Cukrzyca w społeczeństwie 24/7. Związek między pracą zmianową a zaburzeniami metabolicznymi

In the contemporary world with the high pace of life and industrialization, more and more people are getting employed on the shift work basis. So far a lot of investigations have indicated harmfulness of this kind of work, treating it as a risk factor for many diseases and medical problems i.e. sleep disorders, peptic ulcer, cancer, obesity, diabetes, dyslipidemias, high blood pressure and coronary heart disease. Biological clock plays a crucial role on physiological processes starting with heart rate and blood pressure along with complex metabolic processes. Regulation of this mechanisms takes place on few levels: neurological (central biological clock), hormonal (melatonin) and molecular (pre, cry, clock and bal1 genes transcription). External time givers (Zeitgebers) such as sunlight, moving, eating or temperature can modulate these processes. Shift work results in increase risk of metabolic syndrome, cognitive function worsening, immunodeficiency, hormones disturbances or even death or suicide from over-strain. This review summarizes uptodated knowledge on links between shift work and the risk of obesity, hormones disturbances and type 2 diabetes.We współczesnym świecie, wraz ze wzrostem tempa życia i uprzemysłowienia, zwiększa się liczba osób zatrudnionych w warunkach pracy zmianowej. Wiele wyników badań wskazuje na szkodliwość tego rodzaju zatrudnienia, traktując je jako czynnik ryzyka rozwoju wielu schorzeń, między innymi zaburzeń snu, choroby wrzodowej, nowotworów, otyłości, cukrzycy, dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego i choroby wieńcowej. Zegar biologiczny ma kluczowy wpływ na liczne procesy fizjologiczne, począwszy od rytmu serca i ciśnienia tętniczego, a skończywszy na złożonych procesach metabolicznych. Kontrola tego mechanizmu odbywa się na poziomie neurologicznym (centralny ośrodek regulujący zegar biologiczny), hormonalnym (melatonina) i molekularnym (transkrypcja genów pre, cry, clock, bal1). Regulacja tych procesów następuje poprzez bodźce zewnętrzne (Zeitgebers), takie jak światło słoneczne, poruszanie się, jedzenie, temperatura. Praca zmianowa skutkuje zwiększonym ryzykiem występowania składowych zespołu metabolicznego, pogorszeniem funkcji poznawczych, obniżeniem odporności, zaburzeń hormonalnych, a nawet śmierci czy samobójstwa z przepracowania. Przedstawione w niniejszej pracy zaburzenia dotyczące funkcjonowania zegarów biologicznych ukazują związek między pracą zmianową a ryzykiem otyłości, zaburzeń hormonalnych i w konsekwencji cukrzycy typu 2