Degradation of soil and hydrological conditions in the Peštan River Basin

In the Peštan River Basin, the right tributary of the Kolubara River, a complex degradation of natural conditions has been expressed over the decades. The exploitation of lignite in the Kolubara Coal Basin, which is in large part located in the territory of this basin, as well as accompanying activities related to it, are the dominant activities that lead to the degradation of soil and hydrological conditions. If other land use types are added to this, it can be concluded that the land cover in the studied territory suffered significant negative changes. The above mentioned activities have led to land loss and deterioration of its quality, and the regulation works due to dislocation of the Kolubara watercourse into the Peštan riverbed have caused numerous degradation of landscapes, reduced the basin area and shortened its watercourse, led to morphological changes of the river network and deterioration of the surface water quality. The aim of this paper is to perform a geospatial analysis of all areas in which the degradation of soil and hydrological conditions is present, in order to prevent their further degradation and proper management of these areas. [Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 43007: The Research on Climate Change Influences on Environment: Influence Monitoring, Adaptation and Mitigation, subproject No. 9: Torrential Floods Frequency, Soil and Water Degradation as the Consequence of Global Changes

The influence of oxygenotherapy on the hypercapnia in patients with chronic obstructive pulmonary disease

Background/Aim. Oxygen therapy is a necessary therapeutic method in treatment of severe chronic respiratory failure (CRF), especially in phases of acute worsening. Risks which are to be taken into consideration during this therapy are: unpredictable increase of carbon dioxide in blood, carbonarcosis, respiratory acidosis and coma. The aim of this study was to show the influence of oxygen therapy on changes of arterial blood carbon dioxide partial pressure. Methods. The study included 93 patients in 104 admittances to the hospital due to acute exacerbation of CFR. The majority of the patients (89.4%) had chronic obstructive pulmonary disease (COPD), while other causes of respiratory failure were less common. The effect of oxygenation was controlled through measurement of PaO2 and PaCO2 in arterial blood samples. To analyze the influence of oxygen therapy on levels of carbon dioxide, greatest values of change of PaO2 and PaCO2 values from these measurements, including corresponding PaO2 values from the same blood analysis were taken. Results. The obtained results show that oxygen therapy led to the increase of PaO2 but also to the increase of PaCO2. The average increase of PaO2 for the whole group of patients was 2.42 kPa, and the average increase of PaCO2 was 1.69 kPa. There was no correlation between the initial values of PaO2 and PaCO2 and changes of PaCO2 during the oxygen therapy. Also, no correlation between the produced increase in PaO2 and change in PaCO2 during this therapy was found. Conclusion. Controlled oxygen therapy in patients with severe respiratory failure greatly reduces the risk of unwanted increase of PaCO2, but does not exclude it completely. The initial values of PaO2 and PaCO2 are not reliable parameters which could predict the response to oxygen therapy

Procjena podložnosti bujučnim poplavama - studija slučaja - sliv rijeke Ukrine (BiH)

Torrential floods are the most frequent natural catastrophic events in the Republic of Srpska (B&H). The main objective of this study is susceptibility assessment to torrential floods in Ukrina River Basin using Index Based Method (IBM) and Flash Flood Potential Method (FFPI), which operates entirely in a GIS environment. The definition and identification of influencing factors for torrential floods was the first step in the process of developing the Torrential Flood Susceptibility Model (TFSM). According to the results of these models, 54.00% and 40.86% of the Ukrina Basin area is in the categories of strong and very strong susceptibility to torrential floods. The second task was to identify the torrential basins and create the Register and the Cadastre of Torrential Basins in the Ukrina River Basin. After detailed field survey and analyses, 154 torrential basins have been identified, occupying 551.37 km 2 of the Ukrina Basin. According to the validation indicators of the Torrential Flood Susceptibility Model, 138 torrential basins are in the category of strong and very strong susceptibility according to Index Based Method, while 112 torrential basins are in the same category of susceptibility according to Flash Flood Potential Index Method, which are very good results of the validation. This paper presents the significant step towards better understanding of the phenomenon of torrential floods in the Republic of Srpska (B&H). The data presented in this paper are also significant to practical issues such as integral water management projects, spatial planning, sustainable land planning and protection of soil, forest ecosystems and environmental protection, sediment management, agriculture and other human activities.Bujične poplave su jedne od najčešćih prirodnih katastrofa koje su zastupljene u Republici Srpskoj, odnosno u Bosni i Hercegovini. Glavni cilj ovog istraživanja je bila procjena podložnostiodređenih prostora na pojavu i razvoj bujičnih poplava u slivu rijeke Ukrine. U radu su korišćene Indeksno bazirana metoda (IBM) i "Flash Flood"potencijal metoda (FFPI), koje seu potpunosti sprovode u GIS okruženju. Prvi korak u izradi modela podložnostina pojavu i razvoj bujičnih poplava (TFSM) bio je definisanje i identifikovanje faktora koji utiču na njihovo pojavljivanje. Na osnovu dobijenih rezultata obe korišćene metode, oko 54% (IBM), odnosno 41% (FFPI) površine sliva rijeke Ukrine spada u kategorije jake i veoma jake podložnostina pojavu i razvoj bujičnih poplava (slivova). Drugi važan zadatak je bio identifikovanje bujičnih vodotoka i njima pripadajućih slivova i kreiranje registra i katastra bujičnih vodotoka u slivu rijeke Ukrine. Nakon detaljno sprovedenih terenskih istraživanja i analize prikupljenih podataka, izdvojeno je 154 bujičnih slivova koji se prostiru na površini od 551,37 km2, što čini 36,79% sliva rijeke Ukrine. Prema pokazateljima validacije dobijenih modela podložnostina pojavu i razvoj bujičnih poplava, 138 (90%) bujičnih slivova spada u kategoriju jakei veoma jakeosetljivosti prema IBM metodi, dok je prema FFPI metodi 112 (73%) bujičnih slivova u istoj kategoriji. Ovaj rad predstavlja značajan iskorak ka boljem razumijevanju nastanka bujičnih poplava u Republici Srpskoj (Bosni i Hercegovini). Rezultati predstavljeni u ovom radu veoma su značajni za mnoga praktična pitanja, poput projekata integralnog upravljanja vodnim resursima, prostornog planiranja, održivog planiranja korišćenja zemljišta i zaštite tla, šumskih ekosistema i zaštite životne sredine, upravljanja riječnim nanosom, poljoprivredne proizvodnje i drugih ljudskih aktivnosti

Promene intenziteta erozije na teritoriji opštine Zaječar

Apart from other geomorphologic processes (glacial erosion, nivation, abrasion) which are predominantly determined by the intensity of natural factors, soil erosion is significantly determined by anthropogenic influences. Despite the fact that the physical-geographic factors are important determinants of the erosion intensity this geomorphologic process has also demographic, socio-economic, environmental, and multidisciplinary aspects as well. Control works, some demographic characteristics of the territory and the type of land use are the direct and indirect anthropogenic influences and modifiers of the intensity of this process. The basic idea of this paper is to assess the basic socio-geographic change over certain area and to determine its effects on the erosion intensity.Za razliku od drugih geomorfoloških procesa (glacijalne erozije, nivacije, abrazije) čiji je intenzitet dominantno determinisan prirodnim faktorima, erozija zemljišta je značajno određena i antropogenim uticajima. I pored činjenice da su fizičko-geografske karakteristike prostora važne determinante intenziteta erozije zemljišta, ovaj geomorfološki proces ima demografski, socio-ekonomski, ekološki, ali i multidisciplinarni aspekt. Antierozivni radovi, demografske karakteristike neke teritorije i namena korišćenja zemljišta predstavljaju direktne i indirektne antropogene uticaje, odnosno modifikatore intenziteta ovog procesa. Osnovna ideja ovog rada je sagledavanje osnovnih društveno-geografskih promena na nekoj teritoriji i utvrđivanje njihovog uticaja na promenu intenziteta erozije zemljišta

Teorijske osnove komunalne higijene

Predmet istraživanja rada su teorijske osnove komunalne higijene. Analizirana je literatura i definisanje komunalne higijene kao zasebne discipline. U domaćoj i inostranoj literaturi postoje i razlike u definisanju pojedinih termina i teorijskih osnova. Moderna komunalna higijena je grana medicinske discipline higijene, ali je tokom godina evoluirala što je i zadatak istraživanja, odnosno geneza komunalne higijene. Cilj istraživanja je prikazati moderne tendencije i pravce razvoja komunalne higijene, utvrditi pojedine segmente koje su u potpunosti zamenili novi okviri shvatanja upravljanja komunalnom higijenom. Ubrzani razvoj komunalnih sistema ili sa druge strane nerealizacije komunalnih sadržaja pozitivno ili negativno utiču na svakodnevni život. Pojedini segmenti upravljanja doživeli su dinamične promene u prethodnim godinama, dok su pojedine delatnosti pridodate komunalnim delatnostima što je zahtevalo izmenu i zakonskog okvira i podzakonskih odredbi. Komunalna higijena zauzima značajno mesto u upravljanju savremenim gradovima (urbani razvoj i zeleni gradovi) i rezultati ovog istraživanja treba da prikažu razvoj komunalne higijene

Izostanak planske dokumentacije kao faktor komunalno-higijenskih problema na levoj obali Dunava u gradskom naselju Beograd

Komunalna higijena ima za cilj uspostavljanje sistema upravljanja određenim prostorom i komunalnim delatnostima u funkciji stvaranja kvalitetnijih uslova za život pojedinaca. Ipak, izostanak planiranja komunalnih sadržaja kao posledica izostanka planske dokumentacije dovodi do problema koje je naknadno teško otkloniti (izgradnja kanalizacije, toplovoda, zelenih površina i sl.). Upravo prostor leve obale Dunava u Beogradu (analiziran prostor koji pripada gradskom naselju Beograd) je primer mnogih komunalno-higijenskih problema prouzrokovanih nedostatkom odgovarajuće komunalne infrastrukture, a najveći problemi su nedostatak kanalizacije i sistema za odvođenje viška vode, zatim zagađeni kanali, zagađenje vazduha iz individualnih ložišta, nedostatak zelenih površina, ugrožavanje priobalja (posebno Reva bare, a zatim i budućeg PIO „Forland leve obale Dunava u Beogradu”), problem parkiranja, buke, zagađenja zemljišta i dr. Predmet rada su komunalno-higijenski problemi stambenih kvartova na levoj obali Dunava u gradskom naselju Beograd i analiza uzročnih posledica nedostatka planske dokumentacije. Zadatak je utvrditi mere unapređenja stanja komunalno-higijenskih uslova kroz analizu planske dokumentacije i utvrđivanje trenutnog stanja terenskim istraživanje

Teorijske osnove komunalne higijene

Predmet istraživanja rada su teorijske osnove komunalne higijene. Analizirana je literatura i definisanje komunalne higijene kao zasebne discipline. U domaćoj i inostranoj literaturi postoje i razlike u definisanju pojedinih termina i teorijskih osnova. Moderna komunalna higijena je grana medicinske discipline higijene, ali je tokom godina evoluirala što je i zadatak istraživanja, odnosno geneza komunalne higijene. Cilj istraživanja je prikazati moderne tendencije i pravce razvoja komunalne higijene, utvrditi pojedine segmente koje su u potpunosti zamenili novi okviri shvatanja upravljanja komunalnom higijenom. Ubrzani razvoj komunalnih sistema ili sa druge strane nerealizacije komunalnih sadržaja pozitivno ili negativno utiču na svakodnevni život. Pojedini segmenti upravljanja doživeli su dinamične promene u prethodnim godinama, dok su pojedine delatnosti pridodate komunalnim delatnostima što je zahtevalo izmenu i zakonskog okvira i podzakonskih odredbi. Komunalna higijena zauzima značajno mesto u upravljanju savremenim gradovima (urbani razvoj i zeleni gradovi) i rezultati ovog istraživanja treba da prikažu razvoj komunalne higijene

Izostanak planske dokumentacije kao faktor komunalno-higijenskih problema na levoj obali Dunava u gradskom naselju Beograd

Komunalna higijena ima za cilj uspostavljanje sistema upravljanja određenim prostorom i komunalnim delatnostima u funkciji stvaranja kvalitetnijih uslova za život pojedinaca. Ipak, izostanak planiranja komunalnih sadržaja kao posledica izostanka planske dokumentacije dovodi do problema koje je naknadno teško otkloniti (izgradnja kanalizacije, toplovoda, zelenih površina i sl.). Upravo prostor leve obale Dunava u Beogradu (analiziran prostor koji pripada gradskom naselju Beograd) je primer mnogih komunalno-higijenskih problema prouzrokovanih nedostatkom odgovarajuće komunalne infrastrukture, a najveći problemi su nedostatak kanalizacije i sistema za odvođenje viška vode, zatim zagađeni kanali, zagađenje vazduha iz individualnih ložišta, nedostatak zelenih površina, ugrožavanje priobalja (posebno Reva bare, a zatim i budućeg PIO „Forland leve obale Dunava u Beogradu”), problem parkiranja, buke, zagađenja zemljišta i dr. Predmet rada su komunalno-higijenski problemi stambenih kvartova na levoj obali Dunava u gradskom naselju Beograd i analiza uzročnih posledica nedostatka planske dokumentacije. Zadatak je utvrditi mere unapređenja stanja komunalno-higijenskih uslova kroz analizu planske dokumentacije i utvrđivanje trenutnog stanja terenskim istraživanje

Rizik od padinskih procesa na teritoriji opštine Ub

Stereotype researches of natural conditions on the territory of Serbia have caused limited application value of the large number of recent development strategies and planning documents of different purpose. The best indicator of this is the Strategy of development of planning area of the municipality Ub where, apart from general analysis of natural potential, determining the areas endangered by different intensity of geomorphologic processes was neglected in many ways. At what extent the territory is at risk of slope processes represents an important factor in choosing the location and planning the purpose of the land use, and in defining the degree of concentration of physical structure and objects of infrastructure. This kind of analysis is unavoidable segment of strategy for spatial development of some territory. Therefore, apart from the analysis of natural conditions as the potential of development of some territory, the same attention should be paid to rightful assessment of degree of impairment of the territory, i.e. limitations for its development and growth. .Stereotipna istraživanja prirodnih uslova na teritoriji Srbije uslovljavaju ograničenu aplikativnu vrednost velikog broja dosadašnjih strategija razvoja i planskih dokumenata različite namene. Najbolji pokazatelj toga je Strategija razvoja planskog područja opštine Ub, gde je osim opšte analize prirodnih potencijala umnogome zapostavljeno determinisanje površina ugroženih različitim intenzitetom geomorfoloških procesa. Kolika je ugroženost neke teritorije padinskim procesima predstavlja bitan činilac pri izboru lokacije i planiranju namene korišćenja zemljišta, pri određivanju stepena koncentracije fizičkih struktura i infrastrukturnih objekata. Ovakva vrsta analiza predstavlja nezaobilazni segment strategija prostornog razvoja neke teritorije. Dakle, osim analize prirodnih uslova kao potencijala razvoja nekog prostora, jednaka pažnja se mora posvetiti i pravilnoj proceni stepena povredivosti prostora, odnosno ograničenja za njegovo korišćenje i razvoj.

Rizik od padinskih procesa na teritoriji opštine Ub

Stereotype researches of natural conditions on the territory of Serbia have caused limited application value of the large number of recent development strategies and planning documents of different purpose. The best indicator of this is the Strategy of development of planning area of the municipality Ub where, apart from general analysis of natural potential, determining the areas endangered by different intensity of geomorphologic processes was neglected in many ways. At what extent the territory is at risk of slope processes represents an important factor in choosing the location and planning the purpose of the land use, and in defining the degree of concentration of physical structure and objects of infrastructure. This kind of analysis is unavoidable segment of strategy for spatial development of some territory. Therefore, apart from the analysis of natural conditions as the potential of development of some territory, the same attention should be paid to rightful assessment of degree of impairment of the territory, i.e. limitations for its development and growth. .Stereotipna istraživanja prirodnih uslova na teritoriji Srbije uslovljavaju ograničenu aplikativnu vrednost velikog broja dosadašnjih strategija razvoja i planskih dokumenata različite namene. Najbolji pokazatelj toga je Strategija razvoja planskog područja opštine Ub, gde je osim opšte analize prirodnih potencijala umnogome zapostavljeno determinisanje površina ugroženih različitim intenzitetom geomorfoloških procesa. Kolika je ugroženost neke teritorije padinskim procesima predstavlja bitan činilac pri izboru lokacije i planiranju namene korišćenja zemljišta, pri određivanju stepena koncentracije fizičkih struktura i infrastrukturnih objekata. Ovakva vrsta analiza predstavlja nezaobilazni segment strategija prostornog razvoja neke teritorije. Dakle, osim analize prirodnih uslova kao potencijala razvoja nekog prostora, jednaka pažnja se mora posvetiti i pravilnoj proceni stepena povredivosti prostora, odnosno ograničenja za njegovo korišćenje i razvoj.