Stare i nowe i czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego - jak zahamować epidemię miażdżycy? Część I. Klasyczne czynniki ryzyka

Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, stanowiąc prawie 50% wszystkich zgonów. Jak wykazały badania epidemiologiczne, występowanie i umieralność z powodu tych chorób ściśle wiąże się z występowaniem czynników ryzyka miażdżycy. Wśród nich najważniejszą grupę stanowią czynniki klasyczne, takie jak dyslipidemie, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, wiek, płeć, mała aktywność fizyczna i czynniki psychospołeczne. Czynniki ryzyka podzielono na poddające się modyfikacji i niemodyfikowalne. Pierwsze z nich związane są ze stylem życia oraz z cechami biochemicznymi i fizjologicznymi, które można zmienić. Drugie - to cechy, na które nie można wpłynąć, jednak pozwalają zidentyfikować osoby wysokiego ryzyka rozwoju choroby sercowo-naczyniowej. W ocenie zagrożenia osoby zdrowej chorobą układu sercowo-naczyniowego należy kierować się oszacowaniem globalnego ryzyka obejmującego wszystkie rozpoznane czynniki ryzyka u danej osoby. W ramach prewencji pierwotnej należy przede wszystkim dążyć do zmiany stylu życia i w razie potrzeby zastosować leczenie farmakologiczne. W profilaktyce wtórnej u osób z już obecną chorobą sercowo-naczyniową należy nie tylko wyeliminować lub modyfikować konwencjonalne czynniki ryzyka, ale także często wdrożyć agresywną farmakoterapię tych czynników. (Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 2, 106-114)Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, stanowiąc prawie 50% wszystkich zgonów. Jak wykazały badania epidemiologiczne, występowanie i umieralność z powodu tych chorób ściśle wiąże się z występowaniem czynników ryzyka miażdżycy. Wśród nich najważniejszą grupę stanowią czynniki klasyczne, takie jak dyslipidemie, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, wiek, płeć, mała aktywność fizyczna i czynniki psychospołeczne. Czynniki ryzyka podzielono na poddające się modyfikacji i niemodyfikowalne. Pierwsze z nich związane są ze stylem życia oraz z cechami biochemicznymi i fizjologicznymi, które można zmienić. Drugie - to cechy, na które nie można wpłynąć, jednak pozwalają zidentyfikować osoby wysokiego ryzyka rozwoju choroby sercowo-naczyniowej. W ocenie zagrożenia osoby zdrowej chorobą układu sercowo-naczyniowego należy kierować się oszacowaniem globalnego ryzyka obejmującego wszystkie rozpoznane czynniki ryzyka u danej osoby. W ramach prewencji pierwotnej należy przede wszystkim dążyć do zmiany stylu życia i w razie potrzeby zastosować leczenie farmakologiczne. W profilaktyce wtórnej u osób z już obecną chorobą sercowo-naczyniową należy nie tylko wyeliminować lub modyfikować konwencjonalne czynniki ryzyka, ale także często wdrożyć agresywną farmakoterapię tych czynników. (Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 2, 106-114

The value of dobutamine stress echocardiography in predicting clinical improvement following coronary artery bypass grafting in patients with left ventricular systolic dysfunction

Background: Recent years have seen an increasing number of patients with multivessel coronary artery disease and left ventricular systolic dysfunction being qualified for cardiac surgery. Identification of patients who are likely to benefit most from revascularisation procedures poses a considerable problem. The aim of the study was to assess the value of dobutamine stress echocardiography in predicting the clinical course following coronary artery bypass grafting (CABG) in patients with ischaemic left ventricular dysfunction. Methods: Fifty patients with multivessel coronary artery disease and reduced left ventricular ejection fraction (LVEF < 40%) who were qualified for CABG were included in the study. Resting echocardiography and a small-dose (5&#8211;10 &#181;g/kg/min) dobutamine test were performed before the procedure. Subsequent tests were repeated after the procedure and at 3.6 and 12 months. A combined endpoint of death, repeat hospitalisations, NYHA stage, severity of angina and left ventricular systolic function was evaluated. Results: Two factors were found to affect the prognosis adversely following CABG in both univariate and multivariate analysis: a history of hypertension (p = 0.039, OR 4.9, 95% CI 1.4-17.1) and lack of improvement in contractility in at least 4 segments during the dobutamine test (p = 0.0003, OR 37.2, 95% CI 6.3-218.4). An improvement in contractility in at least 4 segments of the left ventricle is the most important prognostic factor. Conclusions: The results of the dobutamine stress test have a more potent prognostic value than clinical or demographic parameters in predicting clinical improvement. Patients with negative results of the test represent the group with the gravest prognosis. (Cardiol J 2007; 14: 174-179

Stare i nowe czynniki ryzyka sercowo- -naczyniowego &#8212; jak zahamować epidemię miażdżycy? Część II

Conventional risk factors for atherosclerosis are confirmed in 50&#8211;90% of patients with cardiovascular diseases. A number of genetic, biochemical and vascular wall features may determine cardiovascular risk, independent of classical risk factors. Some of them are pathophysiologically associated with atherothrombosis, for example genetic polymorphisms or coagulation factors. Moreover, C-reactive protein or plasma homocysteine are considered to be a reason for disease. Next, there are the markers of early injury of vascular wall, like increased carotid artery intima-media thickness or coronary calcium score. However, no convincing data from clinical trials is available to confirm that tailored treatment of the new cardiovascular risk factors brings therapeutic and prognostic benefits. One should stress, that the new risk determinants substantially increase our knowledge in patophysiology of cardiovascular disease, even if they do not contribute to risk stratification. (Forum Zaburzen Metabolicznych 2010, vol. 1, no 3, 168&#8211;176)Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, stanowiąc prawie 50% wszystkich zgonów. W badaniach epidemiologicznych wykazano, że występowanie i umieralność z powodu tych chorób ściśle korelują z występowaniem czynników ryzyka miażdżycy. Wśród nich najważniejszą grupę stanowią czynniki klasyczne, takie jak: dyslipidemie, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, wiek, płeć, mała aktywność fizyczna i czynniki psychospołeczne. Czynniki ryzyka podzielono na poddające się modyfikacji i niemodyfikowalne. Pierwsze z nich wiążą się ze stylem życia oraz z cechami biochemicznymi i fizjologicznymi, które można zmienić. Drugie czynniki to cechy, na które nie można wpłynąć, jednak umożliwiają określenie osoby z wysokim ryzykiem rozwoju choroby sercowo-naczyniowej. Aby ocenić zagrożenia osoby nieobciążonej innymi schorzeniami poza chorobą układu sercowo- naczyniowego, należy oszacować globalne ryzyko obejmujące wszystkie rozpoznane czynniki ryzyka u danej osoby. W ramach prewencji pierwotnej trzeba przede wszystkim dążyć do zmiany stylu życia i w razie potrzeby zastosować leczenie farmakologiczne. W profilaktyce wtórnej u osób z chorobą sercowo-naczyniową należy nie tylko wyeliminować lub modyfikować konwencjonalne czynniki ryzyka, ale także często wdrożyć agresywną farmakoterapię tych czynników. Wymienione obciążenia stwierdza się u około 50&#8211;90% pacjentów z chorobami układu sercowo- naczyniowego. Wiele cech genetycznych, biochemicznych, właściwości ściany naczyń może być determinantem ryzyka sercowo-naczyniowego, niezależnie od klasycznych czynników ryzyka. Niektóre z nich wiążą się przyczynowo z rozwojem aterotrombozy, na przykład polimorfizm genetyczny lub czynniki krzepnięcia. Białko C-reaktywne i homocysteinę rozważa się jako czynniki będące przyczyną choroby, a zwiększoną grubość błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej lub wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych &#8212; jako markery końwczesnego uszkodzenia ściany naczynia. Brakuje jednak wystarczająco przekonujących danych z badań klinicznych, że stosowanie terapii ukierunkowanej na zwalczanie nowych czynników poprawia efekty lecznicze i prognostyczne. Należy jednak podkreślić, że jeżeli nawet nowe determinanty ryzyka nie poprawiają stratyfikacji ryzyka, to dostarczają wartościowej wiedzy na temat patofizjologii chorób układu sercowo- naczyniowego. (Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 3, 168&#8211;176)

Myocardial contractility improvement after coronary artery by-pass grafting in a 1-year observation: The role of myocardial viability assessment

Background: Left ventricular (LV) contractility impairment in coronary artery disease patients may be the effect of heart muscle hibernation due to chronic ischemia. Revascularization is the only method to restore contractile function in these patients. The time and degree of LV function improvement have not been precisely determined, and the published data are discordant. The aim of our study was to evaluate the time of myocardial contractility recovery after surgical revascularization in patients with systolic LV dysfunction in relation to the results of echocardiography stress tests. Methods: The study included 50 patients with multivessel coronary artery disease and decreased left ventricular ejection fraction (LVEF < 40%) qualified for coronary artery by-pass grafting. The intervention was preceded by rest echocardiography, low dose dobutamine stress test (5-10 &#181;g/kg/min) and by low dose dipyridamole stress test (0.24 mg/kg during 4 min) performed on the next day. Consecutive rest echocardiograms were performed immediately after the intervention and after 3, 6 and 12 months. LVEF and the index of left ventricular contractility (WMSI, wall motion score index) were evaluated at each examination. Results: During 1-year follow-up after coronary artery by-pass grafting (CABG), significant improvement in LV systolic function was observed (LVEF increased, WSMI reduced), with major changes occurring over the first 6 months. The correlation of echocardiography parameters (EF, WMSI) at stress tests and during 1-year follow-up showed that the strongest relationship exists between the change in WMSI both in dobutamine and dipyridamole stress tests and the improvement in WMSI observed after 6 months. Conclusions: LV function improvement after CABG in patients with systolic LV dysfunction was most pronounced 3 to 6 months after the intervention. Both types of stress tests are characterized by similar diagnostic value for assessing LV myocardial viability. WMSI calculated during stress was identified to have the strongest prognostic value. (Cardiol J 2007; 14: 246-251

Assessment of the intima-media thickness and pulse-wave velocity in peripheral arteries in patients with angiographically confirmed coronary artery disease

Background: Non-invasive methods of assessment of the vascular wall have become of significant interest in recent years. They allow better prediction of cardiovascular lesions when combined with evaluation of established cardiovascular risk factors. The aim of the study was to evaluate whether the combination of ultrasonographic assessment of intima-media thickness (IMT) and pulse-wave velocity (PWV) measurement in peripheral arteries results in an increased predictive value for the presence of atherosclerotic coronary lesions. In addition, selected established risk factors for atherosclerosis were analysed for their association with IMT and PWV. Methods: Fifty patients with angiographically confirmed coronary artery disease were included in the study. In all patients ultrasonographic assessment of IMT was performed in the common carotid artery (CCA), the carotid artery bulb (CB) and the common femoral artery (CFA). Simultaneously PWV was recorded between CCA and the brachial and femoral arteries. Results: A higher IMT was noted both in CB and CFA as compared to CCA. Carotid-brachial PWV was higher compared to carotid-femoral PWV. Carotid-femoral PWV correlated with IMT (p = 0.015) and the presence of atherosclerotic plaques (p = 0.04) in CB. No similar relation was found for carotid-brachial PWV. IMT in CCA, CB, and CFA was significantly higher in subjects with triple-vessel disease compared to patients with single-vessel or doublevessel disease. We also found a trend for higher PWV values in patients with multivessel disease but these differences did not reach statistical significance. Conclusions: Combining ultrasonographic assessment of IMT and PWV measurements in peripheral arteries results in an increased predictive value for the presence of atherosclerotic coronary lesions. Isolated PWV measurements are less useful for non-invasive coronary risk assessment than IMT measurements

Pacjent z zawałem serca i zespołem metabolicznym

Na zespół metaboliczny składa się wiele zaburzeń metabolicznych, takich jak: otyłość trzewna, zaburzenia lipidowe, podwyższone ciśnienie tętnicze oraz hiperglikemia. Wiąże się on z podwyższonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, predysponuje do rozwoju miażdżycy oraz chorób układu krążenia. Przedstawiony przypadek dotyczy 52-letniego otyłego pacjenta z zawałem serca i z kumulacją wielu czynników ryzyka, u którego w ostrym okresie zawału stwierdzono nieprawidłowe wartości glikemii

Wartość echokardiograficznej próby dobutaminowej w przewidywaniu poprawy klinicznej po pomostowaniu aortalno-wieńcowym u pacjentów z upośledzoną funkcją skurczową lewej komory

Wstęp: W ostatnich latach coraz więcej pacjentów z wielonaczyniową chorobą wieńcową oraz dysfunkcją skurczową lewej komory kwalifikuje się do leczenia kardiochirurgicznego. Identyfikacja chorych odnoszących największe korzy&#339;ci z zabiegów rewaskularyzacji stanowi istotny problem. Celem niniejszego badania była ocena wartości testu obciążeniowego z dobutaminą w prognozowaniu przebiegu klinicznego po pomostowaniu aortalno-wieńcowym (CABG) w grupie pacjentów z dysfunkcją niedokrwienną lewej komory. Metody: Badaniem objęto 50 pacjentów z wielonaczyniową chorobą wieńcową oraz obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (LVEF < 40%) zakwalifikowanych do CABG. Przed zabiegiem wykonywano spoczynkowe badanie echokardiograficzne oraz próbę z małą dawką dobutaminy (5-10 &#181;g/kg/min). Kolejne badania powtarzano po zabiegu oraz po 3, 6 i 12 miesiącach. Oceniano złożony punkt końcowy, na który składały się: zgony, powtórne hospitalizacje, stopień wydolności krążenia według NYHA, nasilenie dolegliwości dławicowych oraz funkcja skurczowa lewej komory. Wyniki: W analizie zarówno jedno-, jak i wieloczynnikowej na niekorzystne rokowanie po zabiegu CABG wpływały 2 czynniki: wywiad w kierunku nadciśnienia tętniczego (p = 0,039; OR: 4,9; 95% CI: 1,4-17,1) oraz brak poprawy kurczliwości w próbie dobutaminowej w przynajmniej 4 segmentach (p = 0,0003; OR 37,2; 95% CI: 6,3-218,4). Poprawa kurczliwości przynajmniej 4 segmentów lewej komory jest czynnikiem o najistotniejszym znaczeniu prognostycznym. Wnioski: Wynik próby obciążeniowej z dobutaminą ma większą moc prognostyczną od parametrów klinicznych i demograficznych w przewidywaniu poprawy klinicznej. Pacjenci z negatywnymi rezultatem testu reprezentują grupę charakteryzującą się najgorszym rokowaniem. (Folia Cardiologica Excerpta 2007; 2: 201-206

Poprawa kurczliwości po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego w rocznej obserwacji - znaczenie oceny żywotności mięśnia sercowego

Wstęp: Zaburzenia kurczliwości lewej komory (LV) w chorobie wieńcowej mogą wynikać z zamrożenia mięśnia sercowego w następstwie przewlekłego niedokrwienia. Ich ustąpienie uzyskuje się jedynie drogą rewaskularyzacji. Nie określono dokładnie czasu i stopnia poprawy funkcji LV po zabiegu kardiochirurgicznym, a opublikowane na ten temat doniesienia zawierają rozbieżne dane. Celem pracy było określenie czasu powrotu kurczliwości miokardium u pacjentów ze skurczową dysfunkcją LV po zabiegu chirurgicznej rewaskularyzacji, w zależności od wyników echokardiograficznych testów obciążeniowych. Metody: Badaniem objęto 50 pacjentów z wielonaczyniową chorobą wieńcową oraz obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (LVEF < 40%) zakwalifikowanych do pomostowania aortalno-wieńcowego (CABG). Przed zabiegiem wykonywano spoczynkowe badanie echokardiograficzne oraz próbę z małą dawką dobutaminy (5-10 &#181;g/kg/min), a następnego dnia z małą dawką dipirydamolu (0,24 mg/kg przez 4 min). Kolejne badania spoczynkowe powtarzano po operacji oraz po 3, 6 i 12 miesiącach. Za każdym razem oceniano LVEF oraz wskaźnik kurczliwości ścian lewej komory (WMSI). Wyniki: W czasie rocznej obserwacji od zabiegu CABG doszło do znamiennej poprawy funkcji lewej komory (wzrost LVEF, zmniejszenie WSMI), przy czym największe zmiany nastąpiły w okresie pierwszych 6 miesięcy. Korelacja parametrów echokardiograficznych (LVEF, WMSI) podczas prób obciążeniowych i w trakcie rocznej obserwacji wykazała, że najsilniejsza zależność istnieje między zmianą WMSI po obciążeniu zarówno dobutaminą, jak i dipirydamolem, a poprawą WMSI po 6 miesiącach od zabiegu. Wnioski: Optymalny czas poprawy czynności LV u chorych z upośledzoną jej funkcją skurczową poddanych CABG nastąpił pomiędzy 3. a 6. miesiącem od operacji. Obie próby obciążeniowe charakteryzuje podobna moc diagnostyczna w identyfikacji żywotności mięśnia lewej komory. Parametrem o najsilniejszym znaczeniu prognostycznym okazał się WMSI obliczany po obciążeniu. (Folia Cardiologica Excerpta 2007; 2: 303-308