Zaburzenia metabolizmu węglowodanów a układ nerwowy

Związek zaburzeń przemiany węglowodanów z patologią układu nerwowego rozszerzył się w ostatnich latach o nowe aspekty wykraczające poza tradycyjnie rozpatrywane powikłania stanów przedcukrzycowych, cukrzycy czy zespołu metabolicznego. Zaburzenia funkcji poznawczych w przebiegu nieprawidłowej przemiany węglowodanów są następstwem zarówno zmian naczyniowych, jak i rozwijającej się niezależnie lub towarzyszącej neurodegeneracji. Uwarunkowania genetyczne, zjawisko glikacji, zaburzenia degradacji β-amyloidu, patologia białka tau oraz insulinooporność należą do najważniejszych mechanizmów odpowiedzialnych za zaburzenia układu nerwowego towarzyszące upośledzeniu metabolizmu węglowodanów. Monitorowanie i wyrównanie glikemii oraz wczesne rozpoznawanie zarówno cukrzycy, stanów przedcukrzycowych, jak i zespołu metabolicznego staje się istotne klinicznie w postępowaniu u chorych z zaburzeniami układu nerwowego oraz w ich profilaktyce

Klasyfikacja i rozpoznawanie neurologicznych zespołów paranowotworowych

Wprowadzenie kryteriów diagnostycznych neurologicznych zespołów paranowotworowych (NZP) pozwoliło na stworzenie standardów postępowania oraz ujednolicenie pojęć związanych z tą grupą zaburzeń układu nerwowego, które są związane z pośrednim wpływem rozwijającego się nowotworu. W klasyfikacji NZP istotne było zdefiniowanie klasycznych (typowych) postaci klinicznych, a dla ich rozpoznawania - dokładnie określonych przeciwciał onkoneuronalnych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najważniejsze elementy laboratoryjnej diagnostyki NZP oraz znaczenie badań neuroobrazowych

Tadeusz Markiewicz – sylwetka badacza i jego znaczenie w badaniach nad neuromyelitis optica

Tadeusz Markiewicz był neurologiem i neuropatologiem związanym z poznańską, a w ostatnim okresie życia – ze szczecińską kliniką neurologii. Dzięki doświadczeniu zdobytemu w Hirnpathologisches Institut der Deutschen Forschungsanstalt für Psychiatrie w Monachium, pod kierunkiem Walthera Spielmeyera i Wilibalda Scholza, prowadził własne badania neuropatologiczne poświęcone zmianom popromiennym w mózgu, zwyrodnieniu koloidowemu i zwyrodnieniu koloidowemu naczyń mózgowia. Jednakże szczególne znaczenie, w świetle współczesnych danych klinicznych i neuropatologicznych, mają jego badania nad zapaleniem nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego (neuromyelitis optica – NMO). Od czasu opisania NMO przez Devica w końcu XIX w. toczyła się dyskusja nad jego zakwalifikowaniem do jednostek lub zespołów objawowych. W 1936 r. na podstawie szczegółowej analizy kliniczno-neuropatologicznej Tadeusz Markiewicz odróżnił postacie zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego będące jednostką nozologiczną (obecnie NMO) od zespołu objawowego (obecnie NMO spectrum). Dokonania Tadeusza Markiewicza, przedwcześnie zmarłego poznańskiego neurologa i neuropatologa, wpisują się w historię rozwoju koncepcji dotyczących patofizjologii neuromyelitis optica jako jednego z najbardziej znamienitych badaczy układu nerwowego

Venous stroke in the course of malignancy

Rozwój choroby nowotworowej wiąże się z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi, które mogą spowodować udar żylny mózgu. Wiek, otyłość, wywiad obciążony rakiem piersi, rakiem płuca, okrężnicy i jajnika oraz przebyte zaburzenia zakrzepowo- zatorowe zwiększają ich ryzyko. Patomechanizmy tych powikłań obejmują produkcję przez komórki nowotworowe czynników o działaniu prozakrzepowym, wydzielanie prozapalnych cytokin w odpowiedzi na rozwijający się nowotwór oraz aktywację płytek krwi i monocytów. Diagnostyka, oprócz oceny stanu klinicznego i neuroobrazowania, obejmuje rutynowe badania laboratoryjne, takie jak oznaczenie: liczby płytek krwi i leukocytów, stężenia D-dimerów i białka C-reaktywnego. Do wysokospecjalistycznych badań laboratoryjnych, pomocnych w określeniu ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych choroby nowotworowej, należą: fragment 1+2 protrombiny, czynnik krzepnięcia VIII, rozpuszczalna P-selektyna i czynnik tkankowy. Udar Mózgu 2010; 12 (1–2): 42–46Developing malignancy is associated with venous thromboembolism and venous stroke. Age, obesity, history of breast, lung, colorectal and ovarian cancer as well as thromboembolic event increase the risk. Pathomechanisms of such complications include procoagulants secreted by malignant cells, proinflammatory cytokines produced in response to growing tumor, activation of platelets and monocytes. The diagnostics is based on clinical manifestation, neuroimaging and routine laboratory tests: platelets and white blood cells counts, D-dimers and C-reactive protein concentrations. Highly advanced laboratory tests, that enable prognosis of risk can be used as well: prothrombin fragment 1+2, clotting factor VIII, soluble P-selectin and tissue factor. Interdisciplinary Problems of Stroke 2010; 12 (1–2): 42–4

Neurologiczne zespoły paranowotworowe

Neurologiczne zespoły paranowotworowe definiuje się jako zaburzenia układu nerwowego niespowodowane przerzutami lub miejscowym bezpośrednim działaniem guza, pojawiające się u chorych na nowotwór. Do klasycznych objawów neurologicznych zespołów paranowotworowych zalicza się: zapalenie układu limbicznego, podostre zwyrodnienie móżdżku, opsoklonie/mioklonie, podostrą neuropatię czuciową, zespół miasteniczny Lamberta-Eatona oraz zapalenie skórno-mięśniowe. Kryteria diagnostyczne, prowadzące do pewnego rozpoznania neurologicznych zespołów paranowotworowych, poza stwierdzeniem klinicznych objawów klasycznego zespołu, obejmują wykrycie dokładnie określonych przeciwciał onkoneuronalnych. Do grupy tych przeciwciał zalicza się: anty-Hu, anty-Yo, anty-CV2, anty-Ri, anty-Ma2 oraz anty-amfifizynę. Neurologiczne zespoły paranowotworowe wymagają diagnostyki różnicowej z zespołami móżdżkowymi, neuropatią i zespołem miastenicznym o innym podłożu. Istotne jest, że objawy tego typu zespołów wyprzedzają rozpoznanie pierwotnego nowotworu o kilka miesięcy, a nawet lat. Polski Przegląd Neurologiczny 2008, 4 (1), 26-3

Immune-cell BDNF expression in treatment-naïve relapsing-remitting multiple sclerosis patients and following one year of immunomodulation therapy

Although neurons are the main source of neurotrophins in the healthy brain, neurotrophins can also be expressed in the immune system. We have previously shown that in relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS) lower immune-cell neurotrophin levels are associated with brain atrophy and cognitive impairment. The aim of the present study was to assess if immune-cell neurotrophin expression is impaired in MS as compared with the healthy controls, and to describe if these levels change in treatment-naïve RRMS patients, following one year of immunomodulation. Fifty treatment-naïve RRMS patients were assessed at baseline and after one year of immunomodulation (beta-interferons/glatiramer acetate). The control group included 39 healthy subjects matched according to age and gender. Peripheral blood mononuclear cells (PBMCs) were isolated from heparinized blood using Ficoll-Histopaque gradient. The levels of brain-derived-neurotrophic-factor (BDNF), beta-nerve-growth-factor (beta-NGF), neurotrophin-3 (NT-3) and neurotrophin-4/5 (NT-4/5) were measured in PBMC lysates with ELISA. BDNF levels were significantly lower in MS than in the healthy controls (median 613 vs. 1657pg/mg protein, p<0.001). After one year of immunomodulation, BDNF expression did not change significantly (p=0.06) on the group level. In 70% of patients there was no increase in BDNF level, and in 30% it increased. We observed no differences between treatment groups. Other neurotrophins were detected in a minority of MS samples (as opposed to the controls). To conclude, we have shown that immune-cell production of neurotrophins is impaired in MS patients. In our MS cohort standard immunomodulation failed to restore normal BDNF levels in PBMCs within one year of therapy

Spatial distribution of white matter degenerative lesions and cognitive dysfunction in relapsing-remitting multiple sclerosis patients

Aim. The aim of this study was to assess degenerative lesion localisation in the course of relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS) and to identify the association between localisation and the frequency of T1-hypointense lesions (black holes) with cognitive dysfunction. We also searched for neuroradiological predictors of cognitive dysfunction in patients. The clinical rationale for the study was previous research, and our own findings suggest that lesion localisation plays an important role in cognitive performance and neurological disability of MS patients. Material and methods. Forty-two patients were included in the study. All subjects underwent neuropsychological examination using Raven’s Coloured Progressive Matrices, a naming task from the Brief Repeatable Battery of Neuropsychological Tests, and attention to detail tests. Magnetic resonance imaging (MRI) was acquired on 1.5 Tesla scanner and black holes were manually segmented on T1-weighted volumetric images using the FMRIB Software Library. Linear regression was applied to establish a relationship between black hole volume per lobe and cognitive parameters. Bonferroni correction of voxelwise analysis was used to correct for multiple comparisons. Results. The following associations between black hole volume and cognition were identified: frontal lobes black hole volume was associated with phonemic verbal fluency (t = –4.013, p < 0.001), parietal black hole volume was associated with attention (t = –3.776, p < 0.001), and parietal and temporal black hole volumes were associated with nonverbal intelligence (p < 0.001). The volume of parietal black holes was the best predictor of cognitive dysfunction. Conclusions. Our approach, including measurement of focal axonal loss based on T1-volumetric MRI sequence and brief neuropsychological assessment, might improve personalised diagnostic and therapeutic decisions in clinical practice

Evaluation of clinical prognostic factors in Polish interferon beta-1b treated multiple sclerosis patients

Introduction. Prompt successful control of disease activity in multiple sclerosis (MS) patients improves outcomes. Therefore, tools to aid drug selection and detect non-responders are urgently needed. Although several biochemical markers for predicting response to treatment have been proposed, clinical markers involving relapses, imaging activity and disability progression in the initial years of therapy remain competitive and appear cost-effective in a real-life setting. The aim of this study was to evaluate the prognostic value of select clinical scores in interferon beta-1b (IFNβ-1b) treated MS patients.Materials and methods. Eighty-eight relapsing-remitting MS (RRMS) patients initiating treatment with IFNβ-1b in a Polish outpatient clinic were followed for a median of 5.5 years. Rio, modified Rio and BREMSO scores, as well as two-year no evidence of disease activity (NEDA), were assessed as predictors of disease activity during the observation.Results. A Rio score of 1 had a Positive Predictive Value (PPV) of 83.3% and a Negative Predictive Value (NPV) of 71.4% for the occurrence of relapses in the first five years. A Rio and modified Rio score of 1 was associated with MRI activity after year 3. A loss of NEDA within the first two years was associated with a failure to maintain NEDA in the next three years. The BREMSO score was higher in patients with early relapse activity. Only baseline EDSS and total number of pre-treatment relapses were significantly associated with disability progression.Conclusions. Rio, modified Rio, early NEDA on treatment and BREMSO score are relatively specific, but insensitive, predictors of relapse activity in the first years of IFNβ-1b treatment. Higher pre-treatment EDSS and relapse activity is associated with disability progression, but not overall NEDA, in subsequent observation. While none of the markers is sufficiently sensitive or specific to make a certain prognosis, they may aid treatment decisions in patients with continued early disease activity