Hayvancılıkta Alternatif Bir Üretim Sahasının Ekonomik Analizine İlişkin Bir Pilot Çalışma: Solucan Gübresi Üretimi – Vermikompost

Hayvancılık sektörü içerisinde barındırdığı farklı alt sektörlerle insanoğlunun ara ve nihai ürün ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Hayvancılıkta et, süt, kanatlı sektörleri gibi lokomotif sektörler olmakla birlikte alternatif üretim olanakları da bulunmaktadır. Bu alternatif üretim alanları hayvancılığın kırsal alanda yarattığı ekonomik potansiyelin sürekliliği için önem arz etmektedir. Türkiye’de solucan yetiştiriciliği son dönemde alternatif bir üretim alanı olarak ön plana çıkmaktadır. Yapılan bu çalışmada Burdur ili sınırlarında faaliyet gösteren bir işletmenin 2015-2016 yıllarına ait ekonomik analizleri yapılarak sürdürülebilirliği incelenmiştir. Çalışmada üretim maliyetleri, maliyet oluşturan masraf unsurları ve işletmenin ekonomik rasyoları ortaya konmuştur. Solucan gübresi üretiminin masraf unsurları incelendiğinde 100m2 üretim alanında 2015 yılı için başlıca masraf unsurlarının; solucan maliyeti %46,1, işgücü %33,1, hayvan gübresi %7, elektrik ve su masrafları %2,5, ambalajlama %1,2 olarak dağılım gösterdiği belirlenmiştir.  2016 yılında ise solucan maliyeti olmamakla birlikte dağılımın hayvan gübresi %20,3, işgücü %56,9, elektrik ve su masrafları %4,8, ambalajlama %5,6 oranına sahip olduğu görülmüştür.  İşletmenin 2015 ve 2016 yıllarında masraf unsurlarının dağılımında en önemli değişkenin solucan maliyeti olduğu görülmektedir. Üretimin ilk yılında alınan solucanın sürekli üremesi nedeniyle ilerleyen yıllarda tekrar alınmadığı ve diğer üretim alanlarında belirlenen canlı amortismanın bu üretim alanında hesaplanmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada diğer bir incelenen husus ise işletmenin ekonomik rasyolarıdır. Yapılan analizler sonucunda işletmenin ekonomik rasyoları sırasıyla; mali rantabilitesi 2015 yılında %-2,22 iken 2016 yılında %62,36; ekonomik rantabilite 2015 yılında %-2,22  iken 2016 yılında %58,11; rantabilite faktörü 2015 yılında %-4,26 iken 2016 yılında %72,04 olarak hesaplanmıştır. Yapılan bu pilot çalışma sonucunda solucan gübresi üretimi hayvancılık sektörü içerisinde sürekli üretim olanağı ve incelenen dönemler itibariyle üretimin karlılığı noktasında üreticiyi tatmin edecek noktada olduğu görülmüştür. Günümüz piyasa şartlarında bu üretim dalı sürdürülebilir bir üretim yapısıyla kırsal kalkınmada ve çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına olanak sağlayacağı söylenebilir