Women in the Contemporary Polish Streetscape. Memory Wars

As diversity, equity and inclusion policies gain momentum in the Global North, the strikingly low visibility of women in Polish public space is being addressed not only via bottom-to-top activism but also through initiatives by local governments. This, in turn, results in controversies over the very need for gender equality in urban naming, as well as over the commemoration-worthiness of particular personages. The present paper aims to assess the changes that have taken place in Poland since the beginning of 2018, when an analysis of the 12 biggest cities revealed a persistent under-representation of women as namesakes in street naming. We offer a quantitative analysis and then focus on four selected case studies, each exemplifying one type of situation: open conflict, covert tactics, and two combinations of surface vs core values relationship

Two-Dimensional Cutting Problem

This paper deals with two-dimensional cutting problems. Firstly the complexity of the problem in question is estimated. Then, several known approaches for the regular (rectangular) and irregular (not necessarily rectangular) cutting problems are described. In the second part, a decision support system for cutting a rectangular sheet of material into pieces of arbitrary shapes, is presented. The system uses two earlier described methods which prefer different types of data and the user may decide which one is more suitable for the problem in question. After brief description of system data files and its manual, some experimental results are presented

Imiona mniejszości litewskiej w Polsce

The given names used by the Lithuanian minority in Poland This article analyses the given names of members of the Lithuanian minority in Poland. It is based on a Lithuanian telephone directory issued in Puńsk in 1997, in which a significant number of personal names are recorded in the Lithuanian form. Their comparison with the corresponding data in two Polish telephone directories from a similar period revealed over two hundred “given name + surname” pairs in two language versions: Lithuanian and Polish. About eighty pairs in which the names differed in spelling and morphology have been extracted for analysis. In the analysis of given names, also Kazimierz Rymut’s name dictionary (1995) has been used to establish the frequency of selected names in the Suwalki region and beyond. The statistically significant higher turnout of names of Lithuanian origin in the Suwalki region than in the rest of Poland was confirmed in almost all cases. It was also established that the occurrence of Lithuanian given names in unassimilated form is more frequent there. The frequency of the given names which appear in the aforementioned Lithuanian telephone directory and on the lists of high school graduates in Puńsk from 1959–1995 was compared to the ranking lists of given names used in Poland and Lithuania. This enabled some observations concerning the choice of names by Polish Lithuanians. It appears that Lithuanian anthroponymy plays an important role in consolidating the Lithuanian minority in Poland, and that it can be viewed in terms of an in-group code. At the same time, the parallel use of two language versions of given names – Polish and Lithuanian – allows for the selection of the form depending on the communicative situation.   Imiona mniejszości litewskiej w Polsce W artykule podjęto próbę analizy imion członków mniejszości litewskiej w Polsce. Bazą materiałową pracy jest wydana w 1997 roku w Puńsku litewska książka telefoniczna, w której antroponimy znacznej części abonentów zapisane zostały w postaci litewskiej. Porównując je z odpowiadającymi im danymi w dwóch polskich książkach telefonicznych ze zbliżonego okresu, uzyskano ponad dwieście par imię + nazwisko w dwóch wersjach językowych: litewskiej i polskiej, z których wyekscerpowano ok. 80 par imion różniących się grafią i morfologią. W analizie imion posłużono się też słownikiem imion K. Rymuta (1995), badając frekwencję wybranych imion na Suwalszczyźnie i poza nią. Potwierdzono istotną statystycznie wyższą frekwencję na Suwalszczyźnie prawie wszystkich imion pochodzenia litewskiego, a także częstsze występowanie tam imion litewskich w postaci niezasymilowanej do polszczyzny. Wykorzystując wspomnianą litewską książkę telefoniczną, spisy absolwentów liceum w Puńsku z lat 1959–1995 i listy rangowe frekwencji imion w Polsce i na Litwie, porównano też wybory imiennicze Litwinów mieszkających w Polsce, odnotowując podobieństwa do listy litewskiej. Jak stwierdzono, antroponimia litewska pełni istotną rolę konsolidującą mniejszość litewską w Polsce i stanowi swego rodzaju kod dla wtajemniczonych. Jednocześnie równoległe funkcjonowanie dwóch postaci językowych imienia – polskiej i litewskiej – pozwala na wybór postaci antroponimu zależnie od sytuacji komunikacyjnej

Litewskie nazwiska Polaków. Słownik etymologiczno-frekwencyjny

Słownik obejmuje ponad osiem tysięcy nazwisk pochodzenia litewskiego (w niektórych przypadkach też łotewskiego bądź pruskiego, co nie zawsze da się dziś jednoznacznie rozgraniczyć) współcześnie używanych w Polsce. Pochodzenie litewskie jest rozumiane w szerokim sensie i odnosi się także do nazwisk, które w taki czy inny sposób przeszły w swej historii przez "filtr litewski", co wpłynęło na ich obecny kształt morfologiczny i graficzny. Poczesne miejsce zajmują wśród nich nazwiska oparte na dwutematowych litewskich nazwach osobowych (np. Butrym, Talmont) oraz ich skróconych postaciach (np. Giedrojć), w tym takie, które spolszczono dodając polski przyrostek (jak Butrymowski, Świerbutowski, Giedrowicz, Narutowicz). Niemałą grupę tworzą nazwiska pochodzące od litewskich apelatywów (Bołądź, Gulbinowicz, Pobiarżyn, Rekść, Szerksznis, Szupień); mniejszą część stanowią utworzone od spolszczonych litewskich nazw miejscowych (Antokolski, Żorański), występują też zlituanizowane nazwiska o genezie nielitewskiej, głównie polskiej (Bendzelauskas, Celminskis). Niejednokrotnie trudno wyrokować, do której kategorii zakwalifikować dany onim, co może wynikać także i z niejasności co do etymologii litewskiego nazwiska, na którym oparte jest polskie; ponadto w przypadku wielu nazwisk można mówić o homonimii bądź wielomotywacyjności (a zatem poligenezie). Każda postać graficzna nazwiska traktowana jest jako odrębne hasło, któremu towarzyszy próba etymologizacji oraz informacja o jego frekwencji (w oparciu o dane PESEL z 2002 r., za słownikiem K. Rymuta z 2005 r.)

Nazwiska nieurzędowe mniejszości litewskiej w Polsce – dziedzictwo językowo-kulturowe pogranicza polsko-litewskiego

Unofficial surnames used by the Lithuanian minority in Poland: The linguistic and cultural heritage of the Polish-Lithuanian borderland Unofficial surnames are rare because surnames today are generally official in character. However, in the case of Polish citizens who are Lithuanians, they are a phenomenon that has long been present, although visible mostly – and until the entry into force of the Act on National Minorities (2005) predominantly – in intra-group communication. Considering that until recently it was not possible to register the Lithuanian forms of surnames and use them officially, this anthroponymic cultural heritage has long been transmitted between generations only informally. On the basis of the analysis of approximately 330 pairs of surnames extracted from telephone directories covering the area of compact residence of the Lithuanian minority (two of them in Polish, and one – in Lithuanian), the article discusses from the socioonomastic point of view (cf. Ainiala, 2016) the phenomenon of parallel functioning among the members of the Lithuanian minority in Poland of two surname forms: an official Polish one and an unofficial Lithuanian one. The latter differs from the former graphically and morphonologically, and in almost 30 per cent of cases their match is not unambiguous (i.e. one Polish form corresponds to more than one Lithuanian form, and, conversely, one Lithuanian form – to two or even more forms in Polish). It should be emphasised that the presence of formal exponents of Lithuanianness (Lithuanian diacritics, inflectional endings, feminine suffixes) does not necessarily imply the Lithuanian etymology of the surname. The situation is additionally complicated by the fact that in everyday intra-group communication members of the Lithuanian minority in our country use not literary Lithuanian, in which they write their surnames in minority documents (such as Lithuanian minority periodicals Aušra, Suvalkietis, Šaltinis, Terra Jatwezenorum, or bilingual yearly school reports in the schools with Lithuanian as the language of instruction), but the dialect of the Dzuks, in which their surnames are pronounced. The picture is complemented by interviews conducted in early 2018 with about 40 members of this minority, and by contributions on the Internet forum of Lithuanians in Poland regarding their attitude to the official (re-)Lithuanisation of surnames. The former revealed the opinions of older respondents (over 40 years of age), and the latter – the views of younger people.   Nazwiska nieurzędowe mniejszości litewskiej w Polsce – dziedzictwo językowo-kulturowe pogranicza polsko-litewskiego Nazwiska nieurzędowe spotyka się rzadko; nazwiska zwykle mają bowiem obecnie charakter oficjalny. W przypadku obywateli polskich narodowości litewskiej są one jednak zjawiskiem występującym od dawna, choć ujawniającym się głównie – a do czasu wejścia w życie „Ustawy o Mniejszościach Narodowych” (2005) przede wszystkim – w komunikacji wewnątrzgrupowej. Wobec braku (do niedawna) możliwości zalegalizowania formy litewskiej, to antroponimiczne dziedzictwo kulturowe jest zwykle przekazywane międzypokoleniowo jedynie nieformalnie. Na podstawie analizy ok. 330 par nazwisk, wyekscerpowanych z obejmujących obszar zwartego zamieszkania mniejszości litewskiej książek telefonicznych (dwóch polskich i jednej litewskojęzycznej), artykuł omawia pod kątem socjoonomastycznym (por. Ainiala, 2016) zjawisko równoległego funkcjonowania wśród członków mniejszości litewskiej w Polsce nazwisk w dwu postaciach: oficjalnej polskiej i nieoficjalnej litewskiej. Te ostatnie różnią się od oficjalnych graficznie oraz morfonologicznie, a w przypadku blisko 30% wzajemne przyporządkowanie obu grup nie jest jednoznaczne (tzn. jednej formie polskiej odpowiada więcej niż jedna litewska, bądź odwrotnie, jednej litewskiej dwie lub nawet więcej polskich). Należy podkreślić, że obecność formalnych wykładników litewskości (litewskie diakrytyki, końcówki fleksyjne, sufiksy żeńskie) nie musi implikować litewskiej etymologii nazwiska. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że zamieszkujący północno-wschodni kraniec Polski członkowie mniejszości litewskiej w naszym kraju na co dzień posługują się nie literackim językiem litewskim, którym zapisują swe nazwiska w dokumentach mniejszościowych (takimi jak czasopisma mniejszości litewskiej „Aušra”, „Suvalkietis”, „Šaltinis”, „Terra Jatwezenorum”, czy dwujęzyczne świadectwa szkolne w szkołach z litewskim językiem nauczania), a gwarą dzukowską, i z reguły taką też ich nazwiska mają postać mówioną. Obrazu dopełniają przeprowadzone na początku 2018 roku wywiady z około 40 przedstawicielami tej mniejszości oraz wypowiedzi na forum Litwinów w Polsce, dotyczące ich stosunku do oficjalnej (re)lituanizacji nazwisk. Wywiady umożliwiły poznanie zdania respondentów starszych (powyżej 40. roku życia), zaś posty w Internecie – opinii osób młodszych

Fecal pancreatic elastase-1 levels in older individuals without known gastrointestinal diseases or diabetes mellitus

Background - Structural changes occur in the pancreas as a part of the natural aging process. With aging, also the incidence of maldigestive symptoms and malnutrition increases, raising the possibility that these might be caused at least in part by inadequate pancreatic enzyme secretion due to degenerative processes and damage of the gland. Fecal elastase-1 is a good marker of pancreatic exocrine secretion. The aim of this study was to investigate the fecal elastase-1 levels among over 60 years old Finnish and Polish healthy individuals without any special diet, known gastrointestinal disease, surgery or diabetes mellitus. Methods - A total of 159 patients participated in this cross-sectional study. 106 older individuals (aged 60-92 years) were recruited from outpatient clinics and elderly homes. They were divided to three age groups: 60-69 years old (n = 31); 70-79 years old (n = 38) and over 80 years old (n = 37). 53 young subjects (20-28 years old) were investigated as controls. Inclusion criteria were age over 60 years, normal status and competence. Exclusion criteria were any special diet, diabetes mellitus, any known gastrointestinal disease or prior gastrointestinal surgery. Fecal elastase-1 concentration was measured from stool samples with an ELISA that uses two monoclonal antibodies against different epitopes of human elastase-1. Results - Fecal elastase-1 concentrations correlated negatively with age (Pearson r = -0,3531, P < 0.001) and were significantly lower among subjects over 70 years old compared to controls (controls vs. 70-79 years old and controls vs. over 80 years old, both P < 0.001). Among the over 60 years old subjects, the fecal elastase-1 concentrations were below the cut off level of 200 μg/g in 23 of 106 (21.7%) individuals [mean 112 (86-138) μg/g] indicating pancreatic exocrine insufficiency. Of those, 9 subjects had fecal elastase-1 level below 100 μg/g as a marker of severe pancreatic insufficiency. Conclusion - In our study one fifth of healthy older individuals without any gastrointestinal disorder, surgery or diabetes mellitus suffer from pancreatic exocrine insufficiency and might benefit from enzyme supplementation therapy.peerReviewe

Regulation of human chorionic gonadotropin beta subunit expression in ovarian cancer

Expression of human chorionic gonadotropin beta subunit by cancers is extensively documented, yet regulation of the multiple genes that can code for this protein is poorly understood. The aim of the study was to examine the mechanisms regulating CGB gene expression in ovarian cancer. Expression of CGB genes and SP1, SP3, TFAP2A transcription factor genes was evaluated by RT-qPCR. The methylation status of CGB genes promoter regions was examined by methylation-specific PCR. mRNA arising from multiple CGB genes was detected in both ovarian control and malignant tissues. However, expression of CGB3-9 genes was shown to be significantly higher in malignant than healthy ovarian tissues. CGB1 and CGB2 transcripts were shown to be present in 20% of ovarian cancers, but were not detected in any of the control samples. Malignant tissues were characterized by DNA demethylation of CGB promoter regions. In ovarian cancer CGB expression positively correlated with TFAP2A transcripts level and expression of TFAP2A transcription factor was significantly higher in cancer than in control tissues. In contrast SP3 expression level was significantly lower in ovarian tumours than in control ovarian tissue. In ovarian cancers increased expression of human chorionic gonadotropin beta subunit is associated with demethylation of CGB promoter regions. CGB3-9 expression level strongly correlates with expression of the TFAP2A transcription factor. Presence of mRNA arising from CGB1 and CGB2 genes appears to be a unique feature of a subset of ovarian cancers

Taxing construction minerals: a contribution to a resource-efficient Europe

This paper focuses on market incentives by the introduction of a construction minerals tax as an example of a resource tax. Currently, various European countries levy taxes or duties on primary construction materials, but a harmonisation of the taxation is not planned. Provided the tax rate has a perceptible price effect, the taxation of a resource can foster a demand management or the reduction of the raw material consumption and the governance of side and secondary effects. A construction minerals tax can target the stimulation of demand for secondary raw materials and recycled products, and—because the reuse of construction and demolition waste has technical limits—a stronger emphasis on the conservation of buildings and infrastructures. This has positive effects on the environment and the innovation efforts and it helps to internalise externalities. Germany, used as a case study in this paper, does not raise any taxes on other raw materials than energy sources at the federal level. For this reason, potential impacts of the introduction of a construction minerals tax will be explored and the results of a simulation will be provided