BAZI HACİM FORMÜLLERİNİN SEKSİYON, GÖVDE VE BAĞIL UZUNLUKLARA GÖRE KIYASLANMASI

Bu çalışmada, kesilmiş gövdelerdeki gerçek hacim ve çeşitli gövde hacim formülleriyle hesaplanan hacim değerleri farklarının anlamlı olup olmadığının (=0; farkların aritmetik ortalaması) incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, Batı ve Orta Karadeniz yöresi müdahale görmemiş aynı yaşlı,saf Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) meşcerelerinden, galip tabakada yer alan 150 ağaçta yapılan gövde analizleri yardımıyla; Huber, Smalian ve Newton-Riecke formüllerinin seksiyon, gövde ve bağıl uzunluklara göre gerçek hacimden gösterdiği değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. 2m uzunluğunda alınan seksiyonların Huber formülüyle bulunan hacimlerinin toplamı gerçek hacim olarak kabul edilmiştir. Bu değer; formül ve seksiyon uzunluğu kombinasyonlarıyla bulunan değerlerle istatistik açıdan, eşleştirilmiş t-testi ile denetlenmiştir.Newton-Riecke formülü ve onun kombinasyonları ortalama hatası 0,05 önem düzeyinde sıfırdan farksız bulunmuştur. Örnek ağaçların, gövde uzunluğu-hata oranı (hesap değeri ile gerçek değer farkının, gerçek büyüklüğe oranı) ilişkisi, seksiyon uzunluğu (1,2 ve 4m) ve bağıl uzunluklar (0.05,0.10,0.20 ve 0.25) grafik olarak da ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Gövde analizi, doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.), gövde hacim formülü, Huber, Smalian, Newton-Riecke

ISPARTA-SÜTÇÜLER YÖRESİ BOYLU ARDIÇ (Juniperus excelsa Bieb.) MEŞCERELERİNDE ARTIM VE BÜYÜME

Bu çalışmada, Isparta-Sütçüler yöresindeki bilinçli ve düzenli bakım görmemiş, normal kapalı, saf, eşit yaşlı Boylu Ardıç meşcerelerinin farklı yaş ve yetişme ortamlarındaki artım ve büyümeleri araştırılmıştır. Çalışmada, Sütçüler Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı, Merkez (5), Tota (1) ve Sipahiler (2) işletme şefliği ormanlarından alınan toplam 8 adet örnek alan verisi kullanılmıştır. Ölçümlerden, örnek alanın alındığı meşcereye ait hektardaki hacim ve hacim elemanları belirlenmiştir. Örnek alanlarda, çap dağılımı, çap- çap artımı ve çap- boy ilişkileri de incelenmiştir. Çap- çap artımı ilişkisi zayıf ve çap- boy ilişkilerine ait istatistiklerin önem düzeyi orta kuvvetliktedir. Çünkü, Boylu Ardıç meşcereleri uzun yıllar aşırı kesim, otlatma baskısı ve silvikültürel problemler nedeniyle, çoğunlukla tepe ve gövde formları kötü bireylerden oluşan, ileri yaşlı ve bozuk kuruluştaki meşcereler durumuna gelmiştir. Anahtar Kelimeler: Boylu Ardıç, Artım, Büyüme, Yaş, Bonitet sınıf

Ağlasun yöresi kızılçam (Pinus brutia Ten.) ağaçlandırmalarında tek ağaçlarda çap artımının modellenmesi

Bu çalışmada, Isparta Orman Bölge Müdürlüğü, Burdur Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde Ağlasun Orman İşletme Şefliği sınırları içerisinde yer alan yapay yolla getirilmiş ve saf kızılçam (Pinus brutia Ten.) meşcerelerinin çap artımının; meşcere yaşı ve sıklık derecelerine göre değişimini modelleyen regresyon denklemi geliştirilmiştir. Bu amaçla yaşları (Yaş=32-37) ve değişik sıklık derecelerinde (SD=0.771-1.416) periyodik ölçümler ile toplam 54 adet örnek alan alınmıştır. Geliştirilen regresyon denkleminin belirtme katsayısı (R2) ve standart hata (Se) değerleri, 0.5845 ve 0.802 mm/yıl’ dır. Tek ağaçta çap artımı; meşcere yaşı ve sıklık derecesinin artması ile azalmaktadır. Bu çalışma ile geliştirilen regresyon denklemi kullanılarak, Ağlasun Orman Şefliği sınırları içerisinde yer alan benzer özelliklere sahip yapay kızılçam meşcerelerinin, çeşitli yaş ve sıklık dereceleri için tek ağaç çap artımının tahmin edilmesi mümkündür. Bu modelden yapılacak çap artımı tahminleri, değişik ormancılık bilim dalları ve çok çeşitli amaçlar gerçekleştirmek için kullanılabilir. Anahtar kelimeler: Meşcere yaşı, Plantasyon, Sıklık derecesi, Göğüs yüzey

ANADOLU KARAÇAMI [Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe] TOHUM MEŞCERELERİNİN BAZI KOZALAK VE TOHUM ÖZELLİKLERİNE GÖRE AYRILMASININ İSTATİSTİK ANALİZİ

Bu çalışma, Anadolu Karaçamı [Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe] ’nın tescili yapılmış 4 tohum meşceresinin bazı kozalak ve tohumlarının morfolojik özelliklerine (değişkenlere) göre ayrılmasının istatistik açıdan anlamlı olup olmadığını ve tohum meşcerelerinin ayrımında en fazla etkiye sahip değişkeni (leri) belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tohum meşcerelerinin ayrımı için, bu meşcerelerden sağlanan bazı kozalak (kozalak boyu, kozalak çapı, kozalak ağırlığı, karpel sayısı, kalkan (en-boy) ve tohum özeliklerinden (tohum çapı, tohum boyu, 1000 dane ağırlığı, kanat çapı, kanat boyu) yararlanılmıştır. Ayrımda çok değişkenli istatistik yöntemlerden olan diskriminant analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan, istatistik analiz sonucunda üç adet ayırma fonksiyonu da %99.9 güven düzeyinde anlamlı bulunmuştur. İlk ayırma fonksiyonu tarafından açıklanan varyans yüzdesi %59.8’dur. Ayrıca, ayırma fonksiyonun P1= 0.75 olarak bulunan tutarlılığı ile rasgele sınıflama halindeki P2=0.25 olasılık oranı arasındaki farkın denetimi için, t-testi uygulanmıştır. thesap=12.111>t138;001= 3.382 olduğundan %99.9 güven düzeyinde iki ayırma yönteminin arasındaki farkın rastlantı olamayacağı kabul edilmiştir. Tohum meşcerelerinin ayrımında kozalak boyu, kozalak çapı, kozalak ağırlığı, kalkan boyu, tohum boyu ve kanat boyu önemli özellikler olarak belirlenmiştir. Ayırma analizinden yararlanılarak tohum meşcerelerinin benzerliklerinin tanımlanması ve bu tanımlamada da önemli değişkenlerin ortaya konulması ağaçlandırma ve ıslah çalışmalarına katkı sağlayacaktır. Anahtar Kelimeler: Anadolu karaçamı, Tohum meşceresi, Diskriminant analizi, Tohum, Kozala

KIZILÇAM (Pinus brutia Ten.) MEŞCERELERİNDE 7-AĞAÇ ÖRNEK NOKTA YÖNTEMİYLE MEŞCERE AĞAÇ SAYISININ ÇAP BASAMAKLARINA DAĞILIMININ BELİRLENMESİ

Bu çalışmanın amacı, Burdur-Ağlasun yöresinde doğal, aynı yaşlı, saf ve müdahale görmemiş kızılçam meşcerelerinde ağaç sayının çap basamaklarına dağılımının değişik yaş ve bonitet sınıflarında değişimini ortaya koyabilmek için yedi ağaç örnek nokta yöntemini incelemektir. Bunun için yörede nokta örneklemesine dayalı 25 örnek nokta alınmıştır. Örnek noktalardan elde edilen verilere Beta, Gamma, Weibull, Normal ve Log-normal istatistik dağılımını esas alan regresyon modelleri uygulanmıştır. Her istatistik dağılım modeli için doğrusal bir model kurulmuş ve modelin katsayıları çoğul regresyon analizi ile hesaplanmıştır. Regresyon modelinin uygunluğunun tespiti için hesaplanan F test değeri, Log-normal dağılım modeli için en yüksek bulunmuştur (F=8.535;

TOROS SEDİRİ (Cedrus libani A. Rich.) VE FISTIKÇAMI (Pinus pinea L.)’NDA YILLIK ÇAP VE BOY ARTIMININ VEJETASYON DÖNEMİ İÇERİSİNDEKİ AYLARA DAĞILIMI

Bu çalışmada, aynı yetişme ortamında yetişen Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) ve Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) ağaçlarında bir yıllık çap ve boy artımının vejetasyon dönemindeki aylar itibariyle dağılımı incelenmiştir. Araştırmada, Süleyman Demirel Üniversitesi, Botanik Bahçesi’nde 13-15 yaşlarındaki Toros sediri (50) ve Fıstıkçamından (30) toplam 80 birey seçilmiştir. Örnek ağaçlarda 2003 yılı Mart sonu- Kasım başı arasında periyodik çap (mm) ve boy (mm) artımı ölçmeleri yapılmıştır. Toros sediri ve Fıstıkçamında yıllık çap ve boy artımının aylara göre dağılımı normal dağılıma göre daha dik ve sağa çarpık biçim göstermiştir. Çan eğrilerinin biçimi de Toros sedirinde yayvan tepeli iken Fıstıkçamında sivri tepelidir. Çap ve boy artımı için, tekrarlı ölçümlerde yapılan iki yönlü varyans analizi sonuçlarına göre; 1) türlere göre çap artımının farklı, boy artımı ise aynı olduğu, 2) aylara göre çap ve boy artınının farklı olduğu ve 3) tür ve ay etkileşimi çap ve boy artımının farklı olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Artım, Varyans analizi, Etkileşim, Normal dağılım, Isparta

YAPRAK YÜZEYİNİN KARAÇAM (Pinus nigra Arnold) VE TOROS SEDİRİ (Cedrus libani A. Rich.) FİDANLARINDA DİP ÇAP VE BOY ARTIMI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Bu çalışmada amaç, asli orman ağaç türlerimizden Karaçam (Pinus nigra Arnold) ve Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) fidanlarında yaprak alanı (yüzey) değeri ile fidana ait hacim elemanlarından dip çap (çap) ve boy artımı ilişkisinin incelenmesidir. Materyaller Isparta-Eğirdir Orman Fidanlığından sağlanmıştır. Fidanlar, 1 ve 2 yaşlı Karaçam ve 2 yaşlı Toros sediri türlerinden ellişer olmak üzere toplam 150 adettir. Araştırma sonucunda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. 1) Yaprak miktarı ile çap ve boy artımı arasında ilişki vardır ve bu ilişki parabol biçimindedir. Bunun muhtemel nedeni, birim alandaki yaprak miktarının artmasına rağmen yaprakların birbirini gölgelemesidir. 2) Tek fidanlarda birim yüzey (1 mm2) yaprak başına çap ve boy artım gücü, 2 yaşlı Karaçam fidanlarında, 1 yaşlı Karaçam ve 2 yaşlı Toros sediri fidanlarına göre daha fazladır. Bu durumun muhtemel nedeni, 2 yaşlı Karaçam fidanlarında birim alandaki yaprak miktarının diğer türlere göre daha az olması ve dolayısıyla yaprakların ışık enerjisinden daha iyi yararlanmasıdır. Anahtar Kelimeler: Yaprak yüzeyi, Dip çap, Boy, Artı

ADAPAZARI-SÜLEYMANİYE DİŞBUDAK PLANTASYONLARINDA (Fraxinus angustifolia Vahl.) TEK AĞAÇLAR İÇİN BİR ÇAP ARTIM MODELİ

Bu çalışmanın amacı, dikim yoluyla kurulmuş, dar yapraklı dişbudak (DYD, Fraxinus angustifolia Vahl.) meşcerelerinde, tek ağaçlarda çap artımını tahmin için bir çap artım modeli geliştirmektir. Bu amaçla, normal kapalı, saf, aynı yaşlı ve müdahale görmemiş DYD meşcereleri incelenmiştir. 2001 yılında, Adapazarı yöresi Süleymaniye DYD plantasyonlarında 27 örnek alan alınmıştır. Örnek alanlar içerisinde de sayıları 1 ile 6 arasında değişen örnek konu ağaç seçilmiştir. Her bir örnek ağaç (konu) ve onun komşusu olan 6 ağacın x ve y koordinatları göğüs çapı, boy, tepe boyu, tepe çapı, yaş ve 10 yıllık çap artımı kayıt edilmiştir. Modele, ağacın çap, yarışma endeksi ve yaşı değişken olarak sokulmuştur. Model, tek ağaçta çap artımındaki değişimin %75’ini açıklamaktadır. Anahtar Kelimeler: Göğüs yüzeyi, Bonitet, Çap, Çap artımı, Yarışma endeksi, Yaş

ISPARTA – GÖLCÜK YÖRESİ YALANCI AKASYA (Robinia pseudoacacia L.) MEŞCERELERİ İÇİN TEK VE ÇİFT GİRİŞLİ AĞAÇ HACİM TABLOSU

Bu çalışma ile Isparta-Gölcük Yöresinde yapay olarak yetiştirilen Yalancı akasya (Robinia pseudoacacia L.) için yöresel tek ve çift girişli ağaç hacım tablosu oluşturulmuştur. Ağaç hacım tablosu oluşturmada regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Altı tek girişli ve yedi çift girişli olmak üzere toplam 13 adet ağaç hacım modeli denenmiştir. Seçilen Dissescu-Meyer ve Schumacher-Hall modelleri için, korelasyon katsayısı 0,994 ve 0,997; belirtme katsayısı 0,988 ve 0,994 bulunmuştur. Regresyon modellerinin standart hataları 0,036 ve 0,087 m3, toplam hata yüzdeleri –0,255 ve 0,820; ortalama mutlak hata yüzdeleri de 2,426 ve 5,370 bulunmuştur. Bu iki hacım fonksiyonunun bağımsız veri grubu ile uygunluk denetimi yapılmış ve Isparta-Gölcük yöresi Yalancı akasya ağaçlandırma sahaları için %95 güven düzeyi ile uygun oldukları belirlenmiştir. Sonuç olarak, Yalancı akasya tek ve çift girişli hacım tablosu düzenlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yalancı akasya, Robinia pseudoacacia L., Regresyon yöntemi, Tek ve çift girişli ağaç hacım tablosu

Effect of defoliation by the pine processionary moth (PPM) on radial, height and volume growth of Crimean pine (Pinus nigra) trees in Turkey

Abstract: In this study, we assessed the effects of chronic defoliation on radial, height and volume growth of Crimean pine (Pinus nigra Arnold) trees of the pine processionary moth [Thaumetopoea wilkinsoni Tams (Lepidoptera:Thaumetopoeidae)] in western Turkey. Crimean pine tree ring chronologies were analyzed for evidence of the pine processionary moth (PPM). Tree ring widths from nondefoliated Crimean pine sample trees, which were not defoliated by PPM from 1998 to 2004, were used to estimate potential growth in the defoliated Crimean pine sample trees during the same time interval. In 2004, increment cores collected from 50 defoliated sample trees and 25 non-defoliated sample trees dominant or co-dominant trees. Annual radial growth indices from 1985-2004 calculated for each defoliated Crimean pine and non-defoliated Crimean pine group. We identified regional outbreaks of PPM by synchronous and sustained growth periods of Crimean pine trees. Growth functions of defoliated Crimean pine trees (3) and non-defoliated Crimean pine trees (2) were graphically compared as the cumulative sum of radial, height and volume increment. Two outbreak were identified in 1992 (1992 and 1993) and 1998 (1998-2004) in the study area. PPM caused a significance decrease (average 33%, p<0.05) in the annual radial increment in 1998-2004