Zastosowanie systemu FAPPS opartego na modelu CALPUFF w prognozowaniu krótkoterminowym jakości powietrza w Krakowie i Małopolsce

The aim of the study is to present the FAPPS (Forecasting of Air Pollution Propagation System) based on the CALPUFF puff dispersion model, used for short-term air quality forecasting in Krakow and Lesser Poland. The article presents two methods of operational air quality forecasting in Krakow. The quality of forecasts was assessed on the basis of PM10 concentrations measured at eight air quality monitoring stations in 2019 in Krakow. Apart from the standard quantitative forecast, a qualitative forecast was presented, specifying the percentage shares of the city area with PM10 concentrations in six concentration classes. For both methods, it was shown how the adjustment of the emissions in the FAPPS system to changes in emissions related to the systemic elimination of coal furnaces in Krakow influenced the quality of forecasts. For standard forecasts, after the emission change on June 7, 2019, the average RMSE value decreased from 23.9 μg/m3 to 14.9 μg/m3, the average FB value changed from -0.200 to -0.063, and the share of correct forecasts increased from 0.74 to 0.91. For qualitative forecasts, for the entire year 2019 and separately for the periods from January to March and October to December, Hit Rate values of 5.43, 2.18 and 3.48 were obtained, the False Alarm Ratios were 0.28, 0.24 and 0,26, and the Probability of Detection values were 0.66, 0.75, and 0.74. The presented results show that the FAPPS system is a useful tool for modelling air pollution in urbanized and industrialized areas with complex terrain.Celem opracowania jest zaprezentowanie systemu FAPPS opartego o model dyspersji obłoku CALPUFF, wykorzystywanego do prognozowania krótkoterminowego jakości powietrza w Krakowie i Małopolsce. W artykule opisano system modelowania oraz przedstawiono dwie metody operacyjnego prognozowania jakości powietrza w Krakowie. Dla każdej z metod przedstawiono sposób przeprowadzenia oceny sprawdzalności prognoz. Jakość prognoz oceniano na podstawie stężeń pyłu zawieszonego PM10 mierzonych w ośmiu stacjach monitoringu jakości powietrza w 2019 roku w Krakowie. Oprócz standardowej prognozy ilościowej zaprezentowano jakościową prognozę obszarową, określającą udziały procentowe powierzchni miasta ze stężeniami PM10 w sześciu klasach stężeń. Dla obu metod pokazano jak dostosowanie emisji w systemie FAPPS do zmian emisji związanych z systemową eliminacją palenisk węglowych w Krakowie wpłynęło na jakość prognoz. Po zmianie emisji w dniu 7 czerwca 2019 średnia wartość RMSE spadła z 23,9 μg/m3 do 14,9 μg/m3, średnia wartość FB zmieniła się z -0,200 do -0,063, a udział poprawnych prognoz wzrósł średnio z 0,74 do 0,91. Jakość prognoz obszarowych oceniono dla całego roku 2019 i dwóch okresów sezonu grzewczego od stycznia do marca i od października do grudnia. Dla całego roku i obu okresów grzewczych uzyskano odpowiednio wartości Hit Rate równe 5.43, 2.18 i 3.48, wartości współczynnika fałszywych alarmów FAR równe 0.28, 0.24 i 0.26, a wartości prawdopodobieństwa wykrycia POD równe 0,66, 0.75 i 0.74. Przedstawione wyniki pokazują, że system FAPPS jest użytecznym narzędziem do modelowania zanieczyszczenia powietrza w zurbanizowanym i uprzemysłowionym terenie o skomplikowanej rzeźbie terenu