Kardiografia impedancyjna - metoda szybkiej oceny i monitorowania stanu hemodynamicznego

W bieżącym roku mija 40 lat od opracowania techniki pomiarów i monitorowania podstawowych parametrów hemodynamicznych u człowieka za pomocą kardiografii impedancyjnej (ICG), zwanej też pletyzmografią impedancyjną klatki piersiowej, elektryczną bioimpedancją klatki piersiowej albo reokardiografią. Metoda umożliwia oznaczanie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej, a także ocenę czynników wpływających na obciążenie wstępne (poprzez pomiar TFC) oraz obciążenie następcze (pomiary SVR, SVRI), kurczliwości (pomiary: ACI, VI, PEP, LVET, STR) i częstość akcji serca. Postęp w dziedzinie sprzętu oraz oprogramowania (cyfrowa obróbka sygnału oraz powstanie coraz doskonalszych algorytmów) istotnie poprawił jakość uzyskiwanych wyników. Dokładność i powtarzalność rezultatów potwierdzono w badaniach porównawczych, zestawiając je z wynikami uzyskiwanymi metodami inwazyjnymi i echokardiograficznymi. Monitorowanie zmian hemodynamicznych za pomocą ICG stosuje się nie tylko na oddziałach intensywnej opieki, na salach operacyjnych i w stacjach hemodializ; powtarzane pomiary wnoszą też wiele informacji hemodynamicznych podczas leczenia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca oraz ciężarnych pacjentek z problemami kardiologicznymi i zatruciem ciążowym. Jednorazowe badanie techniką ICG dostarcza wielu podstawowych danych na temat układu sercowo-naczyniowego, służących wstępnej ocenie pacjentów w ciężkim stanie ogólnym (np. na izbach przyjęć), pozwalając również szybko ustalić patomechanizm lub przyczynę duszności i hipotonii. Specyficznym zastosowaniem ICG jest ocena parametrów hemodymanicznych podczas programowania stymulatorów dwujamowych i resynchronizujących. Ponadto ICG jest cennym narzędziem badawczym. Nie ma wad i ograniczeń monitorowania ciśnień w tętnicy płucnej, wynikających m.in. z ich inwazyjności oraz praco- i czasochłonności badania ultrasonokardiograficznego, a badania mogą wykonywać przeszkoleni technicy lub pielęgniarki. (Folia Cardiologica Excerpta 2007; 2: 217-229

Dwupunktowa stymulacja prawej komory. Opcja awaryjna w stymulacji resynchronizującej? Korzystniejsza opcja dla pacjentów z granicznymi wskazaniami do stymulacji resynchronizującej? Metoda mniej szkodzącej stymulacji komorowej?

Stała stymulacja serca jest obecnie uznaną metodą leczenia schorzeń układu bodźcotwórczo-przewodzącego poprawiającą komfort oraz niejednokrotnie ratującą życie pacjenta. Wysiłki naukowców w XX wieku skupiały się na technicznym udoskonalaniu urządzeń mającym na celu zmniejszanie rozmiarów, wydłużanie trwałości baterii, poprawę czułości i zapewnienie w 100% skutecznej stymulacji, następnie przywracaniu synchronii przedsionkowo-komorowej oraz dostosowaniu pracy stymulatora do zapotrzebowania energetycznego organizmu. Jednak w ostatnich latach ubiegłego wieku coraz częściej analizowano niekorzystny wpływ stałej stymulacji, zwłaszcza najpopularniejszej stymulacji wierzchołka prawej komory (RVA). W badaniach DANISH, MOST, CTOPP i DAVID udowodniono jednoznacznie, że stymulacja prawej komory prowadzi do zwiększenia ryzyka rozwoju niewydolności serca, migotania przedsionków, a nawet zwiększenia śmiertelności u pacjentów z niewydolnością serca. Powyższe odkrycia inspirują do poszukiwania alternatywnych miejsc stymulacji prawej komory. Najwięcej uwagi poświęca się stymulacji drogi odpływu prawej komory (RVOT). Od 1995 r. ukazało się kilkanaście prac poświęconych stymulacji dwupunktowej (DuVP: RVOT + RVA), udowadniających, zwłaszcza w przypadku niepowodzenia implantacji elektrody lewokomorowej układu resynchronizującego, korzystny efekt hemodynamiczny i kliniczny tego rodzaju stymulacji. (Folia Cardiologica Excerpta 2007; 2: 276-284