Struktura wielkości ramet Dianthus superbus L. w mozaikowej roślinności łąkowej

The present investigations were carried out in the years 2010–2012 in Kraków-Opatkowice (Southern Poland). The observations were conducted in patches of abandoned Molinietum caeruleae meadows with different dominant species. Patch LM was dominated by low meadow species, forming small procumbent shoots and delicate belowground organs; patch TM was occupied by tall-growing taxa creating large tussocks or robust rhizomes; patch SH was overgrown by shrubs and trees with wide spreading roots. In all patches, the number of ramet clusters of Dianthus superbus was low and constant during the whole study period. All populations showed signs of advanced senility due to the absence of individuals in pre-reproductive stages and the occurrence of generative ramet clusters only. The total number of aboveground units per ramet cluster declined, while the leaf length, height of vegetative and generative stems as well as the size of inflorescences and flowers increased from patch LM to patch TM to patch SH. The presented results provide valuable data concerning the state of ramet clusters studied and their prospects for survival in inhabited sites.Badania liczebności i struktury wielkości ramet ginącego, klonalnego gatunku Dianthus superbus prowadzono w latach 2010–2012 w płatach nieużytkowanych łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae, cechujących się stopniowym wzrostem wysokości runi. Płat LM cechował się znacznym udziałem roślin łąkowych tworzących niskie, płożące pędy i delikatne organy podziemne, płat TM wyróżniał się znacznym udziałem wysokich gatunków kępowych lub kłączowych, natomiast płat SH był częściowo zarośnięty przez krzewy i drzewa, tworzące duże i rozgałęzione systemy korzeniowe. Wszystkie badane populacje Dianthus superbus charakteryzowały się niską liczebnością i oznakami starzenia wynikającymi z braku bezpiecznych miejsc do rekrutacji siewek i rozwoju osobników juwenilnych. Odnotowany w kolejnych płatach stopniowy spadek liczby ramet w skupieniach mógł być spowodowany brakiem wolnych miejsc niezbędnych do klonalnego pomnażania jednostek nadziemnych. Wzrost długości pędów wegetatywnych oraz liści wraz ze zwiększaniem się wysokości pokrywy roślinnej umożliwia efektywniejsze pochłanianie światła słonecznego w sąsiedztwie wysokich roślin. Z kolei, zwiększenie wysokości pędów generatywnych oraz długości kwiatostanów i kwiatów w otoczeniu wysokich sąsiadów może umożliwiać skuteczne zapylanie. Podsumowując, stwierdzić można, że najlepsza kondycja cechuje skupienia ramet Dianthus superbus bytujące w płacie LM, gdzie niewielka wysokość pędów oraz mała długość liści, kwiatostanów i kwiatów jest rekompensowana przez intensywne pomnażanie ramet. Pomimo słabego wzrostu klonalnego, skupienia ramet występujące w płacie TM charakteryzują się zadawalającym stanem ze względu na znaczną alokację biomasy w pędy wegetatywne i generatywne. Największe ryzyko wyginięcia wynikające z nieznacznej liczby pędów cechuje skupienia ramet usytuowane w płacie SH