Characteristics of near-surface part of the Orzesze beds in the region of the main saddle in view of weathering processes

W artykule scharakteryzowano przypowierzchniową część warstw orzeskich w rejonie siodła głównego. W profilu litologicznym omawianego rejonu stwierdzono obecność iłowców przewarstwionych piaskowcami oraz występujące na powierzchni piaski. Wśród iłowców nawiercono warstwę węgla. Obserwacje terenowe z użyciem kamery, bezpośrednio w wykonanych otworach wiertniczych oraz badania laboratoryjne pobranych próbek skał wykazały znaczny stopień zwietrzenia utworów klastycznych. W obrębie warstw piaskowców w wyniku oddziaływania czynników wietrzenia tworzą się szczeliny oraz pustki skalne, którymi w głębsze partie górotworu swobodnie przesącza się woda opadowa. Piaskowce w składzie mineralnym zawierają przede wszystkim kwarc, któremu w mniejszych ilościach towarzyszą plagioklazy, łyszczyki, okruchy skalne i minerały ciężkie. Spoiwo piaskowców jest typu cement, ilasto-węglanowe. Występujące na powierzchni piaski stanowią ich zwietrzelinę, o czym świadczą podobne cechy teksturalne obu osadów. Iłowce bogate są w kaolinit i kwarc; w ich składzie stwierdzono również minerały z grupy smektytu. Charakteryzują się bardzo dużą nasiąkliwością, co prowadzi do ich pęcznienia i rozmywania. Stwierdzono, że zwietrzałe partie skał wykazują znacznie obniżoną wytrzymałość na ściskanie w stosunku do wartości przyjmowanych dla skał warstw orzeskich.The article presents the characterization of a near-surface part of Orzesze beds in the region of the main saddle. The lithological profile of the region in concern has been confirmed to contain claystones with interburdens of sandstones and sands occurring at the surface. Among the claystones, a coal bed was drilled into. Field observations with a video camera, direct observations made in the boreholes and laboratory studies of the obtained rock samples have indicated high levels of weathering of the clastic formations. The weathering processes within the sandstones form fissures and rock voids by means of which rainwater flows freely into the deeper parts of the rock mass. The mineral composition of the sandstones includes mostly quartz, accompanied by plagioclases, micas, breccias and heavy minerals in smaller amounts. The binding material is cement-type and clayey-carbonate. The sands occurring at the surface constitute their eluvium, which is evidenced by similar texture qualities of both the sediments. The claystones contain mostly kaolinite and quartz; in their composition minerals from smectite group were also found. They are characterized by very high absorbability, which leads to their swelling and washing out. It has been found that the weathered parts of rocks indicate significantly lowered compressive strength in comparison to the values assumed in case of the rocks of the Orzesze beds

Lithological formation of Orzesze Beds on the southern saddle side of USCB

W strefie przejściowej pomiędzy siodłem głównym a niecką główną występują osady warstw orzeskich, które ostatnio poznano jednym otworem z powierzchni. Rozpoznano część profilu, który uległ znacznym, daleko zaawansowanym procesom wietrzeniowym, o czym świadczy występowanie skał słabo zdiagenezowanych i luźnych o nietypowych dla karbonu brązowo-żółtych barwach. Pobrane z analizowanego profilu próbki skał okruchowych zostały poddane badaniom petrograficzno-mineralogicznym. Na ich podstawie stwierdzono, że reprezentują one piaskowce, mułowce oraz iłowce, których jednym z głównych składników jest kwarc. Badany fragment profilu pod względem litostratygraficznym należy do warstw orzeskich reprezentujących górną część serii mułowcowej (moskow).Orzesze Beds, which recently have been known by one bore hole from the surface, occur in the transition zone between the main saddle and the main basin sediments. The part of profile under the advanced weathering processes has been recognized, as evidenced by the occurrence of poorly diagenetically formed rocks and loose rocks characterized by unusual for Carboniferous brown-yellow colors. Petrographical and mineralogical tests were carried out for the samples from the analyzed profile. On this basis, it was found that they represent sandstones, mudstones and claystones, which mainly contain quartz. The tested fragment of lithostratigraphic profile belongs to Orzesze Beds representing the upper part of mudstone series (Moscovian)

Impact of the digestion procedure to quantitative determination of thallium in minerals of the zinc and lead ores from Silesian-Cracow Area

Tal jest pierwiastkiem znajdującym duże zastosowanie gospodarcze , w związku z tym stale poszukuje się nowych źródeł jego pozyskiwania. Na obszarze śląsko-krakowskim tal w postaci domieszek izostrukturalnych występuje w minerałach siarczkowych rud Zn-Pb. Wykonano eksperyment polegający na zastosowaniu różnych metod przeprowadzania próbek minerałów rudnych (sfalerytu, galeny i markasytu) do roztworu w celu odpowiedzi na pytanie , w jakim stopniu sposób ich roztwarzania wpływa na oznaczalność talu. Badania wykazały, że największa koncentracja talu występuje w markasycie i również w przypadku tego minerału odnotowano największe różnice oznaczalności talu pomiędzy zastosowanymi procedurami roztwarzania próbki. Najkorzystniejsze efekty uzyskano przy zastosowaniu mieszaniny: kwas azotowy, kwas solny i nadtlenek wodoru; najgorsze przy użyciu wody królewskiej.Thallium is an element of a high possibility of commercial use , scientists are constantly looking for new sources of its acquisition. Thallium accompanied by sulphide minerals Zn-Pb ores in the form o f iso-structural admix tures in the area o f Silesia – Cracow. We performed an experiment involving the use of different digestion methods for the ore minerals sample (sphalerite , galena, and marcasite) to see what extent the manner of their digestion affects the determination of thallium. Experience have shown that the largest concentration of thallium occurs in marcasite and in the case of this mineral also recorded the biggest differences between the determination of thallium applied sample digestion procedures. The most preferred results were obtained using the solvent of nitric acid, hydrochloric acid, and hydrogen peroxide, while the worst with aqua regia

Using of the X-ray spectral microanalysis for the determination of elements associated with minerals of zinc-lead ores from the Klucze I deposit

Pierwiastki towarzyszące rudom cynkowo-ołowiowym budzą szczególne zainteresowanie zwłaszcza, że część z nich jest zaliczana do grupy pierwiastków krytycznych, których pozyskiwanie z nowych źródeł stanowi obecnie jeden z priorytetów gospodarki w krajach Unii Europejskiej. W celu precyzyjnego oznaczenia pierwiastków towarzyszących sfalerytowi, galenie i markasytowi należy zastosować metody instrumentalne, które w dokładny i wiarygodny sposób pozwolą na oznaczenie ich koncentracji oraz form występowania. Jedną z takich technik jest rentgenowska analiza spektralna w mikroobszarach, którą wykorzystano w badaniach minerałów rudnych ze złoża Klucze I. W kilkunastu mikroobszarach dla sfalerytu, galeny i markasytu oznaczono skład jakościowy i ilościowy pierwiastków; na tej podstawie stwierdzono, że siarczkom cynku, ołowiu i żelaza, obok kadmu Cd i arsenu As, towarzyszą tal Tl i antymon Sb, a także pierwiastki zaliczane do grupy krytycznych: wolfram W, dysproz Dy oraz iryd Ir. W, Dy i Ir nie były dotychczas opisywane w literaturze, jako towarzyszące minerałom rud Zn-Pb; w badanych minerałach występują w stanie rozproszonym, przede wszystkim w sfalerycie i markasycie. Ich obecność może stanowić przesłankę odnośnie możliwości pozyskiwania alternatywnych źródeł pierwiastków krytycznych.Elements associated with lead-zinc ores arouse a particular interest of scientists, especially that some of them are included to the group of critical elements. Now, in the European Union the obtaining a new sources of them is one of the priorities of the economy. Instrumental methods, which in the most accurate and reliable way, allow for determination of the concentration and occurrence forms of elements associated with sphalerite, galena and marcasite, should be used. One of such technique is X-ray spectral microanalysis, which was used in the researches of ore minerals from Klucze I deposit. In several micro areas of galena, sphalerite and marcasite, the qualitative and quantitative composition of elements was marked; on this basis, it has been found, that sulfides of zinc, lead and iron, beside cadmium Cd, arsenic As, thallium Tl and antimony Sb, contain elements included to the group of critical elements: tungsten W, dysprosium Dy, and iridium Ir. W, Dy and Ir were not previously described in the literature as associated elements of Zn-Pb minerals; in the studied minerals, these elements are dispersed mainly in sphalerite and marcasite. Their presence can be the premise regarding the possibility of obtaining alternative sources of critical elements

Charakterystyka wybranych właściwości fizyko-mechanicznych oraz składu chemicznego kruszyw wyprodukowanych na bazie: żużli stalowniczych, porfiru i diabazu

This paper presents the results of tests of selected physical and mechanical properties as well as the chemical composition of two types of natural aggregates: porphyry and diabase, as well as artificial aggregate based on steel slags. Based on the conducted tests, it was established that the physical and mechanical properties of the artificial aggregate exhibit slightly lower parameters as compared to the results obtained for porphyry and diabase aggregates. However, this does not limit the possibility of using the aggregate based on steel slags, as according to the applicable WT-4 and WT-5 standards, it can be used in mixtures unbound to the improved subsoil and layers of the road foundation as well as road mixtures with hydraulic binders for each category of traffic load. The chemical composition of the aggregate based on steel slags differs from the chemical composition of the tested natural aggregates. The slags contain lower amounts of SiO2 and Al2O3, while the concentration of CaO and Fe2O3 is greater. Additionally, heavy metals have also been exhibited in the slags. However, it was established that the alkaline nature of the slags, which is affected by low sulphur content and a significant proportion of CaO, as well as the way the metals occur limit the possibility of heavy metals release and migration from slags. The tested steel slags may constitute a prospective material used in road construction.W artykule przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości fizyko-mechanicznych oraz składu chemicznego dwóch rodzajów kruszywa naturalnego: porfirowego i diabazowego oraz kruszywa sztucznego wyprodukowanego na bazie żużli stalowniczych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że właściwości fizyko-mechaniczne (gęstość objętościowa, nasiąkliwość, mrozoodporność, odporność na rozdrabnianie LA, wytrzymałość na miażdżenie) kruszywa sztucznego wykazują nieco niższe parametry w odniesieniu do wyników oznaczeń uzyskanych dla kruszywa porfirowego i diabazowego. Nie ogranicza to jednak możliwości wykorzystania kruszywa na bazie żużli stalowniczych, gdyż wg obowiązujących standardów WT-4 i WT-5, może być ono stosowane w mieszankach niezwiązanych do ulepszonego podłoża i warstw podbudowy drogowej oraz drogowych mieszankach związanych spoiwami hydraulicznymi dla każdej kategorii obciążenia ruchem. Skład chemiczny kruszywa na bazie żużli stalowniczych różni się od składu chemicznego badanych kruszyw naturalnych. Żużle zawierają mniejsze ilości SiO2 oraz Al2O3, wzrasta w nich natomiast koncentracja CaO oraz Fe2O3, w żużlach oznaczono także obecność metali ciężkich. Stwierdzono jednak, że zasadowy charakter żużli, na który wpływa niska zawartość siarki oraz znaczny udział CaO, jak również sposób występowania metali przede wszystkim w formie rozproszonej w szkliwie oraz jako podstawienia w strukturze wewnętrznej faz krzemianowych i tlenkowych ograniczają możliwości uwalniania i migracji metali ciężkich z żużli. Badane żużle stalownicze mogą stanowić perspektywiczny materiał znajdujący zastosowanie w budownictwie drogowym

Cardiovascular effects of cholecalciferol treatment in dialysis patients – a randomized controlled trial

BACKGROUND: Patients on chronic dialysis are at increased risk of vitamin D deficiency. In observational studies plasma 25-hydroxyvitamin D (p-25(OH) D) levels are inversely correlated with plasma BNP and adverse cardiovascular outcomes. Whether a causal relation exists has yet to be established. The aim of this study was to test the hypothesis that cholecalciferol supplementation improves cardiac function and reduces blood pressure (BP) and pulse wave velocity (PWV) in patients on chronic dialysis. METHODS: In a randomized, placebo-controlled, double-blind study, we investigated the effect of 75 μg (3000 IU) cholecalciferol daily for 6 months, in patients on chronic dialysis. We performed two-dimensional echocardiography, with doppler and tissue-doppler imaging, 24-h ambulatory BP (24-h BP), PWV, augmentation index (AIx), central BP (cBP) and brain natriuretic peptide (BNP) measurements at baseline and after 6 months. RESULTS: Sixty-four patients were allocated to the study. Fifty dialysis patients with a mean age of 68 years (range: 46–88) and baseline p-25(OH) D of 28 (20;53) nmol/l completed the trial. Cholecalciferol increased left ventricular (LV) volume, but had no impact on other parameters regarding LV structure or left atrial structure. LV systolic function, LV diastolic function, PWV, cBP, AIx and BNP were not changed in placebo or cholecalciferol group at follow-up. 24-h BP decreased significantly in placebo group and tended to decrease in cholecalciferol group without any difference between treatments. CONCLUSION: Six months of cholecalciferol treatment in patients on chronic dialysis did not improve 24-h BP, arterial stiffness or cardiac function. TRIAL REGISTRATION: NCT01312714, Registration Date: March 9, 2011