Badanie wchłoniętej skutecznej dawki promieniowania otrzymanej wraz ze spożywaną żywnością

The purpose of the study was to estimate the effective dose of ionising radiation absorbed in consequence of consuming the selected food products for relevant age groups and estimation of the resulting risk. The study was carried out with the use of food products, part of which was produced in the area contaminated with 137Cs released after the Chernobyl Nuclear Power Plant explosion. On the basis of the obtained study results, it can be stated that in consequence of consumption of the selected food products, people may receive increased radiation doses from artificial radioactive isotopes, which are one of the components of the annual effective dose. Taking into consideration other sources of ionising radiation, which are not present in food, one should assume that 137Cs contained in food has a little share in the total radiation dose absorbed by the inhabitants of the studied region.Celem tego badania było określenie skutecznej dawki promieniowania jonizującego, pochłoniętej wskutek spożywania wybranych produktów żywnościowych. W ocenie ryzyka uwzględniono grupy wiekowe ludności. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem produktów spożywczych, z których część została wyprodukowana na obszarach skażonych 137Cs, uwolnionym po wybuchu elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają zwiększenie dawki promieniowania, pochodzącej od sztucznych izotopów promieniotwórczych. Biorąc pod uwagę inne niż żywność źródła promieniowania jonizującego, można stwierdzić, że 137Cs zawarty w artykułach spożywczych ma mały udział w całkowitej dawce promieniowania pochłoniętego przez mieszkańców badanego regionu

Oddziaływanie światła niebieskiego na hodowlę Dionaea muscipula

Plants use light as a source of energy for photosynthesis, they react to its intensity, the wavelength of light and the direction of light, and it is a kind of environmental signal. Light is received by plant photoreceptors, such as cryptochromes, phototropics and phytochromes, and plants generate a wide range of specific physiological responses through these receptors. Two plant cultures consisting of two varieties of Dionaea muscipula: Regular form and Red green were used for the study. One of the cultures was exposed to blue light, and the other one was run under sunlight. Morphological measurements of plants were carried out, such as: length, width and number of leaves, size and color of the trap, the amount of flower shoots produced and the impact of plant extract on pathogenic microorganisms over a period of three months. The studies confirmed differences between the cultivation carried out with the use of blue light and the control culture. Among other things, a significant acceleration of the growth of the assimilatory part of the leaf was observed, as well as a slowdown in the growth of the leaf trap with the loss of its coloring.Rośliny wykorzystują światło jako źródło energii do fotosyntezy, reagują na jego intensywność, długość fali świetlnej i kierunek światła. Jest ono także swoistym sygnałem środowiskowym. Światło jest odbierane przez fotoreceptory roślin, takie jak: kryptochromy, fototropiny oraz fitochromy, a rośliny generują szeroki zakres specyficznych odpowiedzi fizjologicznych przez te receptory. Do badań wykorzystano dwie hodowle roślinne składające się z dwóch odmian muchołówki amerykańskiej - Dionaea muscipula: Regular form oraz Red green. Jedną z hodowli poddano oddziaływaniu światła niebieskiego, a drugą - kontrolną prowadzono w warunkach oddziaływania światła słonecznego. Prowadzono pomiary morfologiczne roślin, takie jak: długość, szerokość oraz ilość liści, rozmiar oraz wybarwienie pułapki, ilość wytworzonych pędów kwiatowych oraz oddziaływanie ekstraktu roślinnego na mikroorganizmy patogenne przez okres trzech miesięcy. Badania potwierdziły różnice pomiędzy hodowlą prowadzoną z użyciem światła niebieskiego a hodowlą kontrolną. Zaobserwowano między innymi znaczne przyspieszenie wzrostu części asymilacyjnej liścia oraz spowolnienie wzrostu pułapki liściowej wraz z utratą jej wybarwienia

Wpływ abiotycznych czynników środowiskowych na wzrost Pelargonium graveolens

Plants extracts have been used, especially in natural medicine since antiquity. In many studies various properties of essential oils (EO) are proven. A volatile oil obtained from Pelargonium graveolens is considered to be one of the most valuable substance for different industries, such as: cosmetics, soaps, perfumes, aromatherapy products, food and beverages industry, as well as for medicine. P. graveolens belongs to Geraniaceae family and include around 280 species that vary in floral morphologies and life forms. P. graveolens is an aromatic, perennial shrub that can reach up to 1.3 m in height and a spread of 1m. This species is native to Cape Province, South Africa and is widely cultivated in many other regions, including Reunion Island, Algeria, southern France, Egypt, Spain, Morocco and others, mainly for essential oil production. Pelargonium essential oil has been found to have use in for example: treating variety of skin diseases, reducing pain, treating dysentery, hemorrhoids, heavy menstrual flows, and even cancer. This EO is characterized by presence of citronellol, geraniol, isomenthone, linalool and a wide range of esters. This research was carried out to determine how small changes in abiotic conditions effect pelargonium growth. Two cultivations of P. graveolens were set. In the first part of this study, the access to sunlight and humidity were different in each group. It turned out that plant with higher access to light and lower humidity were smaller, but had much more leaves than plants growing under lower intensity of light and higher humidity. Also two cultivations were set, in which two kinds of light were implemented - the sun light and the blue light. Plants that have grown under the blue light, were 58.3 % higher than the other under the sunlight, but as in previous part, leaves of these plants, even though they were much bigger, were present in smaller amount. This data proves that implementing minor changes in abiotic environmental factors, it is possible to control the process of plants growth.Ekstrakty pozyskiwane z roślin były używane, zwłaszcza w medycynie naturalnej, już od czasów antycznych. Przeprowadzono wiele badań, które dowodzą różnokierunkowych właściwości olejków eterycznych. Ten pozyskiwany z Pelargonium graveolens jest jedną z najbardziej cenionych substancji dla różnych gałęzi przemysłu, takich jak: kosmetyczna, mydlarska, perfumeryjna, aromaterapeutyczna, spożywcza czy medyczna. P. graveolens należy do rodziny Geraniaceae i zawiera około 280 gatunków różniących się morfologią i wyglądem zewnętrznym. Bylina ta jest krzewem sięgającym 1,3 m wysokości i ok. 1 m szerokości. Jest rodzima dla regionu Cape w południowej Afryce, natomiast została rozpowszechniona na większość obszaru całego świata i obecnie, głównie ze względu na pozyskiwanie olejku eterycznego, uprawiana jest na wyspie Reunion, w Algierii, południowej Francji, Egipcie, Hiszpanii czy Maroku. Pelargoniowy olejek znany jest z wszechstronnego zastosowania. Używa się go m.in. do: leczenia chorób skórnych, czerwonki, hemoroidów, podczas obfitych miesiączek, jest wykorzystywany jako substancja przeciwbólowa, a nawet podczas leczenia nowotworów. Najważniejszymi związkami chemicznymi znajdującymi się w omawianym olejku są: cytronelol, geraniol, izomenton, linalol i szeroki wachlarz estrów. Przedstawione badania zostały przeprowadzone, aby sprawdzić, jak niewielkie zmiany środowiskowych czynników abiotycznych wpływają na wzrost pelargonii. Założono dwie uprawy wewnętrzne, gdzie w pierwszej części rośliny miały różny dostęp do światła słonecznego oraz różną wilgotność. Okazało się, że plantacja z większym dostępem do światła i mniejszą wilgotnością miała mniejszą wysokość, natomiast znacznie więcej liści niż rośliny o mniejszym dostępnie do światła słonecznego, a wyższej wilgotności. W drugiej części badania sprawdzono, jak roślina zareaguje na dwa różne rodzaje światła - światło słoneczne oraz światło niebieskie. Pelargonie rosnące pod światłem niebieskim były o 58,3 % wyższe od tych, na które działało światło słoneczne. Wpłynęło to również na wykształcenie znacznie większych liści, natomiast występowały one w bardzo małej ilości. Te wyniki dowodzą, że poprzez wprowadzenie nawet niewielkich zmian w czynnikach abiotycznych możliwe jest kontrolowanie wzrostu rośliny

Assessment of the influence of soil properties on 137Cs accumulation in Of horizon in forest soils

The work focuses on assessment of soil physicochemical parameters influence on 137Cs accumulation in Of soil horizon. Besides organic matter content and pH, the parameters related to sorption properties and mobile ions concentration were considered. The data were transformed using Box-Cox formula. To find mutual relationships between variables cluster analysis (CA) and principal components analysis (PCA) were used. It was found that the transformed physicochemical parameters in Of horizon are more or less related with each other but no linear or nearly linear relationships between 137Cs activity and physicochemical parameters were found

Ocena zanieczyszczenia środowiska związkami EDCs pochodzącymi z przedmiotów codziennego użytku

Endocrine-disrupting compounds (EDCs) are a specific category of chemicals that attracted a great deal of public and scientific attention in the past few decades. They are proved to interfere with the endocrine system, and thus affect the growth, reproduction, homeostasis and metabolism of living organisms. They appear as a threat not only for humans but also for the wildlife. EDCs are present in plastics such as plastic food packaging, detergents, pesticides, fire retardants, heavy metals, pharmaceuticals. They are also components of personal care products, for example cosmetics like creams, soaps or UV filters, oral contraceptives, analgesics and many more. They are not always detected and eliminated in sewage treatment plants and because of that they get to the environment and with the running water into the households. In order to eliminate different contaminants, appropriate techniques have to be chosenZwiązki modulujące pracę hormonów estrogenowych są grupą związków chemicznych, które przez ostatnich kilka dekad zwróciły uwagę zarówno społeczeństwa, jak i naukowców. Dowiedziono, że substancje te ingerują w prawidłową pracę układu hormonalnego i zaburzają rozwój, reprodukcję, homeostazę i metabolizm żywych organizmów. Zagrażają nie tylko ludziom, ale także wszystkim żywym organizmom. Są obecne w: plastikach, między innymi plastikowych opakowaniach na żywność, detergentach, pestycydach, tworzywach ognioodpornych, metalach ciężkich, a także farmaceutykach i produktach codziennej higieny, takich jak kosmetyki - kremy czy mydła, filtry UV, doustne środki antykoncepcyjne i przeciwbólowe, a także w wielu innych produktach. Nie zawsze są wykryte i usunięte ze ścieków, a w ten sposób dostają się do środowiska i gospodarstw domowych wraz z bieżącą wodą. W celu eliminacji powyższych substancji zanieczyszczających muszą być użyte odpowiednie techniki oczyszczania ścieków

Practical energy management in company

Zarządzanie energią w przedsiębiorstwie może być skutecznym narzędziem do zmniejszenia zapotrzebowania energii pierwotnej oraz końcowej przedsiębiorstwa, a tym samym poprawy konkurencyjności firmy. Niniejsza praca przedstawia przykłady zarządzania energią zastosowane w przedsiębiorstwach oraz efekty przeprowadzonych audytów energetycznych wskazujących na poprawę efektywności energetycznej. W pracy zestawiono z jednej strony niektóre wymagania normy PN-EN ISO 50001:2011, skupiające się na przeglądzie energetycznym i monitorowaniu zużycia energii oraz wymagania Ustawy o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 wymagającej przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa, a drugiej strony praktyczne rozwiązania zastosowane w przedsiębiorstwach w zakresie monitorowania zużycia energii oraz uzyskiwanych efektów przeprowadzanych analiz i bilansów energetycznych.Energy management in the enterprise can be an effective tool for primary and final energy demand decrease, thus improving the competitiveness of the enterprise. This paper presents examples of energy management implemented in the enterprises and the effects of energy audits that indicated energy efficiency improvement. The study summarizes some of the PN-EN ISO 50001: 2011 standard requirements regarding energy review and monitoring of energy consumption, the Act on the energy efficiency of 20 May, 2016 which demands companies to carry out an energy audit as well as practical solutions used in the enterprises in the range of energy consumption monitoring and the effects achieved from data and the energy balances analysis

Problematyka pomiarów ekshalacji radonu (Rn-222)

The Rn-222 isotope, a naturally occurring radioactive gas, is created in a radioactive decay of Ra-226. Both radionuclides belong to the radium decay chain in which U-238 is the prime parent. Radon is usually in plenty found in the earth crust, rocks, soil, water and air, therefore it is regarded as an indicator of ionizing radiation dose received by a population. Due to radon negative influence on people’s health, measurements of its concentration are commonly performed. The presented research concerns assessment of measurements uncertainty of Rn-222 concentration exhaled from soil. The measurements were repeated at the same site. The experiment was carried out in natural conditions, in the city center and lasted about half a year. In Rn-222 concentration measurements the AlphaGUARD radon monitor was used. The device was operating in the 10-minutes flow mode, with the air pump and exhalation-box arranged in the closed cycle. The studies have shown a significant differences between results of radon exhalation measurements, which were carried out sequentially in the same place. Generally, increase in measurements number in a series lowers the result uncertainty. Consequently, the number of measurements in a series can be adjusted to the desired uncertainty of result. What is more, the distribution of the results in series is well described by the Poisson distribution.Izotop Rn-222, naturalnie występujący radioaktywny gaz, powstaje na skutek rozpadu promieniotwórczego Ra-226. Oba radionuklidy należą do szeregu uranowo-radowego, który rozpoczyna U-238. Radon występuje w dużych ilościach w skorupie ziemskiej, skałach, glebie, wodzie i powietrzu, dlatego jest on traktowany jako wskaźnik dawki promieniowania jonizującego otrzymywanego przez ludzi. Ze względu na negatywny wpływ radonu na zdrowie ludzi pomiary stężenia tego gazu są często wykonywane. Zaprezentowano wyniki badań niepewności pomiarowej stężenia Rn-222 w powietrzu ekshalowanym z gleby. Pomiary powtarzano wielokrotnie w tym samym miejscu. Eksperyment przeprowadzony został w warunkach naturalnych, w centrum miasta i obejmował okres około pół roku. Do pomiarów stężenia radonu wykorzystano monitor radonowy AlphaGUARD. Pracował on w 10-minutowym trybie przepływowym, z pompą oraz komorą ekshalacyjną w obiegu zamkniętym. Badania wykazały znaczne różnice pomiędzy wynikami pomiarów, wykonywanych w całym okresie badawczym. W pojedynczej serii większa liczba pomiarów zmniejsza niepewność pomiarową. Dzięki temu ilość pomiarów w serii może być dostosowana do oczekiwanej niepewności pomiarowej wyniku. Stwierdzono, że rozkład wyników aktywności radonu w serii jest dobrze opisywany przez rozkład Poissona

The assessment of radiation situation in Poland after the Fukushima nuclear power plant breakdown

W piątek 11 marca 2011 r. na wschód od japońskiej wyspy Honsiu doszło do potężnego trzęsienia ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera. Było to trzecie co do siły trzęsienie ziemi, które nawiedziło nasz glob od momentu rejestracji tego typu zjawisk. Epicentrum trzęsienia znajdowało się w odległości ok. 130 km od tej wyspy. Jego następstwem było powstanie olbrzymiej fali tsunami o wysokości przekraczającej miejscami 10 metrów. W wyniku trzęsienia, a następnie niszczycielskiego działania fali tsunami doszło do awarii w japońskiej elektrowni Fukushima I (Fukushima Dai-ichi), wyposażonej w 6 bloków z reaktorami BWR (Boiling Water Reactor). Awaria była jedną z największych w historii światowej energetyki jądrowej. Jej wielkość oceniono na 7 stopień (w siedmiostopniowej skali INES), a więc podobnie jak awarię w Czarnobylu w kwietniu 1986 roku. Już około środy 23 marca 2011 r. nad Polską zarejestrowano pierwsze masy powietrza znad elektrowni Fukushima, zawierające niewielkie ilości radionuklidów pochodzenia sztucznego, głównie promieniotwórczego jodu 131I, ale także 134Cs oraz 137Cs. Po 1 kwietnia 2011 r. aktywności tych radionuklidów w atmosferze zaczęły zmniejszać się, osiągając po około 2 tygodniach poziom sprzed awarii. Pomimo względnie dużego wzrostu aktywności radionuklidów w atmosferze ich wpływ na dawkę promieniowania jonizującego pochłoniętego przez organizm człowieka był nieznaczny.A powerful earthquake of 9 degrees on the Richter scale struck off the eastern coast of Japan’s Honsiu island on Friday, 11th March 2011. It has been the third largest earthquake that struck the Earth since such phenomena started to be recorded. The epicentre of the earthquake was located approximately 130 km from the island. Its consequence was the formation of a giant tsunami wave of height exceeding 10 metres. The earthquake followed by the devastating activity of tsunami wave led in consequence to a breakdown at the Japanese Fukushima I (Fukushima Dai-ichi) nuclear power plant, consisting of 6 boiling water reactors (BWR). It was one of the worst breakdowns in the history of global nuclear power industry. It was rated at level 7 (on the seven-level INES scale), the same as the Chernobyl disaster in April 1986. The first air layers from above the Fukushima power plant were observed over Poland already on Wednesday (23rd March 2011). They contained small amounts of artificial radionuclides, mainly radioactive 131I, but also 134Cs and 137Cs

Studies of kefir rheological properties

Celem pracy było oszacowanie możliwości wykorzystania metod reologicznych do oceny właściwości płynnych produktów spożywczych. Opisano najczęściej spotykane rodzaje cieczy rzeczywistych oraz metody badawcze służące do ich identyfikacji. Rozważania teoretyczne uzupełniono prezentacją wyników badań polegających na prześledzeniu zmian właściwości reologicznych kefiru podczas przechowywania. Badania przeprowadzono na jednym rodzaju komercyjnie dostępnego kefiru. Badania właściwości reologicznych przeprowadzono z wykorzystaniem wiskozymetru rotacyjnego DV2T RV firmy Brookfield typu stożek-płytka, wyposażonego we wrzeciono pomiarowe CPA-42Z. Dokonanie analizy wyników badań pozwoliło na zakwalifikowanie badanego materiału do jednej z reologicznych grup płynów oraz ocenę zmiany jego cech reologicznych po otwarciu, podczas 8-dniowego okresu przechowywania w warunkach chłodniczych. Stwierdzono, że badany kefir należy do nienewtonowskich płynów rozrzedzanych ścinaniem, pozbawionych granicy płynięcia (pseudoplastycznych) i wykazujących zjawisko tiksotropii. Właściwości reologiczne otwartego produktu mlecznego zmieniają się wraz z czasem przechowywania.The aim of the study was to assess the possibility of rheological methods application in liquid food products properties evaluation. The most common types of real liquids and methods of their identification were described. Additionally to the theoretical considerations the research results of changes in the rheological properties of kefir during storage were described. In tests a commercially available kefir type was used. Rheological properties investigations were carried out using a rotational viscometer DV2T RV from Brookfield, cone-plate, equipped with a measuring spindle CPA-42Z. Analysis of the test results allowed classification of the material to one of the rheological groups of fluids and assessment of changes in the rheological characteristics of the opening. It has been found that the kefir considered to be non-Newtonian shear thinning fluid, without yield point (pseudoplastic), and exhibiting a thixotropic effect. The results indicates changes in the rheological properties of the opened kefir while storage