Analiza kvaliteta vode reke Mlave na osnovu vodenih makroinvertebrata

Cilj rada je da se predstave rezultati ispitivanja kvaliteta vode reke Mlave, zasnovani na prisutnoj zajednici vodenih makroinvertebrata. Mlava, sa dužinom toka od 78 km i površinom sliva od 1885 km², jedna je od značajnijih pritoka Dunava u Srbiji. Kao najvažniji izvori komunalnog i industrijskog zagađenja mogu se izdvojiti gradovi Požarevac (70000 stanovnika; u donjem toku) i Petrovac na Mlavi (8000 stanovnika; srednji tok), kao i Žagubica (2600 stanovnika; gornji tok). Slivno područje, naročito u srednjem delu toka, je i pod uticajem spiranja sa poljoprivrednih površina, kao i komunalnih otpadnih voda iz brojnih manjih naselja. Negativni efekti, ovih antropogenih uticaja mogu biti još izraženiji, zbog specifične hidrologije, odnosno preovlađivanja stanja niskih voda u slivu ove reke. Uzorkovanje je izvršeno u julu 2013. godine. Kao parametri za ocenu kvaliteta vode, korišćeni su sledeći pokazatelji: Saprobni indeks (SI; Zelinka & Marvan), BMWP i ASPT skorovi, broj taksona grupa Ephemeroptera, Plecoptera and Trichoptera (EPT) i indeks diverziteta (SWI; Shannon-Wiener’s indeks). Ukupno 72 taksona makroinvertebrata su identifikovana. Insekti su bili najraznovrsnija komponenta, a u okviru njih najbrojnije su bile grupe Ephemeroptera (13 taksona) i Trichoptera (11 taksona). Najveća raznovrsnost zabeležena je na lokalitetu Leskovac (33 taksona). Većina taksona je tolerantna na određeni stepen organskog zagađenja (β –mezosaprobni i α–mezosaprobni organizmi), naročito u donjem delu toka (Rašanac i Požarevac). Vrednosti SI na svim lokalitetima upućuju na veoma dobar i dobar kvalitet vode (klase I i II). Vrednosti BMWP i ASPT ukazuju na veoma dobar kvalitet vode samo na lokalitetima u srednjem i donjem delu toka (Leskovac i Požarevac), dok je u gornjem delu toka, kvalitet vode, ili loš (BMWP), ili umeren do dobar (ASPT). I preostali pokazatelj (EPT), takođe, ukazuje na bolji kvalitet vode u donjem delu toka. Na osnovu svih korišćenih pokazatelja, kvalitet vode reke Mlave u julu 2013. godine se može oceniti kao dobar (klasa II)

The relation between chironomid (Diptera: Chironomidae) assemblages and environmental variables: The Kolubara River case study

Chironomid larvae respond rapidly to environmental changes in aquatic ecosystems, with different species possessing different degrees of tolerance. Consequently, this group is considered an effective and reliable indicator of the ecological status. In this study, the relation between larval chironomid assemblages and environmental variables was examined at two sites on the Kolubara River. The nonparametric Mann-Whitney U test did not confirm significant seasonal differences between samples. Correspondence analysis indicated that the study sites are distinguished by their community composition. Based on forward selection analyses, 5 out of the 28 analyzed water parameters and 3 out of the 22 sediment parameters displayed the highest levels of correlation with chironomid assemblages. Forward selection analysis revealed that inorganic pollutants in the sediment (mercury, nickel and cadmium) exerted the greatest influence on the community. Results of canonical correspondence analysis indicated that the sediment characteristics have a more significant impact on chironomid communities than the analyzed water parameters. Our study confirmed that chironomids and sediment analyzes should be obligatorily included in the monitoring of ecological status, since chironomids are often a dominant component of benthic macroinvertebrate assemblages in freshwater ecosystems, with many species inhabiting the sediment with a proclivity for intake of toxic and persistent pollutants