Activity of branch 3 in Bydgoszcz in the 1930s. Operation "Wózek"

Od chwili odzyskania przez Polskę niepodległości bezpieczeństwo państwa było ciągle zagrożone ze strony Niemiec. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie działalności Ekspozytury Nr 3 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego w Bydgoszczy w obliczu zagrożenia wojennego. Ekspozytura prowadziła działalność z zakresu wywiadu i kontrwywiadu. Na szczególną uwagę zasługuje prowadzona przez ekspozyturę akcja "Wózek". W jej ramach badano zawartości niemieckich przesyłek, zwłaszcza wojskowych, przewożonych tranzytem z Niemiec do Prus Wschodnich i Wolnego Miasta Gdańska. Był to ważny, a przy tym mało kosztowny sposób uzyskiwania cennego materiału wywiadowczego. Akcja w istotny sposób przyczyniła się do rozpoznania niemieckich przygotowań do agresji na Polskę we wrześniu 1939 r.From the moment Poland regained independence, national security was threatened by Germany. This article shows the activity of Branch 3 of Unit II of the General Staff of the Polish Army in Bydgoszcz in the face of the war threat. Branch 3 conducted both military intelligence and counterintelligence activities. Operation "Wózek" carried out by the branch is worth attention. Its objective was to check German parcels, especially military ones, transported from Germany to East Prussia and the Free City of Gdansk [Polish: Wolne Miasto Gdańsk]. Such a way of obtaining valuable intelligence material was not only important but also inexpensive. Operation "Wózek" contributed to the identification of German preparations for their aggression against Poland in September 1939