Local knowledge on the local ownership principle in Serbia

This paper presents the way of functioning and implementation of the local ownership principle in situations where the support of local knowledge during the process of establishment of gender equality mechanisms is lacking. Gender equality mechanisms were part of the package of international organizations’ influence over the process of democratic institutional reform in Serbia. The whole process is based on a numerous international documents that incite and justify the establishment of institutional mechanisms for gender equality at all levels of government: national, regional and local. The experience and knowledge of Western countries has contributed most to the process of formulating gender equality mechanisms and their subsequent functioning in Serbia. The lack of local knowledge production regarding the essence and role of the local ownership principle in the creation of gender equality institutions is permanent in Serbia. The concept of "learning sites", i.e. external actors becoming familiar with an internal situation has barely been applied in Serbia. The so-called "glocal" period of deep intermingling of both local and global elements did not happen. The authors argue that there was no essential "localization" of gender equality mechanisms based on domestic knowledge, and that both foreign and domestic actors are responsible for this situation: External actors because, apart from Western theory and experience, they are unaware of and/or neglect local knowledge, regardless of whether they consider it non-existent or inferior in comparison to the knowledge of Western countries. At the same time, domestic actors became quickly satisfied with the comfortable position of secondary lead stakeholders, with a role of transmitters and users of foreign concepts. They did not take advantage of the opportunities provided by the local ownership principle and did not pretend to take on either the role of creators or of relevant knowledge holders of policy-based public policies and practices

Practical lessons of past European disasters

The subject of the paper is the necessity of paying attention to practical lessons of the past European disasters in order to improve adequate responses of today. The main goal is to show possible ways of improving resilience of the countries and regions by implementing the principle of “build it better”, not only to domain of construction building, but also to societal relations. The method is critical analysis of the past disasters, e.g. the European tsunami that happened about eight thousand years ago, the Little Ice Age that occurred at the end of the 13th and beginning of the 14th century, the hurricane of 1674 in Northwestern Europe, and the Great Storm of 1703. There are presented relevant recent international documents which advocate the strengthening of preventative measures and the development of communities and nations resilience, in relation to the consequences of disasters, combined with the current gender theory demands. The most significant result of the paper is raising risk awareness that disasters do not always hit “others and other continents”, but could happen in Europe too. As the paper’s implication, there is also stressed the necessity of different societal organization, based on gender equality and inclusion of all citizens as actors in risk management efforts

Učešće žena u oružanim snagama savremenog doba

U tekstu se izlaže učešće žena u savremenim oružanim snagama kao globalna pojava sve većih razmera koja sve više menja vojske. Konstatuje se da od kada su žene počele sedamdesetih godina dvadesetog veka da ulaze u vojsku sa punim vojnim, profesionalnim statusom, tako da je istorijski obrazac maskulinog ekskluziviteta oružanih snaga doveden u pitanje. Ovaj proces je po jednim skepticima transformacija čak dublja od uvođenja nuklearnog oružja, a po drugima potencijalno pretećeg karaktera za nacionalnu odbranu. U tekstu se izlaže istorijat žena u vojskama, njihovo učešće u oružanim snagama svetskih ratova dvadsetog veka, kao i pojedinačna iskustva zemalja sa istaknutom proporcijom žena u sastavu svojih oružanih snaga, američko, švedsko i izraelsko iskustvo. Konstatuje se da žene u sastavu savremenih oružanih snaga sveta ne predstavljaju više privremenu promenu. Ma kakav ponegde još uvek bio neravnopravan status vojnikinja, ma kako profesionalno segregirane i kulturološki diskriminisane, žene više nisu zanemarljive u vojnoj organizaciji. Njihove uloge se sve više šire, do ukidanja poslednjih zabrana učešća žena u borbenim dejstvim

Mehanizmi za rodnu ravnopravnost kao deo globalizacijskih trendova

Predmet rada je analiza globalizacijskih uticaja međunarodnih faktora na uvođenje i funkcionisanje mehanizama/institucija za rodnu ravnopravnost u Srbiji. Nasuprot sporadičnih izolacionističkih tendencija zatvorenosti, poslednjih godina u Srbiji su otvorena vrata globalizacijskin uticajima u pogledu formiranja mehanizama/institucija za rodnu ravnopravnost. Iako bi po svojoj prirodi sistem domaćih institucija mogao biti pre organizovan u skladu sa izolacionističkom matricom, posebno npr. kada je u pitanju sektor bezbednosti, u pogledu rodne ravnopravnosti „meki“ uticaji spoljašnjih faktora su tokom poslednje decenije nesumnjvo prihvaćeni. Mehanizmi/institucije za rodnu ravnopravnost, kao deo globalizacijski trendova, prihvaćeni su i od građana i od strane domaćeg institucionalnog sistema, doprinoseći tako opštem društvenom napretku rodne ravnopravnosti. Rezultat tih globalizacijskih uticaja je osnivanje novih tela, donošenje novih zakonskih propisa kao i menjanje određenih institucionalnih javnih politika i praksi čitavih sektora, kao npr. sektora bezbednosti. Izlaganje obuhvata uticaj OEBSa kao tipičnog predstavnika „mekih“ globalizacijskih uticaja, uvođenje kvota izbornog sistema, osnivanje nacionalnih i lokalnih tela za rodnu ravnopravnost, usvajanje nacionalnih akcionih planova za sprovođenje Rezolucije UN SB 1325, kao i uvođenje rodne ravnopravnosti u sektor bezbednosti

Žene preduzetnice Srbije u vreme pandemije virusa korona

U ovom tekstu se analizira situacija funkcionisanja malih ženskih preduzetničkih firmi u Srbiji u kontekstu mera za suzbijanje zaraze u pandemiji kovida 19, kao i perspektive nastavka njihovog rada u bližoj budućnosti. Analizira se globalni kontekst rastuće nejednakosti, jer ni zaraza, ni mere protiv nje, ne pogađaju podjednako žene i muškarce. Radna mesta na kojima su zaposlene žena su više pogođena ekonomskim efektima pandemijske krize, zbog već od ranije postojeće rodne nejednakosti, natprosečnog udela ženske zaposlenosti u krizom najugroženijim sektorima, porasta tereta neplaćenog staranja, kao i nesrazmernog uticaj krize na žensko preduzetništvo, uključujući pre svega, mikropreduzeća u vlasništvu žena. Glavni deo rada posvećen je studiji slučajeva poslovanja preduzetnica sa konkretnim primerima dobijanja podrške od različitih domaćih i inostranih aktera. Predstavlja se i komparativno longitudinalno istraživanje urađeno 2018. i 2020. godine poslovanja preduzetnica u Čačku, njihovih perspektiva i nastavka poslovanja. One su iz faze čekanja da nešto prođe (vanredna situacija, mere, pandemija), zahvaljujući svojoj preduzimljivosti, ali i podršci sa insitucionalne i privatne strane, ušle u fazu prilagođavanja funkcionisanja u novim uslovima. Navode se stavovi Deklaracije ženske "Platforme za razvoj Srbije", kojom se ukazuje na neophodnost primene rodno senzitivnih politika podrške ženama preduzetnicama, kao važnim privrednim subjektima Srbije. Predstavljene su konkretne mere finansijske podrške Vlade malom i srednjem preduzetništvu u Srbiji. Rad je zaključen navođenjem mogućih inicijativa iz "kuće ideja" Mekinsi global instituta, da bi odgovor na krizu trebalo da budu globalno dizajnirane mere za podržavanje rodnog pariteta i rodnog diverziteta u domenu ekonomskih odnosa

Gender Aspects of Natural Catastrophes/Disasters

During recent decades, international humanitarian organizations and the governments of countries affected by natural catastrophes/disasters and climate change have highlighted the fact that more women lose their lives and suffer other effects of such events than men. This disparity in victim numbers is a phenomenon that is caused by – and inherently linked with – the unequal socioeconomic status of women. In alleviating disaster risks, women and men are limited to the roles and responsibilities they are afforded at home and in society. Gender roles constructed in an exclusive manner result in different personal and group identities and potentials, social responsibilities, behaviours and expectations. Thus, gender-based differentiation leads to gender inequality in all socio-economic processes, including different roles and opportunities: reductions in vulnerability and disaster risks, improved disaster management, anticipation of possible damages, and recovery from these. Due to all these differences, it is clear that women and men must participate equally in determining ways to reduce the risks of a disaster at the community level (national, regional and international) without discrimination and exclusion. The inclusion of gender experts (and aspects) in the development of gender-sensitive policies and program guidelines should be ensured. This creates a valid prerequisite for gender equality while reducing the risk of catastrophes/disasters and climate change and making community-based adaptation more effective. It is necessary to integrate gender sensitive aspects/criteria into the initiatives and processes of planning, designing, implementing, monitoring and evaluating risk reduction programs and projects. In order to adapt to climate change and mitigate the consequences stemming from this, but also to reduce the risk of catastrophes/disasters, parameters must be established pertaining to the needs and interests of women. These needs are a prerequisite for supporting women’s independent initiatives and for the financing of environmentally-friendly technologies for the sustainable use of natural resources

Primena principa lokalnog vlasništva: Od viktimizacije do osnaživanja žena

Predmet rada je ukazivanje na moguće postojanje sukoba između poštovanja principa lokalnog vlasništva i programa rodne ravnopravnosti međunarodnih aktera, u situacijama postkonfliktne izgradnje mira pod kontrolom predstavnika međunarodne zajednice. Lokalne vlasti mogu smatrati da učestvovanje žena u sektoru bezbednosti u njihovoj sredini nije sociokulturalno prihvatljivo. Cilj rada je da se ukaže na prividnost tog sukoba jer se rodnoj ravnopravnosti ne protivi ni stanovništvo, a pogotovo ne žene. Žensko aktivno učestvovanje u izgradnji mira i okončanju nasilja i sukoba od suštinske je važnosti za postizanje mira, opšte bezbednosti i prestanak dalje viktimizacije žena. Podržavanje postojeće strukturalne rodne nejednakosti nastavlja da proizvodi nasilje sprečavajući uspešnost reformi sektora bezbednosti i temeljniju demokratizaciju društva. To ilustruju konkretni primeri viktimizacije žena seksualnim i drugim oblicima rodno zasnovanog nasilja, tokom i posle sukoba. Zaključak je da je proces izgradnje mira destabilizovan lakim izbijanjem oružanih sukoba i održavanjem trajnih žarišta viktimizacije žena i njihove diskriminacije

Disaster Risk Reduction - Gender Aspects

The subject of this paper is the gender aspect of the disaster risk reduction concept. A natural phenomenon in itself is not a disaster, but it becomes when it strikes a vulnerable community, a group or individuals without proper defence who have no ability to resist or to repair its negative effects. lt causes material damage and human losses, possible interruption of the economic and social functioning of the community. The threat of disasters is a matter of overall human security and implies bringing into question the safety of life, housing and economy, food, water, energy, health, and environmental safety. The aim of the paper is to point out that disasters are not a 'natural' inevitability, since they are the result of natural risk factors and human vulnerability, in which gender-based inequalities are a constitutive component. Consequently, disaster risk reduction processes that include prevention, mitigation and preparedness for response in all phases should have a necessary gender perspective, with the aim of increasing disaster resilience. Such an approach is based on the knowledge of the risk management, capacity building and the use of information and communications technology, as well as the analysis of existing gender relations and the need to change unsafe discriminatory practices in the field. Namely, the opportunities available to women and men in fact are not the same even in 'normal' circumstances, not to mention the emergencies. There is a gender division of jobs, unequal access to material and non-material resources, lesser participation of women in decision- making at political and private levels, women's exposure to gender-based violence and various forms of discrimination. The conclusion is that building resistance to disasters, empowering women and community development necessarily represent elements of unique, but not separate, efforts

Migrantkinje

Globalna migratorna kretanja nisu pojava u kojoj učestvuju samo muškaraci i ona danas nisu bez žena, njihovog iskustva i specifičnosti viktimizacije. Permanentni porast broja žena migrantkinja, jedna je od karakteristika savremenih migracija poslednjih decenija, što se odnosi i na Srbiju. Ujedno sa porastom njihovog broja, raste i svest da su one ujedno i izbeglice od rodno zasnovanog nasilja. Zato je i ovogodišnja Nacionalna konferencija o nasilju nad ženama i devojčicama, identifikovala upravo migrantkinje, među posebno ranjivim grupama žena u Srbiji. Nezaštićene su, i kada se kreću u porodičnim skupinama, jer su tada izložene porastu porodičnog nasilja od strane muških članova porodice, frustriranih putnim tegobama i neizvesnošću. A kada su same, tek tada su žrtve mnogih, kriminalaca, krijumčara, drugih migranata, istih ili od njih različitih nacionalnosti, ali i pripadnika međunarodnih humanitarnih organizacija i državnih institucija sektora bezbednosti. Podaci upućuju da država retko ili uopšte ne procesuira pokušaj silovanja ili slično nasilje, već samo ubistvo, a u pogledu partnerskog nasilja ili nasilja u porodici, praksa se razlikuje od slučaja do slučaja. Migrantkinje doduše, sve više prijavljuju nasilje, ali institucionalni sistemi još uvek nisu adekvatno responsivni

Inkluzivna bezbednost kao način smanjenja rizika od katastrofa i pratećeg nasilja

Inkluzivna bezbednost je koncept diversifikovanog uključivanja različitih društvenih segmenata u sektor bezbednosti. Smanjenje rizika od katastrofa je koncepcijski okvir u kojem se razmatraju načini i metode smanjenja ranjivosti i rizika društva od katastrofa, kako bi se izbegli ili organičili nepovoljni uticaji i opasnosti prouzrokovani prirodnim pojavama. Negativne posledice katastrofa u vidu ljudskih i materijalnih gubitaka, pratećeg nasilja, imovinskih delikata i drugih vrsta kriminaliteta, mogu biti značajno umanjene ako je stanovništvo oba pola dobro organizovano u izgrađenoj kulturi prevencije i otpornosti na katastrofe. Pretpostavka da je rizik od katastrofa rodno neutralan dovodi do kreiranja neodgovarajućih aktivnosti na smanjenju i ranjivosti od nasilja, što dodatno povećava rodnu nejednakost i žensku ranjivost. Zahtev inkluzivne bezbednosti je ravnopravno uključivanje žena i muškaraca u procese oporavka i izgradnje. Paradoksalno je ali katastrofe nisu samo momenti povećanog ženskog stradanja već su i mogućnost za osnaživanje žena kroz transformativnu, inkluzivnu bezbednost. Cilj otpornosti je poboljšati, a ne ponoviti ranije postojeće stanje. Neophodnost unošenja rodnih aspekata u oblast smanjenja rizika od katastrofa otvara prostor za razmatranje posebnih ranjivosti i specifičnih doprinosa i nekih drugih ranjivih grupa, ako bi bile adekvatno uključene. Radi se o npr. starijim licima, osobama sa invaliditetom, nacionalnim i religijskim manjinama, onima koji žive ispod linije siromaštva, posebno u nebezbednim uslovima i oblastima i drugim marginalizovanim i socijalno ugroženim kategorijama stanovništva. Njihovo organizovano učešće i mogući doprinosi i aktivnosti u vanrednim situacijama upotpunjuju diversifikovani mozaik inkluzivne bezbednosti