Gdy królewską godność zachowały tylko kamienne lwy…, czyli o językowej kreacji lwa w piosenkach Jacka Kaczmarskiego

The main goal of the article is showing the language creation of a lion in songs by Jacek Kaczmarski. The theme of the lion, helps to show the situation of the people enslaved in a communist country. The lion, the symbol of power and bravery, in Kaczmarski’s poetry is mainly shown as an attraction in circus. It is weak, disoriented and frightened. This stereotypical proud animal, became a weak creature, which is laughed at by the spectators.Only fake lions made out of stone along with the Zodiac Leo and people named Lion, didn’t lose their proudness and bravery. Those can remind us about the characteristics of a true lion, but are also guardian of true, wise and honest authority. Kaczmarski’s lions symbolize an enslaved, weak nation that, on the other hand, have the awareness of their power and wait for the fall of the regime

Language creation of hell and Heaven In The tragedy about the rich man and Lazarus in 1643

The main goal of the article is showing the language creation of hell and heaven presented in The tragedy about the rich man and Lazarus in XVII c. Language creation of hell and heaven in this story is showing it stereotypically. Heaven is a place where God and other peaceful creatures live (also souls of people that lived well on Earth). Hell is a dark abyss, where the fire of hell (which is not shining) is the main source of pain for the condemned. A human being which got into hell will never get out. It is out of God’s forgiveness range.The image of those two places in the Tragedy serves mainly the persuasion which is closely connected with the genre of the morality. Language creation of hell and heaven in the Tragedy was written by uncomplicated linguistic means

O współczesnej recepcji najstarszej polskiej pieśni maryjnej — Bogurodzicy

The article is an attempt to show how young people understand the content of Bogurodzica, which fragments of the hymn cause the most problems for contemporary audiences and how large a group of respondents it applies to. The study was conducted on a group of more than one hundred second-year students of Polish philology at the University of Gdansk, who were asked to translate the Old Polish text accurately into the modern one. An analysis of the Polish language textbooks used by the respondents during their secondary school education was also carried out. It shows that the work Bogurodzica was translated into contemporary language in the textbooks. The analysis of selected fragments of translations of Bogurodzica allows us to conclude that the text is not properly understood by Poles, even those who have recently learned the work at school. The article is critical of the school’s confining themselves to analysis of the contemporary text of the work, which does not allow the artistry of Bogurodzica to be grasped — the rhymes, the rhythm, as well as learning the linguistic layer of the oldest fatherland song

Kanon czy kanony wartości w statutach współczesnych polskich partii politycznych?

W artykule proponuje się spojrzenie na świat wartości w statutach partii politycznych na dwóch poziomach wyznaczonych przez S. Niebrzegowską-Bartmińską: komunikacyjnym (interakcyjnym) i przedstawieniowym. Ten pierwszy związany jest z nadawcą, odbiorcą, intencją oraz sytuacją komunikacyjną, drugi — jest wyraźnie zwerbalizowany, ukazuje najważniejsze dla nadawcy wartości. Za wartość na poziomie interakcyjnym w statutach partii politycznych uznano dobro uniwersalne: wykreowanie instytucjonalnej wspólnoty działania na rzecz dobra ponadjednostkowego. Wartości ważne dla partii politycznych ujawniające się na poziomie przedstawieniowym są do siebie bardzo zbliżone i w gruncie rzeczy niezależne od nachylenia partii. Różnice występujące w statutach dotyczą raczej drobiazgów, nieco innego sformułowania podobnych treści lub mniej lub bardziej szczegółowego ujęcia różnych kwestii.The article proposes a look at the world of values in the statutes of political parties on two levels determined by S. Niebrzegowska- -Bartmińska: communication (interaction) and performance. The former is related to the sender, recipient, intention and communication situation, the latter — is clearly verbalized, showing the most important values for the sender. The value at the interactive level in the statutes of political parties is considered to be universal good: creating an institutional unity of action for the benefit of the supra- -individual. Values important for political parties that appear at the level of representation are very similar to each other and, in fact, independent of the party’s slant. The differences in the statutes concern rather small things, a slightly different formulation of similar content, or a more or less detailed treatment of various issues

"The wolf is free!" – The wolf as a symbol of freedom in the poetry of Jacek Kaczmarski

Celem artykułu jest ukazanie językowej kreacji wilka i funkcji, jakie pełni w piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Wilki Kaczmarskiego są zwierzętami o silnym charakterze, który jest łamany niekończącymi się obławami, nagonkami i próbą eksterminacji gatunku. W utworach barda Solidarności widać dwa porządki podziału wilków. Pierwszy dotyczy wieku. Małe wilczki symbolizują dobro i bezbronność, młode wilki to siła, odwaga i niezłomność, stary wilk – przewodnik stada – jest tym, który dzięki doświadczeniu życiowemu zyskał mądrość. Teraz jest najważniejszy w całym stadzie. Drugi podział dotyczy zachowania zwierząt w stanie ciągłego zagrożenia i ucieczki przed śmiercią. Niektóre wilki zostają złamane psychicznie przez oprawców. Ciągła ucieczka przed śmiercią doprowadza ich do chciwości i zdrady. Inną grupę, reprezentowaną przez podmiot mówiący, stanowią osobniki niezłomne, których charakter wykuwa się w cierpieniu i nieustannej walce. Te zachowały swoją godność. Ich doświadczenie życiowe powoduje, że stają się przewodnikami dla tych, które przeżyły, ale zatraciły cechy charakterystyczne dla wilków. Ten drugi rodzaj daje nadzieję na zachowanie odzyskanej wolności. Wilki w poezji Jacka Kaczmarskiego reprezentują naród walczący z komunistycznym systemem o wolność. Społeczeństwo – podobnie jak wilki – jest podzielone. Wielu zostało złamanych przez system, są jednak również tacy, jak trójłapy wilk – walczący do końca, ci, którzy zachowali wolność wewnętrzną. To oni staną się przewodnikami narodu po upadku reżimu.The article presents the linguistic creation of the wolf and the function it fulfils in the songs of Jacek Kaczmarski. Kaczmarski’s wolves are animals of strong character, which is broken in never-ending dragnets, crackdowns and attempts to exterminate the whole species. In the songs of the ‘Solidarity’ bard there are two division orders of wolves. The first one refers to the age. Little wolf cubs symbolise defencelessness and everything that is good, young wolves – strength, courage and indomitability, and an old wolf, the pack leader, is the one that has acquired wisdom through his life experience, and therefore he is the most important in the whole pack. The second order refers to the behaviour of the animals escaping death under constant threat. Some wolves are psychologically broken down by villains. Constantly escaping death they become greedy and treacherous. Another group, represented by the speaking subject, was composed of steadfast individuals, whose characters had been forged in suffering and constant fighting. They kept their dignity. Their life experience made them become leaders for the others who had survived but lost the features typical of wolves. The steadfast individuals gave hope that the freedom would not be lost. The wolves in Kaczmarski’s poetry represent a nation fighting for freedom against the communist system. The society – like the wolves – is divided. Many had been broken by the system, but still there were the ones – like the wolf with three paws – who fought to the end and retained their inner freedom. And they would be the leaders of the nation after the collapse of the regime

Man towards God in the poems of female poet-teachers from Pomerania (language conceptualizations)

Celem artykułu jest ukazanie językowej kreacji Boga oraz stosunku człowieka do Najwyższego w poezji trzech nauczycielek-poetek mieszkających i pracujących na Pomorzu: Małgorzaty Borzeszkowskiej, Hanny Glok-Lejk i Anny Halasz. W tekście wykorzystano fragmenty 25 utworów, które pokazują analizowane konceptualizacje. Językowa kreacja Boga i relacji człowiek – Bóg w utworach nauczycielek-poetek z Pomorza wykorzystuje prosty język i słownictwo potoczne. Zastosowanie takiego języka podkreśla bliskość człowieka i Boga, ale pokazuje też słabą wiarę człowieka. Bóg ukazany jest jako zawsze obecny w życiu człowieka ze swoją miłością i troską. Człowiek wątpiący nie dostrzega tej obecności, człowiek kroczący drogą wyznaczoną przez Pana realizuje powołanie codzienną pracą, dążąc do Boga aż do ostatecznego zjednoczenia z Najwyższym.The aim of the article is to show the linguistic creation of God and the relationship of man towards him in the poetry of three female poet-teachers who live and work in Pomerania: Małgorzata Borzeszkowska, Hanna Glok-Lejk and Anna Halasz. The text uses fragments of 25 works of those poets that show the analysed conceptualisations. The linguistic creation of God and the relationship between man and God in the works of female poet-teachers from Pomerania uses simple language and colloquial vocabulary. The use of such a language emphasises the closeness of man and God, but also shows the weak faith of man. God is shown as always present in human life with his love and care. A man who doubts, does not perceive this presence, a man who follows the path appointed by the Lord, realises his vocation by daily work, striving for God until the fi nal union with the Supreme

On loneliness and its linguistic evaluation in the poetic works of Father Jan Pałyga

The paper presents an analysis of linguistic evaluation of loneliness in the poetic works of Father Jan Pałyga. This evaluation depends on one’s point of view. In the works of father Pałyga, loneliness is treated as a complex state. It causes human suffering, but also helps to change priorities in one’s life. The loneliness of dying is the most important as it leads to God. The loneliness of children of divorced parents creates emotional emptiness and destroys their personalities.Artykuł przedstawia analizę językowej waloryzacji samotności w poezji ks. Jana Pałygi. Wartościowanie samotności zależy od punktu widzenia. Samotność w utworach ks. Jana Pałygi jest wartością złożoną. Samotność jest przyczyną cierpienia człowieka, ale też pomaga przewartościować własne życie. Najważniejszym dla każdego typem samotności jest samotność umierania, prowadząca do nowego wymiaru, do spotkania z Bogiem. Zawsze zła jest samotność dzieci rozwiedzionych rodziców. To ona tworzy prawdziwą pustkę psychiczną i wpływa na destrukcję ich nieukształtowanej w pełni osobowości

The image of God in Raj (“Paradise”) by Jacek Kaczmarski

Celem artykułu jest ukazanie językowej kreacji Boga w spektaklu Raj Jacka Kaczmarskiego. Wykorzystano w nim metodologię związaną z badaniem językowej kreacji świata w tekstach literackich. Analiza materiału wyekscerpowanego z utworów miała pokazać, w jaki sposób Kaczmarski ukazuje Boga i czy Jego kreacja jest zgodna z ogólnie przyjętym pojmowaniem Istoty Najwyższej. Wyodrębniono stereotypowe konceptualizacje Boga: Króla, Sędziego. Boga wykreowanego przez Kaczmarskiego cechuje doskonałość i stwórczość. Pozbawiony jest natomiast innych cech zwyczajowo mu przypisywanych: dobroci, miłości, istotowej odrębności i wieczności. Podczas Sądu Ostatecznego bezduszny Bóg, pozbawiony miłości do ludzi, staje się Wielkim Oskarżycielem człowieka. W konsekwencji staje się Bogiem samotnym, skazanym na dożywotnią samotność. Taka kreacja Boga u Kaczmarskiego wiąże się z jego koncepcją władzy totalitarnej. W tym kontekście obraz Boga samotnego, świadomego swojej porażki, ma dać nadzieję odbiorcom na nadejście nowych, lepszych czasów.The article presents the linguistic creation of God in the play Raj (“Paradise”) written by Jacek Kaczmarski and is based on the method used in research into linguistic creation of worlds in literary texts. The analysis of the excerpted material was to show in which way Kaczmarski presented God and whether his creation was in accordance with the stereotypical concept of the Supreme Being. Stereotypical conceptualisations of God has been identified: King and Judge. The God created by Kaczmarski is perfect. However, he is deprived of other features that are ste-reotypically attributed to him: goodness, love, essential identity and eternity. During the Final Judgement the heartless God deprived of any pity for people becomes an indicter of the human being. Consequently, he becomes alonely God, condemned to perpetual solitude. Such an image of God created by Kaczmarski results from his concept of totalitarian power. In this context the image of alonely God, aware of his failure, is supposed to give hope that better times will come

We the People – who is it? Category we – they in the speeches of Jaroslaw Kaczynski on the occasion of Smoleńsk anniversary

Przedmiotem artykułu jest pokazanie roli, jaką pełni w przemówieniach Jarosława Kaczyńskiego (czyli tekstach politycznych o charakterze perswazyjnym) kategoria osoby w wykreowaniu obrazu narodu polskiego po katastrofie smoleńskiej. Kaczyński stosuje formę my dla określenia wspólnoty, którą tworzy ta część narodu, która myśli tak samo jak on. Forma oni ma w wystąpieniach Kaczyńskiego trzy zastosowania: określa tych, którzy zginęli w katastrofie, nazywa ludzi, którzy są zwolennikami J. Kaczyńskiego, prowadzą śledztwo dotyczące katastrofy, zbierają pieniądze na pomniki itp. Trzecią grupę oni prezentują przeciwnicy polityczni. Kaczyński stosuje wreszcie formy bezosobowe. Określają one wroga politycznego, pokazują jego szczególnie niegodziwe działania. Tym największym wrogiem jest polski rząd z premierem Donaldem Tuskiem.The matter of this article is to show the role of the category of a person in the creation of the image of the Polish society after the Smoleńsk catastrophe in J. Kaczyński’s speeches. Kaczyński uses the form ‘us’ to specify the community of people that think in the way he thinks. The form ‘they’ has in his speeches three tasks: it specifies people who died in the catastrophe, it specifies the group of people who support Kaczyński and collect money for sculptures etc. The third group is presented by his political enemies. Kaczyński uses also impersonal forms. The specify the political enemies and show their bad actions. The biggest enemy is the Polish government with Donald Tusk