Mustakim-zade's two biographic booklets: Shuyukh Ayasofya and Mashayikh-name-i Islam

Yüksek Lisans TeziMetin tenkitlerinde eser isminin belirlenmesi en önemli işlerdendir. İslâm kültüründe yazarlar, eserlerinin içeriğini en veciz ve sanatlı bir şekilde ifade edecek bir başlığı tercih ederler. Yazdıkları eserlerin ilk sayfasını boş bırakmak ve esere 1/b yüzünden başlamak adettir. Bu çalışmada, 18. Yüzyıl alimlerinden Müstakîm-zâde'nin hayatı, eserleri, yaşadığı çağın siyâsî ve edebî durumu anlatılmıştır. Bu tezimizde çalıştığımız biyografik eserlerden birinci eserin adı "Zâkirân-ı vâizân-ı Ayasofya-i Kebîr"dir. İkincisinin adı da "Meşâyıh-nâme-i İslâm" dır. Şuyûh-ı Ayasofya da denilen birinci eserde Büyük Ayasofya Camiinde vaiz olarak görev yapan onbir şeyhin biyografisi vardır. İkinci kitapta ise cenaze namazlarını şeyhülislamların kıldırdığı onsekiz şeyhin biyografileri mevcuttur. Müellif her iki eseri de, içlerinde yer alan yirmidokuz şeyhin bilinmesini istediği ve unutulmamasını sağlamak istediği için yazdığını söylemektedir. Her iki eser, Devhatü'l-Meşâyıh'ın zeylidir. İstanbul Süleymaniye ve Topkapı kütüphanelerinde nüshaları mevcuttur.Naming the title of the work is one of the biggest issues at textual criticism. Muslim writers traditionally would prefer selecting a fancy title expressing the context the work in brief. As is usual, they leave the first page blank and start from the first verso. In this study, the life and works of Müstakimzade as one of the 18. Century scholars are explored and the political and literal situation of his era is discussed. First biographical work that studied in our thesis is "Dhākiran-i Waizān-i Ayasofya-i Kabir" and the second one is "Mashāyikh-Name-i Islam". The first source also called "Shuyukh Ayasofya" includes the biographies of 11 sheikhs carrying out the preaching duty at Ayasofya Mosque. The second book contains the biographies of 18 sheikhs whom funeral prayers performed by officials at a level of "shaykh al-islam". The author explains also the purpose of his both works as he desires to remember these 29 sheikhs and honor their memories. Both books are addendum of Dawhatu'l-Mashāyikh. Copies of both works are available at Istanbul Topkapi Library and Suleymaniye Library. Keywords: Biography, Müstakimzade, sheikh, preacher, mashāyikh, Ayasofya (Hagia Sophia), kürsü şeyhliği (lectern sheikhs)

Siar al-Sharif, the Poetical Biography of the Prophet by Shady Zhangiruly of Turkestan Region (Text-review)

Doktora TeziTürklerin Gök- Tanrı inancı ile ilgili olarak, bize ulaşan kitabelerde "Tengri'nin inayeti" ifadesi, ve yardımı, iyilikleri gibi sebeplerle Tengri'ye şükür temalı anlatımlar geçer. Türkler, VIII. yy.da topluluklar hâlinde Müslüman olmaya başlamaları ile beraber düşünce, edebiyat, kültür ve dil gibi pek çok alanda değişiklikler yaşamış ve bu değişime de kısmen uyum sağlamışlardır. Çalışmamızda Doğu Türkçesi ile yazılmış olan manzum bir siyeri, dönemin şartları, coğrafyanın etkileri ve dili açısından incelemeyi hedefledik. Çalışmamızın giriş bölümünde dinî- edebî ürünlerin tasnîfi, siyer konulu türler ve meşhur siyerler ile Türk dünyasında siyerin gelişimi konu edilmiştir. Kendisi hakkında pek az bilgiye ulaşabildiğimiz müellifimiz Şâdi Töre Cihangiroğlu (1855- 1933), hayatı ve eserleri ile birinci bölümün konusudur. İki adet taş baskı ve bir adet matbu baskısına ulaşabildiğimiz manzum siyerin tanıtımı ikinci bölümde yapılmıştır. Metnin transkripsiyonlu hali de üçüncü bölümde yer alır.In the inscriptions that have reached us there are thankful expressions with the theme of "Tengri's grace" for his help and goodness, regarding the belief in the Gök-Tengri of the Turks. After the Turks started to become Muslims in the 8th century in large groups, they experienced changes in many fields, such as thought, literature, culture and language, and they partially adapted to this change. In our study, we aimed to examine a poetic biography written in Eastern Turkish in terms of the conditions of the period, the effects of geography and its language. In the introductory part of our study, the classification of religious-literary products, genres with the theme of siyar, famous sirahs and the development of siyar in the Turkish world are discussed. Our author, Shadi Tore Zhangiruly (1855-1933), about whom we have little information, is the subject of the first chapter with his life and works. The introduction of the poetic sirah, where we can access two lithographs and one printed edition, was made in the second part. The transcription of the text is also included in the third chapter