Charakterystyka kliniczna i angiograficzna choroby wieńcowej u młodych dorosłych: badanie jednoośrodkowe

Background: Coronary artery disease (CAD) in young adults under 40 years of age is a growing medical, social, psychological and economical problem, related to the prevalence of civilization-related diseases and unhealthy lifestyle. The problem of CAD in young people has not been characterised as well as in older individuals, as the available data mostly come from case reports and small series, often related to genetic aspects and familial occurrence of the disease. Aim: To assess clinical and angiographic characteristics of young adults with CAD and to evaluate in-hospital and long-term mortality in this patient group. The study combined a retrospective and a prospective approach. Methods: A total of 239 patients aged 40 years or younger who underwent coronary angiography (CAG) in the Swietokrzyskie Centre of Cardiology in Kielce in 2001–2008 were included in this study. Demographic characteristics, risk factor profile, laboratory test results, electrocardiographic and echocardiographic findings, CAG findings, and in-hospital mortality were as­sessed retrospectively in the selected groups. During the second stage of the study, clinical and mortality data were obtained prospectively in 130 patients (54.4% of the study group) during up to 5 years of follow-up. Results: The mean patient age was 35.1 ± 4.4 years. Men made up 86.2% of the study sample, and the proportion of rural area residents was 54.8%. Among young patients with acute coronary syndromes (ACS), the most common presentation (52.8%) was ST segment elevation myocardial infarction (STEMI). Angiographically normal coronary arteries were found in 37.2% of CAD patients and in 16.9% of patients with the diagnosis of ACS. The mean degree of coronary artery lumen stenosis was 75.4% in the group with significant atherosclerotic coronary lesions (50–90%) and 95.9% in the group demonstrating a critical coronary obstruction (≥ 90%). Single-vessel disease was identified in 61.9% of patients with a positive result of CAG (steno­sis > 50%, CORO(+) group). The most common location of significant atherosclerotic coronary lesions was the left anterior descending artery (61.6%) followed by the right coronary artery (27.4%). The most prevalent conventional cardiovascular risk factors were lipid abnormalities, cigarette smoking and an increased body mass index ≥ 25 kg/m2, followed by a family his­tory of CAD and hypertension. The proportion of patients with abnormal lipid profile, cigarette smoking and overweight or obesity was particularly high in the CORO(+) group (85.6%, 83.9%, and 64.4%, respectively). In-hospital mortality rate was low, at 0.7% among ACS patients. Long-term mortality during up to 5 years of follow-up was not so favourable, at 7.75% in ACS patients and 8.5% in the CORO(+) group. Conclusions: The population of young patients with CAD is predominantly male, rural, and characterised by a low socio­economic status. The aetiology of CAD in this patient group differs significantly from that in older patients and it is often associated with an unhealthy lifestyle related to rapid civilization changes. The rates of CAD risk factors in young adults are high and the most important risk factors are dyslipidaemia, smoking, and overweight/obesity. Single vessel disease and STEMI presentation were predominant in young patients. Short-term prognosis in young ACS patients is excellent, but long-term prognosis is significantly worse. Further studies on CAD in young adults are warranted, particularly in larger patient populations.  Wstęp: Choroba wieńcowa (CAD) u osób młodych poniżej 40. rż. stanowi narastający problem nie tylko medyczny, ale także społeczny, psychologiczny i ekonomiczny, co wiąże się z rozpowszechnieniem chorób cywilizacyjnych i destrukcyjnym dla zdrowia stylem życia. Problematyka CAD u młodych dorosłych jest nielicznie reprezentowana w piśmiennictwie, publikacje dotyczą często pojedynczych przypadków albo niewielkich grup chorych i niejednokrotnie odnoszą się do aspektu genetycz­nego i rodzinnego występowania choroby. Cel: Celem niniejszej pracy było przedstawienie charakterystyki klinicznej i angiograficznej grupy młodych dorosłych z CAD. Oceniono także śmiertelność wewnątrzszpitalną i odległą w badanej grupie. Założenie to realizowano w systemie retrospek­tywnym i prospektywnym. Metody: Retrospektywnej analizie poddano 239 pacjentów do 40. rż., u których wykonano angiografię tętnic wieńcowych w Świętokrzyskim Centrum Kardiologii w Kielcach w latach 2001–2008. Oceniono: cechy demograficzne, czynniki ryzyka CAD, wyniki badań laboratoryjnych, elektrokardiograficznych, echokardiograficznych, angiografię tętnic wieńcowych oraz śmiertelność w okresie wewnątrzszpitalnym w wyodrębnionych podgrupach chorych. W drugim etapie badania obserwacji odległej (4,9 ± 2,2 roku) poddano 130 (54,4%) pacjentów, którzy zgłosili się na badania kontrolne i zostali poddani kom­pleksowej ocenie klinicznej z analizą śmiertelności długoterminowej. Wyniki: Średnia wieku w badanej grupie wynosiła 35,1 ± 4,4 roku. Mężczyźni stanowili 86,2%, a mieszkańcy wsi 54,8% ogółu badanych. W grupie chorych z ostrym zespołem wieńcowym (ACS) częstość występowania zawału serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) wynosiła 52,8%. Prawidłowy obraz koronarograficzny stwierdzono u 37,2% osób w grupie z CAD oraz u 16,9% pacjentów w grupie z ACS. Średni stopień zwężenia tętnic wieńcowych w grupie ze zmianami istotnymi (50–90%) wynosił 75,4%, a w grupie ze zwężeniami krytycznymi (≥ 90%) — 95,9%. U 61,9% pacjentów z dodatnim wynikiem koronaro­grafii stwierdzono jednonaczyniową chorobę wieńcową. Zmiany miażdżycowe lokalizowały się najczęściej w tętnicy przedniej zstępującej (61,6%), a w dalszej kolejności w prawej tętnicy wieńcowej (27,4%). Do najczęstszych czynników ryzyka należały: hiperlipidemia, palenie tytoniu oraz nadwaga/otyłość, a następnie dodatni wywiad rodzinny w kierunku CAD i nadciśnienie tętnicze. Odsetek osób z nieprawidłowym profilem lipidowym, palących tytoń oraz ze wskaźnikiem masy ciała ≥ 25 kg/m2 był szczególnie wysoki w grupie z dodatnim wynikiem koronarografii — wynosił odpowiednio 85,6%, 83,9% i 64,4%. Śmier­telność wewnątrzszpitalna była niska — u chorych z ACS była równa 0,7%. Śmiertelność długoterminowa w perspektywie 4–5-letniej była znacznie wyższa: u chorych z ACS sięgnęła 7,75%, a w grupie z dodatnim wynikiem koronarografii — 8,5%. Wnioski: Młodzi pacjenci z CAD to przeważnie mężczyźni, mieszkańcy wsi i osoby o niskim statusie socjoekonomicznym. Etiologia CAD w tej grupie chorych jest bardziej zróżnicowana w porównaniu z osobami w starszym wieku i wiąże się często z niezdro­wym stylem życia w warunkach szybko rozwijającej się współczesnej cywilizacji. Rozpowszechnienie klasycznych czynników ryzyka w tej populacji chorych jest duże, a największe znaczenie mają: hiperlipidemia, palenie tytoniu oraz nadwaga/otyłość. Najczęściej rozpoznawano STEMI oraz jednonaczyniową CAD w badaniu koronarograficznym. Rokowanie krótkoterminowe jest bardzo dobre, a długoterminowe niepewne. Zagadnienie CAD u młodych dorosłych wymaga przeprowadzenia dalszych badań