Ocena walorów geoturystycznych okolic Wojcieszowa

The paper presents the results of geological and landscape studies in the Wojcieszów area (the Kaczawskie Mountains), which include investigation, inventory, documentation and a fi rst of its kind evaluation of its geotourism objects. This area has high values of the natural environment and a rich geodiversity associated with a complicated geological structure (the Kaczawa unit, the metamorphic Kaczawa Complex). Some of the anthropogenic activities (mining), which have revealed interesting fragments of the geological structure, have also infl uenced the increase of geotourism attractions in this area. The area is one of the best examples of the region in the Sudetes, where economic considerations predominate over the protection of the natural environment. Since the 16th century, the crystalline Wojcieszów limestone was mined in numerous quarries (e.g. Silesia, Gruszka, Połom, and Miłek). In the limestone, intensive karst processes occurred mainly in the Paleogene (numerous caves and speleothems). As a result of economic activity, some of the caves had been permanently destroyed and the former “Połom” nature reserve was liquidated in the late 1970s. Currently, the only nature reserve is the “Góra Miłek in Wojcieszów”. The area around Wojcieszów is rich in numerous quarries, where other construction materials were obtained (e.g. phyllites, greenschists, and metarhyodacites). Since the 12th to 20th centuries, copper ore was also exploited (adits and shafts) in the Żeleźniak massif (east of Wojcieszów in the Radzimowice area). In the 20th century, uranium ore was mined at t Chmielarz Hill adit. Recently, the Cambrian limestones (Połom) and Quaternary deposits (Okrajnik, Stara Kraśnica) have been exploited. Paradoxically, economic activity, which caused destruction of some protected objects, has also enriched the geodiversity of the Wojcieszów region. The results of the evaluation proved the signifififi cant geotouristic potential of the studied area. The most attractive geosites around Wojcieszów demonstrate typical lithologies of the Kaczawa Succession and depict the pre-Variscan geological evolution of the area.W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i krajobrazowych rejonu Wojcieszowa (Góry Kaczawskie), które obejmowały inwentaryzację, dokumentację i pierwszą waloryzację jego obiektów geoturystycznych. Obszar ten jest cenny pod względem przyrodniczym oraz charakteryzuje się bogatą georóżnorodnością, związaną ze skomplikowaną budową geologiczną (metamorfi k kaczawski, kompleks kaczawski). Na wzrost walorów geoturystycznych tego obszaru wpłynęły też niektóre działania antropogeniczne (górnictwo), które odsłoniły ciekawe fragmenty budowy geologicznej. Okolice Wojcieszowa stanowią jeden z najlepszych w Sudetach przykładów regionu, w którym względy gospodarcze przeważają nad ochroną przyrody. Już w XVI wieku zaczęto w okolicy wydobywać wapień krystaliczny zwany wojcieszowskim, odsłonięty w licznych kamieniołomach (np. Silesia, Gruszka, Połom, Miłek). W wapieniach krystalicznych miały miejsce intensywne procesy krasowe, które zachodziły głównie w paleogenie (bardzo liczne jaskinie, szata naciekowa). Na skutek działalności gospodarczej część jaskiń została bezpowrotnie zniszczona, a dawny rezerwat przyrody „Góra Połom” został zlikwidowany pod koniec lat 70. Obecnie jedynym rezerwatem jest „Góra Miłek w Wojcieszowie”. W okolicach Wojcieszowa występują liczne łomy, w których pozyskiwano inne surowce budowlane (m.in. fyllity, zieleńce, metaryodacyty). Od XII do XX wieku w masywie Żeleźniaka (na wschód od Wojcieszowa w rejonie Radzimowic) eksploatowano również rudy miedzi (sztolnie i hałdy). W XX wieku poszukiwano rud uranu (sztolnia na Chmielarzu). Współcześnie eksploatowane są kambryjskie wapienie (Połom) oraz osady czwartorzędowe (Okrajnik, Stara Kraśnica). Paradoksalnie, działalność gospodarcza, niszcząc niektóre obiekty chronione, jednocześnie wpłynęła pozytywnie na wzrost georóżnorodności w rejonie Wojcieszowa. Wyniki ewaluacji udowodniły znaczący potencjał geoturystyczny badanego obszaru. Zaproponowano najbardziej atrakcyjne obiekty geoturystyczne okolic Wojcieszowa, przedstawiające litologię dolnej części sukcesji kaczawskiej i ukazujące przedwaryscyjską ewolucję tego obszaru

Characteristics of quality and quantity of black sediments from the foreground of the mining operations Osiecznica (Lower Silesia, Poland)

W pracy scharakteryzowano czarny osad obecny w złożu wysoko wysortowanych piasków szklarskich z Osiecznicy. Czarny osad występujący na przedpolu eksploatacji w kopalni Osiecznica jest ekwiwalentem piasków szklarskich. W badanych koncentratach występują głównie tlenki tytanu (rutyl, anataz), cyrkon, śladowe ilości magnetytu z hematytem, tlenki i wodorotlenki manganu (psylomelan, piroluzyt) oraz materiał organiczny. Zawartość minerałów ciężkich w czarnym osadzie wynosi 2,87 % obj. Piaski szklarskie są silnie zanieczyszczone materią organiczną. Barwa czarna (brunatno-czarna) związana jest z obecności w szczelinach i pęknięciach w ziarnach kwarcu związków żelaza (hematytu), manganu (psylomelan, piroluzyt) oraz materiału organicznego.The composition of the black sediment from the glass sand in Osiecznica (Lower Silesia, SW Poland) was described. The Black sediment that occurs in the foreland of the mine operation is equivalent to Osiecznica glass sand. The studied concentrates consist mainly of titanium oxides (rutile, anatase), zirconium, small quantity of magnetite with hematite, manganese oxides and hydroxides (psylomelan, pyrolusite) and the organic material. The content of heavy minerals in the black sediment is 2.87% by volume. Glass sands are heavily contaminated with organic material. The black color (brownish-black) is related to the presence of perforation and cracks in the quartz of iron (hematite), manganese (psylomelan, pyrolusite) and organic material

Silicide spherules from Permian sediments of the Fore-Sudetic Monocline (SW Poland)

The presence of Fe-silicides, extremely rare mineral phases were documented in the Permian Cu-bearing ore formation in the Fore-Sudetic Monocline (Polkowice-Sieroszowice and Rudna mines, SW Poland). It is a first report of their occurrence within rocks of Late Palaeozoic age. The Fe-Si alloys forme spherules of various structure and chemical composition. The silicide spherules were found in the flotation concentrates prepared from the copper ore. Their composition varies from FeSi (fersilicite) to Fe2Si3 or Fe4Si9. A dominant constituent is Fe5Si3 (xifengite) with admixtures of P, Ti, Cr and Mn. Native Si and Ti were detected in the marginal part of spherules. The current knowledge do not permit to determine unequivocally whether the Fe-silicide spherules formed as a result of Permian cosmic dust or constitute terrestrial magmatic material of ultramafic character transported into a sedimentary basin from the adjacent terrain

Analysis of the technological possibilities of the recovery of gold and other metals during the underwater exploitation of gravel in the lwówek region

Zbadano możliwość eksploatacji złota rodzimego oraz innych minerałów rudnych z okolic Rakowic Małych i Wielkich w trakcie wydobycia surowców skalnych występujących w terasach rzeki Bóbr. Materiał okruchowy pochodzący z osadów czwartorzędowych poddano koncentracji za pomocą metod magnetycznych, grawitacyjnych i flotacyjnych. W uzyskanych koncentratach stwierdzono obecność głównie magnetytu, hematytu i ilmenitu. Pobocznie lub akcesorycznie występują rutyl, anataz, kasyteryt, goethyt, kolumbit, psylomelan, piroluzyt, piryt, chalkopiryt, bornit, framboidy pirytowe, kowelin, digenit, rickardyt, umangit, kupryt, monacyt, wolframit, cyrkon, scheelit, oraz minerały rodzime i ich stopy (złoto rodz., złoto Ag, elektrum, srebro rodz., miedź rodz.). Podjęto próbę oszacowania potencjału złożowego złota w rejonie lwóweckim. W badanym rejonie może znajdować się przy zaniżonych szacunkach od 2,6 do 12 Mg złota w żwirach i odpadach produkcyjnych.Technological possibilities of the recovery of gold and other metals metals during the underwater exploitation of gravel from terraces of the river Bóbr in the Lwówek region (Rakowice Małe, Rakowice Wielkie) have been characterized in the paper. The clastic material from the Quaternary sediments has been concentrated by magnetic, gravitational and floatation methods. Major components in the obtained concentrates are magnetite, hematite and ilmenite . The accessory or auxiliary minerals are rutile, anatase, cassiterite, goethite, columbite, psilomelane, pyrolusite, pyrite, chalcopyrite, bornite, pyrite framboids, covellite, digenite, rickardite, umangite, cuprite, monazite, wolframite, zircon, scheelite, and native minerals and their alloys (native gold, gold-Ag, electrum, native silver, native copper). The attempt of the evaluation of the potential of the gold deposit in the Lwówek Śl. region was assessed. Probably from 2.6 to 12 Mg of gold can occur in the gravel and tailings product in the Rakowice region

Paleozoic evidences of interactions between plants and arthropods

The aim of this paper is to summarize the current knowledge about the types of interactions between plants and arthropods and to present their evidences in the Paleozoic fossil record. A new classification of these evidences was proposed based on the function and reaction ofplants. This paper presents also their succession, correlated with phases of herbivore arthropod expansion, and phases of evolution ofplant-arthropod interactions in the Paleozoic

Characteristics of the native gold from Mała Panew River in Luboszyce near Opole

Zbadano możliwość zastosowania mobilnego koncentratora grawitacyjnego do poszukiwań złota w jednym z prawych dopływów rzeki Odry. W koncentratach powstałych w wyniku wzbogacania materiału aluwialnego, pochodzących z rzeki Mała Panew, stwierdzono występowanie złota rodzimego. Złoto charakteryzuje się jasną, żółtą barwą, bardzo drobną strukturą oraz jest idealnie obtoczone a jego płatki pozawijane są do wewnątrz ziarn. Średnica wielkości złocinek nie przekracza 0,125 mm, tylko nieliczne przekraczają 0,2 mm.The possibilities to use the mobile gravity concentrator to search for gold in in the right tributaries of the Odra River were investigated. The concentrations formed as a result of the enrichment of alluvial material originating from the Mała Panew River revealed the occurrence of native gold. Gold is characterized by bright, yellow color, very fine structure and it is perfectly rounded. Most of the vellums are smaller than 0.125 mm in diameter, only a few exceed the range of 0.2 mm. Oxide minerals (magnetite, hematite, ilmenite, rutile, anatase, goethite, psilomelane, pyrolusite) zirconium and garnets were found in the concentrates from alluvial’s material. Rock-forming minerals are dominated by bright red and pink-red garnets, quartz and zircons. All garnets and zirconium crystals are characterized by very good curvature. The presence of gold in the Opole region is related to the Warta glaciation and the emergence of the Wroclaw-Bremen ice-marginal valley at the glacial forehead

Characteristics of Hg- bearing gold from selected areas of Lower Silesia

Z aluwiów korytowych Przedgórza Kaczawskiego i obszarów sąsiednich pozyskano ziarna złota rtęciowego z domieszką Hg do 6,95 % wag. Obecność rtęci najczęściej związana jest z partiami złota o wyższych zawartościach Ag. Ziarna podzielić można na podstawie różnic teksturalnych i składu chemicznego na dwie grupy. Pierwszą stanowią złociny o teksturze gąbczastej rozwiniętej w całej objętości ziaren, o zawartości Hg nie przekraczającej < 2 % wag. Złoto tego typu stanowi produkt procesu amalgamacji i jako efekt działalności antropogenicznej może występować we wszystkich znanych wystąpieniach złota rozsypiskowego. Drugą stanowią złociny o bimodalnej budowie, złożone ze stopu Au-Ag o składzie fazy metastabilnej lub elektrum i czystego złota rodzimego. Faza złota rodzimego nie zawiera rtęci. Faza srebrowa ma zwartą teksturę, a koncentracja Hg sięga kilku % wag. Prawdopodobnym obszarem alimentacyjnym tego typu złota są wychodnie stref kontaktu czerwonego spągowca - cechsztynu.Particles of mercurial gold with Hg content of max. 6,95 wt % have been found in the riverbeds of the Kaczawskie Foothils and adjacent areas. The presence of mercury is predominantly connected with the parts of gold with higher concentration of silver. Due to structural and chemical differences two types of mercurial gold can be distinguished. The first one comprises gold particles with spongy structure developed in the whole volume of grains, in which the Hg concentration doesn’t exceed 2 wt %. The gold of this type represents the product of the amalgamation process and, as an effect of anthropogenic activity, can occur in the whole known placer gold deposits. The second one comprises gold particles of bimodal structure, made of Au-Ag alloy of unstable or electrum phase and phase of pure gold. The phase of pure gold doesn’t contain Hg. The phase of Ag-bearing gold has a dense structure with a Hg concentration of a few wt %. The outcrops of the contact zones between Rotliegend and Zechstein are the most probable sources of this type of gold