Značaj ribljeg brašna i drugih hraniva životinjskog porekla za proizvodnju smeša koncentrata

U radu je prikazan značaj ribljeg brašna kao i drugih hraniva životinjskog porekla za proizvodnju smeša koncentrata, kao i mogućnost njihove suspstitucije hranivima biljnog porekla u kombinaciji sa sintetičkim aminokiselinama, ili komercijalnim „zamenama“ ribljeg brašna. Riblje brašno je do sada najviše korišćeno hranivo životinjslog porekla. Zbog opasnosti od širenja bolesti Bovine spongiform encephalopathy – BSE, u Evropskoj uniji je regulativama 999/2001 i 1234/2003 zabranjena upotreba obrađenih animalnih proteina, u koje spadaju različite vrste mesno-koštanog brašna, za sve farmske životinje koje ulaze u lanac ishrane ljudi, izuzev ribljeg brašna za nepreživare. Kod nas je u skladu sa Zakonom o veterinarstvu iz 2005. uvedena obaveza za sve fabrike hrane za životinje da odvajaju linije u kojima se pripremaju koncentrati za preživare, ili da proizvodnju obavljaju na istoj liniji ali da se pri tome odreknu upotrebe hraniva životinjskog porekla. U skladu sa tim, vrši se stalni monitoring smeša za preživare. Zadnjih godina je korišćenje ribljeg brašna u ishrani nepreživara jako smanjeno zbog navedenih zakonskih ograničenja, sve lošije hranljive i upotrebne vrednosti (zdravstvene ispravnosti), problema falsifikovanja (dodavanja hraniva niže hranljive vrednosti: sojine sačme, kukuruznog glutena, brašna od perja pa čak i uree) kao i zbog visoke cene. Osim toga, dobro je poznato da riblje brašno prenosi svoj specifičan miris na proizvode pa se obavezno isključuje iz smeša pri kraju tova brojlera. Velike količine ribljeg brašna se i danas koriste pri proizvodnji peletirane hrane za pastrmke i druge karnivore ribe. Naime, ove vrste riba zahtevaju visok nivo proteina dobre biološke vrednosti u obrocima. Ranih 90-ih godina preporučivan odnos svarljivih sirovih proteina i svarljive energije u obrocima za pastrmke je bio 22-25 g/MJ. Nasuprot tome, u zadnjoj dekadi eksperimentalno je dokazana efikasnost obroka sa većim sadržajem masti (>20%) i kada je odnos proteina i energije uži. Međutim, u tom slučaju treba obezbediti odgovarajući nivo esencijalnih aminokiselina. Objašnjenje je u specifičnom metabolizmu riba. Krajnji proizvod metabolizma proteina u riba je amonijak, za šta je potrebno manje energije. Nasuprot tome, krajnji proizvod metabolizma energije u svinja je urea, čime se objašnjava uži odnos proteina i energije (oko 14 g/KJ). Zbog svega navedenog proizvođači teže da riblje brašno zamene (delimično ili potpuno) nekim drugim proteinskim hranivom (biljnog ili životinjskog porekla), pri čemu je jedan od glavnih ciljeva što niža cena proizvodnje. Do sada je najviše pažnje poklanjano proizvodima od soje, odnosno sojinoj sačmi. Ovo hranivo ima veliku biološku vrednost proteina ali i visok sadržaj različitih antinutritivnih materija. Nasuprot tome, efikasnijim se pokazao koncentrat proteina soje. To je hranivo koje se dobija uklanjanjem masti i rastvorljivih ugljenih hidrata. Eksperimentalno je utvrđena mogućnost delimične supstitucije ribljeg brašna suncokretovom sačmom, ali je glavni nedostatak ovog hraniva u velikoj količini nerastvorljivh ugljenih hidrata. Pored ovih hraniva, u eksperimentima su ispitivane sačme pamuka, kikirikija, uljane repice, brašno lupine, kukuruzni gluten, proteini krompira i dr. Međutim, nedostatak svih ovih hraniva je nizak nivo nekih esencijalnih aminokiselina kao i prisustvo antinutritivnih, štetnih i nesvarljivih materija. Jedno od potencijalnih proteinskih hraniva za ribe i domaće životinje je bakterijski protein. U pogledu brzine rasta i produkcije proteina, bakterije imaju prednost u odnosu na kvasce. Pored toga, bakterije sadrže i više proteina (do 80%), a aminokiselinski sastav je povoljniji i sličniji proteinima životinjskog porekla. Nedostatak je velika količina nukleinskih kiselina (do 18%) koje u sisara katabolišu do mokraćne kiseline. U zaključku se ističe da su troškovi ishrane ključni za rentabilnost proizvodnje u stočarstvu i nekim oblicima ribarske proizvodnje. Supstitucija ribljeg brašna u obrocima za domaće životinje i ribe je neophodnost zbog visoke cene ovog hraniva, varijabilnog kvaliteta i eventualnog falsifikovanja jeftinijim hranivima. Za sada, najveći značaj pokazuju proizvodi prerade soje a određenu perspektivu imaju i bakterijski proteini

Promene hemijskog sastava lista i stabla različitih sorti crvene deteline (Trifolium pratense L.) sa rastom i razvićem

The effect of growth stage on the changes of chemical composition of leaf and stem of alfalfa (Medicago sativa L.) cultivars Elena and K-22 and the red clover (Trifolium pratense L.) cultivars of K-27 and K-39 was investigated. The experimental design was two factorial experiment method 2 x 3 with three replications at the experimental field of Institute for forage crops, Kruševac - location Globoder. The highest protein content was detected in the red clover leaf (cv K-27), and lowest in the leaf of red clover (cv K-39). The leaf of red clover (cv K-27) contains the highest proportion of crude fiber in the early growth period. The results of these studies have confirmed the high nutritional value of foliage of red clover.Ispitivan je uticaj faze razvića na promene hemijskog sastava lista i stabla crvene deteline (Trifolium pratense L.) sorti K-27 i K-39. Ogled je postavljen po metodi dvofaktorijalnog ogleda 2 x 3 u tri ponavljanja na oglednom polju Instituta za krmno bilje, Kruševac – lokacija Globoder. Najveći sadržaj sirovih proteina je ustanovljen u listu crvene deteline (sorta K-27), a najmanji u stablu crvene deteline (sorta K-39). List crvene deteline (sorta K-27) sadrži veći udeo sirove celuloze u ranijim fazama razvića. Rezultati ovih istraživanja su potvrdili visoku hranljivu vrednost lisne mase crvene dateline

Racionalizacija u procesu dorade semena lucerke

Analysis the efficiency of processing equipment for natural alfalfa seed of purity of 71% during various technological processes is given in this paper. Seeds for the establishment and use of alfalfa must be of high purity, germination and genetic values. The purpose of cleaning is to eliminate all grains of other species and varieties, together with an inert material out seeds and extract the grain of pure culture. The quality of processed alfalfa seed is stated in the rules of the quality of agricultural products. After each stage of processing on the processing equipment, the purity and composition of impurities were tested. A very important indicator of the efficiency of extraction and percentage of seed loss in the processing is the percentage of Cuscuta spp. seed before and after passing through a magnetic separator. The aim of the study was to determine the relevant parameters for each of the applied technological processes during alfalfa seed processing. The relevant parameters that were determined during the test were: pure seed (%), weed seeds and seeds of other crops (%), inert matter (%), the amount of processed seed (kg), seed processing time (h), seed loses (% ) and processing yield (%). Based on the results, the appropriate technological process for alfalfa seed processing can be chosen and optimization and rationalization of the processing can be done.U radu je data analiza efikasnosti mašina za doradu pri doradi naturalnog semena lucerke čistoće 71% različitim tehnološkim postupcima. Seme za zasnivanje i korišćenje lucerke mora biti visoke čistoće, klijavosti i genetske vrednosti. Zadatak čišćenja je da se iz naturalnog semena sa primesama uklone sva zrna drugih vrsta i sorti zajedno sa inertnim materijama i izdvoji čisto zrno osnovne kulture. Kvalitet dorađenog semena lucerke je propisan pravilima o kvalitetu poljoprivrednog bilja. Posle svake faze dorade na mašinama za doradu ispitivana je čistoća i sastav primesa. Veoma značajan pokazatelj efikasnosti izdvajanja i procenat gubitaka semena pri doradi je procenat zastupljenosti semena Cuscute spp. pre i posle prolaska kroz magnetnu mašinu. Cilj ispitivanja bio je da se pri doradi semena lucerke odrede relevantni parametri za svaki od primenjenih tehnoloških postupaka. Relevantni parametri koji su određivani tokom ispitivanja bili su: čisto seme (%), seme korova i seme drugih kultura (%), inertne materije (%), količina dorađenog semena (kg), vreme dorade semena (h), gubici semena (%) i randman dorade (%). Na osnovu dobijenih rezultata moguće je izvršiti izbor odgovarajućeg tehnološkog procesa za doradu semena lucerke, odnosno optimizaciju i racionalizaciju u procesu njegove dorade

Uticaj godine i primene molibdena na klijavost i krupnoću semena lucerke

The aim of these researhes was to examine the impact of year and foliar application of molybdenum on germination capacity and absolute mass of alfalfa seed. In the investigation year, meteorological factors showed large variations and great impact on germination capacity and size of seed. Observed by years, absolute mass ranged from 1.82 g to 2.02 g. Germination ranged from 72.85% to 86.5%. Germination and 1000 seed weight were the worst in the year when high total precipitation and precipitation in the period of flowering, pollination and seed filling were observed (June, July, August). Foliar application of molybdenum showed no effect on size of alfalfa seed and germination.Ispitivan je uticaj godine i folijarne primene molibdena na klijavost i apsolutnu masu semena lucerke. U ispitivanim godinama meteorološki faktori su pokazali veliko variranje i veliki uticaj na klijavost krupnoću semena. Posmatrano po godinama, apsolutna masa se kretala u intervalu od 1,82 g do 2,02 g. Klijavost se kretala u intervalu od 72.85% do 86.5%. Klijavost i masa 1.000 semena su najlošiji u godini kada su zabeležene velike ukupne količine padavina i količine padavina u periodu cvetanja, oprašivanja i nalivanja semena (jun, jul, avgust). Folijarna primena molibdena nije pokazala značajan uticaj na krupnoću i klijavost semena lucerk

Energetska i proteinska vrednost kukuruza i sirka kao združenih useva sa sojom u postrnoj setvi

In this study, the energy and protein value of corn and sorghum were examined, as intercrops with soybeans in second croping. Both mixtures formed higher net energy value in milk and meat productionin the year when earlier sowing of crops was conducted. The greatest production of meat and milk on the basis of net energy in milk production and DCP provided the mixture of corn and soybeans. In the mixtures, increased production of meat and milk is possible based on the DCP, compared to the basis of net energy, which indicates a possibility of increasing of the corn or sorghum in the mixture. The mixtures showed that in double cropping, in conditions of irrigation, it ispossible to produce a significant amount of high-quality fodder.U ovim istraživanjima ispitivana je energetska i proteinska vrednost kukuruza i sirka kao združenih useva sa sojom u postrnoj setvi. Obe smeše su formirale veću neto energetsku vrednost u proizvodnji mesa i mleka u godini kada je obavljena ranija setva useva. Najveću produkciju mleka i mesa na bazi neto energije u proizvodnji mleka i mesa pruža smeša kukuruza i soje. U smešama veća proizvodnja mleka i mesa je moguća na bazi SSP nego na bazi neto energije, što ukazuje na mogućnost povećanja udela kukuruza ili sirka u smeši. Smeše su pokazale da je u postrnoj setvi u uslovima navodnjavanja moguće proizvesti značajnu količinu kvalitetne kabaste hrane

Hemijski sastav kukuruza i soje kao združenih useva u postrnoj setvi

In this study, the chemical composition of mixed crops of corn and soybeans in double cropping was investigated. Mixtures have uniform chemical composition in relation to the pure corn and soybeancrops. Mixtures of corn and soybean have resulted in higher content of protein, fat, phosphorus, calcium and magnesium compared to the pure corncrop. The quantity of nutrients in corn and soybean mixturemakes it a good forage for nutritionof ruminants.U ovim istraživanjima ispitivan je hemijski sastav kukuruza i soje i njihovih smeša u postrnoj setvi. Smeše imaju ujednačeniji hemijski sastav u odnosu na čist usev kukuruza i soje. Smeše kukuruza i soje su imale veći sadržaj proteina, masti, fosfora, kalcijima i magnezijuma u odnosu na čist usev kukuruza. Količine hranljivih materija u smešama kukuruza i soje predstavljaju dobru voluminoznu hranu za ishranu preživara

Stanje i problemi u proizvodnji kabaste stočne hrane u zapadnoj Srbiji

In order to improve forage production, through more efficient use of agricultural land, conducted a study of fertility and soil acidity, and the manner of its use in hilly and mountainous areas of the Municipality of Kosjerić. The largest number of sampled soil is acidic chemical reaction, very low the level of provision easily accessible phosphorus, which is a limiting factor in successful growing legume. Depending on the results and the production potential of the sampled area and the needs of local farmers, were applied technologies that will contribute to increased yield or biomass and changing botanical composition in terms of increased participation of legumes.U cilju unapređenja proizvodnje stočne hrane, kroz efikasnije korišćenje poljoprivrednog zemljišta, vršeno je ispitivanje plodnosti i kiselosti zemljišta, kao i načina njegovog korišćenja u brdskim i planinskim područjima Opštine Kosjerić. Najveći broj uzorkovanih zemljišta je kisele hemijske reakcije, veoma niske obezbeđenosti lako pristupačnim fosforom, što predstavlja ograničavajući faktor pre svega uspešnom gajenju leguminoznih biljnih vrsta. U zavisnosti od dobijenih rezultata i proizvodnog potencijala uzorkovanih zemljišta kao i potreba lokalnih farmera, primenjene su tehnologije koje će doprineti povećanju prinosa biomase ali i promeni botaničkog sastava u smislu povećanog učešća višegodišnjih krmnih leguminoza