Strijd om de rivieren: 200 jaar rivierenbeleid in Nederland of de opkomst en ondergang van het streven naar de normale rivier

Strijd om de rivieren, 200 jaar rivierenbeleid in Nederland beschrijft de geschiedenis van het Nederlandse rivierenbeleid vanaf het einde van de achttiende eeuw tot heden. Centraal in dit onderzoek staan de gebeurtenissen en ontwikkelingen die hebben geleid tot de opkomst en ondergang van het streven naar de volmaakte, normale rivier. Dit normaliseringsstreven, dat zich richtte op de transformatie van de onvoorspelbare, abnormale rivieren in voorspelbare, normale waterwegen, gold meer dan een eeuw lang (1850-1965) als het onbetwistbare paradigma van het rivierenbeleid. Zowel de opkomst (1798-1850) als de ondergang (1965-heden) van het normaliseringsstreven ging gepaard met een langdurig en niet zelden hevig gevecht tussen de voor- en tegenstanders van dit streven. In beide transitieperioden spitste de discussie zich toe op het fundamentele dilemma: moeten we ons aanpassen aan de rivieren en hen zoveel mogelijk natuurlijk laten functioneren of moeten we de rivieren beheersen en hen zoveel mogelijk in dienst stellen van de (sociaal)economische behoeften van de mens? Dit boek laat zien dat, hoewel ook tal van andere factoren een rol speelden, deze keuze toch vooral werd bepaald door het dominante politiek-maatschappelijke standpunt ten aanzien van de gewetenskwestie die het denken en handelen van de mens al eeuwenlang bezig houdt: kan de mens de natuur onbeperkt en ongestraft naar zijn hand zetten?Technology, Policy and Managemen

Productiviteitstrends in de drinkwatersector: Een empirisch onderzoek naar het effect van regulering op de productiviteitsontwikkeling tussen 1985 en 2010

Het Centrum voor Innovaties en Publieke Sector Efficiëntie Studies van de TU Delft onderzoekt in dit rapport de samenhang tussen regulering en productiviteit in de periode 1985-2010, en heeft daarvoor een empirische productiviteitsanalyse uitgevoerd. Een van de meest in het oog springende ontwikkelingen in de periode 1985-2010 is de voortdurende afname van het aantal drinkwaterbedrijven. Van de negentig bedrijven die in 1985 de drinkwatervoorziening van ons land verzorgen, zijn er aan het eind van de onderzoeksperiode nog maar tien over. Na een schoorvoetende start vindt tussen 1985 en 1993 de eerste grote fusiegolf plaats. De productiviteit heeft zich sterk ontwikkeld in de periode 1985 en 1991. Deze bedraagt gemiddeld 3,8 procent per jaar. Ondanks dat in de jaren daarna het aantal drinkwaterbedrijven fors blijft afnemen, is de productiviteitsgroei in de periode 1992-2001 nihil (0,0%). Ruim voor het einde van de analyseperiode de weg omhoog wordt ingezet. De invoering van de (vrijwillige) benchmark in 1997, en de daaraan voorafgaande politieke discussie over introductie van marktwerking in de sector, lijkt daarbij een rol te hebben gespeeld. Toch is pas in 2002 sprake van een significante trendbreuk in de productiviteitsontwikkeling, waarna de productiviteit tot 2010 met gemiddeld 1 procent per jaar groeit. Het ligt voor de hand dat de driejaarlijkse bedrijfsvergelijkingen hieraan in belangrijke mate bijgedragen hebben. Dit benchmarkeffect lijkt bovendien een nieuwe impuls te krijgen, als de sector in 2004 besluit om de deelname aan de bedrijfsvergelijking voor alle drinkwaterbedrijven verplicht te stellen. Het blijft echter de vraag of de productiviteitsgroei niet nog groter was geweest als de regering haar liberaliserings-/privatiseringsplannen toch had kunnen doorzetten. Ook kan de vraag worden gesteld of de productiviteit niet sterker was gestegen als het Rijk de prestatievergelijking al (veel) eerder wettelijk verplicht had gesteld. Het is overigens niet ondenkbaar dat de uitkomst daarvan tegenvalt. Als gevolg van de schaalvergroting in de sector zijn er nog maar weinig bedrijven overgebleven om te vergelijken. Niettemin geeft deze ontwikkeling te denken over de weldaden van de voortdurende opschaling van de drinkwaterbedrijven.Innovation SystemsTechnology, Policy and Managemen

Productiviteit van overheidsbeleid: Deel IV, De Nederlandse netwerksectoren, 1980-2015

Verhoging van de productiviteit van publieke diensten draagt sterk bij aan vergroting van de welvaart en beheersing van de overheidsuitgaven. De afgelopen decennia zijn ingrijpende hervormingen doorgevoerd om de productiviteit in de publieke sector te stimuleren. In de reeks Productiviteit van overheidsbeleid wordt het succes en falen van deze overheidsinterventies in beeld gebracht. Belangrijk doel hiervan is lessen te trekken voor het huidige en toekomstige beleid. Welke instrumenten werken en welke ingrepen kan de overheid beter nalaten? Om daar zicht op te krijgen wordt de samenhang tussen beleid en productiviteit op vier beleidsterreinen onderzocht: onderwijs, zorg, veiligheid en infrastructuur. Dit vierde en laatste deel van de reeks behandelt de (fysieke) infrastructuur. Centraal staan drie Nederlandse netwerksectoren: de drinkwater-, energie- en spoorsector. Deze sectoren hebben de afgelopen 35 jaar sterke veranderingen ondergaan. Dit is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het liberaliseringsbeleid, dat in de jaren tachtig een aanvang neemt en als eerste bij de netwerksectoren wordt toegepast. Verzelfstandiging en deels ook privatisering van de overheidsbedrijven én de introductie van marktwerking zijn de belangrijkste ingrediënten van het liberaliseringsbeleid. Daarnaast wordt in de drinkwater- en energiesector aangestuurd op een aanzienlijke schaalvergroting. Wat dit beleid en de daarbij toegepaste instrumenten hebben betekend voor de productiviteitsontwikkeling van de verschillende netwerksectoren wordt in dit boek uitvoerig belicht. Op basis van deze bevindingen gaan de auteurs na welke beleidsinstrumenten de beste kansen bieden om de productiviteit van de netwerksectoren – of nog breder de publieke sector – positief te beïnvloeden.IPSE Studies is een samenwerkingsverband tussen CAOP, Technische Universiteit Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam.Economics of Technology and Innovatio

Policy reforms and productivity change in the judiciary system: A cost function approach applied to time series of the Dutch judiciary system between 1980 and 2016

The judiciary is constantly undergoing change in order to respond to a wide range of social developments that have brought the sector under increasing pressure. In order to deal with the constant call for enhancing budgets, different policy measures have been taken to downsize the appeal to the judiciary and to improve productivity. One of the central questions hereby is whether these measures have actually contributed to a more productive sector. This paper focuses on the development of productivity in the judiciary and how policy measures have affected productivity. In this empirical analysis, we apply a cost function model to time series data of the Dutch judiciary between 1980 and 2016. The results show a dramatic decline of productivity over the entire period (−50%), in spite of various policy measures. The year 2001 can be regarded as a turning point, as since then productivity has remained more or less stable. It seems that this is largely due to the establishment of the Council for the Judiciary and the associated increase in (financial and operational) autonomy for the judiciary. Another striking result is that technical change is biased toward using more personnel through time.Economics of Technology and Innovatio

Productiviteit van overheidsbeleid: Deel 1: Het Nederlandse onderwijs, 1980-2012

Values Technology and InnovationTechnology, Policy and Managemen

Wegen gewogen: Een empirisch onderzoek naar de kosten en doelmatigheid van het decentrale wegbeheer tussen 2008 en 2014

Gemeenten en provincies beheren meer dan 90 procent van het totale Nederlandse wegennet. Met het onderhoud en de aanleg van dit omvangrijke wegennet zijn hoge kosten gemoeid: gezamenlijk besteden provincies en gemeenten jaarlijks ongeveer vijf miljard euro aan het wegbeheer. Het is de verwachting dat deze kosten de komende jaren flink zullen toenemen, onder andere vanwege achterstallig onderhoud, een toenemende verkeersintensiteit en omdat de technische levensduur van veel kunst-werken ten einde loopt. Verhoging van de doelmatigheid van het wegbeheer kan helpen om deze kostenstijging te beheersen.Economics of Technology and Innovatio

Productiviteit van overheidsbeleid: Deel III, De Nederlandse veiligheid en justitie, 1980-2014

Verhoging van de productiviteit van publieke diensten draagt sterk bij aan vergroting van de welvaart en beheersing van de overheidsuitgaven. De afgelopen decennia zijn ingrijpende hervormingen doorgevoerd om de productiviteit in de publieke sector te stimuleren. In de reeks Productiviteit van overheidsbeleid wordt het succes en falen van deze overheidsinterventies in beeld gebracht. Belangrijk doel hiervan is lessen te trekken voor het huidige en toekomstige beleid. Welke instrumenten werken en welke ingrepen kan de overheid beter nalaten? Om daar zicht op te krijgen wordt de samenhang tussen beleid en productiviteit op vier beleidsterreinen onderzocht: onderwijs, zorg, veiligheid en infrastructuur. Dit vierde en laatste deel van de reeks behandelt de (fysieke) infrastructuur. Centraal staan drie Nederlandse netwerksectoren: de drinkwater-, energie- en spoorsector. Deze sectoren hebben de afgelopen 35 jaar sterke veranderingen ondergaan. Dit is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het liberaliseringsbeleid, dat in de jaren tachtig een aanvang neemt en als eerste bij de netwerksectoren wordt toegepast. Verzelfstandiging en deels ook privatisering van de overheidsbedrijven én de introductie van marktwerking zijn de belangrijkste ingrediënten van het liberaliseringsbeleid. Daarnaast wordt in de drinkwater- en energiesector aangestuurd op een aanzienlijke schaalvergroting. Wat dit beleid en de daarbij toegepaste instrumenten hebben betekend voor de productiviteitsontwikkeling van de verschillende netwerksectoren wordt in dit boek uitvoerig belicht. Op basis van deze bevindingen gaan de auteurs na welke beleidsinstrumenten de beste kansen bieden om de productiviteit van de netwerksectoren – of nog breder de publieke sector – positief te beïnvloeden.IPSE Studies is een samenwerkingsverband tussen CAOP, Technische Universiteit Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam.Economics of Technology and Innovatio

Productiviteitstrends in het gevangeniswezen

Dit rapport schetst een beeld van de belangrijkste ontwikkelingen in beleid en produc-tiviteit in het gevangeniswezen gedurende de periode 1970-2012. Om het verloop van de productiviteit bloot te leggen, worden ontwikkelingen in de kosten aan de hand van statistische methoden gerelateerd aan ontwikkelingen van productie (het aantal gedetineerden in het gevangeniswezen) en prijzen. De effectiviteit van het gevange-niswezen (de bijdrage van het gevangeniswezen aan de maatschappelijke veiligheid) komt in dit rapport niet aan bod.Values Technology and InnovationTechnology, Policy and Managemen

Productiviteit van overheidsbeleid: Deel II, De Nederlandse zorg, 1980-2013

Verhoging van de productiviteit van publieke diensten draagt sterk bij aan vergroting van de welvaart en beheersing van de overheidsuitgaven. De afgelopen decennia zijn ingrijpende hervormingen doorgevoerd om de productiviteit in de publieke sector te stimuleren. In de reeks Productiviteit van overheidsbeleid wordt het succes en falen van deze overheidsinterventies in beeld gebracht. Belangrijk doel hiervan is lessen te trekken voor het huidige en toekomstige beleid. Welke instrumenten werken en welke ingrepen kan de overheid beter nalaten? Om daar zicht op te krijgen wordt de samenhang tussen beleid en productiviteit op vier beleidsterreinen onderzocht: onderwijs, zorg, veiligheid en infrastructuur. In dit tweede deel van de reeks staat de Nederlandse zorg centraal. Het zorgbeleid staat sinds 1980 vooral in het teken van kostenbeheersing. Binnen de randvoorwaarden betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit, is de overheid voortdurend bezig met het ontwikkelen van beleid om de snelle groei van de zorgkosten een halt toe te roepen. De belangrijkste beleidsstrategieën zijn het indammen van de zorgvraag, extramuralisering, ontschotting tussen zorginstellingen en -sectoren en het versterken van de marktwerking. Wat dit beleid en de daarbij toegepaste instrumenten hebben betekend voor de productiviteitsontwikkeling van de verschillende zorgsectoren wordt in dit boek uitvoerig belicht. Op basis van deze bevindingen gaan de auteurs na welke beleidsinstrumenten de beste kansen bieden om de productiviteit in de zorg – of nog breder de publieke sector – positief te beïnvloeden.IPSE Studies is een samenwerkingsverband tussen CAOP, Technische Universiteit Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam.Economics of Technology and Innovatio

Productiviteitstrends in de energiesector: Een empirisch onderzoek naar het effect van regulering op de productiviteitsontwikkeling tussen 1988 en 2011

De productiviteit in de Nederlandse energiesector heeft zich de periode 1988-2010 ontwikkeld met gemiddeld 2,0 procent per jaar. Tot 1999 neemt de productiviteit licht toe. In de periode 1999-2006 is er sprake van een sterke toename van de productiviteit met gemiddeld 6,7 procent per jaar. In deze periode krijgt de liberalisering en gedeeltelijke privatisering haar beslag, en legt de Energiekamer doelmatigheidskortingen op aan de netwerkbeheerders. Ook andere ontwikkelingen kunnen van invloed zijn geweest, zoals vernieuwing van de productiewijze en het toegenomen belang van import en export. Vanaf 2006 vinden we echter een productiviteitsdaling. De nieuwe Elektriciteitswet (1999) en de Gaswet (2000) hebben een nieuw tijdperk ingeluid van liberalisering en (gedeeltelijke) privatisering . Vanaf het begin van dit tijdperk is een belangrijke rol weggelegd voor de toezichthouder, de huidige Energiekamer. De toezichthouder is onder meer belast met de tariefregulering van de netbeheerders. Vanaf de invoering van deze wetten is de productiviteit toegenomen van gemiddeld 1,8 procent per jaar naar maar liefst gemiddeld 6,7 procent per jaar. Dit wordt voornamelijk toegeschreven aan de tariefregulering. Volgens schattingen van de Energiekamer heeft de tariefregulering in de periode 2000-2010 een doelmatigheidswinst opgeleverd van ongeveer zes miljard euro. Maar er komt ook een einde aan de sterke productiviteitsontwikkeling. De productiviteit neemt in de periode 2006-2011 af tot gemiddeld 3,1 procent per jaar. Als we ervan uitgaan dat er sprake is van een verband tussen beleid en productiviteit, dan zou deze productiviteitsdaling wellicht voor een deel kunnen worden toegeschreven aan de verminderde effecten van de tariefregulering. Dit kan samenhangen met de maatstafconcurrentie waarop de tarieven worden vastgesteld. Door de voortdurende schaalvergroting telt de energiesector nog maar een gering aantal spelers. Dit ondergraaft de kracht van de maatstafconcurrentie. Ook perikelen rond de Splitsingswet kunnen een rol hebben gespeeld. De discussie hierover – die deels nog steeds gaande is – en het splitsings- en privatiseringsproces dat daarop volgde zijn mogelijk ten koste gegaan van de doelmatigheid van de sector.Innovation SystemsTechnology, Policy and Managemen