Systems of Hess-Appel'rot type

We construct higher-dimensional generalizations of the classical Hess-Appel'rot rigid body system. We give a Lax pair with a spectral parameter leading to an algebro-geometric integration of this new class of systems, which is closely related to the integration of the Lagrange bitop performed by us recently and uses Mumford relation for theta divisors of double unramified coverings. Based on the basic properties satisfied by such a class of systems related to bi-Poisson structure, quasi-homogeneity, and conditions on the Kowalevski exponents, we suggest an axiomatic approach leading to what we call the "class of systems of Hess-Appel'rot type".Comment: 40 pages. Comm. Math. Phys. (to appear

Morfologia czaszki kredowego łożyskowego ssaka Barunlestes

Skull and lower jaw of Late Cretaceous (?middle Campanian) eutherian zalambdalestid genus Barunlestes from the Gobi Desert in Mongolia is described and figured. It is characterized by: maxilla extending backwards along the choanae, the presphenoid with a prominent median process, very large pterygoid process of basisphenoid, a fissura Glaseri, postglenoid process extending only opposite the medial part of glenoid fossa, large promontorium, foramen arteriae stapediae, sulcus arteriae stapediae, no sulcus arteriae promontorii. Large promontoria and large olfactory bulbs indicate strong development of auditory and olfactory senses in Barunlestes. Basicranial structure of Barunlestes supports Presley's (1979) idea that the primitive mammalian morphotype with two vessels (medial internal carotid and promontory), should be revised.W pracy opisano czaszkę górno-kredowego ssaka łożyskowego Barunlestes butleri Kielan-Jaworowska 1975, należącego do rodziny Zalambdalestidae. Okazy B. butleri pochodzą z formacji Barun Gojot, która jest przypuszczalnie wieku środkowo-kampańskiego, z miejscowości Nemegt i Chulsan w Dolinie Nemegetańskiej, oraz z czerwonych warstw Chermin Caw, które są tego samego wieku co formacja Nemegt, z miejscowości Chermin Caw na pustyni Gobi w Mongolii. B. butleri różni się od Zalambdalestes lechei Gregory and Simpson 1926, który należy do tej samej rodziny brakiem P¹ i P₂ oraz krótszą i bardziej masywną czaszką i żuchwą. Zęby trzonowe B. butleri i Z. lechei są nie do odróżnienia. Czaszka Barunlestes charakteryzuje się następującymi cechami: bardzo duże płaty węchowe mózgu, obecność wyrostka kości szczękowej, skierowanego ku tyłowi wzdłuż nozdrzy wewnętrznych, równolegle do kości podniebiennej, obecność na kości przedklinowej dużego wyrostka, skierowanego dobrzusznie, występowanie dużych wyrostków skrzydłowatych kości przedklinowej, obecność szczeliny Glazera, bardzo duże promontorium, krótki wyrostek zapanewkowy, rozciągający się tylko na przeciw środkowej części dołu żuchwowego, brak wyrostka przypotylicznego, obecność szczeliny klinowo-oczodołowej, otworu okrągłego, otworu owalnego, otworu dla arteria carotis interna oraz otworu dla dolnego odgałęzienia arteria stapedia, obecność na promontorium sulcus arteriae stapediae oraz brak sulcus arteriae promontorii, zagięcie wyrostka kątowego żuchwy dośrodkowo. Brak sulcus arteriae promontorii u Barunlestes (nie występującego również u kredowych ssaków łożyskowych Kennalestes i Asioryctes) potwierdza pogląd Presley’a (1979) oparty na danych embriologicznych, że należy poddać rewizji moriotyp uznany powszechnie w literaturze paleontologicznej za prymitywny dla ssaków, w którym występują dwa niezależne naczynia krwionośne: arteria carotis interna i arteria promontorii. Brak arteria promontorii u Kennalestes, Asioryctes i Barunlestes wskazuje że u prymitywnych ssaków łożyskowych występowała tylko arteria carotis interna, która, jak sugeruje Presley (1979) mogła w ewolucji różnych grup ssaków przemieszczać się ku bokowi i biec przez środek lub z boku promontorium. Duże rozmiary płatów węchowych mózgu i duże promontorium sugerują, że zmysły węchu i słuchu były u Barunlestes silnie rozwinięte. Praca była częściowo wykonana w ramach problemu MR II/6 finansowanego przez Polską Akademię Nauk i w ramach umowy o współpracy między PAN i AN ZSRR, temat 30.1.В статье описан череп верхнемелового плацентарного млекопитающего сем. Zalambdalestidae — Barunlestes butleri Kielan-Jaworowska 1975. Образцы происходят из свиты Барун-Гойот (?средний кампан) местонахождений Нэмэгт и Хульсан в Нэмэгетинской котловине, а также из красной толщи Хермин-цав, имеющей тот же возраст. В. butleri отличается от Zalambdalestes lechei Gregory et Simpson 1926 отсутствием P¹ и P₂, а также более коротким и массивным черепом и нижней челюстью. Коренные зубы В. butleri и Z. lechei не отличаются. Череп В. butleri характеризуется следующими чертами: очень большие обонятельные доли мозга; наличие максилярного отростка, направленного назад вдоль внутренних ноздрей параллельно нёбу; присутствие на пресфеноиде длинного выроста, направленного вентрально; наличие больших крыловидных отростков пресфеноида; щели Глазера; очень крупного промонториума; короткий заднесочленовный отросток, простирающийся до уровня средней части гленоидной ямы; отсутствие предтеменного отростка; наличие сфеноорбитальной щели; округлого и овального отверстий, а также отверстия для внутренней сонной артерии и отверстия для нижней ветви артериа стапедиа; присутствие на промонториум борозды для артериа стапедия, а также отсутствие борозды артериа промонториа; изгибание углового отростка челюсти вовнутрь. Отсутствие sulcus arteriae promontorii у Barunlestes, которого также нет у меловых плацентарных Kennalestes и Asioryctes подтверждает мнение эмбриолога Приели (1979) о том, что следует ревизовать морфотип, который в морфологической литературе принято считать примитивным для млекопитающих. В этом морфотипе два независимых кровеносных сосуда arteria carotis interna и a. promontori. Отсутствие a. promontori у Kennalestes, Asioryctes и Barunlestes показывает, что у примитивных плацентарных существовала только a. carotis interna, которая, как считает Приели (1979) могла в эволюции разных групп млекопитающих смещаться вбок и проходить через середину или край промонториума. Большие размеры обонятельных долей мозга и промонториума дают основание предполагать, что обоняние и слух у Barunlestes были сильно развиты

Odlew jamy czaszki kredowego ssaka łożyskowego Barunlestes

An endocranial cast of the Late Cretaceous (?Middle Campanian) zalambdalestid Barunlestes butleri from the Gobi Desert in Mongolia is described and figured. The brain that produced this endocast had large, roughly pear-shaped olfactory bulbs; relatively wide lissencephalic cerebral hemispheres, strongly diverging posteriorly; the midbrain consisting of one pair of large colliculi extensively exposed on the dorsal side; relatively short and wide cerebellum. The rhinal fissure cannot be discerned with any certainty but the expansion of cerebral hemispheres suggests that the neocortex was possibly developed in this and other Cretaceous eutherian mammals.W pracy opisano odlew jamy czaszki ssaka łożyskowego Barunlestes butleri, z późnej kredy Mongolii. Jak można sądzić na podstawie odlewu, mózg tego ssaka miał gładką korę, duże, gruszkowatego kształtu opuszki węchowe, półkule mózgowe stosunkowo duże, w części tylnej silnie rozchodzące się na boki, śródmózgowie szeroko odsłonięte na stronie grzbietowej, stosunkowo krótki i szeroki móżdżek. Bruzda węchowa nie zachowała się na opisywanym odlewie, jednakże kształt półkul mózgowych wskazuje, że kora nowa była już u tego ssaka zapewne rozwinięta. Praca była częściowo finansowana przez Polską Akademię Nauk w ramach problemu Mr II. 6 i w ramach umowy o współpracy między Polską Akademią Nauk a Akademią Nauk ZSRR

Wczesno-kredowe multituberkulatyz Mongolii i porównanie z formami jurajskimi

A collection of multituberculates consisting of 68 specimens (teeth or their fragments and jaw fragments) from the ?Aptian or Albian Khovboor Beds in the Gobi Desert is described. It contains four species: Eobaatar magnus gen. n., sp. n., and E. minor sp. n. (assigned to the Eobaataridae nov. in Taeniolabidoidea), Monobaatar mlmicus gen. n., sp. n., (assigned to the family incertae sedis) and Arginbaatar dimitrievae Trofimov (assigned to the Arginbaataridae in ?Plagiaulacoidea). For E. magnus and A. dimitrievae upper and lower elements are matched, E. minor is based on lower teeth, M. mimicus on upper teeth. Both the Eobaataridae and Arginbaataridae have five upper and three lower premolars. Eobaataridae has lower incisor with limited enamel band and P₄ parallel-sided with single basal cusp; it is in some respects intermediate between the Plagiaulacidae and Late Cretaceous Taeniolabidoidea. Arginbaataridae has lower incisor completely covered with enamel. It is highly specialized in the structure of P₄, which is only partly covered with enamel and rotated during ontogeny; on the other hand, it retains primitive features: upper canine and double infraorbital foramen. Both the Eobaataridae and Arginbaataridae have gigantoprismatic enamel. If gigantoprismatic enamel made its appearance only once in multituberculate evolution, one should expect that both families share a common ancestor, which would be a plagiaulacid. Some Late Jurassic and Early Cretaceous British and Late Jurassic North American multituberculates are figured for comparison. It is demonstrated that Ctenacodon has two infraorbital foramina. The systematic position of some Вolodon species is discussed.W pracy opisano kolekcje wczesno-kredowych multituberkulatów z Mongolii (?Apt lub Alb, miejscowość Howbur, somon Guczin Us, na pustyni Gobi), znajdujące się w zbiorach Instytutu Paleontologicznego Akademii Nauk ZSRR w Moskwie, oraz Instytutu Nauk Geologicznych Akademii Nauk Mongolskiej Republiki Ludowej w Ułan Bator. Kolekcje te obejmują łącznie 68 okazów pojedynczych zębów, bądź fragmentów szczęk z zębami. W zespole z Howbur wyróżniono cztery gatunki multituberkulatów: Eobaatar magnus gen. n., sp. n. i Eobaatar minor gen. n., sp. n. (zaliczone do nowej rodziny Eobaataridae w obrębie podrzędu Taeniolabidoidea), Monobaatar mimicus gen. n., sp. n. (którego przynależność rodzinowa nie została rozpoznana), oraz Arginbaatar dimitrievae Trofimov (zaliczony do rodziny Arginbaataridae Hahn i Hahn, w podrzędzie ?Plagiaulacoidea). Mimo że w badanym materiale górne i dolne szczęki oraz zęby nie zostały znalezione razem, w przypadku gatunków Eobaatar magnus i Arginbaatar dimitrievae zrekonstruowano, z zastrzeżeniem naturalne zestawy dolnych i górnych zębów, w oparciu o wielkość, typ ornamentacji, oraz częstość występowania, chociaż z powodu małej liczby okazów nie można było zastosować metod statystycznych. Pozostałe gatunki: Eobaatar minor został ustalony na dolnych zębach, zaś Monobaatar mimicus na górnych. Nie jest wykluczone, że Eobaatar minor i Monobaatar mimicus są konspecyficzne. Zarówno Eobaataridae, jak i Arginbaataridae mają po pięć górnych i po trzy dolne zęby przedtrzonowe (tak jak u późno-jurajskich Plagiaulacidae), ponadto Eobaataridae mają na dolnym siekaczu emalię ograniczoną tylko do dolnej powierzchni (tak jak u Taeniolabidoidea), oraz P₄ o przednich i tylnych krawędziach równoległych, z jednym guzkiem bazalnym, (gdy u późno-jurajskich Plagiaulacidae P₄ ma równoległe krawędzie i szereg guzków bazalnych, a dolny siekacz jest kompletnie pokryty emalią). Tak więc Eobaataridae wykazują cechy przejściowe między późno-jurajskimi Plagiaulacidae oraz późno-kredowymi i trzeciorzędowymi Taeniolabidoidea. Rodzina ta została zaliczona do Taeniolabidoidea ze względu na ograniczoną emalię na dolnym siekaczu, co jest cechą synapomorficzną Taeniolabidoidea (Sloan i Van Valen 1965). Rodzina Arginbaataridae wykazuje mieszaninę cech wysokiej specjalizacji i cech prymitywnych. Dolne siekacze są tu kompletnie pokryte emalią; występują dwa otwory podoczodołowe, oraz przypuszczalnie zachował się górny kieł. Te dwie ostatnie cechy są plezjomorficzne i zostały dotychczas stwierdzone u multituberkulatów w późnojurajskiej rodzinie Paulchoffatiidae (należącej do podrzędu Plagiaulacoidea). Z drugiej strony Arginbaataridae wykazują wysoką specjalizację w budowie P₄, który jest bardzo duży, wachlarzowatego kształtu, pozbawiony guzków bazalnych, oraz (jedyny przypadek wśród multituberkulatów) jest tylko częściowo pokryty emalią. Na podstawie serii zachowanych żuchw z zębami, oraz stopnia starcia zębów, wykazano że P₄ podczas rozwoju ontogenetycznego przesuwał się rotacyjnie do przodu na miejsce niewielkich P₃ i P₂, które ulegały starciu i resorbcji. Tego typu rotacja zębów nie była dotychczas znana u multituberkulatów. Zarówno u Arginbaataridae jak i u Eobaataridae występuje gigantopryzmatyczna struktura emalii (Fosse et al. 1985) charakterystyczna dla podrzędu Taeniolabidoidea, oraz dla rodziny Cimolomyidae o nieustalonej przynależności do podrzędu. Jeżeli gigantopryzmatyczna struktura emalii powstała w ewolucji multituberkulatów tylko raz, należy przyjąć że Arginbaataridae i Eobaataridae pochodzą od wspólnego przodka, którym byłby zapewne przedstawiciel jurajskiej rodziny Plagiaulacidae. Dla porównania w pracy zilustrowano pewne późno-jurajskie multituberkulaty z Wielkiej Brytanii i z Ameryki Północnej. Praca została wykonana w ramach problemu CPBP 04.03 oraz planu o współpracy naukowej między Polską Akademią Nauk i Akademią Nauk ZSRR (30.4) oraz Akademią Nauk Mongolskiej Republiki Ludowej