ZDROWY TRYB ŻYCIA JAKO ELEMENT KULTURY BEZPIECZEŃSTWA

Zgodnie z definicją WHO – zdrowie to przynależny człowiekowi dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny. Załamanie się zdrowia stanowi poważne zagrożenie bezpieczeństwa. Tylko zdrowy człowiek może brać udział w efektywnej edukacji, w procesach organizacyjnych oraz aktywnie i twórczo włączać się w działania celem których jest podnoszenie kultury bezpieczeństwa i obronności, służącej harmonijnemu rozwojowi określonych podmiotów oraz osiąganiu bezpieczeństwa w szerokim tego słowa znaczeniu. Tymczasem zmęczenie, wywołane prowadzeniem niewłaściwego stylu życia czy zmianami fizyko-somatycznymi, obniża poczucie dobrostanu będącego ekwiwalentem bezpieczeństwa. Podjęcie adekwatnych działań, mających na celu zminimalizowanie subiektywnego poczucia braku dobrostanu mogłoby przyczynić się do zwiększenia naszej efektywności i kreatywności, a tym samym poprawić warunki naszego bezpieczeństwa

HEALTHY LIFE STYLE AS AN ELEMENT OF SAFETY CULTURE

Due to WHO – health is a physical, psychical and social welfare. The collapse of health is serious threats of safety. Only healthy man may be liable to education, will participate in organizational processes, actively and creatively incorporate processes aimed at improving safety culture and defense, which serves harmonious development of certain entities and achieving safety in its broad sense. Meanwhile fatigue, caused by unhealthy lifestyle or physico-somatic changes, reduces feeling of welfare which is equivalent of safety. Taking adequate measures to minimize subjective feeling of lack of welfare might contribute to increasing our effectiveness and creativity and, at the same time, to improve conditions to our safety

Nieswoiste zapalenia jelit a płodność, przebieg ciąży, porodu i karmienie piersią

Do nieswoistych zapaleń jelit zaliczamy wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. Ponieważ szczyt zapadalności na te choroby przypada między 15. a 35. rokiem życia, a więc dotyczy osób w okresie prokreacyjnym, rodzi się szereg pytań i wątpliwości na temat wpływu tych schorzeń oraz ich leczenia na płodność, a także przebieg ciąży, porodu i ewentualne bezpieczeństwo późniejszego karmienia piersią. W opracowaniu zostały przedstawione zasady leczenia nieswoistych zapaleń jelit u mężczyzn oraz u kobiet planujących posiadanie potomstwa, jak również kobiet będących w ciąży i karmiących. Należy podkreślić, że sam fakt rozpoznania nieswoistych chorób zapalnych jelit nie jest bezpośrednim przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Ciąża nie stanowi również wskazania do przerwania leczenia tych chorób, tj. nieswoistych zapaleń jelit, gdyż zaostrzenie ich przebiegu wiąże się z większym ryzykiem dla potomstwa w porównaniu z niebezpieczeństwem wynikają- cym z wdrożenia nawet agresywnego, a skutecznego leczenia. Aktywacja tych chorób zwiększa zarówno ryzyko poronień, jak i porodów przedwczesnych oraz wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Nieprzerwana farmakoterapia nieswoistych zapaleń jelit środkami niemającymi działania karcynogennego ma istotny wpływ na urodzenie zdrowego dziecka. Optymalnym czasem do zajścia w ciążę w takim przypadku jest okres po trwającej przynajmniej 3 miesiące remisji choroby. W okresie planowania ciąży zaleca się suplementację kwasu foliowego

Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka i leczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłym schorzeniem, które może dotyczyć dowolnego odcinka przewodu pokarmowego (najczęściej końcowego odcinka jelita cienkiego), powodującym znaczne obniżenie jakości życia oraz upośledzenie sprawności chorego. Najczęstsze objawy to ból brzucha, biegunka, krew w stolcu, badalny (często tkliwy) opór w jamie brzusznej, utrata masy ciała, osłabienie, stany podgorączkowe i gorączka. Często towarzyszą im zmiany okolicy odbytowej – przetoki, szczeliny i ropnie, a także przetoki jelitowo-skórne. Rozpoznanie opiera się na endoskopii z pobraniem wycinków, histopatologii oraz metodach radiologicznych z użyciem kontrastu. Pomimo coraz lepszego rozpoznawania i łatwiejszego dostępu do diagnostyki część przypadków jest diagnozowana w trakcie zabiegu z powodu niedrożności lub mylnie rozpoznanego zapalenia wyrostka robaczkowego. W leczeniu najczęściej stosuje się preparaty 5-aminosalicylanów, glikokortykosteroidy oraz tiopuryny. Obecnie w Polsce zarejestrowane są dwa przeciwciała anty-TNF-α, stosowane w terapii biologicznej. Leczenie metodami klasycznymi oraz lekami biologicznymi nie zawsze pozwala uniknąć interwencji chirurgicznej. Zdłuż- szej obserwacji wynika, że większość chorych przechodzi przynajmniej jeden zabieg operacyjny. Nowe doniesienia coraz śmielej wskazują na celowość wczesnego włączania terapii biologicznej i immunosupresyjnej (strategia top-down). Choć szansa zmiany przebiegu choroby w wyniku agresywnego leczenia od momentu rozpoznania jest kusząca, ze względu na możliwość wystąpienia powikłań takiej terapii, zwłaszcza infekcyjnych, należy zachować ostrożność, dopóki nie będziemy mieli więcej danych. Powikłania te wymuszają również, aby leczeniem tym zajmowały się ośrodki referencyjne, mające duże doświadczenie w tej dziedzinie

Pęknięcie śledziony po badaniu kolonoskopowym – opis przypadku

Wprowadzenie: Kolonoskopia jest rutynowo wykonywanym badaniem w diagnostyce i profilaktyce chorób jelita grubego. Pęknięcie śledziony to rzadko odnotowywane powikłanie, dotychczas opisano 80 przypadków. Opis przypadku: Pacjent, lat 72, hospitalizowany z powodu niedokrwistości mikrocytarnej. W trakcie bada‑ nia kolonoskopowego wykonano polipektomię polipa esicy. W drugiej dobie po zabiegu: poranne omdlenie przy próbie pionizacji, utrzymująca się hipotonia, dodatnie objawy otrzewnowe. W badaniach dodatkowych: RTG przeglądowe jamy brzusznej – bez zmian, USG jamy brzusznej – płyn w jamie otrzewnej, powiększona śledziona o nierównych obrysach. W KT jamy brzusznej – rozerwanie śledziony z rozległym krwiakiem, duża ilość krwi w jamie otrzewnej. Pacjenta zakwalifikowano do laparotomii zwiadowczej, w wyniku której stwier‑ dzono: znaczna ilość płynnej krwi i skrzepów w jamie otrzewnej, śledziona z linijnym pęknięciem przy szypule, wątroba z pękniętą torebką oraz niewielkim uszkodzeniem miąższu i krwawieniem, na przedniej ścianie żołądka krwiak z niewielkim uszkodzeniem surowicówki, krezka okrężnicy – w pobliżu zagięcia śledzionowego krwiak, nie ujawniono perforacji jelita. Omówienie: Pęknięcie śledziony jest bardzo rzadkim, ale groźnym powikłaniem kolonoskopii. Wśród mechanizmów prowadzących do uszkodzenia śledziony wymienia się: bez‑ pośredni uraz, pociąganie układu więzadłowego, pociąganie zrostów między śledzioną i okrężnicą. Pęknięcie śledziony może być natychmiastowe lub opóźnione. Początek objawów występuje od 1 godziny do 2,5 dnia, najczęściej do 24 godzin od wykonania kolonoskopii. Czas do ustalenia rozpoznania – od 2 godzin do 13 dni, najczęściej do 24‑48 godzin. Najczęściej stosowane metody ustalenia rozpoznania to KT jamy brzusznej i USG jamy brzusznej. Śmiertelność wskutek pęknięcia śledziony po kolonoskopii – opisano 2 przypadki. Leczenie – w większości przypadków splenektomia. Podsumowanie: Wykonujący badania endoskopowe, jak również pacjenci poddawani badaniu kolonoskopowemu powinni być świadomi możliwości wystąpienia pęk‑ nięcia śledziony. W przypadku wystąpienia czynników predysponujących do wystąpienia tego powikłania u pacjentów bezobjawowych wskazana jest obserwacja do 24 godzin po kolonoskopii oraz wykonanie bada‑ nia USG jamy brzusznej. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących pęknięcie śledziony należy w try‑ bie pilnym wykonać USG i KT jamy brzusznej

Splenic rupture during the colonoscopy – a case study

Introduction: Colonoscopy is routinely performed test in the diagnosis and prevention of colon diseases. Splenic rupture is a rare complication, 80 cases described so far. Case study: Patient at age 72, hospitalized with anaemia. During the colonoscopy – polypectomy of sigmoid colon polyp. In the second day after treatment: the morning syncope, hypotension, positive peritoneal signs. Additional examinations: X‑ray: no change, USG and CT scan: splenic rupture with a large hematoma, a large amount of blood in the peritoneal cavity. The patient was qualified for laparotomy by which it was found: blood in the peritoneal cavity, spleen rupture, liver capsule ruptured, stomach with a small hematoma, mesentery colon hematoma, no perforation of the colon. Discussion: Splenic rupture is a rare but serious complication of colonoscopy. Mechanisms leading to splenic rupture: direct trauma, traction system ligament, pulling adhesions between the spleen and the purse. Start of symptoms could occur as from 1 hour up to 2.5 days, usually until 24 hours after colonoscopy. Time to determine the diagnosis: as from 2 hours up to 13 days, mostly before 24‑48 hours. The most commonly used methods for the diagnosis: CT scan, USG. Conclusion: Persons performing endoscopic examination as well as patients undergoing colonoscopy should be aware of the possibility of splenic rupture. In the case of indication of the factors predisposing to complications, in asymptomatic patients an observation for 24 hours after the colonoscopy is recommended as well as USG. If symptoms of splenic rupture appeared, USG and CT should be urgently carried out.Wprowadzenie: Kolonoskopia jest rutynowo wykonywanym badaniem w diagnostyce i profilaktyce chorób jelita grubego. Pęknięcie śledziony to rzadko odnotowywane powikłanie, dotychczas opisano 80 przypadków. Opis przypadku: Pacjent, lat 72, hospitalizowany z powodu niedokrwistości mikrocytarnej. W trakcie badania kolonoskopowego wykonano polipektomię polipa esicy. W drugiej dobie po zabiegu: poranne omdlenie przy próbie pionizacji, utrzymująca się hipotonia, dodatnie objawy otrzewnowe. W badaniach dodatkowych: RTG przeglądowe jamy brzusznej – bez zmian, USG jamy brzusznej – płyn w jamie otrzewnej, powiększona śledziona o nierównych obrysach. W KT jamy brzusznej – rozerwanie śledziony z rozległym krwiakiem, duża ilość krwi w jamie otrzewnej. Pacjenta zakwalifikowano do laparotomii zwiadowczej, w wyniku której stwierdzono: znaczna ilość płynnej krwi i skrzepów w jamie otrzewnej, śledziona z linijnym pęknięciem przy szypule, wątroba z pękniętą torebką oraz niewielkim uszkodzeniem miąższu i krwawieniem, na przedniej ścianie żołądka krwiak z niewielkim uszkodzeniem surowicówki, krezka okrężnicy – w pobliżu zagięcia śledzionowego krwiak, nie ujawniono perforacji jelita. Omówienie: Pęknięcie śledziony jest bardzo rzadkim, ale groźnym powikłaniem kolonoskopii. Wśród mechanizmów prowadzących do uszkodzenia śledziony wymienia się: bezpośredni uraz, pociąganie układu więzadłowego, pociąganie zrostów między śledzioną i okrężnicą. Pęknięcie śledziony może być natychmiastowe lub opóźnione. Początek objawów występuje od 1 godziny do 2,5 dnia, najczęściej do 24 godzin od wykonania kolonoskopii. Czas do ustalenia rozpoznania – od 2 godzin do 13 dni, najczęściej do 24‑48 godzin. Najczęściej stosowane metody ustalenia rozpoznania to KT jamy brzusznej i USG jamy brzusznej. Śmiertelność wskutek pęknięcia śledziony po kolonoskopii – opisano 2 przypadki. Leczenie – w większości przypadków splenektomia. Podsumowanie: Wykonujący badania endoskopowe, jak również pacjenci poddawani badaniu kolonoskopowemu powinni być świadomi możliwości wystąpienia pęknięcia śledziony. W przypadku wystąpienia czynników predysponujących do wystąpienia tego powikłania u pacjentów bezobjawowych wskazana jest obserwacja do 24 godzin po kolonoskopii oraz wykonanie badania USG jamy brzusznej. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących pęknięcie śledziony należy w trybie pilnym wykonać USG i KT jamy brzusznej

Niedrożność jako powikłanie leczenia za pomocą żołądkowego balonu odchudzającego

Wstęp: Otyłość jest chorobą cywilizacyjną, która sprzyja powstawaniu schorzeń i pogarsza przebieg już istniejących. Jeden ze sposobów redukcji masy ciała stanowi balon żołądkowy. Jest to bezpieczna metoda, powikłania zdarza‑ ją się bardzo rzadko. Cel pracy: Zapoznanie lekarzy z możliwością wystąpienia niedrożności jako rzadkiego i groź‑ nego powikłania, które może być leczone zachowawczo. Opis przypadku: Trzydziestoośmioletnia pacjentka, hospi‑ talizowana z powodu utrzymujących się od 3 dni silnych dolegliwości bólowych w śródbrzuszu oraz nudności i wymiotów. W wywiadzie założony ponad 9 miesięcy temu balon odchudzający do żołądka. W badaniach obra‑ zowych, m.in. na przeglądowym zdjęciu rentgenowskim i za pomocą tomografii komputerowej jamy brzusznej, uwidoczniono w lewym podbrzuszu nieregularną zmianę odpowiadającą przemieszczonemu balonowi odchudza‑ jącemu. Z uwagi na brak wskazań do doraźnej laparotomii zastosowano leczenie zachowawcze. Ostatecznie doszło do samoistnego wydalenia balonu, uzyskano poprawę stanu ogólnego i ustąpienie dolegliwości. Omówienie przy‑ padku: Leczenie otyłości poprzez założenie balonu żołądkowego jest małoinwazyjną metodą terapii. Skuteczność oraz brak powikłań zależą jednak od wiedzy chorego o możliwych powikłaniach, zarówno otyłości, jak i wybranej metody leczniczej, poczucia choroby oraz motywacji pacjenta do osiągnięcia celu terapii. Objawy samoistnego wydalania balonu są objawami ciała obcego w przewodzie pokarmowym. W opisanym przypadku ewoluowały one wraz z przemieszczaniem się balonu przez kolejne odcinki przewodu pokarmowego – były to objawy wysokiej nie‑ drożności i kolki jelitowej. Dokładne zlokalizowanie balonu oraz ustalenie odcinka przewodu pokarmowego, w jakim się znajdował, były możliwe po wykonaniu tomografii komputerowej jamy brzusznej. W tym przypadku zastosowano zachowawczą metodę leczniczą – było to możliwe dzięki ścisłej współpracy pomiędzy lekarzami o specjalnościach zachowawczych i zabiegowych oraz dokładnej obserwacji dynamiki objawów chorobowych i przemieszczania się balonu przez światło przewodu pokarmowego. Wnioski: Ze względu na możliwość powikłań interwencyjne metody redukcji masy ciała powinny zostać poprzedzone metodami zachowawczymi. Przed dobo‑ rem metody inwazyjnego leczenia należy przeprowadzić szczegółową analizę przyczyn nieskuteczności leczenia zachowawczego. Utrzymywanie balonu odchudzającego po upływie dozwolonego czasu terapii może skutkować niebezpiecznymi dla zdrowia i życia powikłaniami. W przypadku objawów niedrożności lub kolki jelitowej pacjenta z założonym balonem należy poddać obserwacji szpitalnej. Przy braku klinicznych objawów perforacji przewodu pokarmowego w pierwszej kolejności należy wykonać badanie gastroskopowe w celu zlokalizowania balonu w żołądku, w dalszej – badania obrazowe radiologiczne, lokalizujące położenie balonu w jelitach oraz dokumen‑ tujące postęp w jego wydalaniu. Leczenie operacyjne należy rozważyć w przypadku braku postępów samoistnego wydalania balonu

Samoistny drenaż ropnia trzustki do światła przewodu pokarmowego

Postęp w dziedzinie współczesnych technik obrazowania sprawił, że zmiany torbielowate trzustki są coraz częściej rozpoznawane w praktyce klinicznej. Wykrywa się je przypadkowo u około 20% pacjentów, u których wykonywane są badania obrazowe (ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, endosonografia), zaś badania autopsyjne potwierdzają ich obecność aż u 24% badanych. Torbiel rzekoma jest powikłaniem rozwijającym się u 7–15% pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki. Przeważnie ulega samoistnej regresji, jednak w przypadku zmian o średnicy większej niż 6 cm ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak pęknięcie, krwotok czy infekcja, oceniane jest na 30–50%. Na podłożu torbieli rzekomej w ciągu kilku tygodni od epizodu ostrego zapalenia trzustki może rozwinąć się ropień. W niniejszym artykule opisujemy przypadek samoistnego drenażu ropnia trzustki do światła żołądka. Wskazaniem do leczenia torbieli rzekomej jest występowanie objawów klinicznych i powikłań. Leczenie zależy od stopnia nasilenia objawów, wielkości torbieli, rodzaju powikłań oraz doświadczenia i preferencji danego ośrodka. Nadal wykorzystywane są metody chirurgiczne, takie jak laparotomia czy drenaż przezskórny, jednak w większości przypadków powinny one być zarezerwowane dla pacjentów, u których mamy do czynienia z zakażoną martwicą trzustki, obecnością ropni, krwotokiem lub pęknięciem torbieli. Przezścienny drenaż torbieli rzekomej trzustki pod kontrolą endoskopowej ultrasonografii jest zabiegiem technicznie wykonalnym, małoinwazyjnym i bezpiecznym dla pacjenta