Σχεδίαση και ανάπτυξη συστήματος διαδικτυακής ψηφιακής βιβλιοθήκης πηγών πληροφορίας

The Information Age and the rapid technological evolution have lead to an unceasing and continuously growing rate of digital information creation and dissemination. The technological status has reached a level that enables the digitalization of any form of data, and as a result information resources are available anytime, anywhere through web-based applications. Digital libraries of information resources were created and established in order to take advantage and, at the same time, support this unprecedented prevalence of Internet technologies, of information resources and consequently of knowledge, and the need of Internet users to exploit this situation. Digital library systems usually emphasize more on the exploitation of the existing technologies for the storage and free dispensation of as more information resources as possible, not taking into account the particular needs and requirements of users with specialized interests and most of the times ignoring the quality level of the available information. The Web-Based Digital Library of Information Resources described in this thesis was designed and implemented in order to contribute to the resolution of the above mentioned problems. The system is a specialized digital library of information resources targeted in particular areas of interest, but nevertheless contains the necessary infrastructure to adjust to the needs of any specialized scientific field that it is applied to. It includes the required functions to support searching and retrieval of information resources, providing at the same time organization and categorization of such resources, and consequently it forms a more coherent information search space. The system also contains additional mechanisms for the insertion of new resources and their interconnection both with other already existing ones and with the existing taxonomies of the library so as to preserve a consistent structure and organization of information, regardless of the amount of data stored in the system. Finally, in order to control and sustain the quality of the resources content, the digital library supports a special mechanism for reviewing and evaluating the information by the end users, members of the particular community of common interests that the systems is targeted to. The present thesis presents the design, development and evaluation process of the web based digital library of information resources system. During this process, the user centered design approach was applied, which is a recursive procedure aimed at designing and implementing usable systems by interfering the future system users in all the stages of the design process. At the end of this process, a usability evaluation procedure took place, which was conducted by sample end users of the system. A part of this procedure was the measurement of the systems effectiveness, efficiency and user satisfaction as usability criteria. The study of the evaluation results showed that the particular resource library system is considered to be a useful tool for finding, retrieving and manipulating information resources that are related to the particular interests of a specialized community of users.Η Εποχή της Πληροφορίας και η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος έχουν οδηγήσει σε έναν ακατάπαυστο και ολοένα αυξανόμενο ρυθμό δημιουργίας και διάδοσης της ψηφιακής πληροφορίας. Το επίπεδο στο οποίο έχει φτάσει η τεχνολογία δίνει την δυνατότητα ψηφιοποίησης οποιασδήποτε μορφής δεδομένων και με αυτόν τον τρόπο η πληροφορία είναι διαθέσιμη οποιαδήποτε χρονική στιγμή και οπουδήποτε μέσω διαδικτυακών εφαρμογών. Την πρωτοφανή εξάπλωση των τεχνολογιών του Διαδικτύου, της ίδιας της πληροφορίας και κατ επέκταση της γνώσης, αλλά και την ανάγκη των χρηστών να αξιοποιήσουν την εξάπλωση αυτή, ήρθαν να εκμεταλλευτούν αλλά και ταυτόχρονα να υποστηρίξουν οι ψηφιακές βιβλιοθήκες πηγών πληροφορίας. Τέτοια συστήματα δίνουν συνήθως έμφαση περισσότερο στην αξιοποίηση της τεχνολογίας για την αποθήκευση και ελεύθερη διάθεση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ποσότητας πληροφορίας, χωρίς όμως να λαμβάνουν υπόψιν τις συγκεκριμένες ανάγκες και τις απαιτήσεις χρηστών με εξειδικευμένα ενδιαφέροντα αλλά ούτε και το ποιοτικό επίπεδο της διαθέσιμης πληροφορίας. Με στόχο τη συνεισφορά στην επίλυση των παραπάνω προβλημάτων, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το Σύστημα Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Πηγών Πληροφορίας που περιγράφεται στην παρούσα εργασία. Αποτελεί μια εξειδικευμένη βιβλιοθήκη πηγών πληροφορίας για συγκεκριμένες περιοχές ενδιαφέροντος, που όμως διαθέτει υποδομή για την προσαρμογή της στις ανάγκες οποιουδήποτε εξειδικευμένου τομέα, στον οποίο εφαρμόζεται κάθε φορά. Διαθέτει τις απαραίτητες λειτουργίες για την υποστήριξη της αναζήτησης και της ανάκτησης πηγών πληροφορίας, παρέχοντας ταυτόχρονα οργάνωση και κατηγοριοποίησή τους και κατά συνέπεια διαμορφώνει έναν πιο ομοιόμορφο χώρο αναζήτησης της πληροφορίας και προάγει τελικά τη γνώση. Παρέχει, επιπλέον, μηχανισμούς για την προσθήκη νέων πηγών πληροφορίας και τη συσχέτισή τους με άλλες ήδη υπάρχουσες πηγές παρόμοιου περιεχομένου αλλά και με τις υπάρχουσες ταξονομίες, έτσι ώστε να διατηρείται η δομή και η οργάνωση της πληροφορίας όσο και αν αυξάνεται ο όγκος των αποθηκευμένων δεδομένων. Τέλος, με σκοπό τον έλεγχο και τη διατήρηση της ποιότητας των πηγών πληροφορίας, το σύστημα υποστηρίζει έναν ειδικό μηχανισμό αξιολόγησης της πληροφορίας από τους ίδιους τους χρήστες, μέλη της συγκεκριμένης κάθε φορά κοινότητας κοινών ενδιαφερόντων. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, θα παρουσιαστεί η διαδικασία σχεδίασης, ανάπτυξης και αξιολόγησης του συστήματος διαδικτυακής ψηφιακής βιβλιοθήκης πηγών πληροφορίας. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε κατά τη διαδικασία αυτή, είναι η ανθρωποκεντρική σχεδίαση, η οποία αποτελεί μια επαναληπτική διαδικασία που έχει σαν στόχο τη σχεδίαση και ανάπτυξη εύχρηστων συστημάτων, με την ανάμιξη μελλοντικών χρηστών του συστήματος σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σχεδίασης. Στο τέλος της διαδικασίας πραγματοποιήθηκε, επίσης, αξιολόγηση ευχρηστίας της αλληλεπίδρασης, με τη συμμετοχή τελικών χρηστών. Ως κριτήρια ευχρηστίας, μετρήθηκαν η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα και η ικανοποίηση των χρηστών. Η μελέτη των αποτελεσμάτων έδειξε ότι το συγκεκριμένο σύστημα ψηφιακής βιβλιοθήκης, συνιστά ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανεύρεση και τη διαχείριση πηγών πληροφορίας, που αφορούν τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μιας εξειδικευμένης κοινότητας χρηστών