Profilaktyka wtórna niedokrwiennego udaru mózgu w świetle medycyny opartej na dowodach

Udar mózgu należy do najczęstszych chorób układu nerwowego, a ze względu na następstwa, jakie pozostawia, niewątpliwie jest jednym z najpoważniejszych problemów medycznych. Wprawdzie w ostatnich latach dokonuje się znamienny postęp w leczeniu ostrej fazy udaru, nadal jednak daleko do sukcesu. Dlatego profilaktyka udaru urasta do rangi najważniejszego postępowania w opanowaniu chorób naczyniowych mózgu. Celem tego postępowania jest niedopuszczenie do rozwoju czynników ryzyka udaru, ograniczenie ich liczby, a jeśli już wystąpią, uzyskanie nad nimi kontroli. W pracy przedstawiono najnowsze zalecenia dotyczące profilaktyki wtórnej udaru niedokrwiennego mózgu, przybliżając jednocześnie Czytelnikowi zagadnienia związane z coraz powszechniej stosowanym pojęciem evidence-based medicine (medycyny opartej na dowodach), a raczej „medycyny wiarygodnej”

Morphometric analysis of capillaries in upper limbs in patients with ischemic stroke

Background. The aim of study was to answer whether acute phase of ischemic stroke may provoke upper limb capillary changes. We also tried to assess the character of the changes and the correlation between them and severity of ischemic stroke its acute phase as well as coexisting factors, which may facilitate skin capillary circulation abnormalities, i.e. blood hypertension, diabetes mellitus t. 2, and smoking. Material and methods. A qualitative and quantitative analysis of nailfold capillaries of upper limbs was done on 92 patients: 39 women and 53 men aged 46–92 years (on the average 67.7 yrs) admitted to the Department of Neurology between 2002 and 2003 because of first-ever episode of ischemic stroke. Control group consisted of 30 individuals: 13 women and 17 men suffered from diseases, which should not influence the capillaries. The nailfold capillaroscopy was done by means of Olympus PV10 videomicroscope connected with the KONTRON KS-100 v. 2.0 imaging system (license No. 0100176). The assessment has been done twice: on the first and 7th–10th day after ischemic stroke onset. Conclusions. In patients with ischemic stroke the skin capillaries of fingers appeared to be dilated. It was found in both upper limbs, but the dilation was significantly more distinct in arm involved by stroke. The skin capillary loops dilation was transient and disappeared within acute phase of stroke. Transient central and peripheral autonomic disregulation in the initial period of stroke is probably responsible for capillary dilation. The extent of dilation does not depend on intensity of paresis, however it correlated with smoking.Wstęp. Celem pracy była jakościowa i ilościowa ocena zmian w krążeniu włośniczkowym skóry w kończynach górnych u chorych z niedokrwiennym udarem mózgu i próba odpowiedzi na pytania, czy w ostrej fazie udaru dochodzi do zaburzeń w krążeniu włośniczkowym skóry i jaki te zaburzenia mają charakter, a także czy występują korelacje między zaburzeniami w krążeniu włośniczkowym skóry a ciężkością i fazą udaru oraz współwystępującymi nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu 2 i paleniem tytoniu. Materiał i metody. Badaniu poddano 92 chorych: 39 kobiet i 53 mężczyzn w wieku 46–92 lat (śr. wieku 67,7 lat), hospitalizowanych w Klinice Neurologii PAM w latach 2002-2003 z powodu wystąpienia pierwszego w życiu udaru niedokrwiennego mózgu. Grupę kontrolną stanowiło 30 osób: 13 kobiet, 17 mężczyzn w wieku 45-82 lat (śr. wieku 62 lata), leczonych w Klinice z powodu chorób, które nie powinny wpływać na stan włośniczek w kończynach. Biorących udział w badaniu 2-krotnie poddano kapilaroskopii wału paznokciowego, przeprowadzonej za pomocą wideomikroskopu Olympus PV10, po raz pierwszy w 1. dobie udaru i kolejny - między 7. a 10. dobą udaru. Wnioski. 1. U chorych z niedokrwiennym udarem mózgu dochodzi do rozszerzenia naczyń włosowatych skóry. Zjawisko to dotyczy obu kończyn górnych, jednak znamiennie większe jest w kończynie niedowładnej. 2. Rozszerzenie pętli włośniczkowych skóry ma charakter przemijający i cofa się jeszcze w ostrej fazie udaru niedokrwiennego. Za poszerzenie włośniczek przypuszczalnie odpowiada przejściowe, czynnościowe zaburzenie funkcji ośrodkowych i obwodowych struktur układu autonomicznego w początkowym okresie ostrej fazy udaru niedokrwiennego. 3. Stopień rozszerzenia pętli włośniczkowych skóry nie zależy od głębokości niedowładu ani współwystępującego nadciśnienia tętniczego i cukrzycy typu 2, natomiast koreluje z paleniem tytoniu

Atrial fibrillation and stroke – Coexistence and attitude to preventive therapy on the basis of Szczecin and Szczecin region patients

Atrial fibrillation (AF) is an independent factor increasing the risk of an ischemic stroke (IS) fivefold. The objective of the study was to evaluate the frequency of coexistence of non-valvular AF and IS during the acute stroke and to analyze the attitude of AF patients to treatment. The study included 3712 successive patients presenting either an IS or a transient ischemic attack. The analysis revealed a significant increase in the rate of patients with AF and IS in the years 2010–2013 (31.9%) compared with 2002–2005 (20.2%). A rise in the proportion of AF and IS patients was recorded over the course of consecutive years in group II. The proportion of newly detected AF cases during hospital stay differed significantly between the groups (16.9% vs. 31.9%). Group I and II patients differed essentially with regards to hypertension incidence and female rates. Antiplatelet medications or OACs were taken by a significantly greater number of AF patients in group II. Low number of therapeutic levels of INR was recorded in both groups. IS and AF coexist more frequently than indicated by previous assessments and demographic data from other countries. Increase in the number of IS and AF patients may result from higher detectability of AF and older age of patients affected with stroke, women in particular. Despite a well grounded knowledge about the benefits of OACs use in the prophylaxis of thrombotic-embolic events in AF patients, they are rarely used. A surprisingly low proportion of patients taking OACs reaches a therapeutic INR level

Plasma fibrinogen and dynamism of acute phase of ischemic stroke

Background. Elevated plasma fibrinogen level is associated with coronary heart disease and stroke. In spite of a large number of studies it is still uncertain whether increased level of plasma fibrinogen is one of the causes of stroke or whether it is only a high-risk marker. We evaluated the association between plasma fibrinogen level and the dynamism of acute phase of ischemic stroke and therefore, if it might be a prognostic factor for fatal dynamism of acute phase of stroke. Material and methods. The prospective studies were done on 248 patients with ischemic stroke. Plasma fibrinogen was measured by means of Clauss's method within first 48 hours of hospitalisation. Depending on fibrinogen levels, patients were divided in three groups, taking also into consideration, whether there was a complete (CS) or progressive (PS) stroke, reversible ischemic neurological deficit (RIND) or transient ischemic attack (TIA). Results. Patients with plasma fibrinogen level between 300–400 mg/dL were the greatest group among all investigated individuals. Moreover, it turned out, that within the group of patients with fibrinogen level exceeding 400 mg/dL, CS percentage appeared to be significantly higher than RIND and TIA. Progressive strokes were also significantly more frequent in patients with fibrinogen level between 300–400 mg/dL. Conclusions. The elevated plasma fibrinogen level facilitates the unfavourable clinical course of acute phase of ischemic stroke, especially of PS type, therefore it should be treated as a pathogenic factor, resulting in ischemic lesion in the brain, and not only as a high-risk marker of stroke. The individuals, in whom the plasma fibrinogen level appears within the upper range of values considered as a norm (300–400 mg/dL), should be classified into the group of higher risk of ischemic stroke.Wstęp. Mimo licznych badań, dotychczas nie wyjaśniono, czy podwyższone stężenie fibrynogenu osoczowego jest jedną z przyczyn chorób naczyniowych mózgu, czy tylko wskaźnikiem zwiększonego ich ryzyka. Celem badania była próba odpowiedzi na pytanie, czy stężenie fibrynogenu osoczowego wpływa na dynamikę ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu, a zatem czy jego stężenie w tej fazie udaru może być czynnikiem rokowniczym jej przebiegu. Materiał i metody. Badaniom prospektywnym poddano 248 chorych z udarem niedokrwiennym mózgu. Stężenie fibrynogenu osoczowego oznaczano w ciągu pierwszych 48 godzin hospitalizacji metodą Claussa i zależnie od jego wartości, pacjentów podzielono na 3 grupy. Zwracano również uwagę, czy udar przebiegał jako dokonany (CS), postępujący (PS), odwracalny (RIND), czy też jako przejściowy atak niedokrwienny (TIA). Wyniki. Stwierdzono, że największą grupę chorych z udarem niedokrwiennym stanowiły osoby, u których stężenie fibrynogenu osoczowego mieściło się w przedziale 300–400 mg/dl. Ponadto badania wykazały, że u chorych z wartością stężenia fibrynogenu przekraczającą 400 mg/dl odsetek udarów niedokrwiennych o typie CS był istotnie wyższy niż udarów typu RIND i TIA. Udary o typie PS występowały także znamiennie częściej, gdy stężenie fibrynogenu było równe 300–400 mg/dl. Wnioski. Podwyższone stężenie fibrynogenu osoczowego predysponuje do niekorzystnej dynamiki przebiegu ostrej fazy udaru niedokrwiennego, zwłaszcza o typie PS. Należy go zatem traktować jako czynnik patogenetyczny powstawania ogniska zawałowego w mózgu, a nie jedynie jako wskaźnik zwiększonego ryzyka udaru. Osoby, u których stężenie fibrynogenu osoczowego mieści się w górnym przedziale wartości uznanych za prawidłowe (300–400 mg/dl) powinny być zakwalifikowane do grupy podwyższonego ryzyka udaru niedokrwiennego

Charakterystyka kliniczna wczesnych i późnych nawrotowych udarów niedokrwiennych

Background and purpose The aim of the study was to search for differences between clinical characteristics of recurrent ischaemic stroke which occurred within the fifth year after the first event or later, and early recurrence, i.e. within the first year after first-ever ischaemic stroke. We also tried to determine prognostic factors of late recurrent ischaemic episodes. Material and methods The patients were divided into two groups: group I comprised 124 individuals with recurrence within the first year, and group II − 98 individuals in whom the recurrent episode appeared within the fifth year or later. Results A significantly higher percentage of patients in group I demonstrated evident stenosis (70% or more) of internal carotid artery ipsilateral to stroke (p = 0.023). In this group more cardioembolic strokes were found compared to group II, while in the latter, predominantly lacunar strokes appeared (p = 0.046 and 0.0002, respectively). Group II patients significantly more frequently reported acetylsalicylic acid application, including systematic drug use (p = 0.001). No evident differences were found between groups considering other important non-modifiable and modifiable risk factors of stroke. Conclusions Small differences between risk factors of ischaemic stroke profiles in patients with early and late recurrent episodes do not allow us to distinguish unequivocally a group of patients with better prognosis regarding the time of recurrent stroke. Use of antiplatelet drugs, either systematic or non-systematic, and lacunar stroke are independent, positive prognostic factors of delay of potential recurrent stroke.Wstęp i cel pracy Celem opracowania jest wykazanie różnic w charakterystyce klinicznej chorych, u których do kolejnego udaru niedokrwiennego doszło w piątym roku po pierwszym w życiu epizodzie lub później, z osobami, u których nawrót dokonał się w ciągu pierwszego roku. Autorzy analizowali też, czy możliwe jest określenie czynników prognostycznych późnego nawrotu udaru. Materiał i metody Chorych podzielono na dwie grupy: grupa I obejmowała chorych z nawrotem do roku (124 osoby), a grupa II – chorych z nawrotem w piątym roku po pierwszym udarze lub później (98 osób). Wyniki U znamiennie większego odsetka chorych grupy I stwierdzono zwężenie światła tętnicy szyjnej wewnętrznej tożstronnej do udaru, przekraczające 70% (p = 0.023). W grupie tej więcej było udarów pochodzenia sercowo-zatorowego, natomiast w grupie II znamiennie częściej występowały udary zatokowe (odpowiednio p = 0,046 i p = 0,0002). Wśród chorych grupy II znamiennie większy był odsetek osób deklarujących przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego, w tym systematyczne (p = 0,001). Nie wykazano istotnych różnic między grupami chorych odnośnie do częstości występowania innych najważniejszych modyfikowalnych i niemodyfikowalnych czynników ryzyka udaru. Wnioski Niewielkie różnice w profilu czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu między chorymi z wczesnym i późnym nawrotem nie pozwalają na jednoznaczne wyodrębnienie grupy chorych z lepszym rokowaniem co do czasu powtórnego udaru. Przyjmowanie leków przeciwpłytkowych, zarówno systematyczne, jak i niesystematyczne, oraz udar zatokowy są niezależnymi, pozytywnymi czynnikami prognostycznymi opóźnienia potencjalnego nawrotu udaru

Dynamics of acute phase of ischemic stroke and initial computed tomography findings

Surprisingly, there is a small number of papers on comparison of ischemic stroke course within its acute phase with initial stage of nervous tissue, assessed with neuroimaging. The aim of the study was to determine whether the dynamic of acute phase of ischemic stroke depends on earlier lesion of nervous tissue, including ischemic foci probably developed before present stroke, evaluated by computed tomography (CT) examination, and especially, whether the early CT changes might be a prognostic factor of the course of stroke in its acute phase. The prospective study were done on 126 patients with ischemic stroke, divided in two groups: I - 69 individuals with reversible ischemic neurological deficit (RIND) and II - 57 patients with complete stroke (CS) or progressive stroke (PS). It was found that probability of worse clinical course of stroke becomes involved per se by prior vascular lesion of the brain, visible on CT scans, including ischemic foci probably developed before the actual stroke. It also turned out that the size of ischemic foci on CT, and first of all, their the longest dimension appears to be the important risk factor of worse course of acute phase of ischemic stroke. The number of ischemic foci on CT scans does not involve the clinical course of stroke.Zaskakująco mało prac dotyczy porównania różnych form dynamiki udaru niedokrwiennego w ostrej fazie epizodu naczyniowego z wyjściowym stanem tkanki nerwowej, ocenianym w badaniach neuroobrazowych. Celem pracy była próba odpowiedzi, czy dynamika ostrej fazy udaru niedokrwiennego zależy od wcześniejszego, w tym prawdopodobnie pochodzącego sprzed obecnego udaru, naczyniopochodnego uszkodzenia tkanki nerwowej mózgowia, ocenianego za pomocą tomografii komputerowej (CT), a zwłaszcza, czy obraz tych zmian można wykorzystać jako czynnik prognostyczny dalszego przebiegu ostrej fazy udaru. W badaniach prospektywnych oceniano 126 chorych. Grupę I stanowiło 69 pacjentów z udarem odwracalnym (RIND), grupę II - 57 osób z udarem dokonanym (CS) lub postępującym (PS). Badania wykazały, że ryzyko gorszego przebiegu udaru wiąże się z samą obecnością ognisk niedokrwiennych, powstałych zarówno podczas obecnego epizodu niedokrwiennego, jak i najprawdopodobniej przed nim. Ponadto stwierdzono, że wielkość ognisk niedokrwiennych w CT, a zwłaszcza ich największy wymiar, jest istotnym czynnikiem ryzyka gorszego przebiegu ostrej fazy udaru. Liczba ognisk niedokrwiennych nie wpływa natomiast na dynamikę ostrej fazy udaru

Udar niedokrwienny mózgu jako ciężkie powikłanie zatorowości kardiogennej w przebiegu kardiomiopatii takotsubo

W pracy przedstawiono przypadek 77-letniej chorej z ciężkim udarem niedokrwiennym mózgu spowodowanym zatorem sercowopochodnym w przebiegu kardiomiopatii takotsubo (TC, takotsubo cardiomyopathy). Silny stres związany ze śmiercią męża był czynnikiem wywołującym TC u dotychczas niechorującej przewlekle osoby. Mimo objawów imitujących zawał serca TC ma potencjalnie dobre rokowanie, jednak w przypadku opisanej pacjentki powikłanie w postaci udaru niedokrwiennego mózgu spowodowało trwałą niepełnosprawność.

Evolution of Hypodensity on Non-Contrast CT in Correlation with Collaterals in Anterior Circulation Stroke with Successful Endovascular Reperfusion

Introduction: The aim of the study was to assess the impact of collaterals on the evolution of hypodensity on non-contrast CT (NCCT) in anterior circulation stroke with reperfusion by mechanical thrombectomy (MT). Methods: We retrospectively included stroke patients with middle cerebral artery occlusion who were reperfused by MT in early and late time window. Artificial intelligence (AI)-based software was used to calculate of hypodensity volumes at baseline NCCT (V1) and at follow-up NCCT 24 h after MT (V2), along with the difference between the two volumes (V2-V1) and the follow-up (V2)/baseline (V1) volume ratio (V2/V1). The same software was used to classify collateral status by using a 4-point scale where the score of zero indicated no collaterals and the score of three represented contrast filling of all collaterals. The volumetric values were correlated with the collateral scores. Results: Collateral scores had significant negative correlation with V1 (p = 0.035), V2, V2− V1 and V2/V1 (p < 0.001). In cases with collateral score = 3, V2 was significantly smaller or absent compared to V1; in those with collateral score 2, V2 was slightly larger than V1, and in those with scores 1 and 0 V2 was significantly larger than V1. These relationships were observed in both early and late time windows. Conclusions: The collateral status determined the evolution of the baseline hypodensity on NCCT in patients with anterior circulation stroke who had MT reperfusion. Damage can be stable or reversible in patients with good collaterals while in those with poor collaterals tissues that initially appear normal will frequently appear as necrotic after 24 h. With good collaterals, it is stable or can be reversible while with poor collaterals, normal looking tissue frequently appears as necrotic in follow-up exam. Hence, acute hypodensity represents different states of the ischemic brain parenchyma