5 research outputs found
The Background to Conferment and Management of Musangye (ๆญฆๆฃ้) and Hyangjik (้่ท) in the Early Goryeo Period
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์ธ๋ฌธ๋ํ ๊ตญ์ฌํ๊ณผ,2019. 8. ์ ์๊ทผ.This paper studies the differences in the background to conferment and management of Musangye with those of Hyangjik in the historical context of the early Goryeo wars with the Khitan. Musangye was conferred as a special treatment to non-government officials to follow government officials. In contrast, Hyangjik was conferred on many people as a reward for their efforts.
In 993, the first invasion by the Khitan led to a rise in Seo Hui party, who subsequently took control of the political situation. Seo Hui party was based on a respect for Goryeo traditions and realities, while also tending to embrace the more advanced Chinese culture. They led the system reforms of 995 in preparation for re-invasion from the Khitan, with the aim of overhauling the national system and adapting the Tang Dynasty system to Goryeos needs. In this political environment, the registered local leaders (hojang, ๆถ้ท) in the countryside who had local influence became the targets of the central governments recruitment efforts.
The local leaders who had received early Goryeo rank in the late Silla to the early Goryeo period were distinguished in their official rank from central government officials with introduction of Munsangye (ๆๆฃ้) system. Seo Hui, who newly took control, introduced the Musangye system, which was equivalent to the Munsangye system, and satisfied the desire for an official rank among some local leaders. Musangye was conferred on local hojang leaders who presented gifts (jinbong, ้ฒๅฅ) to the central government. This was similar to the early Goryeo rank system, which had been conferred to local leaders (Seongju, ๅไธป), who had voluntary surrendered in the late Silla to early Goryeo period. Musangye was also conferred on some craftsmen and musicians besides the hojang leaders who had presented gifts. In the Goryeo period, the central government limited the careers of the craftsmen and musicians to expand the number of engineers, but had also conferred on superior craftsmen and musicians a rank through the Musangye system. The central government also conferred the Musangye title on generals who had lived since the early Goryeo period or elderly soldiers who were over 80 years old soon after 995 in the founding period. Musangye was regarded as a privileged rank that could neither be achieved or acquired through promotion, and those who had a Musangye title were given their own land.
After the second invasion by the Khitan and General Gang Jos defeat, Hyeonjong (้กฏๅฎ) suffered many difficulties due to his weak legitimacy as a king on his fleeing. Hyeonjong was able to win the loyalty of his guard soldiers after he gave them the practical benefits of the Hyangjik title. As the war deepened with the Khitan, there were frequent large-scale conferment ceremonies of official titles to those who had offered their services to the government. To maintain the social hierarchy, not official titles or ranks, but rather Hyangjik titles became used in large-scale conferment ceremonies. The Hyangjik was given to those who had no official rank especially, without giving them an official rank. There were many opportunities to obtain a Hyangjik title and to be promoted, but these were not considered as valuable as the Musangye titles. Though there were more benefits for those with Wonyun (ๅ
ๅฐน) or higher titles than those who had Musangye titles with similar in rank, they were usually government officials or their families. In contrast, the subjugated class were usually given Jwayun (ไฝๅฐน) or lower titles without any benefits. Nonetheless, this strategy was used to induce the subjugated class to actively participate in the national projects, through their inclusion in the national reward system.
As Goryeo won their wars against the Khitan, they rose in international status and received diplomatic visits from foreign leaders, such as the Jurchen chiefs and members of the Tamna royal family, whom the Musangye titles were conferred. Relations between Goryeo and the Jurchen tribes had deteriorated under Seongjongs rule, but were gradually restored under Hyeongjongs reign through the successes in the wars against the Khitan. Goryeos own influence area was reconstituted after the successes in the wars against the Khitan, and a separate Musangye system for foreigners modeling the Song dynasty system were conferred on the Jurchen chiefs. Similarly, Tamna royal family were included in the Musangye system. Goryeo had consistently maintained friendly relations with members of the Tamna royal family. As a result, the Tamna royal members were conferred on Goryeo nationals, even though they were foreigners. In particular, Goryeo conferred fifth or higher rank on Seongju and Wangja.๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ณ ๋ ค์ ๊ธฐ ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์๋์ ๋งฅ๋ฝ ์์์ ๆญฆๆฃ้์ ้่ท์ ์์ฌ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์ด์ฉ์์ ์ฐจ์ด์ ์ ์ดํด๋ณธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ ๊ด์์ด ์๋ ์๋ฅผ ๊ด์์ ์คํ๋๋ก ํน๋ณ ๋์ฐํ๋ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ด์ ์์ฌ๋์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ํฅ์ง์ ๋ง์ ์ด๋ค์ ์๊ณ ๋ฅผ ์๋กํ ๋ ํฌ์์ผ๋ก์ ์์ฌ๋์๋ค.
993๋
๊ฑฐ๋์ 1์ฐจ ์นจ์
์ ๊ณ๊ธฐ๋ก ์ํฌ ๊ณ์ด์ด ๋ถ์ํ์ฌ ์ดํ์ ์ ๊ตญ์ ์ฃผ๋ํ์๋ค. ์ํฌ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ ค์ ์ ํต๊ณผ ํ์ค์ ์กด์คํ๋ ๊ฐ์ด๋ฐ ์ค๊ตญ์ ์ ์ง ๋ฌธ๋ฌผ์ ์์ฉํ๋ ์ฑํฅ์ ์ง๋๊ณ ์์๋ค. ์ด๋ค์ด ์ฃผ๋ํ 995๋
์ ์ ๋ ๊ฐํธ์ ๊ฑฐ๋์ ์ฌ์นจ์ ๋๋นํ๊ณ ๊ตญ๊ฐ ์ฒด์ ๋ฅผ ์ ๋นํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก, ๊ณ ๋ ค์ ํ์ค์ ๋ง์ถฐ ๅๅถ๋ฅผ ๋์
ํ๋ ์์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์น์ ํ๊ฒฝ ์์์ ์ง๋ฐฉ์ ์ํฅ๋ ฅ ์๋ ์ฌ์ง์ธ๋ ฅ์ธ ๆถ้ท๋ค์ด ์ค์์ ๋ถ์ ํฌ์ญ ๋์์ผ๋ก ๋ ์ค๋ฅด๊ฒ ๋์๋ค.
๋๋ง์ฌ์ด ์ด๊ธฐ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ฐ์๋ ์ฌ์ง์ธ๋ ฅ์ ๆๆฃ้๊ฐ ๋์
๋ ์ดํ ์ค์์ ๊ด์๊ณผ ๅฎ้ ๋ฉด์์ ๊ตฌ๋ถ๋์ด ์์๋ค. ์๋ก ์ง๊ถํ ์ํฌ ๊ณ์ด์ 995๋
๋ฌธ์ฐ๊ณ์ ๋๊ฒฉ์ธ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ฅผ ๋์
ํด์ ์ผ๋ถ ํธ์ฅ๋ค์๊ฒ ์์ฌํด ๊ทธ๋ค์ ๅฎ้ ์๊ตฌ๋ฅผ ์ถฉ์กฑ์์ผฐ๋ค. ์ด๋ ์ฌ์ง์ธ๋ ฅ์ผ๋ก์ ์ค์์ ๋ถ์ ์ง๋ด ํ์๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋๋ ํธ์ฅ์ ํํด์ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ฅผ ๋ฐ์๋ค. ์ด๋ ๋๋ง์ฌ์ด ๊ท์ํ ๅไธป์ ํํด ์ด๊ธฐ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ฃผ์๋ ๊ฒ๊ณผ ์ ์ฌํ ๋ฐฉ์์ด์๋ค. ์ง๋ดํ๋ ํธ์ฅ ์ธ์ ์ผ๋ถ ๅทฅๅ ๊ณผ ๆจไบบ์๊ฒ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ๊ฐ ์์ฌ๋์๋ค. ๊ณ ๋ ค์์๋ ๊ธฐ์ ์๋ฅผ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด ๊ณต์ฅ๊ณผ ์
์ธ์ ์ง๋ก๋ฅผ ์ ํํ๋ ํํธ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ๊ณต์ฅ๊ณผ ์
์ธ์ ๋ฌด์ฐ๊ณ ์์ฌ๋ก ๋์ฐํ์๋ค. 995๋
์งํ์ ํํด์๋ ๊ตญ์ด์ ์ฅ์๋ 80์ธ๊ฐ ๋์ ๋
ธ๋ณ์๊ฒ ํน๋ณํ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ฅผ ์์ฌํ๊ธฐ๋ ํ์๋ค. ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ ํ๋ํ๊ธฐ๋ ์น์งํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ค์ ๊ทํ๊ฒ ์ฌ๊ฒจ์ก๊ณ , ๋ชจ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ ์์ง์๋ค์๊ฒ๋ ํ ์ง๊ฐ ์ง๊ธ๋์๋ค.
๊ฑฐ๋์ 2์ฐจ ์นจ์
๊ณผ ๅบทๅ
์ ํจ๋ฐฐ๋ก ํผ๋์ ๋ ๋ ํ์ข
์ ๊ตญ์์ผ๋ก์์ ์ ํต์ฑ์ด ์ฝํด ๋ง์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์๋ค. ์ด์ ํ์ข
์ ํธ์ ๊ตฐ์กธ๋ค์๊ฒ ์ค์ง์ ์ธ ํํ์ธ ํฅ์ง์ ์์ฌํจ์ผ๋ก์จ ๊ทธ ์ถฉ์ฑ์ ์ป์ ์ ์์๋ค. ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์์ด ๋ณธ๊ฒฉํ๋์ ๊ณต๋ก์๋ค์๊ฒ ๋๊ท๋ชจ ๊ด์ง ํฌ์์ด ์์ฃผ ํํด์ก๋ค. ์ด ๊ณผ์ ์์ ๊ด์ธ ์ฌํ์ ์๊ณ์ง์๋ฅผ ์งํค๊ธฐ ์ํด ๊ด์ง์ด๋ ๅฎ้๋ณด๋ค ํฅ์ง์ด ๋๊ท๋ชจ ํฌ์ ์๋จ์ผ๋ก์ ์ฌ์ฉ๋๊ฒ ๋์๋ค. ํนํ ๊ด์ง์ด ์๋ ์๋ค์๊ฒ๋ ๊ด์ง์ ์ฃผ์ง ์๊ณ ํฅ์ง๋ง ์์ฌํ์๋ค. ํฅ์ง์ ํ๋ํ๊ณ ์น์งํ ๊ธฐํ๋ ๋ง์์ง๋ง ๊ทธ๋งํผ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ณด๋ค ๊ฐ์น๊ฐ ๋จ์ด์ก๋ค. ๅ
ๅฐน ์ด์์ ๊ฐ์ ํ๊ณ์ ๋ฌด์ฐ๊ณ ์์ง์๋ณด๋ค ๋ง์ ํํ์ ๋๋ ธ์ง๋ง ์ฃผ๋ก ๊ณ ๊ด๊ณผ ๊ทธ ๊ฐ์กฑ ์์ฃผ๋ก ์์ฌ๋์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ํผ์ง๋ฐฐ์ธต์ด ์ฃผ๋ก ๋ฐ์๋ ไฝๅฐน ์ดํ๋ ์๋ฌด๋ฐ ํํ๋ ๋ฐ์ง ๋ชป ํ๋ค. ํ์ง๋ง ํผ์ง๋ฐฐ์ธต์ด๋ผ๋ ๊ตญ๊ฐ์ ํฌ์ ์ฒด๊ณ ์์ ํฌํจ๋๋๋ก ํจ์ผ๋ก์จ, ๊ทธ๋ค์ด ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์
์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ฐธ์ฌํ๊ฒ ๋ง๋๋ ์ ์ธ์ฑ
์ผ๋ก ์์ฉํ์๋ค.
๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์์ ์ด๊ฒจ๋ด๋ฉด์ ๊ณ ๋ ค์ ๊ตญ์ ์ ์์์ด ๋์์ง์ ๏คญๆํ๋ ์ธ๊ตญ์ธ์ธ ์ฌ์ง์ถ์ฅ๊ณผ ํ๋ผ์์กฑ์๊ฒ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ๊ฐ ์์ฌ๋์๋ค. ๊ณ ๋ ค์ ์ฌ์ง๋ถ์กฑ๋ค ์ฌ์ด๋ ์ฑ์ข
๋์ ํฌ๊ฒ ์
ํ๋์๋ค๊ฐ ํ์ข
๋ ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์์ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ์ ์ฐจ ํ๋ณต๋์๋ค. ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์์ผ๋ก ๋
์์ ์ธ ์ฒํ๊ด์ ๋ค์ ์ ๋ฆฝํ๊ฒ ๋ ๊ณ ๋ ค์์๋ ๅฎๅถ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํด์ ่่ฃ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ฅผ ์ ๋นํด ์ฌ์ง์ถ์ฅ๋ค์๊ฒ ์์ฌํ์๋ค. ๋น์ทํ ์๊ธฐ ํ๋ผ์์กฑ์๊ฒ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ๊ฐ ์์ฌ๋์๋ค. ํ๋ผ์์กฑ๋ค์ ๊ณ ๋ ค์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฐํธ์ ์ธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งบ์ด ์๊ธฐ์ ์ฌ์ง์ถ์ฅ๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๊ณ ๋ ค์์ ์๊ตญ์ธ์๊ฒ ์์ฌํ๋ ๋ฌด์ฐ๊ณ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์์๋ค. ํนํ ๆไธป, ็ๅญ์๊ฒ๋ 5ํ ์ด์ ๋ฌด์ฐ๊ณ๊ฐ ์์ฌ๋์๋ค.๋จธ๋ฆฌ๋ง 1
ไธ. ์ฑ์ข
๋ ๆญฆๆฃ้ ๋์
5
1. ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์๊ณผ ์ฑ์ข
14๋
์ ์ ๋ ๊ฐํธ 5
2. ๆญฆๆฃ้ ๋์
๋ชฉ์ ๊ณผ ์ด์ฉ 10
ไบ. ํ์ข
๋ ้่ท๊ณผ ๆญฆๆฃ้ ์์ฌ ๋์์ ํ๋ 21
1. ๊ฑฐ๋๊ณผ์ ์ ์๊ณผ ้่ท์ ํตํ ๋๊ท๋ชจ ํฌ์ 21
2. ์ฌ์ง์ถ์ฅ๊ณผ ํ๋ผ์์กฑ์ ๋ํ ๆญฆๆฃ้ ์์ฌ 30
๋งบ์๋ง 39Maste
๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์งํ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ ์ฐ๊ตฌ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ํ์ ๋ํ์ : ๊ณต๊ธฐ์
์ ์ฑ
ํ๊ณผ, 2016. 8. ๋ฐ์์ .ํํ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์ ์ฒด๊ณ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ๊ฐยท์งํ๊ฐ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ธ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ฆฝยท์ด์๋๋์ง ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด, 2011๋
๋๋ถํฐ 2014๋
๋๊น์ง ์ด 30๊ฐ ๊ณต๊ธฐ์
์ ๊ฒฝ์ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ผ๋ ํจ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ ๋๋ก ํจ๋์ ํํ๊ท๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. ์ข
์๋ณ์๋ ์ฑ๊ณผ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ํฌํจ๋๋ ๊ตญ๋ฏผํ๊ฐ, ๋
ธ๋์์ฐ์ฑ, ์๋ณธ์์ฐ์ฑ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ์ฑ๊ณผ, ๊ณ๋๊ด๋ฆฌ์
๋ฌด๋น, ์ฃผ์์ฌ์
๊ณ๋์ฑ๊ณผ, ์ฃผ์์ฌ์
๋น๊ณ๋์ฑ๊ณผ์ ๋์ ๋ฅ ๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ ๊ณผ์ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ํด๋นํ๋ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต, ์ฌํ๊ณตํ, ์กฐ์งยท์ธ์ ์์ ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ๊ด๋ฆฌ, ๋ณด์ ๋ฐ ๋ณต๋ฆฌํ์ ๊ด๋ฆฌ, ๋
ธ์ฌ๊ด๋ฆฌ ์งํ์ ๋์ ๋ฅ ๋ก ํ์๋ค. ๊ธฐ๊ด ์์ฒด์ ํน์ฑ๊ณผ ์ธ๋ถํ๊ฒฝ ์์ธ์ ํต์ ํ๊ธฐ ์ํด ln ์์ง์ ์, ln ์์ฐ๊ท๋ชจ, ln ๋น์ฉ๊ท๋ชจ, ln ์กฐ์ง์ฐ๋ น, GDP ์ฑ์ฅ๋ฅ , ์ค์
๋ฅ ์ ํต์ ๋ณ์๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
๋ถ์์ ์ํ ๋ชจํ์ 2๊ฐ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋๋ฐ, ๋ถ์๋ชจํ 1์ ๋ชจ๋ ๊ณผ์ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ์งํ ๋์ ๋ฅ ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ์ฑ๊ณผ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ์งํ ๋์ ๋ฅ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ถ์๋ชจํ 2๋ ๊ณผ์ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ๊ฒฝ์์ง์ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต๊ณผ ๊ฒฝ์ํจ์จํ์ ์ธ๋ถ๋ฒ์ฃผ๋ก ๋ค์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ํ์๋ชจํ์ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๋ถ์๋ชจํ 2.1์์๋ ๊ฒฝ์์ง์ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต์ด ๊ฒฝ์ํจ์จํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ดํด๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์๋ชจํ 2.2์์๋ ๊ฒฝ์์ง์ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต์ด ์ฑ๊ณผ ํ๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ธ ๊ฒฝ์ํจ์จํ ์ฑ๊ณผ ๋ฐ ์ฃผ์์ฌ์
์ฑ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ดํด๋ณด์๋ค. ๋ถ์๋ชจํ 2.3์์๋ ๊ฒฝ์ํจ์จํ๊ฐ ๊ฒฝ์ํจ์จํ ์ฑ๊ณผ ๋ฐ ์ฃผ์์ฌ์
์ฑ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ดํด๋ณด์๋ค.
๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต, ์กฐ์งยท์ธ์ ์์ ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ๊ด๋ฆฌ ๋ฑ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฃผ์์ฌ์
๋น๊ณ๋ ์ฑ๊ณผ์ ์ (+)์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ํ ๋ณด๋ค ์ธ๋ถ์ ์ผ๋ก๋ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต์ ์กฐ์งยท์ธ์ ์์ ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ๊ด๋ฆฌ, ๋ณด์ ๋ฐ ๋ณต๋ฆฌํ์ ๊ด๋ฆฌ, ๋
ธ์ฌ๊ด๋ฆฌ ๋ฑ ๊ฒฝ์ํจ์จํ์ ์ (+)์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ฉฐ, ๋
ธ๋์์ฐ์ฑ, ์๋ณธ์์ฐ์ฑ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ์ฑ๊ณผ ๋ฑ ๊ณ๋์ ์ธ ์ฑ๊ณผ์๋ ์ (+)์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก ํ๊ฐ์์ ๋ํด์๋ ํ๊ฐ์ฒด๊ณ์ ๊ฐ์ ๋ฐฉํฅ์ ์ ์ํ๊ณ , ํผํ๊ฐ์์ ๋ํด์๋ ์ด๋ค ๊ฒฝ์๊ณผ์ ์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๋ ๋ ์ฑ๊ณผ๊ฐ ์ ๊ณ ๋ ์ ์๋์ง ์์ฌ์ ์ ์ ์ํ ์ ์๋ค. ํ๊ฐ์ฒด๊ณ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ณผ์ ๊ณผ ์ฑ๊ณผ์ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ๋ฏธํกํ ์ผ๋ถ ๊ณผ์ ์งํ๋ฅผ ํตํํฉํ์ฌ ํ๊ฐ์ฒด๊ณ๊ฐ ๊ธฐ๊ด์ ๊ฒฝ์ํ๋์ ์ ์ฝํ๋ ๊ท๋ฒ ๋๋ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ผ๋ก ์์ฉํ๋ ๋ถ์์ฉ์ ํด์ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ์กฐ์งยท์ธ์ ์์ ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ ์งํ๋ ์๋น ๋ถ๋ถ ์ฑ๊ณผ์ ์ ์ํ ์ (+)์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋ณด์ ๋ฐ ๋ณต๋ฆฌํ์ ๊ด๋ฆฌ๋ ์ฑ๊ณผ์ ์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ณด์ด์ง ์๊ณ ์๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ ๋ ์งํ์ ์ธก์ ๋ด์ฉ์ ์ผ๋ถ ์กฐ์ ํ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๋ ์งํ์ ํตํฉ์ ๊ณ ๋ คํด ๋ณผ ํ์๊ฐ ์๋ค. ํํธ, ํผํ๊ฐ์์ ๋ํด์๋ ์ฐ์ํ ๊ฒฝ์์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฑฐ๋๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ฆฌ๋์ญยท์ ๋ต, ์กฐ์งยท์ธ์ ์์ ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ, ์ฌ๋ฌด์์ฐ๊ด๋ฆฌ ๋ถ๋ฌธ์ ์ค์ ์ ๋์ด ๊ฒฝ์ํ๋์ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ํจ๊ณผ์ ์ด๋ผ๋ ์์ฌ์ ์ ์ ์ํ ์ ์๋ค. ์ฆ, ๊ธฐ๊ด์ ์ ๋ต์ด ์ ์ ํ๊ฒ ์๋ฆฝ๋๊ณ , ์กฐ์ง ๋ฐ ์ธ์ ์์์ด ํต์ฌ๊ธฐ๋ฅ์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ๋ถํ๋ ํํธ, ๋น์ฉ์ ์ ๊ฐํ๊ณ , ๋ถ๊ฐ๊ฐ์น๋ฅผ ์ฐฝ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌด๊ด๋ฆฌ ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ํ๋์ด ์ฃผ์ ์ฌ๋ฌด์ฑ๊ณผ ๋ฐ ์ฃผ์์ฌ์
์ ๋น๊ณ๋์ฑ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ์ ์ํ๋ฉฐ, ๊ณต๊ณต์๋น์ค์ ๊ถ๊ทน์ ์ธ ๋์์ธ ๊ตญ๋ฏผ์ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์ ๊ณ ํ๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ด๋ฌํ ์์ฌ์ ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2011๋
๋ถํฐ 2014๋
๊น์ง์ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก ๋ถ์์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ถํ ์ถ์ ๋์ ํ์ธํ๊ธฐ ๊ณค๋ํ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ณด์ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ณด๋ค ๊ธด ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์๋ฃ๋ฅผ ์์งยทํ๋ณดํ๋ ํํธ, ๊ณต๊ธฐ์
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ค์ ๋ถ๊ธฐ๊ด์ ๋ํ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์๋์์ ํฌํจ์ํฌ ํ์๊ฐ ์๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ์ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ๊ฒฝ๋ ์ผ๋ถ ์งํ๋ฅผ ๋ถ์์ ํธ์๋ฅผ ์ํด ์์๋ก ํตํฉํ๊ฑฐ๋ ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ํด๋น ์งํ์ ์ผ๋ถ ์ธก์ ๋ด์ฉ์ด ๋๋ฝ๋์ด ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์ ํ๊ณ๊ฐ ๋ด์ฌ๋์ด ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๊ณ๊ฐ ํ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ณด์๋๋ค๋ฉด ๋ณด๋ค ๋ช
ํํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์์ฌ์ ์ ์ ์ํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.์ 1 ์ฅ ์๋ก 1
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์ 1
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ 6
์ 2 ์ฅ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์ ๋์ ๊ฐ๊ด 9
์ 1 ์ ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์ ๋์ ์ฐํ 9
1. ์ ๋ถํฌ์๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ 9
2. ์ ๋ถ์ฐํ๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ 14
3. ๊ณต๊ธฐ์
์ค์ ๋ถ๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ ์ ๋์ ๋์
19
์ 2 ์ ๊ณต๊ธฐ์
์ค์ ๋ถ๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ ๊ฐ์ 22
1. ๊ฒฝ์ํ๊ฐ ๋์๊ธฐ๊ด 22
2. ํ๊ฐ์ฃผ์ฒด 24
3. ํ๊ฐ์งํ 26
4. ํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ 31
5. ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ๋ฅ 34
์ 3 ์ฅ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒํ 36
์ 1 ์ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ 36
1. ๊ณต๊ธฐ์
๋นํจ์จ์ฑ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ 36
2. ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ์ฑ๊ณผํ๊ฐ์ ๋์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ 38
3. ๊ตญ๋ด์ธ ํ๊ฐ๋ชจํ 42
4. ํ๊ฐ์งํ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ 51
์ 2 ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒํ 58
1. ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์ ํจ๊ณผ์ฑ ์ฐ๊ตฌ 58
2. ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๊ฒฝ์ํ๊ฐ์ ๋ํ ์ํฅ์์ธ ์ฐ๊ตฌ 59
3. ํ๊ฐ์งํ๊ฐ ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ ๋ฐ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ ์ฐ๊ตฌ 63
์ 3 ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๋นํ์ ๋ถ์ ๋ฐ ์์ฝ 70
์ 4 ์ฅ ์ฐ๊ตฌ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ๋ถ์์ ํ 76
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฐ์ค๊ณผ ๋ถ์ํ 76
1. ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ค 76
2. ์ฐ๊ตฌ์ ๋ถ์ํ 86
์ 2 ์ ๋ณ์์ ์ ์ 89
1. ๋
๋ฆฝ๋ณ์ 89
2. ์ข
์๋ณ์ 90
3. ํต์ ๋ณ์ 91
์ 3 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ 93
1. ์๋ฃ์ ์์ง๋ฐฉ๋ฒ 93
2. ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ 93
์ 5 ์ฅ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 97
์ 1 ์ ๋ณ์์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ฑ 97
1. ๊ธฐ์ดํต๊ณ 97
2. ์๊ด๋ถ์ 98
3. T-๊ฒ์ 100
์ 2 ์ ๋ถ์๋ชจํ 102
1. ๋ถ์๋ชจํ 1 103
2. ๋ถ์๋ชจํ 2 103
์ 3 ์ ํจ๋์ ํํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 105
1. ๋ถ์๋ชจํ 1์ ํจ๋์ ํํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 105
2. ๋ถ์๋ชจํ 2์ ํจ๋์ ํํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 111
3. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์ ์ข
ํฉ ๋ฐ ๊ฐ์ค์ ๊ฒ์ 120
์ 6 ์ฅ ๊ฒฐ๋ก 127
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ 127
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฌ์ 131
์ 3 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ํ๊ณ 132
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 134
Abstract 140Maste