Psychoanalyse in beeld. Enkele actuele thema's

De maatschappij kan wel zonder psychotherapie, maar de psychotherapie niet zonder maatschappij. Psychotherapie is een sociaal gebeuren en vereist een bepaalde mensvisie. Zolang wij in een maatschappij leven waarin het bestaan van een individu met een eigen uniek innerlijk erkend wordt, zijn er genoeg thema's die in aanmerking komen voor psychoanalytisch onderzoek. Want de psychoanalyse is in eerste instantie de studie van het individuele universum. Zouden wij nog leven in een maatschappij, waarin het theocentrisch mensbeeld vigeert, dan zou er weinig plaats zijn voor de psychoanalyse, want de mens zou in deze visie uitsluitend bepaald zijn in relatie tot God, terwijl in een antropocentrisch mensbeeld de mens wordt bepaald door zijn onderlinge relaties. In onze huidige pluriforme maatschappij kan het individu op talloze manieren het bestaan definieren

Psychologie en/of Literatuur?

Er was een tijd dat het een psycholoog in zijn artikelen niet misstond de grote schrijvers te citeren. Dostojevski, Proust en Joyce werden aangehaald om te illustreren of zelfs om te bewijzen wat de psycholoog over de mens wilde beweren. De Utrechtse professor Linschoten zei in 1951 over de belletrie 'Een zeer speciale bron van niet-wetenschappelijk psychologisch inzicht vinden we bij de dichters en romanschrijvers. Waar immers kan men pregnanter de hoogten en diepten van de menselijke psyche ontmoeten dan in de dramatische ontwikkeling van een roman, of in de alle rationele grenzen overschrijdende visie van de dichter?' (Kouwer en Linschoten, 1951). Echter, met de opkomst van het behaviorisme werd de methodoloog koning. Mensenkennis is niet langer het doel van de psychologie; de psycholoog gaat op zoek naar wetmatigheden van het menselijk gedrag die formeel beschreven kunnen worden. Is het echt zo dat psychologen meer inzicht krijgen in het menselijk gedrag door middel van experimenteel onderzoek dan door romananalyse? Of kunnen de twee verschillende methoden elkaar wellicht aanvullen? In het najaar van 1995 hebben psychologen, psychiaters en psychoanalytici in een serie lezingen hun mening gegeven over het belang van belletrie voor hun vakgebied