Radiochemioterapia i leczenie ukierunkowane molekularnie - możliwości i perspektywy leczenia chorych na płaskonabłonkowego raka narządów głowy i szyi

Results of treatment with surgery and/or radiotherapy for locally advanced squamous cell head and neck cancer are still unsatisfactory. During last decade concomitant chemoradiotherapy became a new standard in this group of patients. Concomitant chemoradiation in comparison to radiotherapy produce singificant benefit of survival and also is valuable as an organ preservation treatment. However, acute and late toxicity of this method is high and real therapeutic gain is obtained by limited group of patients. Intensive clinical investigations on novel therapeutic strategies are in progress. The first direction of trials is combination of induction chemotherapy and concomitant chemoradiotherapy. The second very attractive strategy is using molecular targeted therapy with radiation alone or chemoradiotherapy. Results of recent clinical trials and perspective of novel treatment strategies were discussed.Wyniki leczenia z udziałem chirurgii i/lub radioterapii chorych na zaawansowane lokoregionalnie, płaskonabłonkowe raki narządów głowy i szyi pozostają niezadowalające. W ciągu ostatnich lat standardem postępowania w tej grupie chorych stała się jednoczesna radiochemioterapia, skutkująca poprawą przeżyć w porównaniu z wyłącznym napromienianiem, a także stanowiąca alternatywę okaleczających zabiegów chirurgicznych. Jest to jednak metoda obarczona znaczną toksycznością, z której korzyść odnosi ograniczona populacja chorych. Trwają intensywne badania kliniczne nad nowymi strategiami postępowania. Pierwszą z nich jest kojarzenie indukcyjnej chemioterapii i jednoczesnej radiochemioterapii. Drugi analizowany kierunek postępowania stanowi kojarzenie napromieniania lub radiochemioterapii z leczeniem ukierunkowanym molekularnie. W pracy przedstawiono współczesny stan wiedzy oraz perspektywy wynikające z dotychczasowych badań klinicznych

Anti-EGFR targeted therapy for squamos cell head and neck cancer

Standards of radical treatment for squamous cell head and neck cancer (SCHNC) were changed during last decade. Concomitant radiochemiotherapy became a treatment of choice for locally advanced SCHNC. This method in comparison with radiotherapy alone produces significant benefit in overall survival. However, concomitant radiochemotherapy carries high risk of early and late toxicity. This method is beneficial for a limited subgroup of patients. In this situation, investigation of new therapeutic strategies is necessary. Currently, probably the most attractive radical treatment strategy is targeted therapy combined with traditional methods like radiotherapy or radiochemotherapy. Similarly, targeted therapy is the most promising method of treatment for recurrent or metastatic SCHNC. The most recognized and well investigated target of molecular treatment for SCHNC is epidermal growth factor receptor (EGFR). EGFR signaling pathway activation is associated with tumor progression and stimulation of chemo- and radioresistance. EGFR expression is observed in nearly 100% of SCHNC. The most investigated in advanced clinical trials inhibitor of the EGFR is cetuximab a monoclonal antibody. Randomized phase III clinical trial showed that addition of cetuximab to radiation therapy improves survival in patients with locally advanced SCHNC without escalation of radiation-related toxicity. Recently another randomized trial showed that combination of cetuximab with traditional chemotherapy improves overall survival in patients with recurrent or metastatic SCHNC. Many others targeted therapy strategies and drugs are now under investigations. In this paper current indications, limitations and perspectives of the anti-EGFR targeted therapy for SCHNC are discussed. Onkol. Prak. Klin. 2010; 6, 5: 264–271Zasady leczenia radykalnego chorych na płaskonabłonkowego raka narządów głowy i szyi (SCHNC) w ciągu ostatniej dekady zmieniły się. Standardowym leczeniem w przypadkach zaawansowanych stała się jednoczesna radiochemioterapia, która w porównaniu z wyłącznym napromienianiem wpłynęła na poprawę zmiennych czasu przeżycia. Jest to jednak metoda obciążona nasiloną toksycznością wczesną i późną, a rzeczywistą korzyść z jej zastosowania odnosi jedynie ograniczona grupa chorych. W tej sytuacji celowe jest poszukiwanie nowych metod postępowania, z których najbardziej atrakcyjne jest kojarzenie radioterapii lub radiochemioterapii z leczeniem ukierunkowanym molekularnie. Również w leczeniu chorych z nawrotami i/lub przerzutami odległymi SCHNC nadzieje na postęp wiąże się w głównej mierze z kliniczną aplikacją leków ukierunkowanych molekularnie. Obecnie najbardziej atrakcyjnym punktem uchwytu leczenia ukierunkowanego jest receptor czynnika wzrostu naskórka (EGFR), występujący w praktycznie 100% przypadków SCHNC, którego aktywacja wiąże się z progresją nowotworu i wykształcaniem mechanizmów oporności na leczenie. W ciągu ostatnich lat najwięcej badań klinicznych dotyczyło przeciwciała monoklonalnego hamującego EGFR — cetuksymabu. W randomizowanym badaniu fazy III wykazano, że dodanie cetuksymabu do napromieniania u chorych na miejscowo zaawansowane SCHNC skutkuje znamienną poprawą zmiennych czasu przeżycia, bez nasilenia zależnych od napromieniania działań niepożądanych. W kolejnym badaniu fazy III wykazano, że skojarzenie cetuksymabu ze standardową, opartą na cisplatynie, chemioterapią znamiennie wydłuża czas całkowitego przeżycia chorych z nawrotami i/lub przerzutami odległymi SCHNC. W przypadku innych leków i strategii leczenia ukierunkowanego molekularnie trwają mniej lub bardziej zaawansowane badania kliniczne. W niniejszej pracy omówiono współczesne możliwości, ograniczenia i perspektywy leczenia ukierunkowanego na EGFR u chorych na SCHNC. Onkol. Prak. Klin. 2010; 6, 5: 264–27

HPV-related oropharyngeal cancer treatment review with special reference to less aggressive therapy

Poznanie charakterystyki i prognostycznego znaczenia zakażenia HPV (human papillomavirus) u chorych na raka ustnej części gardła jest jednym z największych odkryć onkologii narządów głowy i szyi w ostatnich latach. Raki HPV-zależne w porównaniu z typowymi płaskonabłonkowymi rakami narządów głowy i szyi istotnie różnią się charakterystyką histokliniczną i molekularną. Dotyczą zwykle chorych w młodszych grupach wiekowych, o wyższym statusie socjalnym i cechujących się wysokim stopniem sprawności. Raki HPV-zależne są bardziej podatne na radioterapię i chemioterapię, a rokowanie jest znamiennie lepsze, co potwierdzono w licznych badaniach klinicznych. Rak HPV dodatni wiąże się z 2,5–4-krotnie niższym ryzykiem zgonu. Ten fakt uzasadnia poszukiwania mniej agresywnych metod leczenia, które cechowałaby zbliżona skuteczność i mniejsza toksyczność w porównaniu z rutynowo stosowaną radioterapią lub chemioradioterapią. Dokonano przeglądu koncepcji i najważniejszych badań klinicznych dotyczących deintensyfikacji leczenia u chorych na HPV-zależne raki ustnej części gardła. Wszystkie badania są w trakcie realizacji i w chwili obecnej nie ma dowodów uzasadniających aplikację jakichkolwiek mniej agresywnych schematów do rutynowej praktyki klinicznej. Ważne jest zachowanie ostrożności i krytycyzmu, ponieważ udowodnienie lepszego rokowania nie zawsze jest jednoznaczne z satysfakcjonującą skutecznością mniej agresywnego leczenia. Do określenia optymalnych schematów terapeutycznych u chorych na HPV-zależne raki ustnej części gardła niezbędne są wyniki dobrze zaplanowanych, prospektywnych, randomizowanych badań klinicznych, jak np. RTOG 1016.Recognition of the characteristic and the prognostic value of HPV (human papillomavirus) infection in oropharyngeal cancer is one of the greatest successes of head and neck oncology during recent years. Histoclinical and molecular appearance of HPV-related tumours are different as compared to typical squamous cell head and neck cancers. HPV-related oropharyngeal cancer often occurs in younger groups of patients with relatively high socioeconomic status. Performance status is usually excellent or good. HPV-related cancers are more sensitive for radiotherapy and chemotherapy. Finally, outcome in HPV-related oropharyngeal cancer is significantly better in comparison to typical head and neck cancers. This has been confirmed in many clinical analyses. HPV-positive status was connected with 2.5–4 times reduced risk of death. This fact supports investigations of the less aggressive treatment options which would be less toxic and similarly effective as compared to standard radiotherapy or concomitant chemoradiotherapy. Review of the concepts and the most important clinical trials dedicated to treatment de-escalation in HPV-related oropharyngeal cancer was made. All are in progress and currently there is not sufficient data to recommend any less toxic regimen for routine clinical practice. It’s very important to remember that better prognosis does not necessarily mean satisfactory outcome of less aggressive regimens. Results of well planned, prospective, randomised trials, like RTOG 1016, are needed to establish the optimal treatment for HPV-related oropharyngeal cancer

Combined treatment for tumours of the base of the skull

AimTumours situated in the region of the base of the skull are at the limits of possibility for radical resection and in patients with malignant tumours it is necessary to use combined methods of treatment. The purpose of this paper is to evaluate the early results of combined treatment tumours of the base of the skull.Materials/MethodsBetween 1994 and 2004 68 patients with malignant tumours of the base of the skull and 10 with benign tumours were treated by an interdisciplinary group. Treatment included surgery, radiotherapy, and chemotherapy.ResultsAfter a period of post operative observation (median length 19 months), 32 patients with malignant tumours were without recurrence of disease, 8 lived with the tumour, 21 died as a result of disease progression and 4 died of other causes. Information was unavailable for 3 patients. Among 10 patients with benign tumours, 5 lived without symptoms of disease and 5 with the tumour.ConclusionsBecause of the limited possibilities regarding radical removal of malignant tumours in the region of the base of the skull, combined treatment using radiotherapy, surgery and, in some cases, chemo therapy is standard. Use of aggressive treatments gave local control in about half the patients though further observation is necessary in order to assess later oncological results

Long-term late toxicity analysis in patients with stage T1-T3N0 squamous cell laryngeal carcinoma treated with radical intent with conventional and accelerated schedules of radiotherapy

Cel pracy. Przeprowadzenie analizy wczesnej i późnej toksyczności zależnej od konwencjonalnie frakcjonowanego (CF) i przyspieszonego napromieniania (AF) u chorych na płaskonabłonkowego raka krtani w stopniu zaawansowania T1-T3N0 leczonych z założeniem radykalnym.Materiał i metoda. Do analizy włączono chorych leczonych w Centrum Onkologii w Warszawie w ramach wieloośrodkowego badania klinicznego III fazy w latach 1995–1998. Chorych napromieniano Co-60 i w ramieniu CF podawano dawkę 66 Gy w 33 frakcjach przez 45 dni leczenia, a w ramieniu AF skrócono czas leczenia o 7 dni przy zachowaniu pozostałych parametrów.Wyniki. Wyższe odsetki ostrych odczynów popromiennych obserwowano u chorych poddanych radioterapii przyspieszonej. Odczyny wczesne ustępowały w czasie od 5 do 8 tygodni po zakończeniu niezależnie od zastosowanego schematu frakcjonowania dawki. Nie stwierdzono poważnych późnych odczynów popromiennych w obu badanych grupach chorych.Aim of the study. The analysis of early and late toxicity was assessed comparing two schedules of irradiation — conventional fractionation (CF) and accelerated fractionation (AF). Our population of patients had squamous cell carcinoma of the larynx stage T1-T3N0M0. All were treated with radical intent.Material and method. Patients treated 1995–1998 in the Centre of Oncology in Warsaw were separately analyzed in a phase III multicentre clinical trial. Patients were irradiated with Co-60, in the CF arm to a total dose of 66 Gy in 33 fractions with an overall treatment time of 45 days. In the AF arm the overall treatment time was 7 days shorter but the rest of parameters were not changed.Results. A higher percentage of acute post-irradiation reactions was observed in patients who underwent AF. The early reactions settled down after termination in 5 to 8 weeks in both fractionation methods. There were no serious late post-irradiation complications stated in both group of patients examined

Nudności i wymioty związane z chemioterapią i radioterapią

Nudności i wymioty (NiW) są niepożądanymi następstwami leczenia przeciwnowotworowego — szczególnie często występują podczas chemioterapii (CTH, chemotherapy) i radioterapii (RTH, radiotherapy). Zapobieganie i zmniejszanie nasilenia NiW jest istotne z powodu negatywnego wpływu na jakość życia chorych (m.in. obniżenie motywacji do leczenia i — w skrajnych przypadkach — rezygnację z leczenia) oraz ryzyko występowania zaburzeń wodno-elektrolitowych, łaknienia i odżywienia oraz obniżenia stopnia sprawności. Podstawą postępowania powinno być właściwe zapobieganie — to najbardziej wartościowa metoda pod względem zmniejszenia ryzyka wystąpienia wyżej wymienionych następstw Ni

Powtórna radioterapia wiązkami zewnętrznymi u chorych na raka narządów głowy i szyi z nawrotem lokoregionalnym lub drugim pierwotnym nowotworem w obszarze uprzednio napromienianym — możliwości, ograniczenia, perspektywy

Leczeniem z wyboru w przypadku wznów po radioterapii lub nowotworu w obszarze uprzednio napromienianymjest chirurgia ratująca, a w sytuacji braku możliwości resekcji — paliatywna chemioterapia. Możliwe jest, chociażobciążone dużym ryzykiem wczesnej i późnej toksyczności, przeprowadzenie uzupełniającej radioterapii na obszarloży po ratującym leczeniu chirurgicznym lub zastosowanie wyłącznej radioterapii w celu uzyskania wieloletnichprzeżyć bezobjawowych. Obydwie metody leczenia nierzadko są skojarzone z chemioterapią. Kluczowe znaczeniema selekcja chorych do powtórnej radioterapii, jak również konieczność przeprowadzenia leczenia w wybranychośrodkach, dysponujących zespołem specjalistów mających doświadczenie w złożonym planowaniu radioterapiilub radiochemioterapii i wyposażonych w nowoczesne zaplecze techniczne. Ośrodki prowadzące powtórne napromienianiemuszą mieć też możliwości kompleksowego leczenia powikłań związanych z działaniami niepożądanymi