Distribucija fitoplanktona u ribnjačkom jezeru Prevlaka (Bardača)

Područje Bardače je smješteno na krajnjem sjeveroistoku Lijevča polja, oko 50 km sjeverno od Banjaluke. Od 2007. godine je uvršteno u svjetsku listu zaštićenih močvarnih područja (tzv. „Ramsarsko područje“). Područje ribnjaka se sastoji od 11 bazena od kojih je bazen Prevlaka sa površinom od oko 160 hektara drugi po veličini. Šaran čini 95% ukupnog nasada ribe, dok su sa po 2% zastupljeni sivi tolstolobik i amur, a 1% nasada čine som i smuđ. Ribnjaci generalno trpe znatno veći antropogeni uticaj nego bilo koji drugi tip kopnenih voda. U šaranskim ribnjacima se odvijaju posebno komplikovani fizičko-hemijski i biološki procesi budući da je neophodno osigurati optimalnu sredinu za život riba i pritom racionalno iskoristiti biološko kruženje materije u vodi. Biološka produktivnost ribnjaka je uslovljena prije svega prisustvom biogenih elemenata u vodi, dinamikom njihove potrošnje i dodavanja u obliku stajskih ili mineralnih đubriva. Najjeftiniji način proizvodnje ribljeg mesa je iz prirodne hrane čiji razvoj se pospješuje đubrenjem. Jedan od efekata đubrenja jeste i povećavanje razvoja primarnih producenata, tj. fitoplanktona i makrofita. Planktonske alge najčešće pripadaju razdjelima Euglenophyta, Pyrrophyta i Chrysophyta, dok se predstavnici Cyanobacteria, Chlorophyta i Bacillariophyta mogu podjednako naći i u planktonu i u bentosu. Svaka vrsta pritom ima svoje posebno kretanje u toku godine, poseban životni ciklus, tempo razmnožavanja i specifične reakcije na spoljašnje uticaje. Unošenje nutrijenata u ribnjake dovodi do narušavanja homeostaze ekosistema. Prirodna sukcesija biocenoza u ribnjacima se narušava krajem uzgojne sezone kada se vrši ispuštanje vode. Tokom 2011. godine je praćen kvantitativni i kvalitativni sastav fitoplanktona u vodi bazena Prevlaka. Analize su pokazale da se bazen Prevlaka odlikuje znatnim diverzitetom ove grupe organizama, ali i visokom organskom produkcijom. Tokom 2011. godine u vodi je konstatovano prisustvo 85 taksona iz 7 razdjela fitoplanktona, uključujući i cijanobakterije. Kvalitativno je bilo najviše predstavnika razdjela Chlorophyta koje su bile zastupljene sa 31 taksonom. Sledeće po zastupljenosti su bile Bacillariophyta-e, Euglenophyta-e i Cyanobacteria-e. Krečenje vode, koje se provodi od aprila do jula, dovelo je do pomjeranja ili potpunog izostanka proljetnog maksimuma razvoja fitoplanktona. Znatno višu brojnost fitoplankton je dostigao u drugom, tzv. ljetno/jesenjem cvjetanju algi. Zbog konstantno visokog sadržaja organske materije u vodi izostala je faza čiste vode. I pored provedenih agrotehničkih mjera u vodi su bile brojne nepoželjne vrste cijanobakterija, dok su poželjne zelene alge u ljetnom periodu bile zastupljene u znatno manjem broju. U cilju poboljšanja ribnjačke proizvodnje trebalo bi vršiti kontinuiran monitoring fitoplanktona i u skladu sa njegovim razvojem provoditi odgovarajuće agrotehničke mjere

Integrative study of population structure of <i>Telestes dabar</i>, the strictly endemic cyprinid species from the Dinaric karst on the Balkan Peninsula

Diversification of the genus Telestes (Cyprinidae), endemic to the Euro-Mediterranean biogeographic subregion, mirrored an evolutionary footprint of complex biogeographical history. Hence, hidden diversity and noticeably high endemicity of freshwater ichthyofauna were discovered in the Dinaric karst on the Balkan Peninsula. One such example includes two steno-endemic Dinaric karst (Bosnia and Herzegovina) cyprinid species, Telestes dabar and T. metohiensis. Although the conservation status of T. metohiensis has been evaluated, T. dabar from Dabarsko Polje has not yet been assessed for the IUCN Red List due to its taxonomically ambiguous position and data deficiencies. Our first aim was to evaluate the resolution of taxonomic ambiguities of the two putative species, T. dabar and T. metohiensis, by the complementary use of two mitochondrial DNA markers (cytb and COI mtDNA). The results clearly demonstrated the evolutionary independence of T. dabar (Dabarsko Polje) and T. metohiensis (Nevesinjsko Polje) and confirmed the usefulness of both markers for assessing the species borders. In addition, population structure of putative T. dabar was analyzed using cytb and COI mtDNA and morphological parameters (linear measurements and landmark-based geometric morphometric data). A high genetic admixture and homogeneity in T. dabar from Dabarsko Polje were found and confirmed using both morphometric approaches as no statistically significant differences were consistently registered between different samples

Hematološka procena mlađi kalifornijske pastrmke (oncorhynchus mykiss) iz različitih mrestilišta

Za praćenje zdravlja i kondicije riba u prirodnim staništima kao i riba u akvakulturi veliku važnost imaju istraživanja koja se odnose na krv i tjelesne tečnosti. Parametri eritrocitne i leukocitne loze predstavljaju veoma značajne pokazatelje stanja organizma riba i njihove vrijednosti su specifične za svaku vrstu. Osnovne karakteristike normalne krvne slike zdravih jedinki svake vrste moraju biti dostupne, prije njihovog korištenja u procjeni zdravstvenog stanja riba. Svaka vrsta ima krakterističan broj i veličinu eritrocita, koncentraciju hemoglobina, i hematološke indekse. Pored toga, postoje fiziološke varijacije svih parametara koje su pod uticajem pola, reprodukcije ili se pojavljuju tokom različitih faza životnog ciklusa vrste. Dnevne i sezonske oscilacije su takđe veoma dobro izražene. Sve vrijednosti hematoloških parametara kao i njihove varijacije su specifične za vrstu i/ili rasu i varijetet. Iz tog razloga smo u ovom radu ispitali dužičastu pastrmku porijeklom iz pet različitih matičnih jata. Mrijest je obavljen na pet izabranih ribogojilišta, nakon čega je oplođena ikra dopremljena u mrestilište Klašnik gdje su obezbijeđeni isti uslovi sredine tokom embrionalnog razvoja i gajenja za svih pet grupa jedinki. Ukupno je analizirano 50 jedinki koje su podijeljene u 5 grupa. Jedinke su bile raspoređene u bazene, sa protočnom vodom. Hranjene su proporcionalno masi tijela odgovarajućom količinom hrane istog proizvođača. Iz svake grupe za analizu je uzeto po 10 jedinki. Hematološki parametri koji su praćeni u radu predstavljeni su parametrima eritrocitne loze: brojem eritrocita, koncentracijom hemoglobina, hematokritom, srednjom vrijednost zapremine eritrocita (MCV),srednjom vrijednosti količine hemoglobina u eritrocitu (MCH)i srednjom vrijednosti hemoglobina u litri eritrocita (MCHC). Vrijednosti broja eritrocita značajno su niže u drugoj grupi nego kod jedinki iz grupa IV (p = 0,024) i V (p = 0,020). Vrijednosti hematokrita kod riba prve grupe značajno su više nego kod grupa II (p = 0,001), IV (p = 0,002) i V (p = 0,008). Takođe, vrijednosti kod III grupe riba su signifikantno više nego kod grupa II (p < 0,001), IV (p < 0,001) i V (p = 0,001). Najniže vrijednosti koncentracije hemoglobina konstatovane su kod jedinki iz četvrte grupe i značajno su bile manje u poređenju s ostalim grupama (I p = 0,016, II 0,004, III p = 0,004, IV p = 0,013). Vrijednosti prosječne zapremine eritrocita značajno su bile manje kod riba prve grupe nego kod jedinki iz grupa II (p = 0,007), IV (p = 0,002) i V (p = 0,005). Takođe, signifikantno više vrijednosti konstatovane su u grupi tri u poređenju sa vrijednostima grupa II (p = 0,001), IV (p < 0,001) i V (p < 0,001). Najmanje vrijednosti MCH utvrđene su kod grupe IV i značajno su bile manje u poređenju sa grupama I (p = 0,014), II (p = 0,001), III (0,003). Vrijednosti MCHC značajno su bile niže kod jedinki iz prve grupe u poređenju sa vrjednostima iz grupa II (p = 0,001) i V (p = 0,035). Vrijednosti ovog parametra su bile značajno više kod druge grupe u odnosu na grupe III (p = 0,001) i IV (p = 0,007). Takođe, značajno viša vrijednost zabilježena je kod grupe V u odnosu na grupu III (p = 0,028). Uočene razlike mogu se jedino objasniti različitim porijeklom od različitih matičnih jata

Sadašnje stanje rasprostranjenja endemičnih vrsta riba istočne Hercegovine

Sadašnje stanje rasprostranjenja endemičnih vrsta riba Istočne Hercegovine. U radu je dat pregled istraživanja endemičnih vrsta riba na području Istočne Hercegovine na više lokaliteta. Prema ranijoj sistematici gaovice sa ovog područja su bile predstavljene vrstama: Phoxynellus metohiensis, Phoxynellus pstrossi i Phoxynellus ghetaldii, dok novija sistematika gaovice sa ovog područja svrstava u dvije vrste: Telestes metohiensis i Delminichthys ghetaldii. Pored najnovije promjene u sistematskom polažaju gaovica i u ranijem periodu bilo je promjena u nazivu roda. Tako je prvobitni naziv za gaovice bio je Paraphoxinus, potom Phoxinellus, a prema najnovijoj sistematici gatačka gaovica nosi naziv Telestes metohiensis, dok su trebinjska i popovska gaovica svrstane u rod Delminichthys i označene jednom vrstom Delminichthys ghetaldii. Naša istraživanja gaovice na području Istočne Hercegovine obuhvatala su više lokaliteta: Bilećko jezero, rijeke Mušnica, Vrijeka, Opačica, te Suški potok, Ljubomirski potok i Fatničko polje. U okviru istraživanja praćene su i određene ekofiziološke karakteristike gaovice, a u ovom radu dati su rezultati istraživanja o prisustvu ovih vrsta u pojedinim vodama, s obzirom da se u literaturi susreću različiti podaci o njihovoj rasprostranjenosti i prisutvu u određenim vodama. Neka ranija istraživanja navode da je po biomasi gaovica bila najzastupljenija vrsta Popova polja i da je imala veliki značaj za svakodnevni život ljudi. U okviru naših istraživanja praćeno je prisustvo gaovica na navedenim lokalitetima. Istraživanjem je konstatovano da nema pravilnosti u vremenu pojavljivanja i prisustvu određene na vrste na datom lokalitetu, što je vjerovatno uslovljeno vodnim režimom u ovom području i specifičnostima ekoloških uslova na malom prostoru. Rezultati pokazuju da je gatačka gaovica u značajnijem broju zastupljena u rijeci Vrijeci, Bilećkom jezeru, Suškom potoku i rijekama Mušnici i Opačici, dok je trebinjska gaovica konstatovana u Fatničkom polju nakon izlijevanja vode i Ljubomirskom potoku

Biodiverzitet riba u reci Krušnici

Ribe su rasprostranjene u vodama širom svijeta i većina ih se upotrebljava u ljudskoj ishrani. Osim toga, ribe se sve intenzivnije danas izučavaju sa različitih aspekata biologije i drugih primjenjenih nauka, ali i rekreativnog sporta i turizma. Zbog sve intenzivnijeg antropološkog uticaja na životnu sredinu, monitoring ribljih populacija je neizostavan iz više praktičnih razloga: razumjevanja mehanizama zagađenja, prikupljanja podataka o prirastu ribljih vrsta koje se koriste u uzgoju i akvakulturi, procjenu stanja vodenih biotopa i dr. Sposbnosti osjetljivih ribljih vrsta za bioakumulaciju zagađenja, koje nastaje kao posljedica ljudskih aktivnosti, danas je veoma primjenljivo u zaštiti i unaprijeđenju životne sredine onih biotopa koji su se našli na udaru raznih hemijskih i drugih polutanata. Polazne osnove za bilo kakvo fiziološko, genetičko, ekološko ili bilo koje drugo stanovište proučavanja populacija određenih vrsta jeste određivanje biodiverziteta nekog užeg ili šireg područja vodenog staništa. Ihtiofauna Bosne i Hercegovine je relativno dobro proučena, o čemu svjedoči veliki broj objavljenih radova, što se ne može reći za sliv rijeke Une, pogotovo njene manje pritoke, u kojim inventarizacija ihtiofaune ni do danas nije u potpunosti urađena. Uzevši u obzir činjenicu da je ihtiološko ispitivanje ribljih populacija u rijeci Krušnici, desnoj pritoci rijeke Une, važno za ovaj predio Bosne i Hercegovine gledajući iz različitih uglova, provedna su istraživanja tokom perioda jesen-zima 2001. godine i proljeće-ljeto 2002. godine. Praćena su kvantitativna i kvalitativna obilježja izlovljenih ihtiopopulacija u ovom vodenom biotopu sa ciljem registrovanja prisutnih i najbrojnijih vrsta riba. Dio izlovljenog materijala se direktno analizirao na terenu, kratko odmah nakon izlova, a veći dio je fiksiran i prenesen u laboratorij Biotehničkog fakulteta, Univerziteta u Bihaću, gdje su nastavljena morfološko-anatomska istraživanja. Ispitivanja osnovnih pokazatelja kvalitativnog i kvantitativnog sastava ihtiofaune rijeke Krušnice provedena su na tri lokaliteta, izvorištu rijeke, na srednjem toku i u području ušća. Pri tome praćene su fizičko-hemijske karakteristike vode, temperatura, pH, tvrdoća vode, prisustvo otopljenih soli, količina kisika, količina ugljične kiseline, osnovne osobine režima vode, mikroklimatske karakteristike područja, prikupljeni su uzorci fitobentosa i zoobentosa koji su također važni za određeni ekosistem, jer od sastava planktonskih vrsta i bentosa ovisi i sastav ribljih vrsta. Izlovljeno je ukupno 108 jedinki, osam različitih vrsta riba koje su klasifikovane prema standardizovanim ključevima za određivanje slatkovodnih vrsta riba u pet familija: Salmonidae, Thymallidae, Cyprinidae, Esocidae i Cottidae. U radu su primijenjene standardne statističke metode obrade podataka. Kod svih ulovljenih vrsta riba, njihova relativna brojnost, morfološke, ekološke i druge karakteristike, unatoč evidentnim inavazivnim uticajima ponajviše nezakonitog ribolova, predstavljaju zadovoljavajuće rezultate do kojih se došlo ovim radom

Pregled osnovnih podataka o bosansko-hercegovačkim vrstama plekoptera

Bosna i Hercegovina se nalazi u središnjem dijelu sjevernog umjerenog pojasa. Ona se nalazi u jugoistočnom dijelu Evrope, u središnjem dijelu Balkanskog poluotoka. Najveći dio Bosne i Hercegovine hidrografski pripada crnomorskom slivu odnosno porječju rijeke Save. Sava svoje najveće pritoke prima upravo iz Bosne (Una, Vrbas, Bosna, Drina). Manji hercegovački prostor odvodnjava se prema Jadranskom moru. U radu su analizirani postojeći literaturni podaci o zastupljenosti vrsta reda Plecoptera u Bosni i Hercegovini. Na temelju svih raspoloživih podataka, može se zaključiti da je u Bosni i Hercegovini vrlo širok stupanj biološke raznolikosti vrsta iz reda Plecoptera, zbog čega se Bosna i Hercegovina općenito svrstava u bogatija područja Evrope. Zbog ekstremne osjetljivosti ličinki na smanjene koncentracije kisika, kao i osjetljivost na toksične tvari u vodi i promjene u strukturi staništa, upravo se ova skupina vodenih insekata koristi u biološkim procjenama kakvoće površinskih voda kao pokazatelj zdravih potoka i rijeka (metod biološkog indeksa)

Hematološke karakteristike telestes metohiensis (steindachner, 1901) sa različitih staništa

Telestes metohiensis (Steindachner, 1901) predstavlja endemičnu vrstu riba područja Istočne Hercegovine, sa specifičnim životnim ciklusom i prilagođenostima da određeni dio godine provodi pod zemljom, a sa pojavom velikih voda izlazi na površinu. Istraživanja fizioloških i ekofizioloških karakteristika ove vrste imaju poseban značaj jer se radi o nedovoljno istraženoj vrsti, pri čemu su podaci ovoga karaktera oskudni i fragmentirani, a radi se o vrsti koja se obuhvaćena Crvenom listom Republike Srpske, dok je dvije najveće baze ovih podataka WCMC i IUCN svrstavaju je u prvu kategoriju ranjivih vrsta. Fiziološka istraživanja endemičnih vrsta riba su od posebnog značaja, jer daju uvid u niz procesa u organizmu, a posredno i u životnoj sredini, što je neophodno pri prilikom planiranja i provođenja mjera zaštite. Hematološki parametri predstavljaju pouzdane indikatore stanja organizma, a posredno i stanja životne sredine. Za utvrđivanje hematološkog statusa koriste se kvantitativni karakteri ćelija crvene i bijele loze, koji pružaju uvid u čitav niz procesa u organizmu, a na osnovu analize različitih komponenti krvi može se suditi o promjenama koje nastaju u određenim sistemima pod uticajem faktora spoljašnje i unutrašnje sredine. Hematološki parametri su obuhvatali: broj eritrocita, koncentraciju hemoglobina, hematokrit, MCV, MCH i MCHC. Praćeni parametri su analizirani kod jedinki gatačke gaovice koje su lovljene u vodotocima: Vrijeka, Opačica i Zalomka. Prve dvije rijeke se nalaze na području Dabarskog polja, dok rijeka Zalomka teče kroz Nevesinjsko polje. Rezultati pokazuju postojanje značajnih razlika u vrijednostima praćenih parametra prilikom komparacije po lokalitetima, pri čemu su jedinke iz rijeke Vrijeke imale veće vrijednosti koncentracije hemoglobina, vrijednost hematokrita, broja eritrocita i srednje vrijednosti količine hemoglobina u eritrocitima (MCH) u odnosu na druga dva vodotoka

Primena prebiotika MOS-a u ishrani pastrmki

Ispitivan je uticaj manan oligosaharida (MOS) kao aditiva hrane, primenjenog u koncentraciji od 0,2% (O-I grupa riba) i 0,3% (O-II grupa riba) na morfometrijske karakteristike i osnovne proizvodne pokazatelje gajenja kalifornijske pastrmke. Ogled je sproveden na 450 riba podeljenih u tri grupe sa po 150 jedinki u svakoj grupi i trajao je 40 dana. Analizom dobijenih rezultata, ustanovljen je povoljan efekat primenjenog aditiva na morfometrijske pokazatelje tempa rasta riba, kako njihove završne komadne mase i završnih dužinskih mera, tako i njihovog prirasta, ali bez utvrđenih statistički značajnih razlika (p>0,05). Najveću prosečnu telesnu masu i dužinu tela kod ispitavanih grupa, ostvarile su pastrmke O-II grupe (118,49 g i 19,59 cm), zatim pastrmke O-I grupe (118,04 g i 19,58 cm), a najmanju K-grupa riba (115,94 g i 19,56 cm). Dodavanje MOS-a u smeše za ishranu pastrmki je imalo povoljan uticaj (p>0,05) na ostvarivanje niže konverzije hrane (HK) i boljih vrednosti osnovnih proizvodnih pokazatelja: faktora kondicije (FK), koeficijenta proteinske efikasnosti (PER), specifične stope rasta (SGR) i proizvodnog indeksa (PI) u odnosu na ribe K grupe, koje su hranjene smešama bez dodatka mananoligosaharida. Najbolje rezultate su ostvarile ribe O-II grupe, a iskazano u relativnim pokazateljima u odnosu na K grupu riba: bolju konverziju hrane za 5,61%; bolju vrednost iskorišćenja proteina hrane za 5,94%; veću vrednost faktora kondicije za 1,73%; specifične stopa rasta za 2,26% i bolju vrednost proizvodnog indeksa za 8,27%

Hematološki status različitih uzrasnih klasa barbus balcanicus

U radu su istraživane vrijednosti osnovnih parametara crvene loze po starosnim kategorijama kod jedinki potočne mrene (Barbus balcanicus). Hematološki status predstavlja pouzdano sredstvo za utvrđivanje fiziološkog stanja organizma, a posredno i stanja životne sredine, jer njegovi parametri reaguju na promjene uslova sredine. Hematološki parametri su obuhvatali: broj eritrocita, koncentraciju hemoglobina, hematokrit, MCV, MCH i MCHC. Praćeni parametri su analizirani u toku dvije godine i kod populacija iz dvije rijeke (Suturlija i Jakotinska rijeka). Kod jedinki iz rijeke Suturlije u prvoj godini istraživanja bile su zastupljene jedinke starosti 1+ do 5+, dok je tokom druge godine uzorak bio predstavljen jedinkama starosti 1+ do 6+. Istovremeno su tokom 2004. godine kod riba iz Jakotinske rijeke bile zastupljene jedinke starosti 1+ do 4+, a u drugoj godini jedinke starosti 1+ do 5+. Analiza po starosnim kategorijama pokazuje postojanje značajnih razlika u vrijednostima pojedinih parametara, a razlika je izraženija kod jedinki potočne mrene iz rijeke Suturlije, kod kojih su razlike utvrđene u obje godine. Međutim, kod potočne mrene iz Jakotinske rijeke statistički značajne razlike između vrijednosti konstatovanih kod različitih starosnih klasa bile su statistički značajne samo u drugoj godini istraživanja

Model zaštite prirodnih resursa integracijom upravljačkih funkcija ribarskog i lovnog područja

Ribarska i lovna područja u zakonodavnom, organizacionom i funkcionalnom smislu ispoljavaju veliku sličnost, koja proistiće iz zakonskih definicija. Kvalitet upravljanje obnovljivim resursima u oblasti ribarstva i lovstva uslovljen je političko-zakonodavnim, ekonomskim, socijalnim i tehnološko-ekološkim parametrima (kategorijama) određenim širokim spektrom različitih interesa i potreba. Zato je veoma važno odabrati model upravljanja pomenutim prirodnim resursima koji može zadovoljiti više ciljnih grupa, a da pri tome bude efikasan i ekonomičan. Cilj ovog rada je da se na realan i praktičan način prikažu kriterijumi i alternative za poboljšanje upravljačkih funkcija kroz model zaštite prirodnih resursa integracijom upravljačkih funkcija ribarskog i lovnog područja. Kao polazni materijal u ovom radu korišćeni su zakonska i planska dokumenta iz oblasti održivog korišćenja ribljeg fonda i lovstva. Izvršena je višekriterijumska analiza na osnovu kriterijuma PEST analize u odnosu na moguće alternative (posebno ribarsko, posebno lovno, integralno upravljanje ribarsko-lovnim područjem). PEST analiza se zasniva na analizi eksternih uticaja (Političko-zakonodavna, Ekonomska, Sociološka i Tehnološko-ekološka analiza) koji utiču na izbor organizacionog oblika upravljanja ribarskim i lovnim područijima. Kao kontrolni metod korišćen je analitičko hijerarhijski proces (AHP), sa namerom da se utvrdi u kojoj meri eksterni kriterijumi okruženja deluju na izbor ponuđenih alternativa (Saaty, 1980). Prema većini autora u Srbijii postoji potreba integralnog upravljanja vodnim resursima i vodoprivrednim objektima, koja bi kroz adekvatnu pravnu regulativu ostvarila svoj puni tehnološko-tehnički kapacitet, ekonomičnost, efikasnost i efektivnost. Srbija raspolaže velikim brojem reka, prirodnih i veštačkih akumulacija. Integralno upravljanje rečnim slivom pretpostavlja plansko upravljanje i izradu monitoringa baziranih na ekološkim karakteristikama i kontinuiranom praćenju biotičkih i abiotičkih faktora (Simonović i sar., 2005). U Srbiji je ustanovljeno oko 300 lovišta, u kojima su uočeni kao najčešći nedostaci: nedosledna primena i nepoštovanje zakonskih propisa, monopolizam određenih organizacija i interesnih grupa, nizak nivo tehničko-tehnološkog i institucionalnog razvoja, nepostojanje dokumenta strateškog planiranja u lovstvu, nerazvijeni monitoring divljači i njihovih staništa Sa aspekta održivog upravljanja lovnim područjima osnovni ciljevi su: povećanje brojnosti populacije sitne i krupne divljači, poboljšanje polne i starosne strukture populacija, očuvanje retkih i ugroženih vrsta lovne divljači (Medarević i sar., 2008). Radovi i dokumenta, kao i iskustva drugih zemalja upućuju na potrebu objedinjenog upravljanja pomenutim obnovljivim resursima. Može se zaključiti da bi integralno gazdovanje ribarskim i lovnim područjima poboljšalo upravljačke funkcije, smanjilo troškove i povećalo efikasnost poslovanja. Sigurno bi pozitivno uticalo i na socijalni aspekt i promenu svesti u javnosti da ribolov i lov nisu samo socijalna već i značajna privredna kategorija. Integralnim upravljanjem ribarskim i lovnim područjima bio bi olakšan monitoring sa jasnijim i uporedivim rezultatima, a kontrola i korišćenje finansijskih sredstava bila bi neuporedivo bolja i racionalnija. U pogledu funkcionisanja stručnih i čuvarskih službi potrebno je izvršiti detaljnu analizu geografskog rasporeda, veličine i broja lovnih tj. ribolovnih područja, sa ciljem optimizacije upravljanja istim na ekonomskim i ekološkim principima. Potencijalna korist za državu se vidi u smanjenju troškova uprave, pri čemu bi se mogli formirati regionalni centri na nivou jednog ili više područja, a koji bi služili za obuku kadrova, organizaciju monitoringa, reagovanja u akcidentnim situacijama i slično. Pre toga potrebno je zakonsku regulativu, a potom ribarska i lovna područja učiniti međusobno kompatibilnim