Steve Baer on Building his Zomehouse

We started building our Zome in 1971 and had it up in 1972. Holly and our children, Audrey and José, and I lived on the site in a school bus during construction. I think it is finished now – 40 years later it certainly looks better and feels warmer than before. Our Zome is a cluster of eleven exploded rhombic dodecahedra. The rhombic dodecahedron is the shape of the garnet crystal and the cell of a beehive. It has, instead of the cubes’ three zones, four zones and its floor plan is a tiling of hexagons instead of rectangles. Hexagons have three zones, forming in pairs six-sided figures. The zones are different lengths making different size rooms. The fourth zone is vertical, forming the walls. The rhombic dodecahedra are exploded to round them; we softened them by adding facets. They are intended to resemble fused soap bubbles which also meet with 120° angles. All matters of this geometry are covered in the Dome Cook Book that I published in 1968.In 1971 begonnen we met de bouw van onze Zome en de basis stond in 1972. Holly, onze kinderen Audrey en José en ik woonden tijdens de bouw in een schoolbus op het bouwterrein. Volgens mij is hij nu af – na 40 jaar ziet hij er in elk geval beter uit dan vroeger en lijkt hij ook warmer. Onze Zome bestaat uit een verzameling van 11 rhombische dodecaëders (twaalfvlakken opgebouwd uit ruiten); granaatkristallen en de cellen van een bijenkorf zijn ook rhombische dodecaëders. In plaats van drie zones, zoals een kubus, hebben ze vier zones en het grondvlak bestaat niet uit een rechthoek, maar uit een samenstel van zeshoeken. Zeshoeken hebben drie zones die twee aan twee zeshoekige figuraties maken. Doordat de zones verschillende lengten hebben, ontstaan ruimten met verschillende afmetingen. De vierde zone is verticaal, zodat er muren worden gevormd. De rhombische dodecaëders zijn uitgerekt; om ze ronder te maken, hebben we ze gefacetteerd zodat ze wat zachter lijken. Het is de bedoeling dat ze op fuserende zeepbellen lijken, die elkaar ook onder een hoek van 120º raken. Alle geometrische details zijn opgenomen in het door mij in 1968 gepubliceerde Dome Cook Book

Generaliseringen zijn niet meer van deze tijd

The development of housing layouts is initiated from at least two perspectives, that of design and that of demand. The latter is perhaps the most difficult to fathom, for while it may seem obvious that what is built is what is needed, many people’s housing wishes appear scarcely to be honoured by the housing market: generally speaking the properties on offer continue to be based on assumptions regarding the ‘standard household’, an entity that no longer exists. In order to gain more insight into the demand aspect of housing layout development, and to discover the extent to which innovation in layout is initiated by what buyers want, we talked to property developer Edwin Oostmeijer. Despite the limited number of projects Oostmeijer has realized to date, his approach has already attracted attention at national level: in 2006 he was awarded a Gouden Piramide (Golden Pyramid), the annual prize awarded by the Dutch government for inspirational commissioning in architecture, urban design, landscape architecture and environmental planning. We talked to Oostmeijer at the site of one of his most recent projects, Ithaka, in the Homeruskwartier in Almere.De ontwikkeling van woningplattegronden wordt ten minste vanuit twee kanten geïnitieerd, vanuit het ontwerp en vanuit de vraag. De laatste kant is wellicht het moeilijkst te doorgronden. Hoewel het voor de handliggend lijkt, dat er gebouwd wordt waaraan behoefte is, blijken de woonwensen van veel mensen nauwelijks gehonoreerd te worden in de woningmarkt. Het aanbod is meestal nog gebaseerd op aannames over het standaardgezin, terwijl dat standaardgezin eigenlijk allang niet meer bestaat. Om meer inzicht te krijgen in de vraagkant en te weten te komen in hoeverre innovatie in de plattegrond geïnitieerd wordt door wat kopers willen, spreken we met ontwikkelaar Edwin Oostmeijer. We vragen hem of consumenten werkelijk ‘op maat gesneden’ woningen, of zoals dat in het jargon heet ‘customized houses’, kunnen bestellen of dat dit altijd een illusie zal blijven. Ondanks het beperkte aantal projecten dat hij tot nu toe heeft gerealiseerd, is zijn manier van werken wel al op nationaal niveau opgevallen. Zo ontving hij in 2006 de Gouden Piramide, de jaarlijkse Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in de architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur, infrastructuur en ruimtelijke ordening. We spreken Oostmeijer op de bouwplaats van een van zijn meest recente projecten: Ithaka, in het Homeruskwartier in Almere

De evolutie van type A, B, C en verder

Over the past decades architect Frits van Dongen has gained a name as an ingenious typological innovator. His oeuvre displays a gradual and above all rational development towards optimum housing typologies. Van Dongen, however, describes himself in somewhat different words: ‘I’m a kind of street fighter too, which means I’ll battle endlessly to get a project right.’ This shows how important the actual construction of homes is to Van Dongen in the development of new ideas, for one dwelling type often proves the prelude to yet another.Binnen de woningbouwproductie van de afgelopen decennia heeft architect Frits van Dongen de naam verworven een ingenieuze typologische vernieuwer te zijn. In zijn oeuvre is immers een geleidelijke en vooral rationele ontwikkeling te zien naar optimale woningtypologieën. Van Dongen beschrijft zichzelf echter in iets andere bewoordingen: ‘Ik ben tevens een soort straatvechter; dat betekent dat ik eindeloos doorga om een project voor elkaar te krijgen.’ Met andere woorden, het werkelijk bouwen van woningen is voor Van Dongen belangrijk voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën. Het ene woningtype blijkt namelijk vaak letterlijk de opmaat voor weer een ander type

Simplicity and Wealth

It’s fair to say the architecture of the French architect duo Anne Lacaton and Jean-Philippe Vassal is striking. Striking not because it relies on grand gestures, but in fact striking in its simplicity. Their approach to form and material is equally remarkable. In the work of Lacaton & Vassal, form and material are not allusions to deeper meanings, but the result of a clear balancing of cost against performance. A superficial interpretation would be that the architecture of Lacaton & Vassal is cheap architecture. In reality the architects are after the opposite. They argue their goal is an architecture with extra possibilities for use – extra potential, as they phrase it. But what constitutes this ‘extra’ in this seemingly so simple architecture? For us, housing, and therefore life, starts with the interior, with being in a house. The design of the floor plan is the most central element in the design. In preparation for our conversation I read through the issues of DASH I received in the post, and I’d like to take this opportunity to back-order the issue on the luxury city apartment. I happen to be convinced that in architecture we should not be talking about sustainability, but about luxury. Luxury for everyone!De architectuur van het Franse architectenduo Anne Lacatan en Jean-Philippe Vassal is opvallend te noemen. Opvallend, niet doordat ze gebruik maakt van grote gebaren, maar opvallend juist door haar eenvoud. Opvallend ook in de benadering van vorm en materialisering. Vorm en materiaal zijn bij Lacaton & Vassal dan ook geen verwijzing naar dieper gelegen betekenissen, maar het gevolg van een heldere afweging van kosten versus prestatie. Oppervlakkig beschouwd zou de architectuur van Lacaton & Vassal hierdoor kunnen worden opgevat als goedkope architectuur. In werkelijkheid gaat het de architecten om het tegenovergestelde. Zij betogen immers te streven naar architectuur met extra mogelijkheden voor gebruik – extra potential zoals ze het zelf noemen

Noodzakelijke rommelruimte

For many people the term woonerf conjures up an image of 1970s housing characterized by outmoded ideals from a bygone era. Over the decades, the awkwardly meandering structures, the bare outdoor spaces, the cluttered effect and the nondescript architecturehave come under attack. A few examples have retained their appeal, but on the whole, the term, once so influential, has come to stand for stuffy, drab structures, which find little favour with town planners today. Not everyone subscribes to this view, however. Onix Architects is one of the few firms in the Netherlands openly promoting the notion of the erf (yard) as a concept for shared living. Its architecture and terminology combine nostalgic references to small-scale living, rural communities, barns, and so forth with modern forms of communal living. For example, it has taken the typology of the erf and transferred it to a sheltered home zone or woonzorgerf, where people who need care share a sheltered environment thus allowing them to live independently for longer. The ideas were developed in a study called ‘Nieuwe erven: een onderzoek naar kansen voor een zorgeloos dorpsleven’ (New kinds of erven: an investigation into opportunities of living a carefree village life), which was published jointly with DAAD. In Almere another erf development was conceived around a group of veranda houses; in this instance the erf had no shelter function. We asked Onix architect Alex van de Beld about the erf concept and how he believes it can be developed today.Het woonerf roept bij veel mensen associaties op met woningbouw uit de jaren zeventig, met achterhaalde idealen uit lang vervlogen tijden. Er is kritiek op de onhandig meanderende structuren, de kale buitenruimten, de rommeligheid, de weinig uitgesproken architectuur. Ondanks enkele nog steeds aansprekende voorbeelden lijkt de ooit zo invloedrijke term tegenwoordig te staan voor een stoffige, uitstralingsloze massa, waarin plannenmakers van nu geen heil meer zien. Toch zijn hier en daar andere geluiden hoorbaar. Als een van de weinige Nederlandse architectenbureaus afficheert architectenbureau Onix zich openlijk met de gedachte van het erf als ruimte om te delen. In zijn terminologie en architectuur gaan nostalgische referenties aan kleinschaligheid, dorpen en schuren gepaard met nieuwe vormen van collectief wonen

Relaxed particulier opdrachtgeverschap

Until a few years ago, it was common practice in the Netherlands for developers to deliver generic products and give most of their attention to production. Of course, there was also a market that accepted this. It made little difference what was produced, for everything sold. Although architects had been expressing an interest in increasing residents’ input in the design of housing with a certain degree of regularity ever since the 1970s, there was little enthusiasm among developers. Helped by the crisis, but also as the consequence of a process of increasing consumer articulation that had begun prior to that, the end-user’s position has grown stronger. In the past years, developers have also shown an increased interest in taking the end-users’ wishes as the starting point, instead of as finishing touches to the work. Lingotto is an example of a developer that has explored new possibilities in various projects over the last ten years. Since its beginnings in 2000, Lingotto has realized diverse housing projects, primarily new-build. As of five years ago, the company began focusing more expressly on converting school buildings and offices into residential buildings. Because of the crisis, this is increasingly coming into vogue, and it is becoming more and more important to develop distinctive concepts in this regard. The input of the end-user is essential here.Tot enkele jaren geleden was het in Nederland traditie dat ontwikkelende partijen vrij generieke producten realiseerden en de aandacht vooral op productie lag. Natuurlijk was er ook een markt die dat toe stond. Het maakte weinig uit wat er geproduceerd werd, alles werd verkocht. Hoewel er in de architectuur al sinds de jaren 1970 met enige regelmaat belangstelling werd geuit om de inbreng van bewoners bij het woningontwerp te vergroten, was het enthousiasme bij ontwikkelende partijen gering. In die situatie is nu verandering gekomen. Geholpen door de crisis, maar ook als gevolg van een al langer lopend proces van toenemende mondigheid van consumenten, wordt de positie van de eindgebruiker sterker. De afgelopen jaren is hierdoor ook vanuit de kant van ontwikkelaars de interesse toegenomen om de wensen van eindgebruikers als vertrekpunt te nemen in plaats van als laatste toevoeging aan hun werk. Lingotto kan als voorbeeld dienen van een ontwikkelaar die de afgelopen tien jaar in verschillende projecten nieuwe mogelijkheden heeft verkend. Sinds zijn ontstaan in 2000 heeft Lingotto diverse woningbouwprojecten gerealiseerd, hoofdzakelijk nieuwbouw. Pas de laatste vijf jaar richt het bedrijf zich nadrukkelijker op herontwikkeling van schoolgebouwen of kantoren tot woningen. Door de crisis blijkt dit een steeds actueler thema te worden waarbij het steeds belangrijker wordt onderscheidende concepten te ontwikkelen, De inbreng van de eindgebruiker is daarbij essentieel

Urbanmetabolism

144hlm.;ill