De archivaris en de grammatica. Eelco Verwijs en zijn Middelnederlandsche Spraakkunst (1867).

Dit artikel bespreekt de ontstaansgeschiedenis van de Middelnederlandsche Spraakkunst (1867) van Eelco Verwijs, de eerste spraakkunst van het middelnederlands. Aan de orde komen tevens Verwijs' ideeën over taal en taalkunde, de bronnen van deze spraakkunst en de zeer kritische receptie ervan. Het werk is vrij snel in de wetenschappelijke vergetelheid geraakt

Het WNT in oorlogstijd

In het begin van de bezettingsjaren werd er door de toenmalige Nederlandse overheid een actief taal- en cultuurbeleid in gang gezet. Daarbij dreigde het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) ingelijfd te worden in een veel groter instituut, het Rijksinstituut voor Nederlandsche Taal en Volkscultuur, en zo zijn zelfstandigheid te verliezen. De Commissie van Bijstand van het WNT voelde daar niets voor. Zoals uit de archiefstukken blijkt, heeft vooral het commissielid G.G. Kloeke, de Leidse hoogleraar Nederlandse taalkunde, zich krachtig verzet tegen de plannen van enkele ‘collaborateurs van niveau’, te weten secretaris-generaal dr. Jan van Dam, de initiatiefnemer van het Rijksinstituut, en de beoogde directeur ervan, de Leidse hoogleraar Jan de Vries. Dat instituut is door omstandigheden nooit van de grond gekomen.trefwoorden1: Woordenboek der Nederlandse Taal, WNT, Rijksinstituut voor Nederlandsche Taal en Volkscultuur, Commissie van Bijstand, J.P. Fockema Andreae,trefwoorden2: G.G. Kloeke, Jan de Vries, J. van Da

From the history of the term 'exocentric'

In this paper it is argued that it was not Leonard Bloomfield who introduced the term 'exocentric' into modern linguistic terminology. This term was already used by other linguists such as Karl Brugmann and Aleksander Aleksandrov, and one could say that Bloomfield just anglicized it. It might be the case that Aleksandrov borrowed the term from his teacher Baudouin de Courtenay

'Waartoe hij eene uitmuntende bevoegdheid had'. Everwinus Wassenbergh en het begin van de neerlandistiek.

Op 9 juni 1797 werd de classicus Everwinus Wassenbergh aan de universiteit van Franeker ook benoemd tot hoogleraar ‘in de Nederduitsche Taalkunde’. In de jaren daarna doceerde hij er over Nederlandse taalkunde, letterkunde en welsprekendheid. In zijn colleges Nederlandse taalkunde behandelde hij uitvoerig de Beknopte Nederduitsche Spraakkunst (1793) van Lambertus van Bolhuis. Wassenbergh was een classicus uit de Schola Hemsterhusiana, een groep van Nederlandse classici die het belang van het cultiveren van de moedertaal scherp hebben ingezien (‘vaderlandsche plicht’) en daar praktische consequenties aan hebben verbonden. Hij was een van de eerste officiële hoogleraren Nederlands, zo niet de eerste

Dutch philologists and general linguistic theory. Anglo-Dutch relations in the eighteenth century

history of linguistics, eighteenth century, pragmatic rationalismThis paper deals with the works of the Schola Hemsterhusiana, a group of Dutch classical scholars such as L.C. Valckenaer and J.D. van Lennep, who can be considered as followers of the renowned linguist Tiberius Hemsterhuis (1685-1766). These works are discussed within their contemporary linguistic and methodological context, and their relation with the new comparative historical approach is pointed out