Climatic water balance in Poland in the light of the present day climate change

W pracy oszacowano zmiany zasobów termicznych i klimatycznego bilansu wodnego na obszarze Polski w dwóch kolejnych okresach normowych rekomendowanych przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) – 1971–2000 i 1981–2010, w których obserwowano wyraźny wzrost temperatury powietrza przy braku wyraźnych tendencji opadów atmosferycznych. Zasoby termiczne wyznaczono za pomocą sumy temperatury, natomiast klimatyczny bilans wodny obliczono jako różnicę między sumą opadów atmosferycznych, a sumą parowania potencjalnego, określoną metodą Thornthwaite'a. Obliczeń zasobów termicznych i wodnych dokonano dla przedziału czasowego czerwiec– sierpień, a więc dla tej części okresu wegetacyjnego, w której najbardziej intensywnie zachodzą procesy wegetacji i występują największe potrzeby wodne w przeważającej części upraw rolniczych. Wydzielono cztery regiony termiczne i trzy regiony charakteryzujące warunki wodne. Stwierdzono, że powierzchnia regionu bardzo ciepłego, o sumie temperatury w przedziale 1600–1650°C, zwiększyła się z 10 do 48% obszaru Polski, a strefa sucha, o wartości klimatycznego bilansu wodnego w granicach od –90 do –120 mm, z 34 do 52%. Charakterystyczny jest zanik powierzchni regionu chłodnego o sumie temperatury < 1500°C w okresie 1981–2010 w porównaniu z 30-leciem 1971–2000. Powierzchnia regionu bardzo ciepłego i jednocześnie suchego zwiększyła się sześciokrotnie – z 5% w trzydziestoleciu 1971–2000 do 30% w latach 1981–2010.The aim of this study was to estimate changes in thermal resources and climatic water balance in Poland in two standard climate periods recommended by the World Meteorological Organization (WMO): 1971–2000, and 1981–2010. These periods were characterized by changes in thermal conditions and by a lack of clear precipitation tendencies. The thermal resources were determined by means of temperature sums, climatic water balance was calculated as a difference between the total precipitation and evaporation and potential evaporation was determined by means of the Thornthwaite method. The thermal and water resources were calculated for the time period from June to August, in other words, for this part of the vegetation season, in which vegetation processes are most intense and water needs are greatest for the vast majority of agricultural crops. Four thermal regions and three regions characterizing water conditions were allocated. It was found that the very warm areas, with temperature sums in the range of 1600–1650°C, increased from 10 to 48% of the country area, and the dry zone with water balance values from –90 to –120 mm increased from 34 to 52%. A characteristic feature was the disappearance of the cool regions with temperature sums of <1500°C in the period 1981–2010 in comparison with the years 1971–2000. The area of the very warm and, at the same time, dry regions increased six times from 5% in 1971–2000 to 30% in the years 1981 to 2010

Meteorological conditions pertaining to the vegetation of key crops in the Subcarpathian Voivodeship 1981–2016

Celem pracy było przedstawienie wybranych skutków agrometeorologicznych współczesnych zmian klimatu w okresie wegetacyjnym IV–X w aspekcie regionalnym na przykładzie obecnego województwa podkarpackiego. Okres badań obejmował ostatnie 36-lecie – 1981–2016. Jest to okres, w którym zaobserwowano na świecie i w Polsce wyraźny wzrost temperatury powietrza wywołany ociepleniem klimatu. Wykorzystano miesięczne średnie obszarowe wartości temperatury i opadów atmosferycznych oraz komunikaty i relacje o stanie upraw pod koniec miesiąca zamieszczane sukcesywnie w wydawnictwach statystycznych, agrometeorologicznych i rolniczych. Wykazano, że w badanym okresie wegetacyjnym istotny statystycznie wzrost temperatury powietrza szacować można na 0,44°C na 10 lat przy nieistotnie statystycznym wzroście opadów atmosferycznych. Mimo postępującego ocieplenia stwierdzono pogarszanie się meteorologicznych warunków wegetacji przejawiające się wprawdzie nieistotnie statystycznym spadkiem liczby miesięcy o sprzyjających warunkach pluwiotermicznych o wartości 0,19 miesiąca na 10 lat. Stwierdzono nieistotną statystycznie tendencję do zwiększania się liczby miesięcy suchych na poziomie 0,20 miesiąca na 10 lat.The aim of this paper was to present selected agrometeorological consequences of present-day climate change in the April-October growing period in its regional aspect, based on the example of the area which is now the Subcarpathian Voivodeship. The period of research encompassed the last 36 years: 1981–2016. This was a period when a significant increase in air temperature, caused by climate warming, was noted in Poland and worldwide. Monthly mean regional temperature and precipitation values, as well as reports on the state of crops at the end of each month, were used in the research. These were reports regularly included in statistical, agrometeorological, and agricultural publications. According to agricultural correspondents’ accounts of the state of crops at the end of each month, the pluvio-thermal conditions were labelled either as favourable or unfavourable. Unfavourable conditions included insufficiently high temperature, very low precipitation, excessive precipitation, insufficiently high temperature combined with excessive precipitation, very low temperature and very low precipitation, and finally very high temperature combined with insufficient precipitation. The classification of favourable and unfavourable pluviothermal conditions was based exclusively on the correspondents’ accounts, rather than on temperature or precipitation values. In order to illustrate the effects of progressive warming, the results concerning the frequency of favourable and various unfavourable meteorological conditions for plant growth were presented for four successive nine-year periods of the 36-year observation period of 1981–2016. These were the periods 1981–1989, 1990–1998, 1999–2007 and 2008–2016. The correlation coefficients and regression equations for meteorological elements and indices were used to determine the significance of the most important changes observed. These included air temperature and precipitation totals during the growing period from April to October, as well as the number of months favourable to plant growth and the number of dry months during the growing period over time. Correlation coefficients were considered significant at 0.05. In the period studied, a statistically significant increase was shown in air temperature during the growing period, estimated at 0.44°C a decade, and a slight but noticeable, statistically insignificant increasing trend in precipitation. Meteorological conditions for plant growth are deteriorating as a result of the increased aridity of the climate, manifested as an increase in the frequency of months that are both hot and dry, especially in June, July and August, despite unclear and statistically insignificant increasing trends in precipitation

Formation of ecological attitudes based on the example of students from the Agriculture and Economics Faculty at the Agriculture Sciences University in Krakow

W przeprowadzonych badaniach ankietowych zawierających pytania typu otwartego wzięło udział 260 studentek i studentów Wydziału Rolniczo-Ekono-micznego UR w Krakowie. Badania wykazały, że początki kształtowania się świa-domości ekologicznej przypadają na okres kształcenia podstawowego, dzieciństwa i wieku przedszkolnego a następnie studiów. Ekologia najczęściej kojarzy się jako ochrona środowiska bez komentarzy, ochrona środowiska poparta odpowiednimi przedsięwzięciami, jako postawa i styl życia oraz jako nauka o oddziaływaniu między organizmami a ich środowiskiem. Z przedmiotów, które kształtują postawy proekologiczne wymieniane były najczęściej ekologia, biomonitoring i monitoring środowiska, ochrona środowiska, rolnictwo ekologiczne, ochrona przyrody i gospodarowanie odpadami.This research presents results of survey polls in which 260 students of the Faculty of Agriculture and Economy at the Agriculture Sciences University in Krakow participated. The survey is comprised of open-end questions. This research indicates that beginning of formation of ecological consciousness is establised in the period of elementary school, including childhood years and kindergarden. Environmental attitudes are well developed during college years. Ecology is most often associated with principal environmental protection, environmental protection supported by adequate tasks, as a type of attitude and lifestyle, as well as a science which pertains to the interactions between individual organisms and the environment. Among subjects which shape certain pro-environmental attitudes we should mention ecology, biomonitoring and monitoring of environment, environment protection, ecological farming, protection of nature and waste management

Atmospheric circulation conditions of agricultural drougths in the podkarpackie province

Treścią artykułu jest analiza cyrkulacyjnych uwarunkowań suszy rolniczej na obszarze dzisiejszego województwa podkarpackiego w okresie wegetacyjnym IV-X lat 1901-2000. Materiał badawczy stanowią: kalendarz codziennych typów cyrkulacji dla Polski południowej autorstwa Niedźwiedzia i kalendarz warunków meteorologicznych wegetacji roślin uprawnych na obszarze Polski południowo-wschodniej autorstwa Zawory dla okresów miesięcznych. Metoda pracy polegała na określeniu częstości typów cyrkulacji atmosfery w miesiącach uznanych przez korespondentów rolnych za suche z powodu niedoboru opadów. Zagrożenie suszą można wyrazić przez stosunek częstości danego typu cyrkulacji przy występowaniu suszy do ogólnej częstości typów cyrkulacji. I tak w okresie wegetacyjnym typ cyrkulacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z południowego - zachodu SEa w przypadku suszy występuje 1,38 razy częściej, niż ogólna częstość tego typu cyrkulacji, podobnie typ Sa i Ea 1,35 i 1,33 razy częściej. Odpowiednie wartości dla innych typów cyrkulacji wynoszą: dla klina antycyklonalnego Ka - 1,21, sytuacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z kierunku północno-wschodniego NEa i sytuacji centralnej antycyklonalnej Ca - 1,20. Dla sytuacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z kierunku południowo-zachodniego SWa i północnego Na, odpowiednie relacje częstości wynoszą 1,1 i 1,05. Z drugiej strony ważna jest częstość występowania tego typu sytuacji. Można ją uszeregować w następującej kolejności: Ka - 16,7%, Ea - 7,2%, SEa - 5,5%, NWa - 5,5%, NEa - 4,9%, Sa - 4,2%, Na - 4,1%, SWa - 3,4% i Ca - 3,0% (tab. 1).This article presents the analysis of atmospheric circulation conditions pertaining to agricultural droughts in the Podkarpackie Province during the growing season (1901-2000). The following resource materials have been used: daily calendar of atmospheric circulation types elaborated by T. Niedzwiedz for southern Poland, and growing season meteorological calendar elaborated by T. Zawora for southern Poland for the following monthly periods. The author had to determine the frequency of atmospheric circulation types for months which have been recognized by agricultural specialists as too dry (due to precipitation deficit). Drought hazard may be expressed by the following ratio: frequency of occurrence of a given circulation type during drought conditions to general frequency of circulation types. This method enabled to present detailed results. Firstly during the growing season the anticyclonic circulation type - advection of air from southwest - occurs 1,38 more frequently than the general frequency of this particular circulation type (SEa). The situation is similar for types Sa and Ea (1,35 and 1,33 respectively). When we examine the remaining values we can notice that the frequency coefficient for anticyclonic ridge (Ka) is equal to 1,21, whilst for anticyclonic situation with advection of air from northeast (NEa), and for central anticyclonic situation (Ca) is equal to 1,20. For anticyclonic situation with advection of air from the southwest (SWa) and north the coefficient is 1,1 and 1,05 respectively. It is also important to notice the general frequency of occurrence of these particular circulation types. The author managed to rank them in the descending order: Ka – 16,7%, Ea – 7,2%, SEa – 5,5%, NWa – 5,5%, NEa – 4,9%, Sa – 4,2%, Na – 4,1%, SWa – 3,4 % and Ca – 3,0% (refer to table 1)

Comparison of selected indices for the assessment of atmospheric drought in the Podkarpackie Province in the years 1901-2000

Na podstawie średnich ważonych z lat 1901-2000 wartości temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach okresu wegetacyjnego (kwiecień-październik) w województwie podkarpackim, określono natężenie suszy atmosferycznej w każdym miesiącu, przez obliczenie wskaźnika względnego opadu RPI, wskaźnika standaryzowanego opadu SPI i wskaźnika hydrotermicznego Sielianinowa K. W oparciu o zebrane z tego okresu komunikaty rolniczometeorologiczne o stanie upraw, metodą kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych, wyodrębniono miesiące suche, w których stan roślin był mierny i zły na skutek niedostatecznego uwilgotnienia. Wykazano, że średnia częstość występowania miesięcy posusznych określona metodą względnego opadu RPI i standaryzowanego opadu SPI wynosi 32%, określona metodą Sielianinowa - 30%, a wg kalendarza warunków pluwiotermicznych wegetacji roślin uprawnych - 27%. Przyjmując za reperową metodę kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji roślin uprawnych można zauważyć, że początek suszy poniżej 74% opadu normalnego zaznacza się tylko w maju i czerwcu, a w pozostałych miesiącach nieco poniżej tej wartości. Według metody SPI za początek suszy na badanym obszarze należy uznać wartość wskaźnika -0,8. Metoda Sielaninowa jest najbardziej zgodna z kalendarzem warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych. Między trzema badanymi metodami występuje ścisła współzależność, o czym świadczą wysokie współczynniki determinacji, rzędu 0,90.In this article weighted mean air temperature and precipitation values in the Podkarpackie Province were calculated for each month of the vegetation period of the years 1901-2000. The intensity of atmospheric drought for each month was determined based on several indices: relative precipitation index (RPI), standardized precipitation index (SPI) and hydrometeorological index devised by Sielianinow. The authors examined numerous agricultural and meteorological bulletins available for the years 1901-2000, which presented the status of cultivated crops. Based on the above-mentioned materials a meteorological calendar was devised for cultivated crops, which enabled to determine dry months when the condition of crops was poor due to insufficient moisture. It was shown that the mean frequency of dry months determined with RPI and SPI was 32%, that based on the Sielianinow index was 30% and that based on the pluvio-thermal calendar was 27%. With reference to the latter method we can observe that the beginning of drought below 74% of standard precipitation occurred only in May and June. In the remaining months it was slightly below this value. According to the SPI, the beginning of drought occurred at -0.8 value of this index. Noteworthy, the Sielianinow method was most concordant with the meteorological calendar of crops, when we consider the critical value of the index, which determines the commencement of drought. There was a close correlation between the three methods presented in this article, which was confirmed by a high value of the coefficient of determination (0.9)

Ecological Awareness of the Inhabitants of the Upper Silesian Agglomeration

Celem pracy było zbadanie świadomości ekologicznej mieszkańców aglomeracji górnośląskiej. W tym celu na grupie stu osób, o zróżnicowanym wykształceniu i doświadczeniu zawodowym, przeprowadzono ankietę poruszającą kwestię świadomości ekologicznej. Analiza wyników pozwala stwierdzić, iż mieszkańcy aglomeracji górnośląskiej nie są całkowicie świadomi stanu środowiska w swoim otoczeniu. Badani wskazali gospodarstwa domowe jako główne źródło zanieczyszczenia środowiska, natomiast rozwój energetyki odnawialnej jawi się jako działanie, które może skutkować znaczną poprawą stanu środowiska. Większość respondentów uważa, że ich świadomość ekologiczna kształtowała się w okresie życia zawodowego, co sugeruje skuteczność oraz konieczność prowadzenia kampanii proekologicznych ukierunkowanych na dorosłych odbiorców.The aim of the study was to investigate the ecological awareness of upper silesian inhabitants. Questionnaire on ecological awareness was conducted on a group of 100 people with diverse backgrounds and professional experience. Analysis of the results shows that upper silesian are not fully aware of the state of the environment in their surroundings. The respondents pointed to households as the main source of environmental pollution, whereas the development of renewable energy is seen as an activity which may result in a significant improvement of the environment. The majority of respondents believe that their ecological awareness was formed at work. It can be said that it is important to conduct pro-ecological campaigns aimed at adults

Selected methods pertaining to the assessment of agricultural tourism attractiveness of rural regions

Agroturystyka może być traktowana nie tylko jako wypoczynek w środowisku rolniczym, ale także jako forma pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodów dla rolników oraz przedmiot nauczania i doradztwa rolniczego. Korzysta ona często z metod zaczerpniętych z innych dyscyplin naukowych jak: statystyka, geografia, ekonomia, agronomia. Opracowanie jest próbą adaptacji wybranych metod z powyższych dyscyplin takich jak typologia atrakcji i cech diagnostycznych przestrzeni wiejskiej, determinanty rozwoju, analiza SWOT, mapa produktu, profil semantyczny, metoda Delpphy'ego, metoda punktowa, metoda modelowa, zamiana destymulant na stymulanty, normalizacja cech i techniki badań ankietowych do celów oceny zróżnicowania przestrzeni agroturystycznej i percepcji atrakcji przez agroturystów.Agricultural tourism may be treated not simply as leisure activity in rural environment, but also as a form of acquiring additional sources for farmers’ income. It can also be regarded as a subject of teaching and agricultural consulting. Agricultural tourism often employs methodology that is derived from other scientific fields such as: statistics, geography, economy, and agronomy. This elaboration constitutes an attempt to adapt selected methods from the aforementioned disciplines. The selected methods include the following: typology of attractions and diagnostic features of rural space, determinants of development, SWOT analysis, product map, semantic profile, Delpphy’s method, discrete method, model method, interchanging of stimulants to distimulants, standardization of features and techniques of survey studies for the purpose of assessing the diversity of agrotourism space as well as perception of attractions carried out by scholars