumulation, resulting from the increase in the concentration Zn. Antagonism between Zn and Pb in roots of the tested plants occurred at Zn content of 200–600 μg/g. In turn, antagonism in stems and flowers occurred at lower contents of zinc (100–180 μg/g). In leaves, antagonism between Pb and Zn occurred when Zn was present at the level of 300–800 μg/g. Ex definition of the analyses confirm the presence of antagonism of lead with regard to high levels of Zn. The study also confirmed that the degree of antagonism depends on the plant species.W artykule przedstawiono wyniki badań opisujące występowanie antagonizmu pomiędzy Pb-Zn w wybranych gatunkach roślin z terenu Częstochowy – dzielnica Mirów (północno-zachodnia część Wyżyny Częstochowskiej). Analizowano zmiany ilorazu zawartości Pb/Zn w poszczególnych organach badanych roślin jako funkcję zmian zawartości Zn. Zawartość metali w roślinach i w glebie została określona metodą atomowej spektrofotometrii absorpcyjnej AAS. We wszystkich organach roślin obserwowano antagonistyczny spadek pobierania i kumulacji Pb, będący skutkiem wzrostu koncentracji Zn. Antagonizm między Zn i Pb w korzeniach badanych roślin występował przy zawartości Zn 200–600 μg/g. Z kolei w łodygach i w kwiatach, antagonizm występował przy niższych zawartościach cynku (100–180 μg/g). W liściach antagonizm pomiędzy Pb i Zn pojawiał się w przypadku obecności Zn na poziomie zawartości 300–800 μg/g. Szczegółowe wyniki analiz potwierdzają obecność antagonizmu ołowiu w niektórych roślinach, w odniesieniu do dużych zawartości cynku. Badania potwierdziły także, że stopnień antagonizmu zależy od gatunku rośliny

Effects of smoking addiction on the interactions of physiological elements with Mo, Li, Ti, Sr in the mineral structure of gallbladder deposits

Celem badań było określenie kierunku zmian zawartości Ti, Li, Mo, Sr w nawiązaniu do zmian zawartości czterech podstawowych pierwiastków fizjologicznych (Mg, K, Ca, Na) w strukturze mineralnej hydroksyapatytów złogów pęcherzyka żółciowego, na podstawie analizy zmian ilorazów przeciętnej zawartości badanych pierwiastków w hydroksyapatytach złogów pęcherzyka żółciowego i zawartości poszczególnych metali traktowanych jako odnośnikowe. Zawartość pierwiastków w złogach pęcherzyka żółciowego pozyskanych podczas cholecystektomii oznaczano metodą emisyjnej spektrometrii z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-AES) z wykrywalnością 0,01µg/g. Obecność i kierunek zmian badanych pierwiastków w złogach pęcherzyka żółciowego obrazowana ilorazem przeciętnej zawartości danego pierwiastka Me+n i przeciętnej zawartości pierwiastków odnośnikowych Me+k jest determinowana płcią, nałogiem palenia oraz miejscem zamieszkania w zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza tymi pierwiastkami. Graficzny obraz zmian ilorazu Me+n/Me+k w odniesieniu do przeciętnej zawartości pozostałych pierwiastków odnośnikowych - Me+k wchodzących w skład struktury mineralnej złogów pęcherzyka żółciowego pozwala wskazać na znaczenie fizjologiczne danego pierwiastka w procesie jego złożonej kumulacji w patogenie.The aim of this study was to determine the direction of changes in the content of Ti, Li, Mo, Sr in relation to changes in the content of four basic physiological elements (Mg, K, Ca, Na) in the mineral structure of hydroxyapatites of gallbladder deposits, on the basis of the analysis of changes in the quotient of the average content of the tested elements in hydroxyapatites of gallbladder deposits and the content of individual metals treated as references. The content of elements in gallstones deposits obtained during cholecystectomy was determined by inductively induced plasma emission spectrometry (ICP-AES) with a detection rate of 0,01µg/g. The presence and direction of changes in the examined elements in the gallbladder deposits, illustrated by the quotient of the average content of a given Me+n element and the average content of the Me+k reference elements, is determined by sex, smoking addiction and place of residence depending on the degree of air pollution with these elements. The graphical picture of changes in the Me+n/Me+k ratio in relation to the average content of other reference elements - Me+k, which are part of the mineral structure of gallstones deposits - allows to indicate the physiological significance of a given element in the process of its complex accumulation in pathogenesisethods

The educational role of the „Lipówka” abandoned quarry in Rudniki near Częstochowa

Kamieniołom „Lipówka” jest nieczynnym obszarem po eksploatacji wapieni jurajskich, których wydobycie zakończono w 1989 r. i przeprowadzono rekultywację w kierunku leśnym. Badania waloryzacyjne na tym terenie wykazały duże zróżnicowanie siedlisk i obecność wielu gatunków roślin, zwierząt i grzybów, w tym także chronionych. Celem działań firmy „Cemex” jako właściciela kopalni była rewitalizacja terenu, aby z uwagi na walory przyrodniczo-krajobrazowe mógł pełnić głównie funkcje edukacyjne. Obecnie funkcje te realizowane są na podstawie ścieżki dydaktycznej z 11 tablicami tematycznymi, ilustrowanego przewodnika oraz audiobook. Teren „Lipówki” stanowi również bazę dla zajęć terenowych z uczniami oraz studentami. Jest miejscem prowadzenia badań naukowych z zakresu ekologii i monitoringu dla pracowników Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pełni również funkcję edukacyjną dla wszystkich turystów odwiedzających „Lipówkę”. Ponadto stanowi także atrakcję geologiczną ze względu na obecność jaskini Szeptunów, zwaną Szmaragdową.The "Lipówka" quarry was an area of excavation of Jurassic limestone, closed in 1989. Since that the reclamation of forest was carried out there. Valorization research has shown great diversity of habitats and the presence of many species of plants, animals and fungi in this area, including the protected ones. The aim of the owner of "Cemex" mine was to revitalize the area which due to the natural and landscape features can fulfil educational functions. Nowadays these functions are realized on the basis of the educational path with 11 thematic tables, an illustrated guide and audiobook. The area of "Lipówki" is also the base for field classes with pupils and students. Moreover it is a place of scientific research in the field of ecology and environmental monitoring for employees of Jan Dlugosz University in Czestochowa. It also plays an educational role for all tourists visiting "Lipówka". The “Lipówka” quarry is also a geological attraction due to the presence of the Szeptunów cave called the Emerald Cave