Zastosowanie leku XENical w zapobieganiu cukrzycy u osób z otyłością — badanie XENDOS. Badanie randomizowane z zastosowaniem orlistatu jako dodatkowego, oprócz zmian stylu życia, czynnika zapobiegania cukrzycy typu 2 u pacjentów z otyłością

INTRODUCTION. It is well established that the risk of developing type 2 diabetes is closely linked to the presence and duration of overweight and obesity. A reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle changes has previously been demonstrated. We hypothesized that adding a weight-reducing agent to lifestyle changes may lead to an even greater decrease in body weight, and thus the incidence of type 2 diabetes, in obese patients. MATERIAL AND METHODS. In a 4-year, double-blind, prospective study, we randomized 3,305 patients to lifestyle changes plus either orlistat 120 mg or placebo, three times daily. Participants had a BMI &#8805; 30 kg/m2 and normal (79%) or impaired (21%) glucose tolerance (IGT). Primary endpoints were time to onset of type 2 diabetes and change in body weight. Analyses were by intention to treat. RESULTS. Of orlistat-treated patients, 52% completed treatment compared with 34% of placebo recipients (P < 0.0001). After 4 years&#8217; treatment, the cumulative incidence of diabetes was 9.0% with placebo and 6.2% with orlistat, corresponding to a risk reduction of 37.3% (P = 0.0032). Exploratory analyses indicated that the preventive effect was explained by the difference in subjects with IGT. Mean weight loss after 4 years was significantly greater with orlistat (5.8 vs. 3.0 kg with placebo; P < 0.001) and similar between orlistat recipients with impaired (5.7 kg) or normal glucose tolerance (NGT) (5.8 kg) at baseline. A second analysis in which the baseline weights of subjects who dropped out of the study was carried forward also demonstrated greater weight loss in the orlistat group (3.6 vs. 1.4 kg; P < 0.001). CONCLUSIONS. Compared with lifestyle changes alone, orlistat plus lifestyle changes resulted in a greater reduction in the incidence of type 2 diabetes over 4 years and produced greater weight loss in a clinically representative obese population. Difference in diabetes incidence was detectable only in the IGT subgroup; weight loss was similar in subjects with IGT and or NGT.WSTĘP. Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 wiąże się ściśle z obecnością i czasem trwania nadwagi oraz otyłości. Wpływ wprowadzenia zmian stylu życia na zmniejszenie częstości cukrzycy typu 2 potwierdzono we wcześniejszych badaniach. Wysunięto hipotezę, według której zastosowanie dodatkowego czynnika powodującego zmniejszenie masy ciała u chorych, którym udało się ten cel częściowo osiągnąć pod wpływem zmiany stylu życia, pozwala uzyskać jeszcze lepsze efekty, a w konsekwencji prowadzi do dalszej redukcji częstości cukrzycy typu 2 u pacjentów z otyłością. MATERIAŁ I METODY. Do trwającego 4 lata, prospektywnego, randomizowanego badania, przeprowadzonego metodą podwójnie ślepej próby zakwalifikowano 3305 pacjentów, których losowo podzielono na dwie grupy. W pierwszej grupie, obok wprowadzenia zmian stylu życia, pacjentom podawano 3 razy na dobę orlistat w dawce 120 mg, a w drugiej &#8212; placebo. Wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index) uczestników badania był większy lub równy 30 kg/m2, stężenie glukozy było prawidłowe (79%) lub rozpoznawano upośledzoną tolerancję glukozy (IGT, impaired glucose tolerance) (21%). Jako główne kryterium oceny badania przyjęto czas do wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz zmianę masy ciała. Przeprowadzono analizę według pierwotnej intencji leczenia (intention to treat). WYNIKI. Leczenie ukończyło 52% badanych otrzymujących orlistat i 34% przyjmujących placebo (p < 0,0001). Po 4 latach terapii skumulowane ryzyko wystąpienia cukrzycy w grupie otrzymującej placebo wyniosło 9%, natomiast w grupie przyjmującej orlistat &#8212; 6,2%, co oznacza redukcję ryzyka o 37,3% (p = 0,0032). Na podstawie analizy uzyskanych danych stwierdzono, że efekt prewencyjny wynikał z różnic wśród pacjentów z upośledzoną tolerancją glukozy. Średnia redukcja masy ciała po 4 latach obserwacji była znacząco wyższa w grupie leczonej orlistatem (5,8 vs. 3,0 kg w grupie otrzymującej placebo; p < 0,001) oraz podobna u pacjentów otrzymujących orlistat z wyjściową upośledzoną (5,7 kg) lub prawidłową tolerancją glukozy (NGT, normal glucose tolerance) (5,8 kg). W drugiej analizie, w której uwzględniono zmiany masy ciała u osób wyłączonych z badania, również wykazano większą redukcję masy ciała w grupie leczonej orlistatem (3,6 vs. 1,4 kg; p < 0,001). WNIOSKI. W badaniu przeprowadzonym w reprezentatywnej populacji osób z otyłością wykazano, że w porównaniu z postępowaniem opartym wyłącznie na zmianie stylu życia, dodanie orlistatu spowodowało większy spadek częstości cukrzycy typu 2 oraz większą redukcję masy ciała w okresie 4 lat. Różnica w częstości cukrzycy była widoczna tylko w podgrupie z IGT, zmniejszenie masy ciała było podobne zarówno w podgrupie z IGT, jak i z NGT