The effects of testosterone replacement therapy in men with age-dependent hypogonadism on body composition, and serum levels of leptin, adiponectin, and C-reactive protein

Introduction: Age-related hypogonadism in men leads to abnormal body composition development and overproduction of inflammatory cytokines, and thus has atherogenic and potentially cancer promoting effects. The aim of the study was to assess the effect of agedependent testosterone deficiency replacement in men on body composition, serum leptin, adiponectin, and C-reactive protein levels. Material and methods: Men aged 50–65 years (56.0 ± 5.7, average ± SD), with total testosterone levels < 4 ng/mL, and clinical symptoms of hypogonadism were divided into two groups of 20 men and treated with testosterone (200 mg/two weeks intramuscularly) or placebo during 12 months. Results: Twelve months of treatment with testosterone led to body mass index (BMI) and fat mass (FM) decrease from 26.6 ± 2.1 to 26.1 ± 1.8 kg/m2, p < 0.05, and from 17.0 ± 4.4 to 15.6 ± 4.0 kg, p < 0.05, respectively. Body mass index and FM did not change in placebo-receiving subjects. Serum leptin and highly selective C-reactive protein (hsCRP) levels in testosterone group decreased from 6.2 ± 1.4 to 4.0 ± 1.2 μg/L, p < 0.05, and from 1.4 ± 1.2 to 1.0 ± 1.0 mg/L, p < 0.05 after 12 months, respectively. Adiponectin increased from 7.6 ± 2.5 μg/mL to 9.4 ± 2.8 μg/mL, p < 0.05 in the same time. In the placebo group serum leptin, adiponectin, and hsCRP levels did not change significantly. Conclusions: Testosterone replacement in men with age-related hypogonadism causes a decrease in body mass index, fat mass, serum leptin, and C-reactive protein levels and increases serum adiponectin levels.

Fetuina A u szczupłych i otyłych kobiet z zespołem policystycznych jajników

Introduction: The aim of this study was to estimate serum fetuin-A levels in lean and obese women with polycystic ovary syndrome (PCOS) and to find possible relationships between fetuin-A, metabolic factors and androgens in these patients.Material and methods: In 25 lean (18–38 years, BMI 17.5–25.0 kg/m2) and 15 obese women (20–41 years, BMI 28.1–53.2 kg/m2) with PCOS, anthropometric indices and body composition were measured. Fasting serum fetuin-A, adiponectin, leptin, glucose, lipids, hsCRP, insulin, androgens and SHGB levels were estimated.Results: There was no significant difference in serum fetuin-A levels between lean and obese patients: 0.54 ± 0.13 g/L and 0.60 ± 0.14 g/L, respectively. We noted a correlation between BMI and leptin levels (r = 0.88; p < 0.0001) and a nearly significant negative correlation between BMI and adiponectin levels (r = –0.53; p = 0.11) in all subjects. In lean patients, we found a correlation between fetuin-A levels and ALT activity (r = 0.44; p < 0.05). In all participants, fetuin-A correlated directly with DHEA-S levels (r = 0.44; p < 0.03).Conclusions: Serum fetuin-A levels were similar in lean and obese women with PCOS. We found an association between fetuin-A levels and ALT activity in lean patients and between fetuin-A levels and DHEA-S in all women. The role of fetuin-A in the mechanisms of insulin resistance, and its potential impact on androgenic hormones production in women with PCOS, need to be tested in further studies. (Endokrynol Pol 2014; 65 (5): 371–376)Wstęp: Celem pracy było porównanie stężenia fetuiny A w surowicy u szczupłych i otyłych kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) oraz ocena, czy istnieją zależności między stężeniem tego białka a wskaźnikami metaboliczymi i androgenami w tej grupie chorych.Materiał i metody: U 25 szczupłych (wiek 18–38 lat, BMI 17,5–25,0 kg/m2) i 15 otyłych kobiet (wiek 20–41 lat, BMI 28,1–53,2 kg/m2) z PCOS dokonano pomiarów antropometrycznych i składu ciała, oraz określono na czczo stężenie fetuiny A, adiponektyny, leptyny, glukozy, lipidów, hsCRP, AlAT, insuliny, androgenów i SHBG.Wyniki: Między grupami kobiet szczupłych i otyłych nie stwierdzono różnicy w zakresie stężenia fetuiny A, które wynosiło odpowiednio 0,54 ± 0,13 g/l i 0,60 ± 0,14 g/l. Wykazano silną korelację między BMI i leptyną (r = 0,88; p < 0,0001) i niemal znamienną ujemną korelację między BMI a adiponektyną (r = –0,53; p = 0,11) u wszystkich badanych kobiet. Wśród szczupłych uczestniczek wykazano korelację między stężeniem fetuiny A a aktywnością AlAT (r = 0,44; p < 0,05), zaś u wszystkich badanych korelację między stężeniem fetuiny A i DHEA-S (r = 0,44; p < 0,03).Wnioski: Stężenie fetuiny A u szczupłych i otyłych kobiet było podobne. Wykazano zależność między stężeniem fetuiny A i aktywnością AlAT u szczupłych, oraz między stężeniem fetuiny A i DHEA-S u wszystkich badanych. Wyjaśnienie udziału fetuiny A w mechanizmach powstawania insulinooporności i ewentualnego wpływu na produkcję androgenów u kobiet z PCOS wymaga prowadzenia dalszych badań. (Endokrynol Pol 2014; 65 (5): 371–376

The relationship between testosterone and dehydroepiandrosterone sulfate concentrations, insulin resistance and visceral obesity in elderly men

Wstęp. U 20-30% mężczyzn w starszym wieku występują niedobory testosteronu a u 60-70% siarczanu dehydroepiandrosteronu - DHEA-S. Wiążą się one ze zmianami składu ciała - otyłością brzuszną i zwiększeniem masy tłuszczu oraz zaburzeniami metabolicznymi – hipercholesterolemią, hiperinsulinemią i insulinoopornością. Jednocześnie otyłość brzuszna i insulinooporność mogą być zarówno skutkiem jak i przyczyną niedoboru testosteronu. Prawdopodobnie również niedobór DHEA-S jest czynnikiem ryzyka otyłości brzusznej i insulinooporności. Nie wiadomo jednak, czy obniżenie stężenia DHEA-S wpływa na te parametry niezależnie od niedoboru testosteronu. Cel pracy. Celem pracy było określenie współzależności pomiędzy niedoborem testosteronu i obniżeniem stężenia DHEA-S a wskaźnikiem talia-biodro (WHR), stężeniem glukozy i insuliny oraz wskaźnikami insulinoporności - HOMA i FG/FI) u mężczyzn w starszym wieku a także udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy wpływ niedoboru tych hormonów jest niezależny od siebie. Materiał i metody. Analizie poddano łącznie 85 mężczyzn w przedziale wiekowym 60-70 lat (średnio 66,3±1,5 lat ±SEM). Kryteriami włączenia były stężenia testosteronu poniżej 4 ng/ml lub DHEA-S poniżej 2000 ng/ml oraz BMIIntroduction. Sex hormones deficiency - hypotestosteronemia (20-30% of men) and dehydroepian-drosterone sulfate deficiency (60-70% of men) are often observed in elderly men. In these men also changes of body composition (visceral obesity, increasing of fat mass), and metabolic disturbances (hypercholesterolemia, hyperinsulinism and insulin resistance) are common disorders. Visceral obesity and insulin resistance may be either reasons or effects of testosterone deficiency. Probably also DHEA-S deficiency is the risk factor of visceral obesity and insulin resistance, but it is not clear, whether this possible influence is independent from testosterone deficiency. Objectives. The aim of this study was to analyze the association between testosterone and DHEA deficiency and waist/hip ratio (WHR), levels of glucose and insulin resistance (HOMA and FG/FI) in elderly men as well as analysis, whether these sex hormones influent on measured parameters separately. Material and methods. Together 85 men with age from 60 to 70 years men (mean 66,3±1,5 years; mean±SEM) was analyzed. Testosterone level

Obniżone stężenie ghreliny w akromegalii - po wyleczeniu ulega normalizacji

Ghrelin has been found as a natural ligand of growth hormone secretagouges receptors (GHSR-1a) that exerts a marked stimulatory effect on growth hormone (GH) secretion. It is also thought to be involved of eating behavior and control of energy homeostasis. However, still little is known about the physiology of ghrelin secretion in acromegaly. Objective. The objective of the study was to examine effects of surgical and pharmacological treatment in patients with acromegaly on serum ghrelin levels.Material. 28 patients (17 women and 11 men) aged 47,7 ±11,4 years (mean ±SD) with body mass index (BMI) = 31,6 ±4,9 kg/m2. Diagnosis was based on: 1/ peak GH in oral glucose tolerance test ≥1ng/mL, 2/ serum IGF-1 levels above normal for gender and age, 3/ pituitary adenoma in magnetic resonance imagining. Patients were divided into two groups: Group I – surgically treated (transsphenoidal surgery): 10 women and 7 men aged 45 ±10,9 years with BMI = 31,3 ±4,9 kg/m2. Criteria of cure in acromaegaly were: 1/ peak GHGhrelina jest naturalnym ligandem receptorów GHSR-1a, których aktywacja powoduje zwiększenie wydzielania hormonu wzrostu (GH). Bierze także udział w regulacji bilansu energetycznego ustroju a jej stężenie wykazuje ujemną korelację ze stężeniem insuliny i leptyny. Niewiele jak dotąd wiadomo na temat zachowania się ghreliny w akromegalii.Cel pracy. Ocena wpływu operacyjnego oraz farmakologicznego leczenia analogami somatostatyny chorych z akromegalią na stężenie ghreliny w surowicy.Materiał. 28 chorych (17 kobiet i 11 mężczyzn) w wieku 47,7 ±11,4 l (śr ±SD), wskaźnik masy ciała (BMI) = 31,6 ±4,9 kg/m2. Rozpoznanie ustalono w oparciu o: 1/ brak hamowania wydzielania G

The relationship between androgens concentrations (testosterone and dehydroepiandrosterone sulfate) and metabolic syndrome in non-obese elderly men

Introduction: The metabolic syndrome characterized by central obesity, insulin and lipid dysregulation, and hypertension, is a precursor state for atherosclerotic process and, in consequence, cardiovascular disease. Decline of both testicular and adrenal function with aging causes a decrease in androgen concentration in men. It has been postulated that low levels of total testosterone and dehydroepiandrosterone sulfate (DHEA-S) are associated with unfavorable levels of several strong cardiovascular disease risk factors, such as lipids and blood pleasure, which are components of the metabolic syndrome, and insulin levels. Both testosterone and DHEA-S deficiency are risk factors of obesity and insulin resistance, but it is not clear, whether this possible influence is independent. The aim of this study was to determined whether lower androgens (testosterone and DHEA-S) levels are associated with the development of metabolic syndrome in non-obese elderly men as well as analysis, whether these sex hormones influents on measured parameters separately. Material and methods: Together 85 men age from 60 to 70 years (mean 66.3 &plusmn; 1.5 years; mean &plusmn; SEM) were analyzed. Testosterone levels < 4 ng/ml or DHEA levels < 2000 ng/ml and BMI < 30 kg/m2 were including criteria. Patients were divided into three groups: 52 with testosterone deficiency (L-T), 32 with DHEA deficiency (L-DHEA-S) and 67 with deficiency of both sex hormones (L-T/DHEA-S). The influence of sex hormones deficiency in these groups on blood pressure, lipids, visceral obesity and fasting glucose were measured (according to metabolic syndrome definition NCEP III/IDF). Results: Testosterone levels in L-T, L-DHEA and L-T/DHEA-S groups were respectively 3.19 &plusmn; 0.23 ng/ml, 4.89 &plusmn; 0.45 ng/ml and 3.25 &plusmn; 0.34 g/ml (p < 0.002). While DHEA-S levels were respectively 2498 &plusmn; 98 ng/ml, 1435 &plusmn; 1010 ng/ml and 1501 &plusmn; &plusmn; 89 ng/ml). BMI values do not differ between groups. Waist circumference was significantly higher in L-T/DHEA-S group than in L-T i L-DHEA-S groups (respectively: 99.9 &plusmn; 6,1 cm, 97.1 &plusmn; 7.1 cm i 96.2 &plusmn; 6.4 cm; mean &plusmn; SD, p < 0.05 vs. L-T and L-DHEA-S groups). Mean triglycerides concentration in L-T/DHEA-S group was significantly higher than in L-T and L-DHEA-S groups (respectively: 188.2 &plusmn; 13.3 mg/dl, 161.7 &plusmn; 14.7 mg/dl and 152.2 &plusmn; 12.8 mg/dl (mean &plusmn; SD; p < 0.02 vs. L-T and L-DHEA-S groups). Analysis of prevalence of risk factors showed, that in L-T/DHEA-S group they were more frequent than in other groups. The most significant percentage difference was observed for triglycerides: concentration &#8805; 150 mg/dl was measured in 31% men in L-T group, 28% men in L-DHEA-S group and 42% men in L-T/DHEA-S group. According metabolic syndrome definition NCEP III/IDF prevalence of this syndrome was: 71% patients in L-T/DHEA-S group, 67% patients in L-T group and 64% patients in L-DHEA-S group. Conclusions: The DHEA-S and testosterone deficiency was a significant and independent risk factor of the metabolic syndrome in non-obese elderly men. It seems, that triglycerides concentration and waist circumference are more sensitive then others parameters to reflect the influence of sex hormones deficiency on risk of the metabolic syndrome in elderly men.Wstęp: Zespół metaboliczny charakteryzuje się otyłością wisceralną, zaburzeniami metabolizmu insuliny i lipidów oraz nadciśnieniem tętniczym. Jest on czynnikiem ryzyka miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego. Postępujące wraz z wiekiem zmiany w wydzielaniu androgenów gonadowych i nadnerczowych prowadzą do ich niedoboru u starszych mężczyzn. Przypuszcza się, że niskie stężenia testosteronu całkowitego i siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEA-S, dehydroepiandrosterone sulfate) wpływają niekorzystnie na stężenia lipidów i ciśnienie tętnicze, stanowiąc ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Niedobory zarówno testosteronu, jak i DHEA-S są także czynnikami ryzyka otyłości i oporności na insulinę. Nie wiadomo jednak, czy niskie stężenia testosteronu i DHEA-S wpływają na te czynniki niezależnie od siebie. Celem niniejszej pracy jest określenie, czy niskie stężenia hormonów płciowych (testosteronu i DHEA-S) wiążą się z występowaniem zespołu metabolicznego u starszych, nieotyłych mężczyzn, oraz odpowiedź na pytanie, czy wpływ niedoboru tych hormonów jest niezależny od siebie. Materiał i metody: Analizie poddano łącznie 85 mężczyzn w przedziale wiekowym 60-70 lat (śr. 66,3 &#177; 1,5 lat &#177; SEM). Kryteriami, które decydowały o włączeniu do badania były stężenia testosteronu poniżej 4 ng/ml lub DHEA-S poniżej 2000 ng/ml oraz wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index) poniżej 30 kg/m2. Badanych podzielono na 3 grupy: 52 z niedoborem testosteronu (L-T), 32 z niedoborem DHEA-S (L-DHEA-S) i 67 z niedoborem obu hormonów (L-T/DHEA-S). Oceniano wpływ niedoboru hormonów w poszczególnych grupach na ciśnienie tętnicze, lipidy, obwód talii i glikemię na czczo (wg definicji zespołu metabolicznego - NCEP III/IDF). Wyniki: Średnie stężenia testosteronu w grupach L-T, L-DHEA-S i L-T/DHEA-S wynosiły odpowiednio: 3,19 &#177; 0,23 ng/ml, 4,89 &#177; 0,45 ng/ml i 3,25 &#177; 0,34 g/ml, różniąc się w sposób istotny (p < 0,002). Średnie stężenia DHEA-S wynosiły odpowiednio 2498 &#177; 98 ng/ml, 1435 &#177; 1010 ng/ml i 1501 &#177; 89 ng/ml. Wartości BMI nie różniły się istotnie pomiędzy grupami. Obwód w talii był istotnie większy w grupie L-T/DHEA-S w stosunku do grup L-T i L-DHEA-S (odpowiednio: 99,9 &#177; 6,1 cm, 97,1 &#177; &#177; 7,1 cm i 96,2 &#177; 6,4 cm; śr. &#177; SD, p < 0,05 vs. grupy L-T i L-DHEA-S). Średnie stężenie triglicerydów w grupie L-T/DHEAS było istotnie wyższe niż obserwowane w grupach L-T i L-DHEA-S i wynosiło odpowiednio: 188,2 &#177; 13,3 mg/dl, 161,7 &#177; &#177; 14,7 mg/dl oraz 152,2 &#177; 12,8 mg/dl (śr. &#177; SD; p < 0,02 vs. grupy L-T i L-DHEA-S). Analizując częstość występowania poszczególnych czynników ryzyka, zaobserwowano, że występowały one częściej w grupie L-T/DHEA-S niż w 2 pozostałych grupach. Najistotniejsza różnica procentowa występowała w przypadku stężenia triglicerydów: stężenie większe lub równe 150 mg/dl wykazano u 31% mężczyzn w grupie L-T, 28% mężczyzn w grupie L-DHEA-S i 42% mężczyzn w grupie L-T/ /DHEA-S. Według definicji NCEP III/IDF zespół metaboliczny wykazano u 71% pacjentów w grupie L-T/DHEA-S, 67% pacjentów w grupie L-T i 64% pacjentów w grupie L-DHEA-S. Wnioski: Niedobory testosteronu i DHEA-S są istotnym i niezależnym od siebie czynnikiem ryzyka zespołu metabolicznego u starszych, nieotyłych mężczyzn. Wydaje się, że stężenie triglicerydów oraz obwód talii najlepiej odzwierciedlają wpływ niedoboru androgenów na ryzyko zespołu metabolicznego

Body composition, glucose metabolism markers and serum androgens &#8212; association in women with polycystic ovary syndrome

Wstęp. Ocena zależności między masą tłuszczu adipoidalnego i gynoidalnego a wskaźnikami metabolizmu węglowodanów i lipidów oraz androgenami u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Materiał i metody: U 40 kobiet z PCOS w wieku 19&#8211;49 lat, z BMI 18,7&#8211;53,8 kg/m2 dokonano pomiarów antropometrycznych oraz określono na czczo stężenie glukozy, lipidów, insuliny, leptyny, LH, FSH, estradiolu, androgenów, SHBG i TSH. Skład ciała oceniono metodą DEXA. Wyniki: Cztery kobiety (10%) miały nadwagę, dwadzieścia trzy (57,5%) były otyłe. U wszystkich badanych stwierdzono hiperandrogenizm (u 33 stężenie androgenów w surowicy było podwyższone), a u 16 oporność insulinową. Wszystkie osoby otyłe miały otyłość brzuszną. Wykazano korelację między masą ciała, BMI, masą tłuszczu całkowitego i tułowia, a także tłuszczu adipoidalnego i gynoidalnego a stężeniem triglicerydów, glukozy, insuliny, HOMA i wartościami ciśnienia tętniczego. Wskaźnik wolnych androgenów (FAI) wykazywał korelację z masą ciała (r = 0,43, p < 0,01) i BMI (r = 0,46, p < 0,05). Wnioski: Za pomocą metody DEXA wykazano brzuszny typ otyłości u wszystkich badanych otyłych kobiet z PCOS. Stwierdzono dodatnią korelację między wykładnikami otyłości a badanymi wskaźnikami metabolizmu lipidów i węglowodanów oraz wartościami ciśnienia tętniczego krwi. Wykazano bezpośrednią korelację między wskaźnikiem wolnych androgenów a masą ciała i BMI. (Endokrynol Pol 2013; 64 (2): 94&#8211;100)Introduction: To evaluate the association between abdominal and gynoid fat, glucose and lipid metabolism markers, and serum androgens in women with polycystic ovary syndrome (PCOS). Material and methods: Anthropometric measurements were performed in 40 women with PCOS aged 19&#8211;49 years with body mass index (BMI) 18.7&#8211;53.8 kg/m2. Fasting serum glucose, lipids, insulin, leptin, LH, FSH, oestradiol, androgens, SHGB and TSH were estimated. Body composition was measured by DEXA scan. Results: Four women (10%) were overweight, and 23 (57.5%) were obese. All subjects were hyperandrogenic (in 33 serum androgen levels were increased), and 16 of them were insulin resistant. All of the obese subjects had the abdominal type of obesity. Body weight, BMI, fat mass, fat mass of the trunk, abdominal and gynoidal fat mass correlated with serum triglyceride, glucose and insulin levels, and with HOMA index and blood pressure. Free androgen index (FAI) correlated with body weight (r = 0.43, p < 0.01), and BMI (r = 0.46, p < 0.05). Conclusions: Using the DEXA method, we demonstrated abdominal type of obesity in all our obese subjects. There were positive significant correlations between fatness, lipids and glucose metabolism indices and blood pressure. Direct positive correlations between free androgen index, body weight and BMI were found. (Endokrynol Pol 2013; 64 (2): 94&#8211;100

Obesity in rheumatological practice

Obesity is a chronic disease that leads to the development of secondary metabolic disturbances and diseases and strongly contributes to increased morbidity and mortality. On the other hand, musculoskeletal disorders are currently the main cause of disability and the second most frequent reason for visits to the doctor. Many studies clearly show that excessive body weight adversely affects the course of almost all musculoskeletal system diseases, from osteoarthritis, through metabolic, systemic connective tissue, to rarely diagnosed diseases. The impact of increased fat mass on the musculoskeletal system is presumably complex in nature and involves the influence of biomechanical, dietary, genetic, inflammatory and metabolic factors. Due to the epidemic nature of obesity and its serious health consequences, this disease requires energetic treatment. It is always based on lifestyle modification enriched, if necessary, by pharmacological and, in justified cases, surgical treatment

Late-onset hypogonadism

In Poland, the number of men over the age of 50 years exceeds 6 million. It is estimated that about 2-6% of this population develops symptoms of late-onset hypogonadism (LOH). In men, testosterone deficiency increases slightly with age. LOH is a clinically and biochemically defined disease of older men with serum testosterone level below the reference parameters of younger healthy men and with symptoms of testosterone deficiency, manifested by pronounced disturbances of quality of life and harmful effects on multiple organ systems. Testosterone replacement therapy may give several benefits regarding body composition, metabolic control, and psychological and sexual parameters

Obesity-diabetes-endocrinopathy – the metabolic connection

Introduction and aim. The article outlines the mechanisms of interrelationships between obesity, type 2 diabetes, and certain disorders of the endocrine system. The paper explains how insulin resistance develops, which is a key link between obesity and several related disorders, how hypercortisolemia leads to the development of obesity and glucose intolerance, why thyroid dysfunctions are bidirectionally associated with metabolic disturbances, in what way excessive body weight leads to the hypogonadism in men, or how menopause promotes the development of abdominal obesity, carbohydrate intolerance and, in some cases type 2 diabetes. Material and methods. Scientific articles were reviewed by searching for information using the online database with scientific articles, including PubMed, Google Scholar and other available scientific databases. Analysis of the literature. The huge prevalence of obesity, diabetes, and hormonal disorders (e.g., autoimmune thyroid disease, female and male hypogonadism) over the contemporary world together with the serious health consequences of these conditions makes up a specific triangle of metabolic connections, increasingly absorbing the human, organizational and financial resources of health systems. Conclusion. Recognizing the relationship between the components of this triangle and understanding the risks arising from this phenomenon may allow to effectively reduce its impact on our health