The prognostic value of myocardial perfusion scintigraphy compared to coronary angiography in women with positive stress test results

BACKGROUND: Modern diagnostic strategy in coronary arterydisease (CAD) makes it necessary not only to establish a diagnosisbut also to assess the cardiovascular risk. It is not clearwhich strategy should be followed in the case of women withpositive ECG stress test results to assess prognosis and startappropriate diagnostics and treatment.The aim of the study was to assess the prognostic value ofmyocardial perfusion scintigraphy in comparison with coronaryangiography in women suspected of CAD and with positive ECGstress test results.MATERIAL AND METHODS: The study population comprised115 women (mean age 58.08 ± 8.8 years) suspected of CAD, witha history of chest pain and positive stress test results, who underwent myocardial perfusion scintigraphy. In 58 women coronaryangiography was performed as the next step of the diagnosticprocedure. All the patients were interviewed and had a physicalexamination, including the assessment of the cardiovascularrisk in accordance with the SCORE (Systematic Coronary RiskEvaluation) scale and the probability of CAD (POST-TEST) inaccordance with the ESC guidelines. The gated single photonemission computed tomography (GSPECT) with Tc-99m-MIBIwas considered positive if moderate perfusion changes wereobserved in at least two segments or severe reversible perfusiondisorders were found, regardless of the number of involved segments.The degree of coronary stenosis was assessed visuallyand changes greater than 50% stenosis of the luminal diameterwere considered haemodynamically significant.RESULTS: The evaluation period covered 43.2 ± 30.8 monthson average. The sensitivity of myocardial perfusion scintigraphyagainst cardiovascular events was 100% and the sensitivity ofcoronary angiography was 92.3%. The specificity was 93.1%and 88.9% respectively.The PPV of scintigraphy for cardiovascular events was 65% and ofcoronary angiography was 70.6%. The NPV was 100% and 97.6%respectively. The accuracy of myocardial perfusion scintigraphy forcardiovascular events was 93.9% and the accuracy of coronaryangiography for cardiovascular events was 89.7%. The survivalanalysis confirmed the high prognostic value of SPECT and coronaryangiography. However, if compared, myocardial perfusionscintigraphy was a better predictor of survival without cardiovascularevents than coronary angiography was (c2 = 9.39, p < 0.01).The most important factors in assessing the cardiovascular riskin the study population included: positive result of myocardialperfusion scintigraphy, positive result of coronary angiography,and high SCORE and high POST-TEST values.CONCLUSIONS: Myocardial perfusion scintigraphy is superiorto coronary angiography in the prediction of necessary revascularisation procedures in women suspected of coronary arterydisease and with positive stress test results

Congestive heart failure – optimal treatment according to contemporary guidelines – the case report

Coronary artery disease (CAD) or ischaemic heart disease caused by atherosclerosis is the most common form of cardiovascular disease. CAD leads to acute coronary syndrome which is the clinical syndrome caused by new or growing interruption or occlusion of blood supply to a part of the heart, causing heart cells to die and myocardial infarction. Myocardial infarction destroys normal myocardium and leads directly to heart failure. This paper describes the case of male patient who in the age of 56 suffered from huge myocardial infarction, which caused important heart contractility disturbances, essential reduction in ejection fraction and provoked symptomatic heart failure. Despite fast revascularization and optimal pharmacotherapy patient remained in class III NYHA classification. As the next step in therapeutic procedure patient underwent the implantation of cardioverter-defibrillator with cardiac resynchronization. After 2 years from this procedure big clinical progress was observed. Now patient remains in class I NYHA classification. Also improvement of left ventricle function in echocardiography was observed. Correct qualification to applied treatment determined its safety and legitimacy, and resulted in good clinical effect of treatment the patient with heart failure. Such effectiveness is very important for the patient’s follow-up and good prognosis due to cardiovascular risk reduction.Choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca na podłożu miażdżycy tętnic wieńcowych, jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo-naczyniowego. Bezpośrednie następstwo miażdżycy tętnic wieńcowych stanowi ostry zespół wieńcowy, będący zespołem klinicznym spowodowanym przez świeże lub narastające ograniczenie bądź całkowite ustanie przepływu krwi przez tętnicę wieńcową, doprowadzające do martwicy mięśnia sercowego, czyli zawału serca. Zawał serca powodujący zniszczenie prawidłowo działającego myocardium prowadzi bezpośrednio do rozwoju niewydolności serca. W pracy przedstawiono przypadek pacjenta, który w wieku 56 lat przebył rozległy zawał serca, powodujący głębokie zaburzenia kurczliwości, istotne obniżenie frakcji wyrzutowej i objawy niewydolności serca. Pomimo podjętych w trybie przyspieszonym procedur rewaskularyzacyjnych oraz optymalnej farmakoterapii chory nadal pozostawał w III klasie czynnościowej według NYHA. Jako kolejny etap leczenia zakwalifikowano chorego do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora z funkcją resynchronizacji. Po dwóch latach od wdrożenia elektroterapii zaobserwowano istotną klinicznie poprawę stanu chorego (obecnie znajduje się w I klasie czynnościowej według NYHA), a także istotną poprawę funkcji lewej komory w badaniu echokardiograficznym. Prawidłowa kwalifikacja chorego do zastosowanego leczenia warunkowała jego bezpieczeństwo i zasadność, a przede wszystkim skutkowała dobrym wynikiem leczenia niewydolności serca. Taka skuteczność terapii nie pozostanie bez wpływu na dalsze rokowanie pacjenta, powodując istotną redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego

Pozawałowa niewydolność serca – optymalne leczenie według współczesnych standardów – opis przypadku

Choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca na podłożu miażdżycy tętnic wieńcowych, jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo-naczyniowego. Bezpośrednie następstwo miażdżycy tętnic wieńcowych stanowi ostry zespół wieńcowy, będący zespołem klinicznym spowodowanym przez świeże lub narastające ograniczenie bądź całkowite ustanie przepływu krwi przez tętnicę wieńcową, doprowadzające do martwicy mięśnia sercowego, czyli zawału serca. Zawał serca powodujący zniszczenie prawidłowo działają- cego myocardium prowadzi bezpośrednio do rozwoju niewydolności serca. W pracy przedstawiono przypadek pacjenta, który w wieku 56 lat przebył rozległy zawał serca, powodujący głębokie zaburzenia kurczliwości, istotne obniżenie frakcji wyrzutowej i objawy niewydolności serca. Pomimo podjętych w trybie przyspieszonym procedur rewaskularyzacyjnych oraz optymalnej farmakoterapii chory nadal pozostawał w III klasie czynnościowej według NYHA. Jako kolejny etap leczenia zakwalifikowano chorego do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora z funkcją resynchronizacji. Po dwóch latach od wdrożenia elektroterapii zaobserwowano istotną klinicznie poprawę stanu chorego (obecnie znajduje się w I klasie czynnościowej według NYHA), a także istotną poprawę funkcji lewej komory w badaniu echokardiograficznym. Prawidłowa kwalifikacja chorego do zastosowanego leczenia warunkowała jego bezpieczeństwo i zasadność, a przede wszystkim skutkowała dobrym wynikiem leczenia niewydolności serca. Taka skuteczność terapii nie pozostanie bez wpływu na dalsze rokowanie pacjenta, powodując istotną redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego

Postępowanie diagnostyczne u chorych z bólem w klatce piersiowej

Ból w klatce piersiowej jest najczęstszym powodem zgłaszania się chorego do lekarza. Należy do objawów chorób serca, ale może też dotyczyć schorzeń innych narządów. Szybka i trafna wstępna diagnoza jest niezmiernie ważna, aby wyselekcjonować chorych w stanach zagrażających życiu i wdrożyć u nich natychmiastowe postępowanie lecznicze. Zdolność odróżnienia bólu w klatce piersiowej będącego objawem poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego od podobnych dolegliwości, ale spowodowanych chorobami innych układów zależy w dużej mierze od doświadczenia klinicznego lekarza, jak również od umiejętności prawidłowego przeprowadzenia diagnostyki różnicowej. W czasie procesu diagnostycznego należy brać pod uwagę charakter bólu, jego czas trwania, sytuacje prowokujące dolegliwości, a także je zmniejszające. Bardzo ważne są objawy podmiotowe i przedmiotowe towarzyszące bólowi w klatce piersiowej oraz wyniki trafnie i celowo wykonanych badań dodatkowych. Do nagłych stanów zagrażających życiu należą: niestabilna choroba wień- cowa i zawał serca, rozwarstwienie aorty, zatorowość płucna. Po wykluczeniu tych jednostek chorobowych należy wziąć pod uwagę choroby układu oddechowego, pokarmowego oraz bóle związane z chorobami układu mięśniowo-szkieletowego. W pracy przedstawiono zasady diagnostyki różnicowej najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, ze szczególnym uwzględnieniem stanów zagrażających życiu. W każdym przypadku opisywanej jednostki chorobowej omówiono charakter bólu, najczęstsze objawy towarzyszące, wyniki koniecznych do wykonania badań pozwalających na postawienie prawidłowej diagnozy i włączenie odpowiedniego postępowania leczniczego

Sequential differential diagnosis in patients with chest pain

Chest pain is the most common cause of medical referral. Is one of the cardiac problems symptoms but it can be associated with other organs damage or failure. The prompt and accurate initial diagnosis is crucial to select high-risk patients and to commence appropriate management. The ability to distinguish the chest pain provoked by important cardiac disease from similar symptoms triggered by other organs disorders depends on clinical experience of the doctor and also on the skill to perform differential diagnosis. In the diagnostic workup it is necessary to take into account the chest pain characteristics, duration of chest pain, triggering and relieving factors. The symptoms and signs that may accompany the chest pain are of utmost importance as well as the results of accurate and specific diagnostic examinations. The life-threatening diseases are: unstable angina and myocardial infarction, aortic dissection, pulmonary embolism. After the above are excluded one should consider other causes such as pulmonary, gastrointestinal and musculoskeletal diseases. This paper outlines the sequential differential diagnosis of the most common causes of chest pain with the special emphasis of life-threatening disorders. Each described disease is thoroughly discussed including the chest pain characteristics, the most common accompanying signs and symptoms and the results of important and necessary examination, that allow to establish the correct diagnosis and to start the appropriate management.Ból w klatce piersiowej jest najczęstszym powodem zgłaszania się chorego do lekarza. Należy do objawów chorób serca, ale może też dotyczyć schorzeń innych narządów. Szybka i trafna wstępna diagnoza jest niezmiernie ważna, aby wyselekcjonować chorych w stanach zagrażających życiu i wdrożyć u nich natychmiastowe postępowanie lecznicze. Zdolność odróżnienia bólu w klatce piersiowej będącego objawem poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego od podobnych dolegliwości, ale spowodowanych chorobami innych układów zależy w dużej mierze od doświadczenia klinicznego lekarza, jak również od umiejętności prawidłowego przeprowadzenia diagnostyki różnicowej. W czasie procesu diagnostycznego należy brać pod uwagę charakter bólu, jego czas trwania, sytuacje prowokujące dolegliwości, a także je zmniejszające. Bardzo ważne są objawy podmiotowe i przedmiotowe towarzyszące bólowi w klatce piersiowej oraz wyniki trafnie i celowo wykonanych badań dodatkowych. Do nagłych stanów zagrażających życiu należą: niestabilna choroba wieńcowa i zawał serca, rozwarstwienie aorty, zatorowość płucna. Po wykluczeniu tych jednostek chorobowych należy wziąć pod uwagę choroby układu oddechowego, pokarmowego oraz bóle związane z chorobami układu mięśniowo-szkieletowego. W pracy przedstawiono zasady diagnostyki różnicowej najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, ze szczególnym uwzględnieniem stanów zagrażających życiu. W każdym przypadku opisywanej jednostki chorobowej omówiono charakter bólu, najczęstsze objawy towarzyszące, wyniki koniecznych do wykonania badań pozwalających na postawienie prawidłowej diagnozy i włączenie odpowiedniego postępowania leczniczego

Etiologia, objawy i leczenie infekcyjnego zapalenia wsierdzia według aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) cechuje niejednorodny obraz kliniczny, z pogranicza przewlekłych, nie‑ sprecyzowanych chorób infekcyjnych, autoimmunologicznych, reumatologicznych oraz nowotworowych. Szybka diagnostyka i włączenie leczenia celowanego IZW są konieczne z uwagi na poważne rokowanie i bez‑ pośrednie zagrożenie życia pacjenta. W procesie IZW w obrębie zastawek serca tworzą się konglomeraty bak‑ terii, komórek zapalnych, płytek krwi i włóknika, zwane wegetacjami. Dotyczą najczęściej zastawek lewej strony serca. Wegetacje doprowadzają do miejscowej destrukcji wsierdzia oraz stanowią źródło zatorowości obwo‑ dowej. Najczęstszym objawem IZW jest gorączka, natomiast w badaniu przedmiotowym zwraca uwagę nowy szmer wysłuchiwany nad sercem, świadczący o uszkodzeniu zastawek lub nici ścięgnistych. Zdarza się, że pierwszym symptomem choroby są zaburzenia neurologiczne spowodowane udarem mózgu powstałym w mechanizmie zatorowym. W ostatnim czasie wzrasta liczba zachorowań na IZW związanych ze stosowa‑ nymi procedurami inwazyjnymi wewnątrzsercowymi z implantacją sztucznych zastawek oraz elektrod. Szczególną grupę chorych stanowią również narkomani, u których najczęściej dochodzi do zajęcia zastawek prawej strony serca. Głównym czynnikiem etiologicznym zapalenia wsierdzia są bakterie, wśród nich obecnie dominują zakażenia gronkowcowe. Rozpoznanie choroby opiera się na danych klinicznych, obrazie echokar‑ diograficznym oraz badaniach bakteriologicznych krwi. Leczeniem przyczynowym IZW jest antybiotykotera‑ pia wielolekowa prowadzona w warunkach szpitalnych. Konieczne jest ścisłe monitorowanie choroby i roz‑ ważenie wskazań do leczenia kardiochirurgicznego. Istotnym zagadnieniem są również metody zapobiegania zakażeniom wsierdzia. Zasady profilaktyki IZW na przestrzeni ostatnich lat uległy znacznym modyfikacjom. Infekcyjne zapalenie wsierdzia wciąż pozostaje chorobą o poważnym rokowaniu, niejednokrotnie kończącą się zgonem pacjenta, a podstawowa wiedza o tym schorzeniu wydaje się niezbędna dla każdego lekarza

Treatment of patient after myocardial infarction

Coronary artery disease (CAD) or ischaemic heart disease caused by atherosclerosis is the most common form of cardiovascular disease. CAD leads to acute coronary syndrome which is the clinical syndrome caused by new or growing interruption or occlusion of blood supply to a part of the heart, causing heart cells to die and myocardial infarction. Patient after myocardial infarction is at great cardiovascular risk and has high possibility of next cardiovascular incidents, such as myocardial infarction, stroke or cardiovascular death. Correct treatment of patient after myocardial infarction facilitates cardiovascular risk reduction and improves the prognosis. Secondary prevention after myocardial infarction includes non-pharmacological management – modification of life style – and pharmacological treatment. The most important is elimination of risk factors: smoking cessation, proper control of blood pressure, normalization of cholesterol level, reduction of overweight and regular physical activity. Patient awareness and physician commitment are essential for achieving beneficial effects of secondary prevention after myocardial infarction. This paper describes the recommendations for patient after myocardial infarction as far as non-pharmacologic and pharmacologic treatment according to contemporary guidelines are concerned. There are specific situations, such as concomitant diseases: hypertension, diabetes, left ventricle dysfunction and heart failure, chronic kidney disease, chronic obstructive pulmonary disease that require modified approach.Choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca na podłożu miażdżycy tętnic wieńcowych, stanowi niezwykle istotny problem kliniczny. Jej bezpośrednim i często nieuchronnym następstwem jest zawał mięśnia serca. Zawał najczęściej jest spowodowany zamknięciem tętnicy wieńcowej w wyniku uszkodzenia blaszki miażdżycowej (jej pęknięcia lub erozji) z następowym wytworzeniem dystalnego zakrzepu i powoduje zniszczenie prawidłowo działającego mięśnia sercowego. Chory po przebytym zawale mięśnia serca należy do grupy pacjentów obciążonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, a więc zagrożony jest wystąpieniem kolejnych incydentów, takich jak zawał, udar mózgu i zgon. Prawidłowe postępowanie po przebytym zawale pozwala na istotną redukcję ryzyka i korzystnie wpływa na rokowanie. Prewencja wtórna po zawale serca obejmuje postępowanie niefarmakologiczne, czyli modyfikację stylu życia, i leczenie farmakologiczne. Największe znaczenie ma wyeliminowanie czynników ryzyka, tj. zaprzestanie palenia papierosów, prawidłowa kontrola ciśnienia tętniczego i normalizacja poziomu cholesterolu, a także redukcja nadwagi i systematyczna aktywność fizyczna. Świadomość pacjentów i zaangażowanie lekarzy są decydujące dla osiągnięcia korzystnych efektów prewencji wtórnej po zawale serca. Artykuł przedstawia zasady, którym powinien podlegać każdy chory po zawale mięśnia serca, uwzględnia zalecenia dotyczące postępowania niefarmakologicznego, wytyczne dotyczące odpowiedniej farmakoterapii według aktualnych standardów. W pracy uwzględniono również zasady postępowania z chorym po zawale w sytuacjach szczególnych, jakimi są choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, dysfunkcja lewej komory i niewydolność serca, przewlekła choroba nerek, przewlekła obturacyjna choroba płuc

Postępowanie z chorym po zawale serca

Choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca na podłożu miażdżycy tętnic wieńcowych, stanowi niezwykle istotny problem kliniczny. Jej bezpośrednim i często nieuchronnym następstwem jest zawał mięśnia serca. Zawał najczęściej jest spowodowany zamknięciem tętnicy wieńcowej w wyniku uszkodzenia blaszki miażdżycowej (jej pęknięcia lub erozji) z następowym wytworzeniem dystalnego zakrzepu i powoduje zniszczenie prawidłowo działającego mięśnia sercowego. Chory po przebytym zawale mię- śnia serca należy do grupy pacjentów obciążonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, a więc zagrożony jest wystąpieniem kolejnych incydentów, takich jak zawał, udar mózgu i zgon. Prawidłowe postępowanie po przebytym zawale pozwala na istotną redukcję ryzyka i korzystnie wpływa na rokowanie. Prewencja wtórna po zawale serca obejmuje postępowanie niefarmakologiczne, czyli modyfikację stylu życia, i leczenie farmakologiczne. Największe znaczenie ma wyeliminowanie czynników ryzyka, tj. zaprzestanie palenia papierosów, prawidłowa kontrola ciśnienia tętniczego i normalizacja poziomu cholesterolu, a także redukcja nadwagi i systematyczna aktywność fizyczna. Świadomość pacjentów i zaangażowanie lekarzy są decydujące dla osiągnięcia korzystnych efektów prewencji wtórnej po zawale serca. Artykuł przedstawia zasady, którym powinien podlegać każdy chory po zawale mięśnia serca, uwzględnia zalecenia dotyczące postępowania niefarmakologicznego, wytyczne dotyczące odpowiedniej farmakoterapii według aktualnych standardów. W pracy uwzględniono również zasady postępowania z chorym po zawale w sytuacjach szczególnych, jakimi są choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, dysfunkcja lewej komory i niewydolność serca, przewlekła choroba nerek, przewlekła obturacyjna choroba płuc

Leczenie skojarzone nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze pierwotne to trwałe podwyższenie ciśnienia tętniczego powyżej przyjętych wartości. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Przed wystąpieniem powikłań narządowych może nie dawać żadnych objawów, a dodatkowo najczęściej współistnieje z innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego z grupy zaburzeń metabolicznych. Podstawą postępowania medycznego jest normalizacja ciśnienia tętniczego i eliminacja czynników ryzyka, które należy osiągnąć poprzez zmobilizowanie pacjenta do istotnych zmian stylu życia (postępowanie niefarmakologiczne) oraz wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego dysponujemy pięcioma głównymi grupami leków hipotensyjnych. Są to: diuretyki tiazydowe (preferowane tiazydopodobne), beta-adrenolityki (preferowane wazodylatacyjne), antagoniści wapnia (preferowane pochodne dihydropirydynowe), inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę oraz blokery receptora AT1 dla angiotensyny drugiej. Leki z tych grupa można stosować w monoterapii, jak również w pewnych wzajemnych połączeniach. W niepowikłanym nadciśnieniu tętniczym terapię hipotensyjną rozpoczyna się od pojedynczego leku, wybierając spośród pięciu głównych grup o udowodnionym korzystnym wpływie na redukcję śmiertelności sercowo-naczyniowej. Większość chorych wymaga jednak stosowania więcej niż jednego leku w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego. Wówczas należy wdrożyć terapię skojarzoną, stosując leki w połączeniach uwzględniających wypadkowy efekt synergistyczny i addytywny mechanizmów działania poszczególnych substancji czynnych. Szczególnie korzystne pod względem siły działania, pożądanych efektów naczynioprotekcyjnych i minimalizacji działań ubocznych jest połączenie inhibitora konwertazy angiotensyny z antagonistą kanałów wapniowych z grupy pochodnych dihydropirydynowych. W terapii skojarzonej należy zawsze rozważyć stosowanie leków w postaci preparatu złożonego, gdyż wpływa to istotnie na skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego i sprzyja przestrzeganiu zaleceń lekarza

Combined therapy of arterial hypertension

Primary arterial hypertension is a long-lasting elevation of blood pressure above the accepted numbers. It is one of the most common causes of mortality in the world. Not until the complications occur it may be symptomless, furthermore it coexists with other cardiovascular risk factors such as metabolic disorders. The aim of medical treatment is to reduce hypertension but also eliminate the risk factors by encouraging changes in the patient’s lifestyle (non-pharmacological actions) and introducing proper therapy. According to Polish Hypertension Society there are five major groups of hypotensive drugs. These are: thiazide diuretics (thiazide-like preferred), betaadrenolytics (vasodilatators preferred), calcium channel antagonists (dihydropiridine preferred), angiotensin converting enzyme inhibitors and angiotensin II receptor blockers. Drugs from the groups above may be used as a monotherapy and also in various specific combination. In the uneventful hypertension the hypotensive therapy should be started from single medication chosen from five main groups of drugs, which have proved favorable influence on the reduction of cardiovascular mortality. But the majority of treated population needs more than one drug to control the hypertension. Then it is necessary to start the combined therapy and use medication in connections with regards to the favorable synergic and additive mechanism of action of each active substance. The remarkable advantages in efficiency, blood vessels protection and avoiding side effects are reached with the combination of angiotensin converting enzyme inhibitors and dihydropirydyne calcium channel antagonist. In the combined therapy it is always necessary to take into account the use of combined pill, because it essentially improves the effectiveness of hypertension treatment and raises the compliance.Nadciśnienie tętnicze pierwotne to trwałe podwyższenie ciśnienia tętniczego powyżej przyjętych wartości. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Przed wystąpieniem powikłań narządowych może nie dawać żadnych objawów, a dodatkowo najczęściej współistnieje z innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego z grupy zaburzeń metabolicznych. Podstawą postępowania medycznego jest normalizacja ciśnienia tętniczego i eliminacja czynników ryzyka, które należy osiągnąć poprzez zmobilizowanie pacjenta do istotnych zmian stylu życia (postępowanie niefarmakologiczne) oraz wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego dysponujemy pięcioma głównymi grupami leków hipotensyjnych. Są to: diuretyki tiazydowe (preferowane tiazydopodobne), beta-adrenolityki (preferowane wazodylatacyjne), antagoniści wapnia (preferowane pochodne dihydropirydynowe), inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę oraz blokery receptora AT1 dla angiotensyny drugiej. Leki z tych grupa można stosować w monoterapii, jak również w pewnych wzajemnych połączeniach. W niepowikłanym nadciśnieniu tętniczym terapię hipotensyjną rozpoczyna się od pojedynczego leku, wybierając spośród pięciu głównych grup o udowodnionym korzystnym wpływie na redukcję śmiertelności sercowo-naczyniowej. Większość chorych wymaga jednak stosowania więcej niż jednego leku w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego. Wówczas należy wdrożyć terapię skojarzoną, stosując leki w połączeniach uwzględniających wypadkowy efekt synergistyczny i addytywny mechanizmów działania poszczególnych substancji czynnych. Szczególnie korzystne pod względem siły działania, pożądanych efektów naczynioprotekcyjnych i minimalizacji działań ubocznych jest połączenie inhibitora konwertazy angiotensyny z antagonistą kanałów wapniowych z grupy pochodnych dihydropirydynowych. W terapii skojarzonej należy zawsze rozważyć stosowanie leków w postaci preparatu złożonego, gdyż wpływa to istotnie na skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego i sprzyja przestrzeganiu zaleceń lekarza