Tibet’in Yerli İnancı Bön Ve Taraftarları: Bir Giriş Denemesi

Tibet’te asırlardır yerleşik iki dinî gelenek vardır. Bunlardan en yaygını Tibet Budizmi (Lamaizm) adıyla günümüze ulaşan Budizm’dir. Diğeri ise Tibet’te yerleşik olan, en genel anlamıyla Budizm öncesi hâkim dinî yapıyı ve Budizm’in bölgede üstünlük kurmasından sonra Budist olmayan inanç ve uygulamaları ifade eden ve Bön adıyla bilinen dinî gelenektir. Tibet’in yerli inancı olduğunu iddia eden Bön, Budizm öncesi zamanlarda ortaya çıktığını, farklı ve özgün bir inanç olduğunu savunmaktadır. Uzun zamandır bölgede Budizm ile mücadele ederek hayatta kalmaya çalışan Bön inancı, az sayıda da olsa taraftarlarıyla (Bönpo) günümüze ulaşabilmiştir. 1950’li yıllarda Tibet’in Çin hâkimiyetine geçmesiyle bölgeden Tibet Budistleriyle göç eden Bön taraftarlarının bir kısmı, sığındıkları Hindistan ve Nepal’de kurdukları yaşam yerlerinde hayatlarını sürdürmektedirler. Bu çalışmayla, Tibet’in yerli dini olarak bilinen ve yüzyıllardır Tibet coğrafyasında hayatta kalmaya çalışan Bön inancına bir giriş yapmak amaçlanmıştır. Makalede, Bön dininin tanımlanmasıyla ilgili tartışmalar, kurucusu, temel inanç esasları, ritüelleri ve günümüzdeki durumu ele alınacaktır