Gender issue in John Rawls’ concept of equality

The project was financed by National Science Centre Poland (decision no. DEC-2012/05/B/HS5/01111)

Nuo gyvūnų teisinės apsaugos iki savarankiškų jų teisių – tarp moralinės ir teisinės sąmonės. Besikeičiantis požiūris remiantis administracinių teismų praktika

This article undertakes to analyse the possibility and necessity of empowering animals, as ‘non-personal’ subjects of law, with subjectivity in Polish Law, and to indicate the relevant case-law of the courts (inter alia, administrative courts) in this regard. This article was prepared as part of the framework of the National Science Centre funded research project No. 2017/27/L/HS5/03245 Constitutional Consciousness as a Remedy for the Crisis of Discourse and Democracy Deficit in the European Union (No. DEC-2017/27/L/HS5/03245).Šiame straipsnyje mėginama išanalizuoti galimybes ir poreikį Lenkijos teisėje suteikti gyvūnams, kaip teisės subjektams „neasmenims“, subjektiškumą ir nurodyti atitinkamą teismų (inter alia, administracinių teismų) praktiką šiuo klausimu. Straipsnis parengtas vykdant Nacionalinio mokslo centro finansuojamą mokslinių tyrimų projektą Nr. 2017/27/L/HS5/03245 „Constitutional Consciousness as a Remedy for the Crisis of Discourse and Democracy Deficit in the European Union“ (Nr. DEC-2017/27/L/HS5/03245)

Rozwój mediacji w Polsce i Ukrainie. Porównanie i perspektywy wymiany doświadczeń

Ukraine has become a candidate country for the European Union membership, which brings challenges, including those of a legal nature. One of such challenges is the regulation of the institution of mediation, which is a subject of interest to European institutions (both within the Council of Europe and the European Union) that actively promote methods of alternative dispute resolution (ADR methods). The aim of the article is to compare the current development of mediation in Poland and Ukraine, as well as to determine to what extent there are similarities in successes and challenges and to what extent the Polish experience could be helpful for the development of mediation in Ukraine. The essence of the problem is whether Ukraine shall follow Polish solutions in this area.Ukraina ma obecnie status państwa kandydującego do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej, co niesie za sobą wyzwania, w tym natury prawnej. Jednym z takich wyzwań jest uregulowanie instytucji mediacji, będącej przedmiotem zainteresowania instytucji europejskich (zarówno w ramach Rady Europy, jak i Unii Europejskiej) aktywnie promujących alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR). Celem artykułu jest porównanie obecnego rozwoju mediacji w Polsce i Ukrainie, a także określenie skali podobieństw w zakresie sukcesów i wyzwań oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, na ile doświadczenia polskie mogą być pomocne dla rozwoju mediacji w Ukrainie. Istotą problemu jest to, czy Ukraina będzie podążać za polskimi rozwiązaniami w tym zakresie

Healthcare professionals knowledge of autism spectrum disorders

Introduction: Autism spectrum disorders (ASD) is a diverse group of neurodevelopmental disorders, which belongs to the most frequent child developmental problems. It characterized by different levels of functioning of persons who has this disorder, showing impaired social interaction, impaired communication, and restricted and repetitive behavior. What is more, there is likelihood of occurring other disorders. Particularity of ASD, the difficulties in diagnosing cause that the person has frequent contact with medical personnel. The patient with ASD is special patient, presenting atypical behaviors and reactions, due to the different reception of the surrounding reality. He requires from health care practitioners to adopt an individual approach and special treatment based on knowledge about the specificities of autism spectrum disorders and professional competence. The aim of a study: Determining the level of knowledge of health care professionals on autism spectrum disorders. The factors which influence on the level of their knowledge were the subject of thorough statistical analysis. In addition, the views of medical personnel on the individual treatment of autistic persons in their work and the impact of the level of knowledge declared on the treatment of ASD patients were analyzed. Material and methods: 122 health workers took part in the study in the Regional Specialist Hospital in Grudziadz: doctors, nurses / midwifes and registrants / medical secretaries. Results: The research shows that the level of knowledge of health care workers on ASD disorders is low. The best performers were doctors, then nurses/midwives and finally medical recorders/ secretaries. Despite low levels of knowledge, medical professionals do not participate in specialist courses and fewer than half of the subjects are knowledgeable about ASD. At the same time they are convinced of the need for special treatment of autistic patients, but not taking them out of que. Conclusions: Improving the knowledge of health professionals on autism spectrum disorders by increasing knowledge, attending conferences and the courses and experience of caregivers and professionals dealing with ASD patients will have a beneficial effect on the health and well-being of patients while providing health services, which will significantly improve the quality of services provided

Klauzula moralności (publicznej) w prawie polskim i europejskim jako przykład regulacyjnej, ochronnej oraz innowacyjnej funkcji prawa

Being a part of culture, law derives from it and at the same time has influence on it. In other words, law is both a product and a source of social axiology. Such liaisons are identified as social functions of law. The paper starts with some terminological remarks on legal system, legal order as well as on functions of law themselves. After dealing with characteristics of various functions of law the article turns into an attempt of describing the connection between (public) morality and law as such. A clause of public morality (morals) in the legal texts invites the social axiology into the legal order, which means both its protection, as a part of a legal system and risk of misinterpretation or even manipulation as an open texture term (a blurred phrase) with no legal definition attached. The aforementioned risk is even more significant since such clause serves the limitation of individual freedom named, depending on legal system as human rights and freedoms, fundamental rights or constitutional freedoms. The conclusion that derives from the paper is that the lack of the legal definition for (public) morality leads to making use of the established case-law that shows the alternative tendencies: one to unification or at least  europeanisation of the legal standards and another one to being interpreted in context of domestic social axiology that vary from state to state. Especially the European Court of Human Rights ECHR (but also the Court of Justice of the European Union CJEU)  avoids increasing its jurisdiction and focuses on proportionality principle issue and giving to the national bodies margin of appreciation in this area. Thus, the substance of (public) morality results from the social dialogue between various subjects within democratic state of law and its legal protection fulfills simultaneously guarantee, stabilizing, innovative, protective, motivational and educational function

Mediator jako zawód włączony w ustrój sądów powszechnych – praktyka zmian dotyczących mediacji cywilnej

The article is an attempt to examine the results of the amendments, which have been introduced to civil procedure and to mediation law since the 1st January 2016. Mediation corresponds with the nature of private law and in many other Western countries it has become a significant part of justice in civil, commercial and family matters. The examined updating was meant to: raise the social knowledge and recognition of mediation; increase the number of mediations conducted; motivate lawyers to apply it as a solution for legal disputes; raise the standards of professional court mediators and – last but not least – shorten the length of the civil proceedings. Most of the changes have been inspired by the EU directives on commercial disputes.Artykuł jest próbą zbadania skutków zmian, które wprowadzono do postępowania cywilnego w zakresie mediacji od 1 stycznia 2016 r. Mediacja koresponduje z naturą prawa prywatnego, w wielu innych krajach zachodnich stała się znaczącą częścią wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i rodzinnych. Wprowadzenie zmian miało na celu: podniesienie poziomu wiedzy społecznej i uznanie mediacji, zwiększenie liczby mediacji, zmotywowanie prawników do stosowania jej jako formy rozwiązywania sporów prawnych, podniesienie standardów zawodowych mediatorów sądowych i – co równie ważne – skrócenie czasu postępowania cywilnego. Większość zmian została zainspirowana dyrektywami UE w sprawie sporów handlowych

Prawo do sądu w sprawach dotyczących ochrony klimatu w świetle Konwencji z Aarhus a orzecznictwo sądowoadministracyjne

Climate law is a fast-developing branch of law. It is regulated in a multi-centric way, since as a global issue, it needs systemic solutions that would be broader than national ones. Climate protection can also be achieved through the implementation of human rights, including the right to court. Thus, the multi-level regulation as a lex generalis is accompanied with a lex specialis regulation governing the right to court from a collective perspective and linked strictly with climate law under Article 9 of the Aarhus Convention. The theoretical and indirect aim of the article is to emphasise the relationship of environmental law in general and climate law in particular with human rights, using the example of the right to court. The direct and practical aim is to demonstrate in a horizontal manner the role of the Convention in the case law of the Polish Supreme Administrative Court. The essence of the problem is the finding of the lack of direct effect of the Convention, which weakens this protection. The article is of a scientific and research nature and the analysis of the previous case law may have cognitive value for practice. The first part provides a theoretical and legal outline of introductory issues, showing the links between human rights and climate law and the scope of application of the Aarhus Convention. The second part, concerning research materials and methods, contains an analysis of the provisions of Article 9 of the Convention made using the logical-linguistic method and teleological interpretation. The third part shows the results of the interpretation search carried out by the Supreme Administrative Court, some of them being widely accepted and some controversial. Polish administrative courts, when deciding on environmental matters under Polish administrative law, co-apply together with Polish national law the normative acts of European law, including the Aarhus Convention. However, the wording of its provisions precludes, according to the established case law, the possibility of their direct application, thus pointing to the importance of legislative actions, and administrative courts cannot substitute the legislature in this activity. It was noted in the conclusion that the implementation of the Convention is “generally correct”, which does not mean, however, that it implements the Aarhus-type principles in full and comprehensive.Prawo klimatu stanowi bardzo dynamiczną gałąź prawa. Jest regulowane multicentrycznie, gdyż jako problem globalny potrzebuje szerszych niż państwowe rozwiązań systemowych. Ochrona klimatu może się odbywać również poprzez realizację praw człowieka, w tym prawa do sądu. Do wielopoziomowej regulacji jako lex generalis dochodzi więc regulacja lex specialis, w myśl której prawo do sądu uregulowano w ujęciu kolektywnym i powiązano stricte z prawem klimatu w art. 9 Konwencji z Aarhus. Celem teoretycznym i pośrednim artykułu jest zaakcentowanie związku prawa ochrony środowiska w ogólności, a prawa klimatu w szczególności, z prawami człowieka na przykładzie prawa do sądu. Celem bezpośrednim i praktycznym jest ukazanie w sposób przekrojowy roli Konwencji z w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Istotę problemu stanowi uznanie braku bezpośredniej skuteczności Konwencji, co osłabia wspomnianą ochronę. Artykuł ma charakter naukowo-badawczy, a analiza dotychczasowego orzecznictwa może mieć wartość poznawczą dla praktyki. Pierwsza część zawiera rys teoretycznoprawny i dotyczy zagadnień wprowadzających, ukazując połączenia praw człowieka z prawem klimatu oraz zakres obowiązywania Konwencji z Aarhus. Druga część dotyczy materiałów i metod badawczych oraz zawiera analizę przepisów art. 9 Konwencji dokonaną przy użyciu metody logiczno-językowej i celowościowej wykładni. W części trzeciej ukazano – niekiedy niebudzące kontrowersji, niekiedy dyskusyjne – rezultaty poszukiwań interpretacyjnych dokonywanych przez NSA. Orzekając w sprawach środowiskowych wynikających z polskiego prawa administracyjnego, NSA współstosuje z prawem krajowym akty normatywne należące do prawa europejskiego, w tym także Konwencję. Jednak sposób sformułowania jej przepisów wyklucza, w myśl linii orzeczniczej, możliwość ich bezpośredniego zastosowania, podnosząc tym samym ważkość działań legislacyjnych, a sądy administracyjne nie mogą zastąpić w tym zakresie ustawodawcy. W ramach konkluzji podkreślono, że implementacja Konwencji jest „zasadniczo prawidłowa”, co nie oznacza jednak implementacji w pełni realizującej Aarhus-type principles

Mediacja jako czynnik wzmacniający komunikacyjny aspekt prawa

When reviewing contemporary concepts of law, it is easy to notice that many of them emphasise the role of communication and dialogue in law. This paper is an attempt to link the philosophical aspect with legal practice, picturing both the basic ontological concepts based on the communicative aspect and the mediation as a form of dialogue in law application process. The aim is to draw attention to the correspondence between the mediation and deliberative democracy in the multi-centric legal reality. The conclusion indicates that the professionalisation of the profession of mediator shall help in such a process.Dokonując przeglądu współczesnych koncepcji prawa łatwo zauważyć, że wiele z nich podkreśla rolę komunikacji i dialogu w prawie. Artykuł jest próbą połączenia aspektu filozoficznego z praktyką prawniczą, ukazując zarówno podstawowe koncepcje ontologiczne oparte na komunikacyjnym aspekcie prawa, jak i mediację jako formę dialogu w procesie stosowania prawa. Celem jest zwrócenie uwagi na korespondencję pomiędzy mediacją a demokracją deliberatywną w multicentrycznej rzeczywistości prawnej. W konkluzji wskazano, że pomocna w tym procesie będzie profesjonalizacja zawodu mediatora

PRAWA SOCJALNE ich miejsce w systemie prawa oraz znaczenie w społeczeństwie

The paper is an approach to present the category of social rights in the background of entire legal system of the human rights protection. It is particularly dealing with the issue of nature of the 2nd generation of human rights and its significance for society. It starts with a brief presentation of the philosophical (human dignity) and normative roots as well as a short historical view of the human rights’ codification; the established legal terminology (human rights, fundamental rights, individual rights and liberties) and various levels of the legal protection (international – of global or regional nature, supranational and national one). Thereafter it focuses directly on the issue of social rights. Unlike the 1st generation of human rights, they are rather connected with public activity, policy and services (facere) than with autonomy and liberty (non facere). This, in turn, demands appropriate institutional structures and procedures. Social rights are hardly provided – in a binding and effective way – by global or regional international law. Thus, the burden of their protection, guaranty and execution is satisfied by the particular state and depends on its economic and social circumstances. On the other hand – they significance is based on fact that they serve the protection of social security which is the fundamental issue for both – dignity and sense of community.The paper is an approach to present the category of social rights in the background of entire legal system of the human rights protection. It is particularly dealing with the issue of nature of the 2nd generation of human rights and its significance for society. It starts with a brief presentation of the philosophical (human dignity) and normative roots as well as a short historical view of the human rights’ codification; the established legal terminology (human rights, fundamental rights, individual rights and liberties) and various levels of the legal protection (international – of global or regional nature, supranational and national one). Thereafter it focuses directly on the issue of social rights. Unlike the 1st generation of human rights, they are rather connected with public activity, policy and services (facere) than with autonomy and liberty (non facere). This, in turn, demands appropriate institutional structures and procedures. Social rights are hardly provided – in a binding and effective way – by global or regional international law. Thus, the burden of their protection, guaranty and execution is satisfied by the particular state and depends on its economic and social circumstances. On the other hand – they significance is based on fact that they serve the protection of social security which is the fundamental issue for both – dignity and sense of community

Pytania prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego: aspekt proceduralny i gwarancyjny

The research problem is preliminary protection as a preventive action of the court which can protect the individual from violation of their rights. Preliminary questions can be considered a mechanism for effective legal protection of the individual. The judicial dialogue initiated by preliminary questions has, apart from determining the result of a particular case, a twofold effect: building up the acquis de l’Union and influencing national law and its application. The aim of this article is to examine the preliminary procedure: firstly from a national perspective, secondly from administrative courts perspective, and thirdly from the perspective of the Supreme Administrative Court as a court “against whose decisions there is no judicial remedy under national law”. The paper covers the normative basis for preliminary questions (in the context of the principles of EU law and the paradigm of co-application of European and national law), and then selected examples of the use of this mechanism by the SAC. The text is dominated by the dogmatic-legal method and thus involves an analysis of legal provisions and the relevant case law. It concludes that the experience of the SAC confirms that, in cooperation with the CJEU, it effectively performs its task of ensuring respect for the law while interpreting and applying the EU treaties. It makes legitimate use of the preliminary ruling procedure, which confirms the role of the national court as an EU court. The questions and case law following preliminary rulings contribute to the development of the acquis in the various areas covered by the jurisdiction of the administrative courts. Therefore, the issue in question – together with the practical scheme of the preliminary ruling procedure – is important, and the updated 'review' of the case law of the SAC constitutes an element of novelty.Artykuł dotyczy zagadnienia ochrony prejudycjalnej, oznaczającej działanie sądu w trybie prewencyjnym, co może uchronić jednostkę przed naruszeniem jej praw. Pytania prejudycjalne można uznać za mechanizm skutecznej ochrony prawnej jednostki. Inicjowany przez pytania prejudycjalne dialog sądowy ma, oprócz wpływu na wynik konkretnej sprawy, dwojaki skutek: buduje acquis de l’Union oraz wpływa na prawo krajowe i jego stosowanie. Celem artykułu jest spojrzenie na pytania prejudycjalne: (1) z perspektywy krajowej, (2) sądowoadministracyjnej oraz (3) z pozycji Naczelnego Sądu Administracyjnego jako sądu, którego orzeczenia „nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego”. Analizie poddano podstawy normatywne pytań prejudycjalnych (w kontekście zasad prawa UE oraz modelu współstosowania prawa unijnego z krajowym), a następnie wybrane przypadki wykorzystania tego mechanizmu przez NSA. Przeprowadzona analiza przepisów oraz relewantnego orzecznictwa prowadzi do konkluzji, że doświadczenia NSA potwierdzają, że we współpracy z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej skutecznie realizuje zadania służące zapewnieniu poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu traktatów. Sąd ten korzysta z procedury prejudycjalnej w sposób uzasadniony, co potwierdza rolę sądu krajowego jako sądu unijnego. Pytania prawne i orzecznictwo wydawane w następstwie orzeczeń prejudycjalnych stanowią wkład w rozwój unijnego acquis w różnorodnych dziedzinach podlegających kognicji sądów administracyjnych. Dlatego analizowane zagadnienie – wraz z praktycznym schematem procedury prejudycjalnej – jest istotne, a zaktualizowany „przegląd” orzecznictwa NSA stanowi element nowatorski