Resultaten van het RWS-RIKZ JAMP 2002 monitoringsprogramma van bot (Platichthys flesus L.). Biologische gegevens van bot en milieukritische stoffen in bot en mosselen

In opdracht van RWS-RIKZ werden door het RIVO werkzaamheden uitgevoerd in het kader van het Joint Assessment and Monitoring Program van de OSPARCOM. De werkzaamheden bestonden uit het verzamelen van monsters bot waarvan biologische parameters werden bepaald. Tevens werden milieukritische stoffen geanalyseerd in monsters bot en mosselen. De verzamelde gegevens en analyse-uitkomsten werden aangeleverd

Actieve biologische Monitoring Zoete Rijkswateren: microverontreinigingen in driehoeksmosselen - 2010

In het kader van de Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren is in 2010 een actieve biologische monitoring (ABM) onderzoek uitgevoerd met driehoeksmosselen (Dreissena polymorpha) in een aantal zoete Rijkswateren. Het betreft de uitvoering van het deelproject "Microverontreinigingen in driehoeksmosselen 2010”. In dit rapport worden de analyseresultaten van het monitorprogramma besproken evenals het resultaat van een extra eenmalig onderzoek naar het effect van verwatering. Voor de actieve biologische monitoring werden driehoeksmosselen afkomstig van een relatief schone locatie (Zeughoek, IJsselmeer) gedurende zes weken uitgezet in de te monitoren locaties waarvan men inzicht wil hebben in het gehalte aan microverontreinigingen in het oppervlaktewater

Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren: microverontreinigingen in driehoeksmosselen-2008

In het kader van de Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren is in 2008 een actieve biologische monitoring (ABM) onderzoek uitgevoerd met driehoeksmosselen (Dreissena polymorpha) in een aantal zoete Rijkswateren. Het betreft een uitvoering van het deelproject "Microverontreinigingen in driehoeksmosselen 200662009” dat in opdracht van RIZA (nu Rijkswaterstaat Waterdienst) Lelystad wordt uitgevoerd door Wageningen IMARES te IJmuiden. Voor de actieve biologische monitoring werden driehoeksmosselen afkomstig van een relatief schone locatie (Zeughoek, IJsselmeer) gedurende zes weken uitgezet in de te monitoren locaties waarvan men inzicht wil hebben in het gehalte aan microverontreinigingen in het oppervlaktewater

Aanvullende analyses prioritaire KRW-stoffen in vissen, aal en blankvoorn

In dit project zijn alen van negen locaties, bemonsterd in de late lente, geanalyseerd op de “nieuwe” KRW prioritaire stoffen; kortketenige gechloreerde paraffinen (SCCP short chain chlorinated paraffins), pentabromodiphenyl ethers (PBDE) en butyltinverbindingen (TBT). Blankvoorn van vijf overeenkomende locaties, bemonsterd in eind september, begin oktober, zijn geanalyseerd op dezelfde stoffen, inclusief de standaard-contaminanten van het MWTL-aal programma (PCB’s en OCP’s). De alen zijn geanalyseerd op basis van de visfilet, de blankvoorns zijn als hele vis geanalyseerd. In beide vissoorten zijn organische contaminanten goed meetbaar, afhankelijk van de locatie. In minder vervuilde gebieden zijn de concentraties soms beneden de rapportage-grens, vooral bij aal. In blankvoorn waren de concentraties van organische contaminanten op vetbasis soms hoger dan in de aal. Dit was vooral opvallend voor een aantal PBDE’s als ook TBT

Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren: microverontreinigingen in driehoeksmosselen - 2009

In het kader van de Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren is in 2009 een actieve biologische monitoring (ABM) onderzoek uitgevoerd met driehoeksmosselen (Dreissena polymorpha) in een aantal zoete Rijkswateren. Het betreft een uitvoering van het deelproject "Microverontreinigingen in driehoeksmosselen 2006-2009” dat in opdracht van Rijkswaterstaat Waterdienst (voorheen RIZA) Lelystad wordt uitgevoerd door IMARES te IJmuiden. In dit rapport worden de analyseresultaten besproken van 2009 en een korte beschouwing gegeven van de gehele onderzoeksperiode. Voor de actieve biologische monitoring werden driehoeksmosselen afkomstig van een relatief schone locatie (Zeughoek, IJsselmeer) gedurende zes weken uitgezet in de te monitoren locaties waarvan men inzicht wil hebben in het gehalte aan microverontreinigingen in het oppervlaktewater

PFOS onderzoek in waterbodem en vis

In juli 2008 heeft er een calamiteit (met bluswater) plaatsgevonden op het terrein van Schiphol. Hierdoor zijn aanzienlijke hoeveelheden PFOS in het oppervlaktewater geloosd. Op vier door het Hoogheemraadschap van Rijnland gekozen locaties is tussen 24 september en 8 oktober 2008 aal en/of baars en snoek bemonsterd en geanalyseerd op PFOS. Tevens zijn er in dezelfde periode negen sediment en negen watermonsters genomen (zowel op Schiphol terrein als in de Haarlemmer Ringvaart) en geanalyseerd op PFOS

Kwik en chroom in het milieu. Verschijningsvormen, gedrag en toxiciteit Literatuurstudie

Kwik is een metaal dat door zijn toxische eigenschappen al jaren in de aandacht staat van milieumonitoring. Het metaal werd en wordt gebruikt voor vele toepassingen, en door zowel de natuurlijke als menselijke emissie komt het overal in het milieu voor. De voornaamste bronnen van kwikverontreiniging van water en land bestaan uit atmosferische depositie, aanvoer via zwevend stof in waterstromen en door specifieke industriële bronnen. Meer specifiek wordt ingegaan op die parameters die van invloed kunnen zijn in het beheer van het Zwarte Water en waterbodems in het algemee

Resultaten van het RWS-RIKZ JAMP 2003 monitoringprogramma van schar (Limanda limanda L.): Biologische gegevens van schar en milieukritische stoffen in schar

In opdracht van RWS/RIKZ werd door het RIVO in het kader van het Joint Assessment and Monitoring Program van OSPARCOM het scharonderzoek 2003 uitgevoerd. De werkzaamheden bestonden uit het verzamelen van monsters schar en het analyseren van deze monsters op biologische parameters en milieukritische stoffen. De gegevens van dit onderzoek worden hierbij gepresenteerd. Het bemonsteringsprogramma is geheel uitgevoerd. Door beperkte vangsten bleven de aantallen bemonsterde scharren, evenals in eerdere jaren, soms beneden de norm. De werkzaamheden werden volgens protocol uitgevoerd

Risico's van kwik in het Zwarte Water; studie naar de relatie tussen gehalten in paling, zwevend stof en waterbodem

Theoretisch gezien bestaat in watersystemen, waar de waterbodemkwaliteit in evenwicht is met de zwevend-stofkwaliteit, een vaste verhouding tussen gehalten in paling en gehalten in zwevend stof (en daarmee in waterbodem en in voedsel). In watersystemen waar deze ratio hoger is, verklaart de zwevend-stofkwaliteit alleen niet de palingkwaliteit, maar verloopt de blootstelling voor een deel via de waterbodem, al dan niet indirect via het voedselweb. Hoe hoger de ratio hoe groter de bijdrage van de waterbodemkwaliteit aan de gehalten in de paling. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de voedselweb situatie voor de onderzochte locatie hetzelfde zij

Biologische Monitoring Zoete Rijkswateren: Microverontreinigingen in rode aal - 2005

In het jaar 2005 zijn op 14 locaties in watersystemen van de Nederlandse rijkswateren monsters rode aal verzameld. Analyses zijn uitgevoerd voor kwik, PCB’s en een aantal andere prioritaire organochloorverbindingen. Beschreven wordt wat opvalt in vergelijking met de voorgaande jaren vanaf 2001