Study materials of lichenbiota of central part of the Landscape Park „Podlasie Bug Water Gap”

The paper presents a list of 94 species of lichens found in central part of the Landscape Park “Podlasie Bug Water Gap”. Among them, 16 species are endangered in Poland. The most valuable components biota of lichen belong to endangered species nationally. They are: Melanelixia subargentifera, Pleurosticta acetabulum, Ramalina fraxinea, Usnea filipendula and others

Rhizocarpon lavatum and R. reductum (Rhizocarpaceae, Ascomycota), dwa nieznane dotąd taksony stwierdzone w Gorcach (Polskie Karpaty)

Based on collections of P. Czarnota deposited in the GPN herbarium, 8 species of Rhizocarpon are reported from the Gorce Mountains. Two of them, R. lavatum and R. reductum are reported from the Gorce Mts for the first time, instead of erroneously determined R. obscuratum. This species was previously misinterpreted due to taxonomic and nomenclatoric uncertainties.W zbiorach zielnikowych GPN z Gorców stwierdzono 8 gatunków Rhizocarpon (R. distinctum, R. geminatum, R. geographicum, R. lavatum, R. lecanorinum, R. petraeum, R. polycarpum, R. reductum). Po raz pierwszy dla tego terenu podano dwa gatunki Rhizocarpon lavatum i R. reductum. Wyróżnienie nowych gatunków związane jest ze zmianą ujęcia taksonomicznego i nomenklatorycznego reprezentantów grupy Rhizocarpon obscuratum auct., charakteryzujących się bezbarwnymi i murkowatymi zarodnikami (Fryday 2000; Ihlen 2004). W oznaczeniu tych gatunków wykorzystano chromatografię cienkowarstwową (TLC), która pozwoliła określić ich cechy chemiczne: obecność kwasu stiktowego u R. reductum i brak wtórnych metabolitów u R. lavatum. Pierwszy z tych gatunków charakteryzuje się ponadto mniejszymi i mniej podzielonymi zarodnikami [24.0-26.0×8.0-10.0 μm, (6-)8-10(-12) komórek], podczas gdy zarodniki R. lavatum osiągają rozmiary 30.0-42.0×14.0-18.0 μm i są podzielone na (8-)10-14(-18) komórek

Porosty Świętej Góry, prawosławnego sanktuarium w Grabarce

The Holy Hill Grabarka is one of the most important orthodox sanctuaries in Poland. The sanctuary is situated in Podlasie region between Bug and Narew rivers. It grew in the shade of well developing (in the first centuries of the second millennium) towns Mielnik and Drohiczyn. The most striking thing is that the church is surrounded by a forest of thousands of crosses brought by pilgrims. The study present 64 species of epiphytic, epixylic, epilythic and epigeic lichens. Among 64 lichen species 11 are considered to be threatened in Poland.W pracy przedstawiono wyniki badań nad porostami Świętej Góry, prawosławnego sanktuarium w Grabarce. Święta Góra Grabarka jest najważniejszym sanktuarium prawosławnym w Polsce. Położona jest w Polsce Północno-Wschodniej, na Podlasiu, między Bugiem a Narwią, na Wysoczyźnie Drohickiej, w południowej części Niziny Północnopodlaskiej. Święta Góra Grabarka zasłynęła z cudu, jaki miał miejsce na początku 1710 roku podczas epidemii cholery, która dziesiątkowała ludność na terenie Podlasia. Święta Góra Grabarka nazywana jest Górą Krzyży. Nazwa ta wywodzi się od krzyży ofiarnych z epitafiami pisanymi cyrylicą otaczającymi cerkiew Przemienienia Pańskiego. Krzyże stojące wokół niewielkiej, drewnianej cerkwi stały się symbolem Świętej Góry. Dziś na wzgórzu wznosi się około 10 tysięcy krzyży – drewnianych, metalowych, kamiennych, małych i wielkich. Krzyże tradycyjnie przynoszone są przez wiernych od setek lat. Pątnicy stawiają je obok sanktuarium przez cały rok, jednak najwięcej krzyży przybywa w przeddzień Święta Przemienienia Pańskiego (19 sierpnia). Za lasem krzyży znajduje się cmentarz oraz kompleks zabudowań klasztoru świętych Marty i Marii. Żeński klasztor prawosławny powstał w 1947 roku, a w 1957 została wzniesiona cerkiew p. w. Matki Bożej Wspomożycielki i Opiekunki. Na terenie Świętej Góry Grabarki i jej okolic odnotowano 64 gatunki porostów (Tab. 1), z 35 rodzajów. Najliczniej reprezentowane są rodzaje Cladonia – 8 gatunków, Lecanora – 7, Caloplaca – 4. Porosty występują we wszystkich podstawowych formach morfologicznych. Najliczniej reprezentowane są porosty epifityczne. 11 gatunków umieszczonych jest na Czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce (Cieśliński et al. 2003), w tym 3 gatunki w kategorii wymierających – EN (Bryoria crispa, Flavoparmelia caperata, Pleurosticta acetabulum), 6 w kategorii narażonych – VU (Cetraria islandica, Parmelina tiliacea, Porpidia rugosa, Tuckermanopsis chlorophylla, Usnea filipendula, U. hirta), 2 – w kategorii bliskich zagrożeniu – NT (Evernia prunastri, Hypogymnia tubulosa)