Tradycyjny model opracowania zasobu archiwalnego i jego znaczenie w dobie współczesnej

The aim of this article is to recollect the most important principles and methods that establish the traditional model of the archival holding arrangement and description. This model was the achievement of inter-war archivists, and then was completed and concluded in the first post-war years. In the light of the article, the basic principle that was to be respected while arrangement the acts was the principle of provenience. As its consequence, a new method of the reconstruction of archival fond appeared. The new method consisted of a number of research studies and technical procedures leading to the appointment of an archival fond to arrange and establish archival aids. The scope of arrangement works and the form of basic archival aid, that is inventory, together with hierarchical structure of other aids were established. In its general theoretical basis, outlined research method and the way of realization of particular levels of works, this procedure has been valid till today. The development of methodology that took place following years both broadened and modified some of the arrangements of Polish classic archivists. The evolution in the understanding of the provenience principle together with the related fond notion took place. The detailed methodology developed and it adjusted a general model to the specific nature of arrangement of defined types of fonds and records. Separate norms of inventory for particular types of records were established. The increasing negative phenomenon of questioning contemporary theoretical and methodological achievements, accompanied by the lack of appropriate knowledge in this field, influenced the decision to take up this issue in this piece of work.Celem artykułu jest przypomnienie najważniejszych zasad i metod, składających się na tradycyjny model opracowania zasobu archiwalnego. Stanowił on dorobek archiwistów doby międzywojennej, uzupełniony i podsumowany w pierwszych latach powojennych. W jego świetle podstawową zasadą, którą należało respektować przy opracowaniu akt, była zasada proweniencji. Jako jej konsekwencja powstała podstawowa metoda rekonstrukcji zespołu archiwalnego, która składała się z ciągu badań i czynności technicznych, prowadzących od wyodrębnienia zespołu archiwalnego do jego uporządkowania i opracowania pomocy archiwalnych. Ustalono zakres prac porządkowych i formę podstawowej pomocy archiwalnej – inwentarza oraz systematykę innych pomocy. W swoich ogólnych podstawach teoretycznych, nakreślonej metodzie badawczej i sposobach realizacji poszczególnych etapów prac, pozostał on aktualny do dnia dzisiejszego. Mający miejsce w następnych latach rozwój metodyki znacznie poszerzył, a także zmodyfikował niektóre ustalenia klasyków polskiej archiwistyki. Nastąpiła przede wszystkim ewolucja w rozumieniu zasady proweniencji i wynikającego z niej pojęcia zespołu. Rozwinęła się metodyka szczegółowa, dostosowująca ogólny model do specyfiki porządkowania określonych typów zespołów i akt. Ustalone zostały odrębne normy inwentarza dla poszczególnych rodzajów dokumentacji. Nasilające się w ostatnich czasach negatywne zjawisko podważania dotychczasowego dorobku teoretyczno-metodycznego, któremu towarzyszy niejednokrotnie brak rzetelnej wiedzy w tym zakresie, zadecydowały o podjęciu tego zagadnienia w niniejszej pracy

Marlena Jabłońska, Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations

Die 2016 veröffentlichte Monografie Marlena Jabłońskas unter dem Titel „Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations“ [„Die neuen Herausforderungen für die Archive. Die soziale Kommunikation und Publicrelations“] kann nicht nur für die Archivarinnen und Archivare, die ihre Hauptempfänger sind, sondern auch für die Bibliothekarinnen und Bibliothekare aufschlussreich sein. Sie ist ein vorbildlicher Vorschlag, um die soziale Kommunikation und Publicrelations im Zusammenhang mit allen Aufgaben der Archive zu schildern. Es ist eine Verwaltungsphilosophie, die es erlauben sollte, ihre Funktionsweise zu verbessern und die soziale Rezeption positiv zu beeinflussen. Die vorgeschlagenen Lösungen können in der Praxis genutzt werden, selbstverständlich flexibel betrachtet und entsprechend gut angepasst an ein bestimmtes Archiv, an seinen Bestand und seine Bedürfnisse. Dieser neue Blick auf die Archive entspricht sehr gut dem Wandel der Archive und ihrem Milieu in den letzten Jahren. Die technologische Revolution, insbesondere aber die immer größere Offenheit der Archive, erzwingen die Änderungen in ihrer Tätigkeit und die Verwendung immer besserer Verwaltungswerkzeuge, die bereits von verwandten Institutionen, darunter den Bibliotheken erfolgreich verwendet werden. Die Arbeit wurde in einer schönen, lebendigen Sprache verfasst, manchmal sogar sehr emotional. Das zeugt vom Engagement der Autorin und ihrer Überzeugung vom großen Wert der angesprochenen Fragen und formulierten Vorschläge. Die für die Archivare schwierigen Verwaltungsfragen schildert sie klar und verständlich. Den Inhalt bereichern zahlreiche Abbildungen und Tabellen, die von der Autorin bearbeitet wurden. Sie sind eine gute Bestätigung der erläuterten Fragen und erleichtern das Verständnis von Schlussfolgerungen und Zusammenfassungen. Das Buch wurde sorgfältig vorbereitet und veröffentlicht vom Wissenschaftlichen Verlag der Nikolaus-Kopernikus-Universität in Thorn, der dafür 2017 eine Auszeichnung im Wettbewerb des Verlegervereins der Hochschulen erhielt.The monograph  Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations by Marlena Jabłońska  published in 2016 may attract the interest of not only archivists, but also librarians. It constitutes a model to show social communication and public relations as the philosophy of management  in the context of activities carried out by archives, which should improve the archives’ work and change their social reception. The solutions suggested here may be used in practice; they should be treated with flexibility and adjusted to a given archive, its resources and needs. This new outlook on the archives overlaps with the changes that have been taking place in the archives in the recent years. Technological revolution entails modifications in the archives’ work, using more and more modern management tools, which have already been successfully employed by other institutions, including libraries. The monograph was written with a vivid and emotional language, which is the evidence of the author’s involvement in the subject matter and the proposals she puts forward. The management issues, so difficult for archivists, have been presented in a clear and transparent manner. The monograph also includes a number of drawings and tables prepared by the author. They illustrate the issues addressed in the monograph and make it easier to understand the conclusions. The books was carefully prepared and published by Wydawnictwo Naukowe UMK [the Scientific Publishing House of Nicolaus Copernics University], which received a distinction in the competition organized by the Association of Higher Education Publishers in 2017.Opublikowana w 2016 r. monografia Marleny Jabłońskiej Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations, może zainteresować nie tylko archiwistów, będących jej głównymi adresatami, lecz także bibliotekarzy. Stanowi ona modelową propozycję ukazania komunikacji społecznej i public relations w całokształcie działań realizowanych przez archiwa, jako filozofii zarządzania, która powinna pozwolić na poprawę ich funkcjonowania i zmianę odbioru społecznego na znacznie lepszy. Zaproponowane rozwiązania mogą być wykorzystane w praktyce, oczywiście traktowane elastycznie i odpowiednio dostosowane do konkretnego archiwum, jego zasobu i potrzeb. To nowe spojrzenie na archiwa doskonale wpisuje się w przeobrażenia, jakie zachodzą w ostatnich latach w archiwach i ich otoczeniu. Rewolucja technologiczna, a zwłaszcza postępująca otwartość archiwów wymuszają zmiany w ich funkcjonowaniu i sięganie po coraz doskonalsze narzędzia zarządzania, z powodzeniem stosowane już przez pokrewne instytucje, w tym biblioteki. Praca została napisana ładnym, żywym językiem, miejscami nawet bardzo emocjonalnie. Świadczy to o zaangażowaniu autorki i jej przekonaniu o dużej wartości poruszanych kwestii i formułowanych propozycji. Trudne dla archiwistów kwestie zarządcze przedstawia w sposób jasny i zrozumiały. Treść wzbogacają liczne rysunki i tabele, które zostały opracowane przez autorkę. Stanowią doskonałą ilustrację przedstawianych zagadnień i ułatwiają lepsze zrozumienie wniosków i podsumowań. Książka została starannie przygotowana i opublikowana przez Wydawnictwo Naukowe UMK, które otrzymało za nią wyróżnienie w konkursie Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych w 2017 r

Influence of metabolic risk factors of cardiovascular diseases on cognitive impairment in elderly patients

Wstęp. Zaburzenia funkcji poznawczych występujące u osób starszych obniżają jakość życia i wpływają na stan zdrowia tych pacjentów. Celem pracy jest ocena zaburzeń poznawczych u osób starszych, ustalenie związku między stopniem tych zaburzeń i metabolicznymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Materiał i metody. U 93 starszych pacjentów przeprowadzono test MMSE, na podstawie którego utworzono następujące grupy: 1 &#8212; kontrolna (bez zaburzeń poznawczych), 2 &#8212; pacjenci z zaburzeniami poznawczymi oraz podgrupy: 2a &#8212; osoby z łagodnymi zaburzeniami, 2b &#8212; chorzy z zaburzeniami średniozaawansowanymi i głębokimi. Oceniono zależność pomiędzy stopniem zaburzeń poznawczych i stężeniem frakcji lipidowych. Na podstawie kryteriów klinicznych, takich jak: I &#8212; obecność cukrzycy, II &#8212; zwężenia tętnic szyjnych > 50%, III &#8212; współistnienie obu tych czynników, IV &#8212; występowanie zespołu metabolicznego, wyodrębniono 4 grupy. Wyniki. Uzyskano dodatnią korelację MMSE i stężenia cholesterolu frakcji HDL (HDL-C), ujemną korelację: MMSE i LDL/HDL, brak korelacji: MMSE i stężenia cholesterolu całkowitego (TC), cholesterolu frakcji LDL (LDL-C) i triglicerydów (TG), istotne różnice stężeń frakcji lipidowych TG, HDL-C i LDL/HDL pomiędzy grupą 1 i 2; różnice te zwiększają się przy porównaniu grupy 1 i podgrupy 2b. Uzyskano niższy wynik MMSE u chorych na cukrzycę i u pacjentów z zaawansowanymi zmianami w tętnicach szyjnych; wartość ta jest jeszcze mniejsza, jeśli oba stany współistnieją. Zespół metaboliczny wiąże się z istotnie niższym wynikiem MMSE (p < 0,0004). Wnioski. Zaburzeniom poznawczym i otępieniu u osób w podeszłym wieku towarzyszy niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL, wysoka wartość wskaźnika LDL/HDL oraz wysokie stężenie TG. Stężenie cholesterolu frakcji HDL koreluje dodatnio, a wartość LDL/HDL ujemnie ze stopniem zaburzeń poznawczych. Zmiany miażdżycowe bez istotnego zwężenia tętnic szyjnych nie wpływają na funkcje poznawcze pacjentów. Zaburzenia poznawcze są większe u chorych na cukrzycę typu 2, z zaawansowanymi zmianami tętnic szyjnych i pogłębiają się przy współistnieniu obu stanów. Zespół metaboliczny wiąże się z bardzo wysokim ryzykiem osłabienia funkcji poznawczych.Background. Cognitive impairment in older people diminishes their quality of life and interferes with their state of health. The aim of the study is the assessment of cognitive functions in elderly people, the evaluation of the correlation between cognitive impairment and metabolic risk factors of cardiovascular diseases. Material and methods. 93 patients over 60 years old completed the Mini-Mental State Examination (MMSE), as a consequence, the following the groups were established: Group 1 &#8212; control group without cognitive impairment, group 2 &#8212; presence of cognitive impairment: 2a &#8212; mild impairment, 2b &#8212; moderate or severe dementia. The interdependence of the MMSE score and serum concentration of fractionated lipids was evaluated, and it was examined whether cognitive impairment was connected with diabetes type 2, carotid arteries stenosis or with the coexistence of the first two and finally with the metabolic syndrome. Results. The following results were obtained: a positive correlation between MMSE score and HDL-C concentration, negative correlation between MMSE score and LDL/HDL index, no correlation between MMSE score and TC, LDL-C and TG concentration. In patients of group 2, the HDL-C concentration was significantly lower, the TG concentration higher, and the LDL/HDL index was higher than in group 1, these tendencies increased when both groups, 1 and 2b were compared. In patients with diabetes or with carotid stenosis, the MMSE score was low, the results decreased in patients with the coexistence of both. Patients with metabolic syndrome revealed significantly lower MMSE scores compared to patients without the syndrome (p < 0.0004). Conclusion. Low HDL-C concentration, high value of LDL/HDL coefficient and high TG concentration are connected with cognitive impairment in elderly people. HDL-C concentrations correlate positively, and values of LDL/HDL coefficients correlate negatively, with the degree of cognitive dysfunction. Cognitive impairment is connected with diabetes type 2 and carotid stenosis, and it intensifies in patients suffering from both. Metabolic syndrome gives a very high risk of cognitive impairment

Lipodystrophy syndrome in HIV-infected patients -a cohort study in Lower Silesia, Poland

Abstract Introduction: Human immunodeficiency virus (HIV)-associated lipodystrophy syndrome (LS) is defined as a redistribution of adipose tissue, metabolic and endocrine abnormalities, resulting from combined antiretroviral therapy (cART). Aim of this study was to evaluate LS in HIV-infected patients from Lower Silesia, Poland

Traditional model of archive holding analysis (arrangement and description) and its meaning in contemporary times

The aim of this article is to recollect the most important principles and methods that establish the traditional model of the archival holding arrangement and description. This model was the achievement of inter-war archivists, and then was completed and concluded in the first post-war years. In the light of the article, the basic principle that was to be respected while arrangement the acts was the principle of provenience. As its consequence, a new method of the reconstruction of archival fond appeared. The new method consisted of a number of research studies and technical procedures leading to the appointment of an archival fond to arrange and establish archival aids. The scope of arrangement works and the form of basic archival aid, that is inventory, together with hierarchical structure of other aids were established. In its general theoretical basis, outlined research method and the way of realization of particular levels of works, this procedure has been valid till today. The development of methodology that took place following years both broadened and modified some of the arrangements of Polish classic archivists. The evolution in the understanding of the provenience principle together with the related fond notion took place. The detailed methodology developed and it adjusted a general model to the specific nature of arrangement of defined types of fonds and records. Separate norms of inventory for particular types of records were established. The increasing negative phenomenon of questioning contemporary theoretical and methodological achievements, accompanied by the lack of appropriate knowledge in this field, influenced the decision to take up this issue in this piece of work.</span

Marlena Jabłońska, Die neuen Herausforderungen für die Archive. Soziale Kommunikation und Publicrelations

Die 2016 veröffentlichte Monografie Marlena Jabłońskas unter dem Titel „Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations“ [„Die neuen Herausforderungen für die Archive. Die soziale Kommunikation und Publicrelations“] kann nicht nur für die Archivarinnen und Archivare, die ihre Hauptempfänger sind, sondern auch für die Bibliothekarinnen und Bibliothekare aufschlussreich sein. Sie ist ein vorbildlicher Vorschlag, um die soziale Kommunikation und Publicrelations im Zusammenhang mit allen Aufgaben der Archive zu schildern. Es ist eine Verwaltungsphilosophie, die es erlauben sollte, ihre Funktionsweise zu verbessern und die soziale Rezeption positiv zu beeinflussen. Die vorgeschlagenen Lösungen können in der Praxis genutzt werden, selbstverständlich flexibel betrachtet und entsprechend gut angepasst an ein bestimmtes Archiv, an seinen Bestand und seine Bedürfnisse. Dieser neue Blick auf die Archive entspricht sehr gut dem Wandel der Archive und ihrem Milieu in den letzten Jahren. Die technologische Revolution, insbesondere aber die immer größere Offenheit der Archive, erzwingen die Änderungen in ihrer Tätigkeit und die Verwendung immer besserer Verwaltungswerkzeuge, die bereits von verwandten Institutionen, darunter den Bibliotheken erfolgreich verwendet werden. Die Arbeit wurde in einer schönen, lebendigen Sprache verfasst, manchmal sogar sehr emotional. Das zeugt vom Engagement der Autorin und ihrer Überzeugung vom großen Wert der angesprochenen Fragen und formulierten Vorschläge. Die für die Archivare schwierigen Verwaltungsfragen schildert sie klar und verständlich. Den Inhalt bereichern zahlreiche Abbildungen und Tabellen, die von der Autorin bearbeitet wurden. Sie sind eine gute Bestätigung der erläuterten Fragen und erleichtern das Verständnis von Schlussfolgerungen und Zusammenfassungen. Das Buch wurde sorgfältig vorbereitet und veröffentlicht vom Wissenschaftlichen Verlag der Nikolaus-Kopernikus-Universität in Thorn, der dafür 2017 eine Auszeichnung im Wettbewerb des Verlegervereins der Hochschulen erhielt.</p

Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Informator o zasobie archiwalnym. Stan na dzień 31 grudnia 2017 roku, red. A. Supruniuk i W. Krajniak, oprac. B. Kierzkowska, A. Supruniuk, W. Krajniak, J. Waliszewski

2018 erschien der erste Führer durch den Archivbestand Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Informator o zasobie archiwalnym. Stan na dzień 31 grudnia 2017 roku (Archiv der Nikolaus-Kopernikus-Universität in Thorn. Ein Führer durch den Archivbestand. Stand vom 31. Dezember 2017), hrsg. von A. Supruniuk und W. Krajniak, dessen Autoren zugleich Archivmitarbeiter sind. Der Führer besteht aus drei Hauptteilen: dem einleitenden (Vorwort, Einleitung, Zeittafel, Abkürzungsverzeichnis), dem Hauptteil (Schilderung des Bestands) und dem ergänzenden Teil (Verzeichnis von Aktenteilen, Abbildungsverzeichnis, Bibliografie, Zusammenfassung in der englischen Sprache, Sachregister). Er wurde sehr sorgfältig vorbereitet, und zwar aus sachlicher und grafischer Sicht. Eine besondere Aufmerksamkeit verdient die ausgebaute und wertvolle Einleitung, die es erlaubt, den Aufbau und die Nutzungsmöglichkeiten dieses Lehrbuchs zu nachvollziehen, und vor allem die Geschichte des Archivs und sein Bestand schildert. Den Hauptteil des Führers bildet die Charakteristik des Bestands, dank der es möglich ist, sich mit den gesammelten Archivalien vertraut zu machen. Die Beschreibung der einzelnen Aktenteile enthält acht detaillierte Informationen, darunter ihren Inhalt, ergänzt durch die chronologischen Rahmen der einzelnen Aktenreihen. Die Ganzheit wird mit einem durchdachten und sorgfältig vorbereiteten ergänzenden Apparat abgeschlossen. Den Wert der Publikation steigert eindeutig ihr grafisches Layout und eine sorgfältige Ausgabe, darunter zahlreiche Fotografien, die die einzelnen Teile sehr gut bebildern. Die Vorbereitung des ersten Führers durch den Bestand des Universitätsarchivs verlangte von den Autoren die Bereitschaft, einige für die akademische Archivkunde gravierende Probleme aufzunehmen, darunter vor allem in Hinblick auf die Struktur des Bestands eines solchen Archivs. Die Publikation findet ihren nachhaltigen Platz in der polnischen Archivkunde nicht nur wegen ihres Pioniercharakters, sondern auch wegen ihres hohen Sachniveaus der angeführten Angaben.In 2018, the first guide to the resources of the university archives was published Archives of Nicolaus Copernicus University in Toruń. Information on archival resources. As of December 31, 2017, edited by A. Supruniuk and W. Krajniak, whose authors are employees of the Archives. The guide consists of three main parts: the introductory part  (preface, introduction, calendar, list of abbreviations), the basic part (the presentation of the resource) and the supplementary part (a list of components, a list of illustrations, bibliography, summary in English, material index). It has been very carefully prepared in terms of content and graphics. Particularly noteworthy is the extensive and valuable introduction, which allows you to understand the structure and method of using the help section, and above all it introduces the history of the Archives and its resources. The main part of the Guide is the characteristics of the resource, which allows you to get acquainted with the collected archives. The description of individual components contains eight detailed pieces of information concerning their content, supplemented with the chronological scope of individual series of files. The whole is completed by a well thought-out and carefully prepared supplementary apparatus. The value of the publication is significantly increased by its graphic design and careful edition, including numerous photographs that perfectly illustrate individual parts. The preparation of the first guide to the university archive resource required the Authors to take up several problems of priority importance for academic archival studies, including first and foremost the structure of this type of archival resource. The publication will find its permanent place in the achievements of Polish archival studies not only because of its pioneering nature, but above all, owing to the high substantive level of information contained therein.W roku 2018 ukazał się pierwszy przewodnik po zasobie archiwum uniwersyteckiego pt. Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Informator o zasobie archiwalnym. Stan na dzień 31 grudnia 2017 roku, pod red. A. Supruniuk i W. Krajniak, którego autorami są pracownicy Archiwum. Informator składa się z trzech zasadniczych części: wstępnej (przedmowa, wstęp, kalendarium, wykaz skrótów), zasadniczej (prezentacja zasobu) i uzupełniającej (wykaz podzespołów, spis ilustracji, bibliografia, streszczenie w języku angielskim, indeks rzeczowy). Został on bardzo starannie przygotowany pod względem merytorycznym i graficznym. Na szczególną uwagę zasługuje rozbudowany i wartościowy wstęp, który pozwala zrozumieć budowę i sposób korzystania z pomocy, a przede wszystkim przybliża dzieje Archiwum i jego zasób. Część zasadniczą Informatora stanowi charakterystyka zasobu, która pozwala zapoznać się ze zgromadzonymi archiwaliami. Opis poszczególnych podzespołów zawiera osiem szczegółowych informacji, w tym o ich zawartości, uzupełnionej o zakres chronologiczny poszczególnych serii akt. Całość dopełnia przemyślany i przygotowany bardzo starannie aparat uzupełniający. Wartość publikacji podnosi znacząco jej szata graficzna i staranne wydanie, w tym liczne fotografie, które znakomicie ilustrują poszczególne części. Przygotowanie pierwszego przewodnika po zasobie archiwum uniwersyteckiego wymagało od autorów podjęcia kilku problemów o znaczeniu priorytetowym dla archiwistyki akademickiej, w tym przede wszystkim dotyczącego struktury zasobu tego typu archiwum. Publikacja znajdzie swoje trwałe miejsce w dorobku polskiej archiwistyki nie tylko z uwagi na pionierski charakter, ale przede wszystkim wysoki poziom merytoryczny zawartych w nim informacji