Psychologie en/of Literatuur?

Er was een tijd dat het een psycholoog in zijn artikelen niet misstond de grote schrijvers te citeren. Dostojevski, Proust en Joyce werden aangehaald om te illustreren of zelfs om te bewijzen wat de psycholoog over de mens wilde beweren. De Utrechtse professor Linschoten zei in 1951 over de belletrie 'Een zeer speciale bron van niet-wetenschappelijk psychologisch inzicht vinden we bij de dichters en romanschrijvers. Waar immers kan men pregnanter de hoogten en diepten van de menselijke psyche ontmoeten dan in de dramatische ontwikkeling van een roman, of in de alle rationele grenzen overschrijdende visie van de dichter?' (Kouwer en Linschoten, 1951). Echter, met de opkomst van het behaviorisme werd de methodoloog koning. Mensenkennis is niet langer het doel van de psychologie; de psycholoog gaat op zoek naar wetmatigheden van het menselijk gedrag die formeel beschreven kunnen worden. Is het echt zo dat psychologen meer inzicht krijgen in het menselijk gedrag door middel van experimenteel onderzoek dan door romananalyse? Of kunnen de twee verschillende methoden elkaar wellicht aanvullen? In het najaar van 1995 hebben psychologen, psychiaters en psychoanalytici in een serie lezingen hun mening gegeven over het belang van belletrie voor hun vakgebied

Minnen met de zinnen. Opvattingen over erotiek in verschillende culturen

Is er nog plaats voor erotiek in onze huidige westerse cultuur? De Belgische ethicus Koen Raes heeft er een zwaar hoofd in. (...) Erotiek, 'de bekwaamheid om lief te hebben' om 'te minnen met de zinnen' lijkt sterk aan devaluatie onderhevig in onze cultuur, die gekenmerkt wordt door individualisme en persoonlijke nutsverhoging. Vooral in de naoorlogse periode profileerde zich de mythe van spontane authenticiteit als element in het expressief individualisme: her kwam er vooral op aan 'jezelf te zijn', 'jezelf te uiten'. Sociale conventies moesten overboord, maar wat het ook heeft opgeleverd, het heeft er niets voor in de plaats gesteld, zodat er nu meer sprake is van lompheid en onbeholpenheid dan vrijere omgangsvormen. De kern van het erotisch ritueel is vernietigd mede dankzij de commercie, die het liefdesspel heeft gedesacraliseerd en het seksuele verlangen tot louter een behoefte heeft gereduceerd. Erotiek is geen speelse ondeugd meer, maar eerder perverse gewelddadigheid. Koen Raes gaat hier uitvoerig op in in zijn artikel 'Seksuele bevrijding is ook een ethisch project'