Perspektive i razvoj finansijskih derivata u Srbiji

Finansijski derivati se mogu definisati kao vrlo aktivan finansijski instrument s obzirom na uticaj koji imaju na ekonomiju jedne zemlje. Iako su mnogi ekonomisti za nastanak svetske ekonomske krize „okrivili“ upravo derivate, problem nije bio u tim finansijskim instrumentima već u načinu njihovog upravljanja i kreiranja instrumenata koji u suštini i nisu mogli biti finansijski pokriveni niti realizovani. Jedna od najvećih prednosti ovih instrumenata jeste upravljanje rizikom, cenom otkrića ali i smanjenjem transakcijskih troškova. Svetske ekonomije uveliko koriste derivate u svojim finansijskim aktivnostima. Pored razvijenih zemalja veliku ulogu imaju i zemlje u razvoju koje, za razliku od tranzicijskih zemalja, imaju znatno veći stepen korišćenja finansijskih derivata posebno u domenu zaštite od valutnog rizika. Zemlje u tranziciji, poput Srbije, nemaju razvijeno ovo tržište a sama definicija u zakonu koji se bavi ovom tematikom spominje se samo u vidu da se može organizovati kao vanberzansko tržište što je više nego usko i nedovoljno da bi se stvorila podloga za razvoj ovog tržišta. Srbija kao tranziciona zemlja koja teži ekonomskom oporavku i stabilizaciji treba da uradi veći napor kako bi došlo do razvoja ovog vida tržišta jer stepen razvijenosti zemlje može se posmatrati upravo putem stepena razvijenosti tržišta finansijskih inovacija odnosno finansijskih derivata

Uticaj globalizacije na prehrambenu industriju putem genetski modificiranih organizama u Bosni i Hercegovini i Srbiji

Cilj ovog rada jeste prikazati kako globalizacija utiče na prehrambenu industriju Bosne i Hercegovine i Srbije, u kontekstu upotrebe genetski modificiranih organizama (GMO), kao jedine dvije zemlje regiona koje nisu članice Svjetske trgovinske organizacije (STO) čime im se uslovljava ulazak u EU. GMO su posljedica tehnološkog razvoja koji je nosilac procesa globalizacije. Svaka zemlja mora proizvesti dovoljnu količinu hrane za svoje stanovništvo a većina zemalja primorana je uvoziti hranu jer ne posjeduje uslove za proizvodnju u okviru svojih granica. GM proizvodi su prisutni i na tržištu zemalja regiona iako je zvanično na teritoriji ovih država zabranjen uzgoj GMO. Standardi EU zahtijevaju označavanje GM proizvoda ukoliko je GMO prisutan do 0,9 %. U SAD označavanje GM proizvoda je zabranjeno čime se putem transnacionalnih korporacija (TNK), koje uglavnom dolaze iz SAD, jasno otvara put ovim proizvodima do kupaca širom svijeta a tako i do tržišta BiH i Srbije

The impact of depreciation expense on performance of trade in Serbia

Large retail chains conduct intensive replacement of old technology with new, more efficient one, especially in the field of energy, and in accordance with the application of the concept of sustainable development in business. These changes affect depreciation expenses and profits. Due to this, in this paper we will primarily research the dynamics of depreciation expenses and their impact on profit in sales of US, Japan, European Union, Russia, with special insight into Serbia based on original collected data. In order to thoroughly process given issues, numerous cases from practice were analyzed – depreciation of retail companies from different countries, especially the developed market economies. Presented methodological approach (comparative analysis, ratio analysis, descriptive statistics, correlation analysis, case studies) and research results(especially to point out the significance of continuous complex analysis of all relevant angles) should serve as a basis for more efficient management of depreciation expenses in modern trade

Zakonska regulativa zaštite životne sredine, prirodnih i zajedničkih dobara u BiH i njena usaglašenost sa regulativom EU

Zakonska regulativa iz oblasti zaštite životne sredine zauzima važnu poziciju u pravnom poretku EU kojoj zemlje u tranziciji, Bosna i Hercegovina, Srbija, ali i ostale zemlje bivše Jugoslavije teže. Pravne odredbe EU iz oblasti zaštite životne sredine moraju biti ugrađene u pravne sisteme nacionalnih zakonodavstva ovih zemalja. Do sada su urađene različite pripremne radnje u harmonizaciji legislative u navedenoj oblasti

Promotion of Serbian national image in the light of EU accession

The main objective of this chapter is to affirm the importance of the branding process and creating a positive image of Serbia which, for many years, was faced with negative image. As a result of this fact, Serbia occupied a low position on the world map of country brand values, as presented by the leading research agencies dealing with the topics of country branding area. As a candidate for EU membership, Serbia has got potential access to the market of more than 370 million consumers, where the positive image can be a significant competitive advantage in ruthless unfair market competition. Improvement of the national image is primarily dependent on an effective promotional campaign designed to influence adequately on the attitudes of the target market. Hence, the emphasis in this work has been placed on several crucial areas, such as: development of effective communication of the national image of Serbia, the use of marketing communications mix to promote the country image and the use of integrated marketing communications for the purpose of creating the country’s image

Comparative analysis of business performance of SMEs in the food sector in Bosnia-Herzegovina, Croatia and Serbia

The main objective of this research is to make comparative analysis of the core business performance on the sample of a hundred small and medium enterprises in the food sector in Bosnia-Herzegovina, Croatia and Serbia. The analysis will comprise eight most important financial indicators of business operating of the enterprises in this sector by which the success of their business, with the primary use of benchmarking methodology is measured. Benchmarking methodology basically uses the Balances Scorecard model principles. On this basis, a model of the international database of over 100,000 companies from 24 countries has been created. This database has been used as a basis of comparison (benchmarking) of business performance of individual companies, and Bosnia-Herzegovina is the first country in the region that has been involved in it.The authors chose neighboring countries (Croatia and Serbia) for the comparison because Bosnia-Herzegovina has had a significant trade with them, and as BH, they underwent economic transition as well and they are, in addition to the regional, also direct competitors at the EU market. The research will be conducted with the use of different statistical methods and applicable use of SPSS software. The analysis will primarily relate to the period of 2007-2011 years. This research should determine the competitiveness of enterprises in the food sector in the three neighboring countries, and in which areas the competitiveness is most significant. The aim of the work is to, with the use of identical financial indicators, determine how the small and medium enterprises in the food sector in Bosnia-Herzegovina, Croatia and Serbia operated. In this way it will become known in which business fields the companies from the stated three countries produce the best results, but also it will be observed in which country the food industry suffered the greatest losses as a result of the global financial crisis

The use of financial derivatives in risk management purposes of non-financial firms in Bosnia and Herzegovina

The financial system in Bosnia and Herzegovina is bank centered which follows the continental model, where banks play a leading role and in the case of BiH it means the bank participation of over 80%. The continental model assumes that banks are universal - financial supermarkets among others offer broadcasting services and sales of securities, finance and financial management. Previous research show that banks in BiH offer currency forwards, currency swaps and interest rate forwards which means that financial derivate market is organized as OTC market. Comparing to development countries, this market is not developed yet. The main reason can be found in the facts that BiH is a small country with economy in transition where non-financial firms are still not aware of the benefits in the use of these types of financial instruments and are focused on other ways of mitigating the risk. Also it is important to notice that most of the business operations are done in euro and because of the currency board regime, agency regulations on banks' net open position and a relatively small exposure to foreign currencies, except the euro, foreign exchange risk in BiH is low. Nevertheless, risk management is important for every firm so the main focus of this paper will be how BiH nonfinancial firms manage the risks that they are exposed to in terms of the use of financial derivate in their transactions

Sustainable development and disclosure practice among Islamic banks

Islamic economic model, especially it's most developed part Islamic banking, is known as interest free. Beside this characteristic it includes several moral and ethical dimensions based on Islam as a foundation of this business activity. In this aspect, Islamic banks should be barriers of sustainable development because public interest is the basics of its foundation. The aim of this paper is to analyze the degree of involvement of Islamic banks regarding sustainable development in forms of disclosure of their activities. Emphasis is placed on economic, social and environmental disclosure. This paper is focused on theoretical background considering the disclosure practice among Islamic banks, especially within the three basic pillars of sustainable development goals

Uticaj korporativne društvene odgovornosti na finansijske performanse islamskih banaka sa posebnim osvrtom na Bosnu i Hercegovinu

Korporativna društvena odgovornost (engl. Corporate Social Responsibility) kao koncept, način poslovanja i naučno-istraživačko pitanje, zaokuplja pažnju svjetske javnosti duže od 60 godina. U toj eri naučnog istraživanja da li je korporacija vještačka tvorevina ili „subjekat“ koji ima odgovornost prema društvu u kojem posluje, još uvijek nije utvrđena jedinstvena definicija ovog koncepta, što je dovelo do pojave različitih pristupa razumijevanju interakcije poslovne organizacije sa društvom. Pitanje koje se posebno ističe nakon 1970-tih godina jeste uticaj korporativne društvene odgovornosti na finansijske performanse poslovnih subjekata. U utvrđivanju ove veze važno je istaći smjer uticaja tj. da li korporativna društvena odgovornost utiče na finansijske performanse ili je situacija obrnuta i da li je uticaj te relacije pozitivan, negativan ili neutralan. Rezultati istraživanja su različiti i nisu isključivi već su sva tri ishoda jednako moguća i naučno prihvatljiva. U bankarstvu se koncept društvene odgovornosti banaka počeo kasno ispitivati jer su banke dugo vremena bile izolirane od društvenih procesa. Takvu praksu prekinula je svjetska ekonomska kriza iz 2007. godine, kada je konvencionalni finansijski sistem doživio kolaps. Nakon toga, pažnja globalne javnosti usmjerila se na poslovanje islamskih banaka kao etički određenih poslovnih subjekata koji svoje poslovanje baziraju na religijskim postulatima. Odgovornost prema društvu inkorporirana je u islamski vrijednosni sistem čime se korporativna društvena odgovornost smatra sastavim dijelom poslovanja islamskih banaka. Istraživačko pitanje postavljeno u ovoj disertaciji jeste koliko je korporativna društvena odgovornost zaista prisutna u poslovanju islamskih banaka, da li utiče na njihove finansijske performanse i da li je taj intenzitet veći kod velikih banaka u odnosu na male? Kao način kvantifikovanja korporativne društvene odgovornosti, korišten je koncept objelodanjivanja podataka o korporativnoj društvenoj odgovornosti na bazi indeksa što je u engleskoj literaturi poznato pod terminom Corporate Social Responsibility Disclosure Index (CSRDI). Naučna metoda primjenjena u analizi društvenih uticaja jeste metoda analize sadržaja godišnjih izvještaja. Istraživanje se baziralo na uzorku od ukupno 18 banaka iz KISMUT zemalja i jedne banke iz Bosne i Hercegovine, za period 2006-2016. KISMUT zemlje (Katar, Indonezija, Saudijska Arabija, Malezija, UAE i Turska) su odabrane za analizu iz razloga što je u okviru tih zemalja skoncentrisano 80% vrijednosti ukupne aktive islamskog bankarstva i što osnivači jedine banke u BiH koja posluje po principima islamskog bankarstva, dolaze iz KISMUT zemalja. Rezultati pokazuju da su islamske banke društveno odgovorne, ali da stepen objelodanjivanja podataka analiziranih islamskih banaka varira tokom vremena što znači da izvještaji nisu standardizovani i da se isti podaci ne objelodanjuju svake godine. Najveća diskrepanca između onoga što se objelodanjuje i što bi trebalo da se objelodanjuje odnosi se na pitanje Zekata, Qard-hasan kredita i Šerijatskog odbora. Rezultati empirijskog istraživanja pokazali su pozitivan uticaj CSRDI na finansijske performanse analiziranih islamskih banaka ali bez statističke značajnosti dok je uticaj CSRDI na finansijske performanse, konkretno u slučaju povrata na kapital, kod velikih banaka pozitivan i značajan. Pored kompozitnog uticaja CSRDI na finansijske performanse, dodatno je analiziran uticaj svake pojedinačne komponente indeksa na finansijske performanse. Statistički značajan uticaj ispoljile su samo dvije dimenzije; Izjava o misiji i viziji i Šerijatski odbor, i to na nivou značajanosti od 10%

Stepen razvijenosti finansijskog tržišta Srbije u odnosu na zemlje regiona

Finansijski sistem jedne zemlje predstavlja srž njenih ekonomskih aktivnosti i upravo stepen razvijenosti finansijskog sistema govori o tome da li se ona može smatrati razvijenom, zemljom u razvoju ili tranzcijskom. Cilj ovog rada jeste analizirati finansijske sisteme Srbije i Bosne i Hercegovine koristeći pseudo varijablu čija vrednost ukazuje na vrstu finansijskog sistema koji je implementiran u zemlji. U slučaju posmatranih zemalja vrednost pseudo varijable je 0 što znači da su zemlje okrenute ka bankocentričnom sistemu čime se potvrđuje da se radi o zemljama koje su u procesu tranzicije. Budući da su banke u centru finansijskog sistema ovih zemalja to znači da je kredit još uvek najviše korišćeni finansijski proizvod što upućuje na zaključak da je stepen razvijenosti finansijskog tržišta navedenih zemalja ograničen. Iako se manje ili nikako ne koriste elementi novačnog tržišta, tržišta kapitala kao i tržišta finansijskih derivata, u radu će biti predstavljen stepena upotrebe i razvoja ovih elemenata s ciljem poređenja dinamike razvoja ovih elemenata u Srbiji u odnosu na Bosnu i Hercegovinu