Preventive conservation of historical wooden architecture

W pracy zaprezentowano główne problemy związane z trwałością budowli drewnianych w kontekście biokorozji. Wymieniono czynniki biokorozji występujące w architekturze drewnianej oraz ich zależność od warunków klimatycznych. Wskazano główne czynniki wpływające na wielowiekową trwałość budowli historycznych, w tym dobór materiałów. Dokonano przeglądu rozwiązań konstrukcyjnych przyczyniających się do zwiększenia trwałości obiektów, zarówno tych wyrosłych z tradycji ciesielskiej, jak i współcześnie stosowanych zabiegów konserwatorskich.The paper outlines the main problems associated with the durability of wooden buildings in the context of biodegradation. Wood destroying organisms were listed and their climatic requirements were pointed. It was indicated that the main factor affecting the durability of the old historical buildings, was the selection of wood. Traditional carpentry solutions ensuring the durability of timber structures were presented

Stan zachowania drewna archeologicznego odkrytego przy fundamentach Groty muru oporowego Pałacu w Wilanowie

The following paper presents the results of the examination of archaeological wood from excavations carried out in the gardens of Wilanów Palace. The main purpose of the research work was to determine its state of preservation. In order to accomplish this, chemical and physical examinations were carried out on wood samples taken from the level of the grotto foundations.W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki badań drewna archeologicznego, pochodzącego z wykopalisk prowadzonych na terenie ogrodu Pałacu w Wilanowie. Głównym zamierzeniem pracy było określenie jego stanu zachowania. W tym celu przeprowadzono badania chemiczne i fizyczne próbek, które pobrano z fragmentu konstrukcji odkrytej na poziomie fundamentów Groty. Otrzymane wartości porównano z wynikami badań drewna współczesnego, dostępnymi w literaturze. Określenie stanu zachowania zabytkowego drewna determinuje odpowiednią metodę ewentualnej konserwacji. Próbki drewna do badań chemicznych i fizycznych pobrano z elementu konstrukcji [622], odkrytej na poziomie fundamentów, w sondażu 60. Funkcja konstrukcji [622] nie jest jednoznacznie określona. Jej elementami są pale o długości około 120 cm, ustawione pod kątem około 45o względem lica muru, wbite poniżej stopy fundamentu. Po zakończeniu prac wykopaliskowych i dokumentacyjnych w Grocie muru oporowego wydobyto jeden z najłatwiej dostępnych pali. Określenie gatunku drewna – świerka, nie występującego w owym czasie (w XVII w.) na Mazowszu – sugeruje, że jako materiał konstrukcyjny mógł on być sprowadzony z południa Polski, co znajduje potwierdzenie w źródłach historycznych w odniesieniu do innych materiałów budowlanych użytych do konstrukcji muru oporowego. Badania chemiczne i fizyczne próbek materiału pobranego z elementu konstrukcji [622] wskazują na dobry stan zachowania obiektu datowanego na podstawie badań archeologicznych i tekstów źródłowych na koniec XVII wieku. Parametry zabytkowego, archeologicznego drewna świerka, liczącego około 300 lat, są zbliżone do wartości charakterystycznych dla współczesnego surowca tego gatunku. Jest to wynikiem zalegania drewna w warstwach beztlenowych, które zabezpieczyły je przed czynnikami degradacji. Fundament Groty, z budową którego niewątpliwie związana jest konstrukcja palowa [622], jest częściowo wkopany w naturalne warstwy geologiczne o gliniastej strukturze z elementami gnijących roślin. Świerkowe pale wbito poniżej stopy fundamentu, znajdują się one poniżej poziomu wód gruntowych, co stanowiło dodatkowe zabezpieczenie dla zabytkowego drewna