Koncentracije elemenata u mišićnom tkivu dve vrste riba različitog trofičkog nivoa (uklija i štuka) u Dunavu kod Beograda

Industrijski i komunalni efluenti uzrok su visokih koncentracija nekih elemenata u rečnoj vodi. Procenjuje se da se u Srbiji oko 90% industrijskih otpadnih voda ispušta u vodotokove bez prethodne obrade. Koncentracije elemenata u tkivima riba pod uticajem su kako prisustva zagađenja staništa, tako i trofičkog položaja i veličine ribe. Koncentracije 15 elemenata analizirane su upotrebom ICP-OES u uzorcima mišićnog tkiva uklije i štuke uhvaćenih na ušću Save u Dunav, između oktobra 2011. i marta 2012. godine. Elementi Cd, Co, Li i Pb nisu detektovani u uzorcima. Jednofaktorska ANOVA je pokazala da postoje značajne razlike između mišićnog tkiva uklije i štuke u odnosu na koncentracije Ba, Cu, Fe i Zn. U mišićnom tkivu štuke, koja predstavlja piscivornu vrstu, detektovana je viša koncentracija Hg nego kod uklije, što ukazuje na biomagnifikaciju kroz lance ishrane, dok je kod uklije, kao obligatnog zooplanktivora, detektovana viša koncentracija Zn, što potvrđuje tendenciju negativne korelacije Zn sa trofičkim nivoom ribe. U mišiću uklije, od analiziranih elementa samo je kod Se uočena pozitivna korelacija sa totalnom dužinom tela (TL), dok je kod štuke uočena negativna korelacija Se sa težinom (W) i pozitivna korelacija koncentracije Al sa TL i W. Kod obe vrste ukupno je nađeno 20 korelacija (14 pozitivnih i 6 negativnih) između koncentracija elemenata u mišićnom tkivu. Kod uklije, najveći broj korelacija sa drugim elementima uočen je kod Mn i Sr. Kod štuke, pozitivna korelacija uočena je između Fe, Se i Zn, dok su sva tri elementa bila negativno korelisana sa Al, a Se i Zn pozitivno sa Mn i Sr

Koncentracije elemenata kod dve vrste riba sa različitim preferencijama staništa i ishrane (šaran i manić) u Dunavu kod Beograda

Akvatični ekosistemi se uobičajeno smatraju krajnjim recipijentima zagađenja toksičnim metalima, čiji izvori mogu biti prirodni ili, najčešće, antropogeni. Ova klasa zagađivača predstavlja značajnu pretnju za životnu sredinu i vrste koje žive u njoj, kao i potencijalnu pretnju za ljudsko zdravlje. Osim toksičnih elemenata, i elementi u tragovima, kao i esencijalni mikronutrijenti, mogu pokazivati toksična svojstva ako su prisutni u većim koncentracijama. Dunav je recipijent zagađenja oslobođenog oko industrijskih gradova koji se nalaze duž toka ove reke. Koncentracije metala u tkvima riba zavise od većeg broja faktora, među kojima veliki značaj imaju ishrana i stanište. Koncentracije 15 elemenata (Al, As, B, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Mo, Se, Sr i Zn) analizirane su upotrebom ICP-OES u uzorcima jetre i škrga jedinki šarana i manića uhvaćenih u Dunavu u blizini Beograda. Elementi Li, Ni i Pb nisu detektovani u uzorcima. Mann-Whitney U test je ukazao na postojanje značajne razlike između šarana i manića u odnosu na koncentracije nekoliko elemenata, i u jetri i u škrgama. PCA analiza je pokazala da šaran i manić formiraju dve odvojene grupe na osnovu koncentracije elemenata u analiziranim tkivima. Jetra šarana karakteriše se visokim koncentracijama Cd, Cu i Zn, a škrge visokom koncentracijom Zn, dok se kod manića i jetra i škrge karakterišu visokim koncentracijama As. U škrgama šarana detektovana je viša koncentracija Zn. Šaran živi na svim dubinama i preferira staništa sa gustom akvatičnom vegetacijom i potopljenim drvećem, a u pogledu ishrane predstavlja omnivornu vrstu koja konzumira i detritus. Odrasli manić je riba bentosa koj preferira kamenitu podlogu i oportunistički je predator. Različita ishrana šarana i manića može biti uzrok razlika u koncentracijama elemenata u jetri, dok razlike u preferencijama staništa mogu ukazati na razlike u škrgama

Biološke i ekološke karakteristike crnke umbra krameri kao osnov za in-situ i ex-situ zaštitu

The analysis of ecological characteristics and morphological-genetic differentiation of populations of the European mudminnow (Umbra krameri Walbaum, 1792) from the localities Lugomir and Bakreni Batar in Serbia and the locality Gromiželj in Bosnia and Herzegovina provides a basis for future activities related to in situ and ex situ conservation of one of the most endangered species in the region. Physical and chemical habitat parameters, aquatic plant and fish species composition, as well as invertebrate assemblages from mud and submerged vegetation at all investigated localities are consistent with the literature data which indicates that European mudminnow lives in typical habitats within its range. Population structure was analysed with regard to measured body lengths and weights, sex ratio and the age of the sampled individuals. The results show that the mean lengths and weights of the most frequent age classes (1+ and 2+) are rather uniform at all investigated localities. Younger (0+) and older (3+ and 4+) individuals were recorded in Gromiželj; males outnumber females in samples from Lugomir and Bakreni Batar, while females outnumber males in samples from Gromiželj. Individuals from Gromiželj show the highest absolute and relative growth. The growth of this species varies and depends on several factors, such as physical and chemical environmental parameters, food availability, population density, presence of predators, etc. Qualitative and quantitative composition of European mudminnow diet was determined on the basis of its gastrointestinal contents. The obtained results indicate that the European mudminnow is a zoophagous species and an opportunistic predator. The morphological variability (body size and shape) was analyzed using the methods of geometric morphometrics, while the genetic diversity of the analyzed populations was determined by applying the molecular-genetic methods (microsatellites and mitochondrial DNA). These analyses indicate high level of compatibility between the morphological variability and the genetic diversity. Namely, the Danube River population from Lugomir differs from the Sava River populations from Bakreni Batar and Gromiželj, the latter two having a significantly higher level of similarities and relatedness. All obtained results are extremely important for implementing the adequate measures of active protection, conservation, and improvement of recent populations, most notably repopulation, reintroduction, and aquaculture of the European mudminnow in ex situ conditions and at controlled natural spawning sites within their habitats.Na osnovu analize ekoloških karakteristika i morfološko-genetičke diferencijacije populacija crnke (Umbra krameri Walbaum, 1792) sa lokaliteta Lugomir i Bakreni Batar u Srbiji kao i sa lokaliteta Gromiželj u Bosni i Hercegovini, dat je osnov za buduće aktivnosti na in-situ i ex-situ zaštiti jedne od najugroženijih vrsta riba na ovim prostorima. Analiza fizičko-hemijskih parametara vode i kvalitativnog sastava zajednice biljaka, riba, akvatičnih beskičmenjaka iz mulja i submerzne vegetacije pokazala je da su na svim istraživanim lokalitetima rezultati u skladu sa literaturnim podacima koji ukazuju na to da crnka naseljava tipična staništa u okviru svog areala. U odnosu na dužinu i težinu, pol i uzrast uzorkovanih jedinki, analizirana je struktura populacija, koja je pokazala da su na svim istraživanim lokalitetima srednje vrednosti dužinskih i težinskih parametara kod najfrekventnijih uzrasnih klasa (1+ i 2+) prilično ujednačene, da su na Gromiželju evidentirane i mlađe (0+) i starije (3+ i 4+) jedinke, kao i da mužjaci dominiraju u uzorcima iz Lugomira i Bakrenog Batara, a ženke u uzorku iz Gromiželja. Analizom dužinskog i težinskog rasta, najveći apsolutni i relativni priraštaj ustanovljen je kod jedinki sa lokaliteta Gromiželj, a konstatovano je i da rast crnke varira i zavisi od više faktora, kao što su fizičko-hemijski parametri sredine, dostupnost hrane, gustina populacija, prisutni predatori itd. Na osnovu želudačno-crevnog sadržaja utvrđen je kvalitativno-kvantitativni sastav ishrane crnke, koji ukazuje na to da crnka predstavlja zoofagnu vrstu i oportunističkog predatora. Metodama geometrijske morfometrije analizirana je varijabilnost spoljašnje morfologije, odnosno varijabilnost veličine i oblika tela istraživanih populacija, a upotrebom molekularno-genetičkih metoda (mikrosateliti i mitohondrijalna DNK), utvrđena je i genetička raznovrsnost analiziranih populacija. Uz visok stepen podudarnosti dobijenih rezultata korišćenjem navedenih metoda, utvrđeno je jasno razdvajanje dunavske populacije sa lokaliteta Lugomir u odnosu na savske populacije sa lokaliteta Bakreni Batar i Gromiželj, koje pokazuju znatno veći stepen međusobne sličnosti i srodnosti. Svi dobijeni rezultati ovih istraživanja od izuzetne su važnosti za preduzimanje odgovarajućih mera aktivne zaštite, očuvanja i unapređenja stanja recentnih populacija, od kojih su najznačajniji repopulacija, reintrodukcija i akvakultura crnke u ex situ uslovima i u kontrolisanim prirodnim plodištima na samim staništima

ELEMENTAL CONCENTRATIONS IN DIFFERENT TISSUES OF EUROPEAN PERCH AND BLACK BULLHEAD FROM SAVA LAKE (SERBIA)

Distribution of 17 chemical elements in gills, muscle, and liver of the European perch (Perca fluviatilis) and black bullhead (Ameiurus melas) from the Sava Lake (Serbia) was studied to detect bioaccumulation patterns in relation to the species' diet and trophic level. Concentrations of Ba, Cd, Co, Cr, Li, Ni, Pb, B, and Se were below the detection limits. Concentrations of Al, Fe, Mn, Sr, and Zn were higher in gills of the black bullhead; As, Mo, and Sr were higher in liver of the European perch; Fe and Zn were higher in liver of the black bullhead. In muscle, a significant difference between species was found only for Sr. Copper was detected only in liver of the black bullhead. Similarity in elemental concentrations in both species could be explained by a relatively similar diet of these two species, while the differences, especially in gills, could be explained by different habitat preferences.Ministry of Education, Science and Technological Development of the Republic of Serbia {[}TR 37009, 173045

Analysis of the post-vitellogenic oocytes of three species of Danubian Acipenseridae

ABSTRACT. Post-vitellogenic oocytes of beluga (Huso huso Linnaeus, 1758), Russian sturgeon (Acipenser gueldenstaedtii Brandt, 1883) and sterlet (Acipenser ruthenus Linnaeus, 1758), sampled downstream of the "Iron Gate II" dam on the Danube River, were characterised according to diameter, dry mass, water and protein contents. All oocytes examined were ovoid in shape with the major diameter being measured in the animal-vegetal axis. The beluga oocytes were the largest, with major and minor diameters of 4.35 ± 0.13 and 3.64 ±0.14 mm, respectively. The oocytes of the Russian sturgeon were the next largest, with major and minor diameters of 3.69 ± 0.16 and 3.36 ± 0.15 mm, respectively, while those of the sterlet were the smallest, with major and minor diameters of 2.40 ± 0.10 and 2.14 ± 0.07 mm, respectively. Values for oocyte wet and dry mass (mg/ind) ranged from 25.9-32.1 for wet mass and 12.2-15.5 for dry mass of the beluga oocytes, 18.9 ± 1.4, and 9.01 ± 0.12 for wet and dry mass of the Russian sturgeon oocytes, to 6.5 ± 0.3 and 3.07 ± 0.14 of the sterlet oocytes. The water content of the oocytes of all three sturgeons was very similar (51-53% of wet mass). The protein content (% of dry mass) was highly conserved among the species at 53.0 ± 2.0, 55.9 ± 3.8 and 50.0 ± 1.2 for the oocytes of beluga, Russian sturgeon and sterlet, respectively

Mapping differential elemental accumulation in fish tissues: assessment of metal and trace element concentrations in wels catfish (Silurus glanis) from the Danube River by ICP-MS

Studies of metal accumulation in fish are mainly focused on the muscle tissue, while the metal accumulation patterns in other tissues have been largely neglected. Muscle is not always a good indicator of the whole fish body contamination. Elemental accumulation in many fish tissues and organs and their potential use in monitoring programs have not received proper attention. In the present study, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, and Zn concentrations were assessed by inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS) in the following 14 tissues of the wels catfish (Silurus glanis) from the Danube River: muscle, gills, spleen, liver, kidneys, intestine, gizzard, heart, brain, gallbladder, swim bladder, vertebra, operculum, and gonads. A high level of differential elemental accumulation among the studied tissues was observed. The maximum overall metal accumulation was observed in the vertebra, followed by the kidneys and liver, with the metal pollution index (MPI) values of 0.26, 0.25, and 0.24, respectively. The minimum values were observed in the gallbladder, muscle, brain, and swim bladder, with MPI values of 0.03, 0.06, 0.07, and 0.09, respectively. Average metal concentrations in the fish muscle were below the maximum allowed concentrations for human consumption. The mean As, Cd, Pb, Cu, Fe, and Zn concentrations in the muscle were 0.028, 0.001, 0.001, 0.192, 3.966, and 3.969 mu g/g wet weight, respectively. We believe that the presented findings could be of interest for the scientific community and freshwater ecosystem managers. There is a need for further research that would assess less studied tissues in different fish species